Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, Ἱεραποστολική δράση τοῦ ἀποστόλου Παύλου καί ἡ καταδίωξή του ἀπό τούς ἰουδαΐζοντες χριστιανούς

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ                Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

  ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ - ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ        (Ἡ ζωή καί ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας)

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

Κήρυγμα 3ον: Ἱεραποστολική δράση τοῦ ἀποστόλου Παύλου
καί ἡ καταδίωξή του ἀπό τούς ἰουδαΐζοντες χριστιανούς

1. Εἴπαμε, ἀδελφοί χριστιανοί, στό προηγούμενο κήρυγμά μας ὅτι τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ ἄρχισε νά κηρύττεται καί στόν ἐθνικό κόσμο, στούς εἰδωλολάτρες δηλαδή καί ὄχι μόνο στούς Ἰουδαίους. Τό ἔργο αὐτό, τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου στά ἔθνη, τό ἀνέλαβε κυρίως ὁ ἀπόστολος Παῦλος μέ κέντρο στήν ἀρχή τήν Ἀντιόχεια. Ἀρχίζουν οἱ ἀποστολικές περιοδεῖες τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἀποστόλου. Εἴπαμε στό προηγούμενο κήρυγμα γιά τήν ἱεραποστολή στήν Κύπρο καί γιά τόν μεγάλο καρπό ἀπό τήν ἱεραποστολή αὐτή, τό ὅτι κέρδισε στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ τόν μεγάλο Ρωμαῖο ἀνθύπατο, τόν Σέργιο Παῦλο. Δέν ἔχω τόν χρόνο, ἀγαπητοί μου, νά σᾶς μιλήσω ἀναλυτικά γιά ὅλες τίς περιοδεῖες τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἀποστόλου, πού ἔγινε ἀετός καί πέταξε παντοῦ ἀπό τόν μανιακό του πόθο νά κηρύξει τόν σταυρωθέντα καί ἀναστάντα Ἰησοῦ Χριστό. Στά γρήγορα μόνο σᾶς λέγω ὅτι ἔχουμε τρεῖς περιοδεῖες τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ἄν καί σήμερα θά σᾶς μιλήσω καί γιά τέταρτη περιοδεία του.

2. Στήν πρώτη του περιοδεία, μετά τήν Κύπρο πῆγε στήν νότιο Μικρά Ἀσία (στήν Παμφυλία, τήν Πισιδία καί τήν Λυκαονία). Παντοῦ ὅπου πήγαινε ἵδρυε χριστιανικές κοινότητες. Μέ βοηθούς τόν Σίλα καί τόν Τιμόθεο ἄρχισε τήν δεύτερη περιοδεία του καί πῆγε στήν Γαλατία καί τήν Μακεδονία καί ἀπό ἐκεῖ κατέβηκε στήν Ἀχαΐα, πού, ὡς ρωμαϊκή ἐπαρχία, πρέπει νά τήν ἐννοοῦμε ὡς Πελοπόννησο καί Στερεά Ἑλλάδα μαζί. Ἦλθε καί στήν Ἀθήνα, τήν πόλη τῶν φιλοσόφων, ἀλλά δέν εἶχε πολύ ἐπιτυχία τό κήρυγμά του σ᾽ αὐτήν. Μέ κέντρο τήν Ἔφεσο ἄρχισε ἔπειτα τήν τρίτη του περιοδεία καί ἵδρυσε Ἐκκλησίες στήν δυτική παράλια λωρίδα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ἀπό ἐδῶ, συνοδευόμενος καί ἀπό ἄλλα πρόσωπα, πῆγε στά Ἰεροσόλυμα φέροντας στούς ἐκεῖ χριστιανούς εἰσφορές ἀπό τίς Ἐκκλησίες τῆς Μακεδονίας καί τῆς Ἀχαΐας.

