Η Πορνεία

Η Πορνεία

του Κων/νου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου  –συγγραφέα

ΛΕΞΙΛΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ: Πορνεία ονομάζεται η συνουσία με χρηματικό αντάλλαγμα. Το πρόσωπο που παρέχει τέτοιες υπηρεσίες ονομάζεται «πόρνη». Νόμοι για την πορνεία είχαν θεσπιστεί ήδη από τον Σόλωνα στην αρχαία Αθήνα. Κατά το ελληνικό δίκαιο η πορνεία δηλαδή η "επί χρήμασι" παροχή του σώματος προς συνουσία, εφόσον ασκείται σύμφωνα με την "κείμενη νομοθεσία", δεν αποτελεί αδίκημα. Σύμφωνα με σχετικό άρθρο του Ποινικού Κώδικα τιμωρείται με φυλάκιση, "οποιοδήποτε πρόσωπο (άρρεν) που διατρέφεται «εν όλω» ή «εν μέρει» παρά γυναικός, κατ΄ επάγγελμα πορνευομένης και που εκμεταλλεύεται τα κέρδη αυτής". (μαστροπεία).

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ: Το πάθος της πορνείας συνίσταται στην παθολογική χρήση της σεξουαλικότητας ή γενετήσιου ενστίκτου, από τον άνθρωπο. Η πορνεία δηλώνει, κυριολεκτικά, τη σεξουαλική ικανοποίηση εκτός γάμου. Οι Πατέρες όμως περιλαμβάνουν υπό τον όρο αυτό όλες τις μορφές σεξουαλικών παθών. Η χρήση της σεξουαλικότητας δεν είναι, έμφυτη στον άνθρωπο, αλλά εμφανίστηκε ως συνέπεια του αμαρτήματος των πρωτοπλάστων. Μόνον αφού αποστράφηκαν το Θεό, Αδάμ και Εύα, επεθύμησαν ο ένας τον άλλο και ενώθηκαν σεξουαλικά, διδάσκουν οι Πατέρες αναφερόμενοι στις ενδείξεις της Βίβλου (Γέν. γ΄ 16, δ΄ 1). Ο Αγιος Ιωάννης Δαμασκηνός λέει: «Η παρθενία άνωθεν και εξ αρχής εφυτεύθη τη φύσει των ανθρώπων εκ παρθένου γαρ γης ο άνθρωπος πεπλαστούργηται, εκ μόνου Αδάμ η Εύα έκτισται, εν παραδείσω παρθενία επολιτεύετο. Ότε δια της παραβάσεως θάνατος εις τον κόσμον εισήλθε, τότε έγνω Αδάμ την γυναίκα αυτού και συνέλαβε και εγέννησε». Ενώ ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος προσθέτει: «Μετά την παρακοήν, μετά την έκπτωσιν την εκ του παραδείσου, Αδάμ έγνω Εύαν την γυναίκα αυτού. Προ γαρ της παρακοής αγγελικόν εμιμούντο βίον». Ο Μάξιμος Ομολογητης διαβεβαιώνει ότι αν οι άνθρωποι είχαν παραμείνει στην προπτωτική κατάσταση, ο Θεός με άλλο τρόπο θα προέβλεπε το «αυξάνεσθε και πληθύνεσθε». Το γεγονός ότι, κατά τη δημιουργία, τους εφοδίασε με αναπαραγωγικά όργανα, ήταν πρόβλεψη των αναγκών που θα προέκυπταν από την πτώση τους, την οποία προγνώριζε χωρίς να προκαθορίζει. Ακόμη, η παρθενία δεν θα επιβαλλόταν στους πρωτόπλαστους εκ φύσεως, αλλά θα ερχόταν ως προσωπική επιλογή, που θα τους έδινε δύναμη και αξία (Ιωάννης Χρυσοστομος, Περί παρθενίας). Στην κατάσταση της ανθρωπότητας που ακολουθεί την Πτώση, κανόνας τελειότητας παραμένει η παρθενία. Εν τούτοις, η χρήση της σεξουαλικότητας εντ-6ς του γάμου δεν καταδικάζεται: επιτρέπει τη διαιώνιση του ανθρώπινου γένους στη νέα κατάσταση ευλογούμενη από το Θεό (Γέν. θ΄ 7).

