Κωνσταντίνος Χολέβας, Εκατό χρόνια από τη λήξη των βαλκανικών πολέμων

Εκατό χρόνια από τη λήξη των βαλκανικών πολέμων

Κωνσταντῖνος Χολέβας, Πολιτικός Ἐπιστήμων

Στἀ τέλη Ἰουλίου τοῦ ἔτους 1913, ἀκριβῶς πρίν ἀπό ἑκατό χρόνια ὑπεγράφη στό Βουκουρέστι ἡ Συνθήκη, διά τῆς ὁποίας κηρύχθηκε ἡ λήξη τοῦ Β΄ Βαλκανικοῦ Πολέμου καί ἡ Ἑλλάς παγίωσε τόν διπλασιασμό τῶν ἐδαφῶν της καί τήν ἀπελευθέρωση ἑκατομμυρίων ἀλυτρώτων ἀδελφῶν.

Ὁ Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος μέ ἡττημένη τήν Ὀθωμανική Τουρκία ἔληξε μέ τή Συνθήκη τοῦ Λονδίνου τῆς 17ης Μαΐου 1913 . Στό Βουκουρέστι ὑπέγραψε ὡς ἡττημένη τοῦ Β΄Πολέμου ἡ Βουλγαρία. Οὐσιαστικά μέσα σέ λίγους μῆνες (ἡ Ἑλλάς εἰσῆλθε στόν Πόλεμο στίς 5.10.1912) ἡ ἀγαστή συνεργασία τοῦ Ἀρχιστρατήγου Διαδόχου -καί μετέπειτα Βασιλέως- Κωνσταντίνου καί τοῦ εὐφυοῦς Πρωθυπουργοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου ἀπέδωσε θριαμβευτικούς καρπούς στόν Ἑλληνισμό.

Ἀναλογιζόμενοι τήν ἔνδοξη ἐκείνη ἐποχή καλόν εἶναι νά σκεφθοῦμε ὁρισμένα ἀπό τά διδάγματα καί τά μηνύματα πού μᾶς στέλνουν οἱ παπποῦδες μας τοῦ 1912-13.

Α). Ἡ νικηφόρος προσπάθεια στρατοῦ καί λαοῦ ἦλθε 19 χρόνια μετά τήν πτώχευση τῆς χώρας ἐπί Χ. Τρικούπη καί 15 χρόνια μετά τήν ἧττα μας στόν ἑλληνοτουρκικό πόλεμο τοῦ 1897. Παρά τήν οἰκονομική χρεωκοπία καί τά βαρύτατα δάνεια πού ἔπρεπε να ἀποπληρωθοῦν ὁ λαός δέν ἔπεσε σέ ἐθνική κατάθλιψη. Τό φρόνημα παρέμεινε ὑψηλό. Ἠ πίστη στόν Θεό, καί στήν ἱστορική διαχρονία τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τό παράδειγμα τῶν Ἐθνικῶν Εὐεργετῶν καί τά κείμενα πατριωτῶν διανοουμένων βοήθησαν τούς προγόνους μας νά μετατρέψουν τήν κρίση σέ εὐκαιρία καί νά ὁδηγηθοῦν ἀπό τήν πτώχευση στήν ἐθνική ἀναγέννηση.

Β) Ἡ συνεργασία τῶν Ὀρθοδόξων λαῶν τῆς Ἑλλάδος, τῆς Σερβίας, τοῦ Μαυροβουνίου καί τῆς Βουλγαρίας κατά τόν Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ἀπώθησε τούς Ὀθωμανούς Τούρκους ἀπό τή Βαλκανική. Ἔχασαν τά ἐδάφη πού κρατοῦσαν ἐπί αἰῶνες καί περιορίσθηκαν σέ μία εὐρωπαϊκή λωρίδα γύρω ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη (Ἀνατολική Θράκη). Μακάρι σήμερα αὐτή ἠ συνεργασία τῶν Ὀρθοδόξων νά ἀποκτήσει εἰρηνικό, πνευματικό καί πολιτιστικό περιεχόμενο καί νά δώσει τήν εὐκαιρία σέ ὅλους να ἀξιοποιήσουμε τήν κοινή κληρονομιά τῶν Θεσσαλονικέων Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου.