3. Στίς περιοδεῖες του ὁ Ἀπόστολος συναντοῦσε μιά μεγάλη δυσκολία πού προερχόταν καί αὐτή ἀπό τούς Ἰουδαίους χριστιανούς. Εἴπαμε στά προηγούμενα κηρύγματά μας ὅτι ἡ πρώτη δυσκολία ἦταν ἄν θά πρέπει νά κηρύττεται τό Εὐαγγέλιο καί στούς ἐθνικούς. Αὐτό λύθηκε καί ἀποφασίστηκε ὅτι, ἀφοῦ ὁ Μεσσίας ἦρθε γιά ὅλο τόν κόσμο, σ᾽ ὅλα τά ἔθνη, λοιπόν, πρέπει νά ἀκουστεῖ ὁ λόγος γι᾽ Αὐτόν. Ἀλλά προέκυψε ἔπειτα καί ἄλλη δυσκολία. Ἀκοῦστε: Ὅταν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πῆγε στά Ἰεροσόλυμα, ἀνέφερε στούς ἐκεῖ ἀποστόλους καί πρεσβυτέρους τά θαυμαστά φαινόμενα κατά τίς περιοδεῖες του στούς εἰδωλολάτρες. Ὅτι δηλαδή αὐτοί πιστεύουν στόν Ἰησοῦ Χριστό καί βαπτίζονται. Ὁ Θεός «ἄνοιξε στά ἔθνη θύρα πίστεως» (Πράξ. 15,4)! Οἱ Ἀπόστολοι βεβαίως καί οἱ πρεσβύτεροι ἐδόξασαν τόν Θεό γι᾽ αὐτό, ἀλλά μιά μερίδα χριστιανῶν, πού ἀποτελεῖτο ἀπό Φαρισαίους, εἶπαν καί ἐπέμεναν ὅτι αὐτοί, οἱ ἀπό τά ἔθνη βαπτιζόμενοι χριστιανοί, πρέπει νά περιτέμνονται καί νά τηροῦν καί αὐτοί τόν μωσαϊκό Νόμο, ὅπως καί οἱ Ἰουδαῖοι. Μάλιστα ἀντιπρόσωποι τῆς μερίδας αὐτῆς τῶν Φαρισαίων ἀπό τά Ἰεροσόλυμα πῆγαν στήν Ἀντιόχεια καί ἔλεγαν στούς ἐκεῖ χριστιανούς ὅτι χωρίς τήν περιτομή δέν μπορεῖ νά σωθοῦν (Πράξ. 15,1). Ἔγινε μεγάλη ἀναστάτωση καί ταραχή ἀπό τό κήρυγμα αὐτό τῶν Φαρισαίων καί γιά τήν λύση τοῦ προβλήματος πού δημιουργήθηκε ἔγινε ἡ πρώτη Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας μας, στήν ὁποία συμμετεῖχαν, ὄχι μόνο οἱ Ἀπόστολοι, ἀλλά καί τό «πλῆθος», δηλαδή ὅλοι οἱ χριστιανοί. Βλέπετε, ἀδελφοί χριστιανοί, στήν Ἐκκλησία μας τά θέματα δέν λύνονται ἀπό ἕνα μόνο πρόσωπο, πού τό πιστεύουμε γιά ἀλάθητο (ὅπως οἱ παπικοί τόν Πάπα τους!), ἀλλά στήν Ὀρθοδοξία μας τά προκύπτοντα θέματα λύνονται συνοδικῶς. Ἔτσι λοιπόν στήν πρώτη Ἐκκλησία, γιά τό θέμα ἄν οἱ χριστιανοί πού προέρχονται ἀπό τά ἔθνη, πρέπει νά περιτέμνονται  καί νά ἐφαρμόζουν τόν Μωσαϊκό Νόμο, ἔγινε ἡ λεγομένη πρώτη Ἀποστολική Σύνοδος τό 48 μ.Χ. στά Ἰεροσόλυμα. Στήν Σύνοδο αὐτή μίλησαν ὅλοι οἱ εὑρισκόμενοι Ἀπόστολοι, ἀλλά ἄκουσαν ὅλοι μέ πολλή προσοχή τά ὅσα ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶπε γιά τά θαυμαστά σημεῖα πού φανέρωσε ὁ Θεός κατά τήν ἀποστολή του στά ἔθνη. Ἡ ἀπόφαση τῆς Συνόδου ἦταν ὅτι ὄχι! Οἱ ἀπό τά ἔθνη γινόμενοι χριστιανοί, ὄχι, δέν πρέπει νά περιτέμνονται καί νά ἐπιβαρύνονται μέ τήν τήρηση τῶν ἄλλων ἐντολῶν τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Ἀρκεῖ δηλαδή γιά τήν σωτηρία τους ἡ σωστή πίστη τους στόν Ἰησοῦ Χριστό καί τό ἱερό βάπτισμα πού λαμβάνουν. Πρέπει ὅμως ἀκόμη νά μήν τρῶνε εἰδωλόθυτα (κρέατα δηλαδή πού εἶχαν προσφερθεῖ ὡς θυσία στά εἴδωλα καί πωλοῦνταν ἔπειτα στά κρεωπωλεῖα), νά μήν πορνεύουν, γιατί τήν πορνεία τήν ἐξασκοῦσαν συχνά οἱ εἰδωλολάτρες καί τήν θεωροῦσαν ὡς ἱερή πράξη, καί τέλος νά μήν τρῶνε πνιγμένα ζῶα, οὔτε νά πίνουν αἷμα. Γιατί οἱ εἰδωλολάτρες ἔπιναν αἷμα, γιά νά γίνουν τάχα ἀθάνατοι. Ὁ Θεός γιά τήν ἀθάνατη ζωή θά ἔδινε στόν λαό Του νά πιεῖ τό Αἷμα τοῦ Υἱοῦ Του, πού ἐπρόκειτο νά σαρκωθεῖ. Γι᾽ αὐτό καί ἀπαγόρευσε στήν Παλαιά Διαθήκη στούς Ἰουδαίους νά πίνουν αἷμα ζώων ἤ καί ἀνθρώπων, ὅπως ἔκαναν οἱ εἰδωλολάτρες στά δεῖπνα τους.