ΕΝΔΟΓΑΜΙΚΗ ΠΟΡΝΕΙΑ: Οι Πατέρες, ακολουθώντας το παράδειγμα του Κυρίου, που ευλόγησε με την παρουσία Του το γάμο στην Κανά, αναγνωρίζουν την πλήρη νομιμότητα χρήσης της σεξουαλικότητας στο γάμο αναγνωρίζοντας την αξία της (Εβρ. ιγ΄4, Α΄Κορ. ζ΄28). Οι Πατέρες θεωρούν ότι και αυτή καλείται στον ίδιο αγιασμό, όπως και οι υπόλοιπες λειτουργίες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η Σύνοδος της Γάγγρας (4ος αι.) καταδικάζει την περιφρόνηση και μομφή των συζυγικών σχέσεων.

Στο πλαίσιο του γάμου, το πάθος της πορνείας δεν έγκειται στη χρήση της σεξουαλικής λειτουργίας, αλλά στην κατάχρηση και τη διαστροφή της. Η έννοια της κατάχρησης, σημαίνει κακή χρήση τής λειτουργίας, διαστροφή, χρήση αντίθετη στη φυσική σκοπιμότητα και γι' αυτό παρά φύση, ανάρμοστη, παθολογική. Άλλωστε: «Ουδέν εν τοις ούσι κακόν, ει μη η παράχρησις» (Μάξιμος Ομολ.). Υπάρχει κατάχρηση ή κακή χρήση, όταν ο άνθρωπος κάνει χρήση της σεξουαλικότητας αποβλέποντας μόνο στην ηδονή, καθιστώντας την ηδονή αυτοσκοπό. Η στόχευση αυτή είναι διαστροφική και παθολογική, διότι αρνείται έναν πρωταρχικό σκοπό της σεξουαλικής λειτουργίας, τον αποτυπωμένο στην ίδια τη φύση: την τεκνογονία.

Ωστόσο ο σκοπός αυτός, μολονότι ουσιαστικός, δεν είναι ο σημαντικότερος. Άλλωστε σε κανένα καινοδιαθηκικό κείμενο δεν μνημονεύεται η αναπαραγωγή ως σκοπός και αιτία του γάμου. Στο ανθρώπινο είδος, η τεκνογονία μπορεί να εμφανίζεται περισσότερο ως φυσικό αποτέλεσμα της συνουσίας παρά ως ο ίδιος ο σκοπός της. Η σεξουαλική ένωση είναι μια εκδήλωση της αμοιβαίας αγάπης τους, που μεταφέρει την αγάπη στο σωματικό επίπεδο. Η αγάπη συνιστά τον πρώτο σκοπό της συνεύρεσης, παράλληλα με τους υπόλοιπους τρόπους της συζυγικής ένωσης. Η ένωση επισφραγίζεται ως προς τη φύση και το σκοπό της με τη χορήγηση της χάρης του Αγίου Πνεύματος διά του μυστηρίου του γάμου. Η συγκεκριμένη αντίληψη υποτάσσει τη συνουσία, όπως και τους υπόλοιπους τρόπους ένωσης των συζύγων στην πνευματική διάσταση της αγάπης τους. Όταν η συνεύρεση βιώνεται ανεξάρτητα από το πνευματικό της περιεχόμενο, μόνο για την αισθητή ηδονή, τότε αναπόφευκτα διαταράσσει τη φυσιολογική τάξη της σχέσης του με το Θεό, τον εαυτό του και τον σύντροφό του. Η επιθυμία σεξουαλικής ηδονής αποκλειστικά, που χαρακτηρίζει την πορνεία, κινητοποιεί την επιθυμητική δύναμη του ανθρώπου και την αποστρέφει από το Θεό, που έπρεπε ν' αποτελεί τον ουσιαστικό στόχο του. Σκοτισμένος από την πνευματική ηδονή που το πάθος προσφέρει, ο άνθρωπος στερείται πνευματικής απόλαυσης των ανώτερων αγαθών. Η πορνεία «οδηγεί» το Θεό σε δεύτερο επίπεδο,