Γ) Οἱ δύο Βαλκανικοί Πόλεμοι ἀνέδειξαν τόν ρόλο τῶν Ἐθελοντῶν καί τῶν Ὁμογενῶν μας. Πολλοί Κύπριοι, Μικρασιάτες, Αἱγυπτιῶτες καί Ἑλληνοαμερικανοί ἦλθαν γιά νά προσφέρουν στόν ἀγῶνα χωρίς νά ἔχουν ὑποχρέωση στρατεύσεως. Ὁ Δήμαρχος Λεμεσοῦ Χριστόδουλος Σῶζος ἔπεσε μαχόμενος ἔξω ἀπό τά Γιάννενα. Στόν Δρίσκο Ἰωαννίνων θυσιάσθηκε ὑπέρ πατρίδος ὁ Ἑπτανήσιος ποιητής Λορέντζος Μαβίλης, μετέχων σέ ἐθελοντικό λόχο Ἰταλῶν καί Ἑλλήνων Γαριβαλδινῶν. Πολλά ὀφείλει ἡ Ἑλλάς καί στόν ἰατρό τοῦ Βουλγαρικοῦ στρατοῦ Φίλιππο Νίκογλου, Ἕλληνα ἀπό τήν Ἀνατολική Ρωμυλία, ὁ ὁποῖος ἐνημέρωσε Ἕλληνα διπλωμάτη γιά τά κρυφά σχέδια τῶν Βουλγάρων νά καταλάβουν τή Θεσσαλονίκη. Στόν τομέα τοῦ Ἐθελοντισμοῦ ἄς μήν λησμονήσουμε καί τίς ἐθελόντριες νοσοκόμες ἀπό τήν Ἐλεύθερη Ἑλλάδα καί ἀπό τήν ἄρτι ἀπελευθερωθεῖσα Μακεδονία. Μέ τή βοήθειά τους συνετελέσθη ἕνα μικρό θαῦμα. Ἐμβολιάσθηκαν ἀπό τό Ὑγειονομνικό τοῦ Στρατοῦ μας 500.000 ἄνθρωποι , στρατιῶτες και ἄμαχοι, κατά τῆς χολέρας.

Δ) Ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας ἦταν δυναμικός και καθοριστικός ἰδίως κατά τόν Μακεδονικό Ἀγῶνα τοῦ 1903-1908 πού προετοίμασε τό ἔδαφος γιά τήν ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας ἀπό τόν Στρατό μας. Ἀλλά καί στούς Βαλκανικούς Πολέμους τοῦ 1912-13 οἱ στρατιωτικοί ἱερεῖς, ὅπως ὁ Ἀρχιμ. Διονύσιος Δάφνος τοῦ θωρηκτοῦ ΑΒΕΡΩΦ, ὁ Ἀρχιμ. Γερβάσιος Παρασκευόπουλος τῶν Εὐζώνων και τοῦ Μηχανικοῦ καί πολλοί ἄλλοι ἀνύψωναν τό ἠθικό, μετέδιδαν τή Θεία Κοινωνία, ἔδιναν θάρρος σέ δύσκολες στιγμές καί παρηγοροῦσαν τους τραυματίες. Λίγο πρίν ἀπό τή νικηφόρο ναυμαχία τῆς Ἑλλης, στίς 3.12.1912, ὁ ναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης ἔστειλε μήνυμα σέ ὅλους τούς ἀξιωματικούς και ναῦτες ἐπικαλούμενος τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Τό ἑλληνορθόδοξο φρόνημα πού διδάχθηκαν τά φανταράκια μας ἀπό τήν οἰκογένεια καί ἀπό τό σχολεῖο ἦταν ὁ κύριος παράγων τῆς νίκης.

Ε) Δέν πρέπει νά λησμονοῦμε καί αὐτούς πού δέν μπόρεσαν νά ἐνταχθοῦν στόν ἐθνικό κορμό παρά τίς νίκες τοῦ Στρατοῦ καί τήν ἐπιθυμία τοῦ λαοῦ μας. Ἡ Βόρειος Ἤπειρος ἀπελευθερώθηκε πρίν ἀπό τά Γιάννενα, ἀλλά ἀναγκασθήκαμε νά τήν παραχωρήσουμε στό νεότευκτο ἀλβανικό κράτος κάτω ἀπό τήν πίεση τῶν Μεγάλων Δυνάμεων τῆς ἐποχῆς. Τό Μοναστῆρι, ἀρχαία Ἡράκλεια καί βυζαντινό Βουτέλιον, ἔσφυζε ἀπό ἑλληνικό πληθυσμό, ἀλλά πρόλαβαν καί τό ἀπελευθέρωσαν ἀπό τούς Τούρκους οἱ Σέρβοι. Σήμερα ἀνήκει στό κράτος τῶν Σκοπίων καί ὀνομάζεται Μπίτολα. Οἱ Σκοπιανοί σβήνουν τίς ἑλληνικές ἐπιγραφές ἀπό τούς Ναούς και τούς τάφους.

Αἰωνία ἄς εἶναι ἡ μνήμη τῶν εὐκλεῶς ἀγωνισαμένων καί ἡρωικῶς πεσόντων κατά τούς δύο Βαλκανικούς Πολέμους. Οἱ νίκες στό Σαραντάπορο, στά Γιαννιτσά, στό Μπιζάνι, στό Κιλκίς-Λαχανᾶ, στή Δοϊράνη κ.ἀ. καθώς καί τά ἐπιτεύγματα τοῦ Nαυτικοῦ μας ἄς καθοδηγοῦν τούς σύγχρονους νέους μας. Νά τούς διδάσκουμε τήν Ἱστορία γιά νά εἶναι ἕτοιμοι γιά πᾶν ἐνδεχόμενο καί γιά νά γνωρίζουν ὅτι αὐτό τό Ἔθνος ἔχυσε πολύ αἷμα γιά νά ἐλευθερωθεῖ. Καί νά θυμοῦνται πρωτίστως ὅτι τότε κερδίζαμε ἐπειδή ἤμασταν ἑνωμένοι. Ὅταν διχασθήκαμε μετά τό 1915 ὁδηγηθήκαμε στή Μικρασιατική τραγωδία.....

Πειραϊκή Εκκλησία,  Ιούλιος 2013