4. Λύθηκαν λοιπόν καί οἱ δύο δυσκολίες, πού ἀντιμετώπισε ἡ Ἐκκλησία στήν ἀρχή: Τό Εὐαγγέλιο θά κηρυττόταν καί στούς Ἐθνικούς καί αὐτοί βαπτιζόμενοι δέν θά ἦταν ἀνάγκη καί νά περιτέμνονται ἤ νά τηροῦν τίς ἄλλες διατάξεις τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου. Σώζει ἡ πίστη στόν Χριστό καί τό βάπτισμα, πού εἶναι συμμετοχή στήν ταφή καί τόν θάνατο τοῦ Χριστοῦ καί δέν σώζει ἡ περιτομή καί ἡ τήρηση τῶν διατάξεων τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, πού δόθηκαν γιά παιδαγωγικο σκοπό. Ὅμως καί μετά τήν Ἀποστολική Σύνοδο καί τίς ἀποφάσεις της βρέθηκαν χριστιανοί ἀπό τούς Ἰουδαίους πού ἐξακολουθοῦσαν νά θεωροῦν ὡς ὑποχρεωτικό τόν Μωσαϊκό Νόμο γιά τούς ἀπό τά ἔθνη χριστιανούς. Αὐτοί ὀνομάστηκαν «Ἰουδαΐζοντες χριστιανοί». Αὐτοί ἔλεγαν ὅτι ἡ Ἀποστολική Σύνοδος ἔκανε συγκατάβαση στούς ἀπό τά ἔθνη χριστιανούς καί εἶπε νά μήν περιτέμνονται. Καί ἔλεγαν ἀκόμη ὅτι αὐτοί οἱ ἐξ ἐθνῶν χριστιανοί, χωρίς τήν περιτομή, εἶναι κατώτεροι ἀπό τούς ἄλλους, τούς Ἰουδαίους χριστιανούς, πού εἶναι περιτμημένοι. Ἔχουν δευτερεύουσα θέση ἀπ᾽ αὐτούς. Γι᾽ αὐτό καί ἰσχυρίζονταν, ἄν θέλουν οἱ ἐξ ἐθνῶν χριστιανοί νά εἶναι γνήσιοι καί σωστοί χριστιανοί, πρέπει νά περιτέμνονται καί αὐτοί, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι χριστιανοί. Αὐτοί οἱ «ἰουδαΐζοντες χριστιανοί», ὅπως τούς εἴπαμε, ἀναστάτωναν τίς Ἐκκλησίες, πού ἵδρυσε ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί προκαλοῦσαν διαιρέσεις σ᾽ αὐτές. Προσπαθοῦσαν νά ἀποξενώσουν τούς χριστιανούς ἀπό τόν πνευματικό τους γεννήτορα, τόν ἀπόστολο Παῦλο. Ὅμως, ἄν αὐτοί, οἱ Ἰουδαΐζοντες χριστιανοί, ἔλεγαν ὅτι ἀπό συγκατάβαση ἡ Ἀποστολική Σύνοδος πρός τούς ἐξ ἐθνῶν χριστιανούς εἶπε νά μήν περιτέμνονται, ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔλεγε τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: Ὅτι, δηλαδή, ἀπό συγκατάβαση ἡ Ἀποστολική Σύνοδος ἄφησε νά ἰσχύει ὁ Μωσαϊκός Νόμος στούς ἐξ Ἰουδαίων χριστιανούς. Γι᾽ αὐτό ἔβγαζε τό συμπέρασμα ὅτι ὁ Μωσαϊκός Νόμος εἶναι περιττός ὄχι μόνον γιά τούς ἐξ ἐθνῶν χριστιανούς ἀλλά καί γιά τούς ἐξ Ἰουδαίων (βλ. πρός Γαλ. 2,14-21). Σ᾽ αὐτήν τήν βάση στεκόμενος ὁ Ἀπόστολος ἔλεγε πάλι ὅτι οἱ ἐξ ἐθνῶν χριστιανοί, ἄν τηροῦν τόν Μωσαϊκό Νόμο, ξεπέφτουν ἀπό τήν σωτηρία: Λέγει σ᾽ αὐτούς: «Κατηργήθητε ἀπό τοῦ Χριστοῦ, οἵτινες ἐν Νόμῳ δικαιοῦσθε, τῆς Χάριτος ἐξεπέσατε» (Γαλ. 5,4).