Τον λησμονεί και Τον αρνείται θέτοντας στη θέση Του την ηδονή των αισθητών. Η σεξουαλικότητα αγιάζεται με το μυστήριο του γάμου, ολοκληρώνεται και μεταμορφώνεται πνευματικά με την αγάπη των συζύγων που ζουν εν Χριστώ. Αντίθετα η πορνεία εμποδίζει τη συνάντηση του ανθρώπου με το Θεό. Τότε η σεξουαλικότητα καθίσταται, καθαρά, σαρκική πράξη. Η ηδονή, ως αυτοσκοπός, γίνεται απόλυτο για τον άνθρωπο, αποκλείοντας το Θεό και καταλαμβάνοντας τη θέση Του. Με την πορνεία, ο άνθρωπος γίνεται είδωλο απόλαυσης. Ο άνθρωπος, αλλοτριωμένος, δε βλέπει το κέντρο της ύπαρξής του στην εικόνα του Θεού, της οποίας είναι φορέας, αλλά στις σεξουαλικές του λειτουργίες, που καταλαμβάνουν θέση αποκλειστική υποκαθιστώντας την αγάπη με τη ζωώδη, ενστικτώδη επιθυμία. Η τάξη των δυνάμεων του ανθρώπου αναστατώνεται κι έτσι νους, θέληση, ευαισθησία και διάθεση παύουν να υπηρετούν το πνεύμα και να καθοδηγούνται απ' αυτό, ενώ γίνονται υπηρέτες σεξουαλικής επιθυμίας στην ατέρμονη αναζήτηση ηδονής. Ο άνθρωπος κυβερνιέται από το ένστικτο εξομοιούμενος με ζώο.

ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣ: Με την πορνεία, πολλές σωματικές λειτουργίες βρίσκονται μακριά από το φυσιολογικό σκοπό, καθώς γίνονται όργανα της σεξουαλικής ηδονής (παρά φύση). Μπορούμε να πούμε ότι το σώμα κάτω από την επήρεια της πορνείας, βρίσκεται συνολικά σε εκτροπή από τη φύση του. «Ουκ οίδατε», γράφει ο Απόστολος Παύλος, «ότι το σώμα υμών ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματος εστιν (...); Δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών» (Α' Κορ. στ΄ 19-20). Ο Απόστολος δηλώνει καθαρά ότι ο άνθρωπος κάνει παρά φύση και ανάρμοστη χρήση του σώματος, όταν το παραδίδει στο πάθος τής πορνείας. Υποβιβάζοντας το σώμα του σε εργαλείο σεξουαλικής ηδονής, ο άνθρωπος αρνείται την πνευματική του διάσταση, περιφρονώντας την εικόνα του Θεού. Βεβηλώνει το εκ φύσεως ιερό και θεόμορφο, κάνοντάς το κρησφύγετο αχρείων και φαύλων, μετατρέπει σε πόρνο, αυτό που μαζί με την ψυχή καλούνται να συναφθούν με το Χριστό στην Εκκλησία και μέσα στο γάμο που είναι εικόνα αυτής. Ο πόρνος αγνοεί, ή θέλει να αγνοεί, το θέλημα του Θεού σ' ό,τι αφορά τη χρήση του σώματός του, «εις το ίδιον σώμα» αμαρτάνοντας (Α' Κορ. στ΄ 18) και «αθετεί τον Θεόν τον και δόντα το Πνεύμα αυτού το Αγιον εις υμάς» (Α' Θεσ. δ΄8). Η πορνεία θεωρείται πηγή θανάτου, όσο διάστημα οδηγεί τον άνθρωπο ν' απαρνείται την ίδια του τη φύση και ν' απορρίπτει Εκείνον, που του δίνει ύπαρξη, νόημα και ζωή. Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι πρώτα ψυχικής υφής, πριν να είναι φυσικής. Ο Κλήμης Αλεξανδρείας παρατηρεί: «Η όρεξις ου του σώματος εστι, καν δια το σώμα αύτη γίνηται». Το σώμα, συχνότατα, οδηγείται στην αμαρτία από μια επιθυμία, που γεννιέται στην καρδιά (Μάρκ. ζ' 21). Και αν συχνά η επιθυμία υποκινείται και γεννάται στην ψυχή από σωματικές κινήσεις, και εδώ ακόμη η ψυχή διατηρεί την πρωτοβουλία, διότι διαθέτει δύναμη να αρνηθεί να δώσει συνέχεια σ' αυτές. Έτσι, το πάθος της πορνείας μπορεί να επιτελείται με τη σκέψη, μέσω της ηδονής των (ανα)παραστάσεων και πιο συγκεκριμένα των εικόνων. Ο Αγιος Μάξιμος γράφει ότι: «Ώσπερ το σώμα έχει κόσμον τα πράγματα, ούτω και ο νους έχει κόσμον τα νοήματα· και ώσπερ το σώμα πορνεύει μετά του σώματος της γυναικός, ούτω και ο νους πορνεύει μετά του νοήματος της γυναικός δια της φαντασίας του ιδίου σώματος». Άλλοτε οι παραστάσεις μπορεί να επινοούνται από τη φαντασία με την ώθηση της επιθυμίας. Τούτο μπορεί να αποτελέσει αφορμή για πραγματικές φαντασιώσεις ή παραισθήσεις, συχνά με άμεση δαιμονική εισήγηση και υποβολή. Ο δαίμονας της πορνείας «λέγειν τινά ρήματα και πάλιν ακούειν ποιεί, ως ορωμένου δήθεν και παρόντος του πράγματος» (Ευάγριος). Η πορνεία λοιπόν οδηγεί αυτόν, στον οποίο κατοικεί, να ζει σε κόσμο ειδώλων και φαντασμάτων, τον βυθίζει σε χώρο μη πραγματικό, τον παραδίδει σε παραλήρημα και δαιμονικές δυνάμεις. Η αγάπη είναι άνοιγμα προς τον άλλο και ελεύθερο δόσιμο εαυτού. Αντίθετα η πορνεία είναι φίλαυτη διάθεση και αποκαλύπτει εγωιστική (αυτ)αγάπη. Εμποδίζει κάθε αμοιβαιότητα καθώς ο εμπαθής βλέπει μόνο το συμφέρον του, δε δίνει τίποτε στον άλλο, θέλοντας αποκλειστικά να λαμβάνει από αυτόν, ανταποκρινόμενος στις εμπαθείς επιθυμίες. Ό,τι λαμβάνει, το θεωρεί κατάληξη της επιθυμίας του παρά δώρο του άλλου. Η πορνεία αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο στο εγώ της, στον κόσμο που είναι περίκλειστος στη σαρκική σεξουαλικότητά του, ενώ τον αποκλείει από τον κόσμο της αγάπης και του πνεύματος. Μέσα στην πορνεία, ο άλλος δε συναντάται ως πρόσωπο, δεν κατανοείται στην πνευματική του διάσταση, στο «κατ' εικόνα Θεού» δημιουργήμα: υποβιβάζεται σ' αυτό, που στην εξωτερική του εμφάνιση “ταιριάζει” ν' απαντήσει στην ηδονική επιθυμία του εμπαθούς, καθιστάμενο απλό όργανο ηδονής για τον εμπαθή. Ο εμπαθής αγνοεί την ελευθερία τού άλλου, διότι αντιλαμβάνεται μόνο την ικανοποίηση της δικής του επιθυμίας, που συχνότατα παρουσιάζεται σ' αυτόν ως απόλυτη ανάγκη, αγνοώντας την επιθυμία του άλλου. Φαίνεται λοιπόν, ότι κάτω από την επήρεια της πορνείας, ο άνθρωπος βλέπει τον πλησίον όπως δεν είναι. Αποκτά φαντασιακή και παραληρηματική θέαση, εκείνων που το πάθος τον οδηγεί να συναντήσει. Έκτοτε οι σχέσεις του είναι διεστραμμένες.