5. Ὅπως τό καταλαβαίνουμε γίνεται μάχη καί ἀπό τήν μιά καί ἀπό τήν ἄλλη πλευρά. Οἱ Ἰουδαΐζοντες χριστιανοί κατηγοροῦσαν τόν ἀπόστολο Παῦλο ὅτι διδάσκει παντοῦ ἐναντίον τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου καί ἐναντίον τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Ναοῦ (Πράξ. 21,21.28). Προκαλοῦσαν ταραχές καί ὁ Ἀπόστολος συνελήφθηκε ἀπό τήν ρωμαϊκή ἐξουσία. Ἀκόμη περισσότερο, διοργάνωσαν συνωμοσία κατά τῆς ζωῆς του, ἡ ὁποία ὅμως ἀποκαλύφθηκε καί γι᾽ αὐτό ὁ Ἀπόστολος στάλθηκε στόν Ρωμαῖο προκουράτορα Φήλικα, στήν Καισάρεια τῆς Παλαιστίνης, ὅπου ἔμεινε δέσμιος γιά δύο χρόνια. Ἀλλά οἱ Ἰουδαῖοι ἤθελαν νά ἔχουν τόν Παῦλο στά Ἰεροσόλυμα, γιά νά τόν θανατώσουν. Γι᾽ αὐτό καί ὁ Ἀπόστολος, γιά νά μή συμβεῖ κάτι τέτοιο, ἐπικαλέστηκε τήν ὑψηλή του ἰδιότητα τοῦ Ρωμαίου πολίτου καί ἐζήτησε νά δικαστεῖ στήν Ρώμη ἀπό τόν ἴδιο τόν ἄρχοντα. Ἔτσι γιά τήν ὑπόθεσή του εἶπε: «Καίσαρα ἐπικαλοῦμαι» (Πράξ. 25,11)! Καί ὁ Ἀπόστολος στάλθηκε στήν Ρώμη γιά νά δικαστεῖ ἀπό τόν αὐτοκράτορα. Ἐδῶ ἔμεινε ἄλλα δύο χρόνια δέσμιος (Πράξ. κεφ. 25-28).

6. Ἀξιόπιστοι μάρτυρες μᾶς λέγουν ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος μαρτύρησε στήν Ρώμη· πρῶτος αὐτό τό λέγει ὁ ἅγιος Κλήμης, Ἐπίσκοπος Ρώμης. Ὁ Ἐπίσκοπος ὅμως τῆς Καισαρείας Εὐσέβιος στήν Ἐκκλησιαστική του Ἱστορία λέγει ὅτι ὁ μαρτυρικός θάνατος τοῦ Ἀποστόλου στήν Ρώμη δέν ἔγινε τώρα σ᾽ αὐτά τά δεσμά. Ἄρα ὁ ἀπόστολος ἐλευθερώθηκε καί ἄρχισε καί τέταρτη περιοδεία. Φανταστεῖτε: Μετά ἀπό τόσα δεινά καί φυλακίσεις πάλι περιοδεία γιά τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου. Μετά τήν περιοδεία αὐτή φυλακίστηκε πάλι, γιά δεύτερη φορά στήν Ρώμη, καί τότε ὑπέστη τόν μαρτυρικό του θάνατο, ἐπί τοῦ αὐτοκράτορος Νέρωνος.

Μερικοί ἀμφισβητοῦν τήν τέταρτη αὐτή περιοδεία. Ὅμως ὁ ἐκκλησιαστικός συγγραφεύς Εὐσέβιος Καισαρείας ἔχει ἐπιχειρήματα ὅτι ἔγινε. Οἱ ἴδιες οἱ ἐπιστολές τοῦ Ἀποστόλου, πού λέγονται ἐπιστολές τῆς «αἰχμαλωσίας», ὁμιλοῦν γιά δύο δεσμά, τά «ἐλαφρά» καί τά «βαρέα» δεσμά. Αὐτά τά «βαρέα» δεσμά τά ὑπέστη μέ τήν δεύτερη φυλάκισή του στήν Ρώμη κατά τήν ὁποία ἔγινε ὁ μαρτυρικός του θάνατος. Γι᾽ αὐτόν μιλάει ἡ Β´ πρός Τιμόθεο ἐπιστολή (4,6), πού ὁ Ἀπόστολος τόν θεωρεῖ ὅτι πλησιάζει. Ποῦ ἐπῆγε κατά τήν περιοδεία του αὐτήν – τήν τέταρτη – δέν γνωρίζουμε ἀκριβῶς. Ὡς βέβαιο πρέπει νά ποῦμε ὅτι πῆγε στήν Ἱσπανία, ὅπου καί εἶχε προγραμματίσει ἀπό παλαιά (βλ. Ρωμ. 15,24.28).

7. Μέ τήν θαυμαστή ἱεραποστολική δράση τοῦ ἀποστόλου Παύλου ὁ χριστιανισμός διαδόθηκε στά σπουδαιότερα κέντρα τοῦ ἐθνικοῦ κόσμου. Πραγματικά, αὐτός «περισσότερο πάντων ἐκοπίασε» (Β´ Κορ. 2,16). – Ὡς πρός τήν χρονολόγιση τῶν ἀναφερομένων παραπάνω γεγονότων, ὡς βάση θά λάβουμε τήν εὑρεθεῖσα στούς Δελφούς ἐπιγραφή, στήν ὁποία ἀναφέρεται ὁ  ἀνθύπατος τῆς Ἀχαΐας Γαλλίων, τότε πού μετέβη ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν Κόρινθο (βλ. Πράξ. 18,12). Μέ βάση λοιπόν τήν ἐπιγραφή αὐτή ἡ Ἀποστολική Σύνοδος ἔγινε τό 48 μ.Χ. καί τά βαρέα διετῆ δεσμά τοῦ Παύλου στήν Ρώμη τά ἔτη 58-60 μ.Χ. 

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Δείτε και:

-Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, Αρχίζει η ιεραποστολή στα έθνη από τον απόστολο Παύλο

-Μητροπολίτης Γόρτυνος Ιερεμίας, Και για τους Εθνικούς το Ευαγγέλιο