Ο ΠΑΤΕΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Οι Πατέρες αξιολογούν την πορνεία συχνά ως νόσο και βλέπουν σ' αυτή μανία και αφροσύνη. Ο Αγιος Γρηγόριος Νύσσης ομιλεί για «νόσον τής ηδονής», ενώ ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος την χαρακτηρίζει «κακοήθη νόσο» γράφοντας: «Οφθαλμία χαλεπή μοιχεία: των οφθαλμών εστί το νόσημα, ου των του σώματος, αλλά πρότερον των της ψυχής». Ο Αγιος Ιωάννης της Κλίμακος συμπληρώνει: «Έστιν εν τοις ηδυπαθέσιν έκνουν τινά και εξεστηκότα τον πάσχοντα απεργαζόμενον, λογικής και αλόγου ουσίας εν εφέσει διηνεκεί μεμεθυσμένον», προσθέττοντας: «Ο δε της πορνείας [δαίμων] πολλάκις τον ηγεμόνα νουν σκοτίσας, και επί ανθρώπων ποιείν εκείνα παρασκευάζει, άπερ οι εξεστηκότες [Οι παράφρονες] μόνον εργάζονται». Ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος δείχνει πώς το πάθος εξαπατά τη διάνοια του ανθρώπου σκοτίζοντας την ψυχή του: «καθάπερ τοίχος αθυρίδωτος προ των οφθαλμών εγερθείς, ουκ αφίησι την ακτίνα της δικαιοσύνης ελλάμψαι τη διανοία, των λογισμών των ατόπων της επιθυμίας πάντοθεν αυτήν επιτειχισάντων· και απαντά αυτώ τότε η πορνευομένη γυνή, προ των οφθαλμών, προ της διανοίας, προ των οφθαλμών εστώσα και φαινομένη· και καν μυρία πάντοθεν αυτοίς ενηχή σωτήρια δόγματα, τω πάθει τούτω προκατειλημμένοι την ψυχήν, πάσι τοις τοιούτοις λόγοις αποφράττουσι την ακοήν». Ο ίδιος άγιος, σε άλλο σημείο χαρακτηρίζει πορνεία και τρυφή «μητέρα παραφοράς». Οι πατερικές διδαχές σχετικά με την πορνεία, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τρία είναι τα κύρια παθολογικά αποτελέσματα του πάθους:

Πρώτον, αταξία και ταραχή της ψυχής από τη γέννηση της επιθυμίας μέχρι την ικανοποίηση και τον κορεσμό της. Δεύτερον, η ανησυχία που ακολουθεί το πάθος στην αναζήτηση του αντικειμένου του και στην επεξεργασία των μέσων που επιτρέπουν να το φθάσει. Παρόμοια ανησυχία ακολουθεί την ικανοποίηση της επιθυμίας. Η ηδονή εξαφανίζεται σχεδόν αμέσως μετά την εμφάνισή της, εγκαταλείποντας μία πικρή γεύση. Ο εμπαθής παρουσιάζει τότε το αίσθημα της στέρησης, συνοδευόμενο από αγωνία και μερικές φορές από θλίψη και αδημονία.

Πιστεύει ότι θα μπορέσει να θεραπεύσει την κατάσταση της οδύνης που βιώνει, υπό την επήρεια του πάθους του, με την ανανέωση της ηδονής. Κατ' αυτό τον τρόπο η μόλις ικανοποιηθείσα επιθυμία ξαναγεννιέται εξαρχής μαζί με τις αντίστοιχες ανησυχίες. Και τρίτο αποτέλεσμα, σκοτισμός νου, διάνοιας, συνείδησης και απώλεια της κρίσης. Το πάθος ασκεί σε όποιον τον κυριεύει τυραννία, μεγαλύτερη απ’ όλα τα υπόλοιπα πάθη, εξαιτίας τής ασυνήθιστης ισχύος του. Γράφει ο Αγιος Γρηγόριος Νύσσης: «ουδεμίαν καθ' ημών ισχύν έτερον πάθος έχει τοσαύτην ως προς την νόσον της ηδονής εξισούσθαι». Γενικότερα, η πορνεία καταστρέφει τις αρετές, όπως και όλα τα πάθη, ενώ γεννά στην ψυχή αντίστοιχα όλων των ειδών τις πονηρές διαθέσεις και στάσεις και ειδικότερα την απουσία φόβου Θεού, την απέχθεια για την προσευχή, τη φιλαυτία, την αναισθησία, την προσκόλληση στον κόσμο, την απελπισία. Τέλος, το πάθος τής πορνείας ευνοείται στη γέννηση, τη διατήρηση και την ανάπτυξή του κυρίως από τρεις τύπους εμπαθούς συμπεριφοράς: την υπερηφανία και τη ματαιοδοξία· την κατάκριση του πλησίον· την αφθονία τροφής και ύπνου (τρυφή).