Νικόλαος Ι. Σωτηρόπουλος, Το αίμα του Κυρίου και Θεού

ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ

Τοῦ κ. Νικολάου. ᾿Ιω. Σωτηροπούλου, Θεολόγου – Φιλολόγου

Ὁ θεολόγος κ. Παναγιώτης Μπούμης, ὁμότ. καθηγητὴς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, διαφώνησε πρὸς ἄρθρο μου ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ χωρίου Πράξ. κ´ 28 μὲ τὸν τίτλο «Τὸ αἷμα τοῦ Θεοῦ». Καὶ τὴ διαφωνία του ἐξέφρασε σὲ ἄρθρο του μὲ τὸν ἐρωτηματικὸ τίτλο «Τὸ αἷμα τοῦ Θεοῦ;». Ἀπάντησα δὲ στὸ ἄρθρο του δι᾿ ἄρθρου μὲ τὸν ἐμφατικὸ τίτλο «Ναί, ὁ Θεὸς ἔχει αἷμα!».

Ἀκούεται παράδοξο, ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει αἷμα, ἀλλὰ πολλὰ παράδοξα περιέχονται στὴ Γραφὴ γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀνέφερα ὡρισμένα. Κατανοεῖται δὲ ἡ παραδοξότης τῶν χωρίων, ἂν ληφθῇ ὑπ᾿ ὄψιν, ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος. Καὶ ὡς ἄνθρωπος ὁ Θεός, γιὰ ν᾿ ἀναφερθοῦμε στὸ προκείμενο θέμα, ἔχει σῶμα καὶ αἷμα. ῾Η ἀπάντησί μου ἀπὸ τοὺς ἀναγνῶστες τοῦ ἄρθρου κρίθηκε ἱκανοποιητική.

Δὲν κρίθηκε ὅμως ἱκανοποιητικὴ ἀπὸ τὸν κ. Μπούμη. Καὶ δημοσίευσε νέο ἄρθρο στὸν «Ο.Τ.» τῆς 13ης ᾿Ιανουαρίου μὲ τὸν τίτλο «Ναί (ἀλήθεια), ὁ Θεὸς ἔχει αἷμα»; Δηλώνει δέ, ὅτι ὑποχρεώθηκε νὰ ἐπανέλθῃ στὸ θέμα, ἐπειδὴ ἐπιμένω στὶς ἀπόψεις μου, καὶ «γιὰ νὰ μὴ δημιουργοῦνται ἢ νὰ μὴ μένουν στὸν πιστὸ χριστιανὸ ἐσφαλμένες ἐντυπώσεις ἢ διδασκαλίες». ῞Ο,τι ὑποστηρίζω ἐγὼ ἐπὶ τοῦ θέματος, αὐτὸ εἶνε ἐσφαλμένο, ὅ,τι ὑποστηρίζει ἐκεῖνος, αὐτὸ εἶνε ὀρθό! Καὶ γὰρ καθηγητὴς Πανεπιστημίου ἐκεῖνος.

Στὸ νέο ἄρθρο του ὁ κ. Μπούμης μὲ σχολιάζει ὑβριστικῶς. Μὲ κατηγορεῖ, ὅτι παρανοῶ ἢ συσκοτίζω τὰ πράγματα· ἔχω ἀντιφάσεις καὶ ἀστάθειες καὶ ὑποκειμενικὲς ἐπιλογές· μπερδεύομαι καὶ μπερδεύω καὶ τοὺς ἀναγνῶστες μου.Εὐχαριστῶ, κ. καθηγητά, γιὰ τὰ εὔσημα!

Πολλὰ δύναμαι νὰ ἀπαντήσω στὸν κ. Μπούμη, ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἔχω καὶ ἄλλα πράγματα γιὰ ν᾿ ἀσχοληθῶ, ὁ δὲ χρόνος εἶνε συνεσταλμένος καὶ πολύτιμος, θ᾿ ἀναφερθῶ στὰ σπουδαιότερα.

Μὲ κατηγορεῖ ὁ κ. καθηγητής, διότι προκειμένου περὶ τοῦ Πράξ. κ´ 28 χρησιμοποιῶ τὸ κείμενο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τὸ ὁποῖον ὡς ἐκκλησιαστικὸ θεωρῶ αὐθεντικό, ἐνῷ προκειμένου περὶ τοῦ Ζαχ. ιβ´ 10 δὲν χρησιμοποιῶ τὴ μετάφρασι τῶν Ο´, τὴν ὁποία χρησιμοποιεῖ ἡ ᾿Εκκλησία, ἀλλὰ τὸ ῾Εβραϊκὸ κείμενο. Ἀπαντῶ· ῾Ως πρὸ τὸ κ´ 28, ὅπου ἡ γραφὴ «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ», προτιμῶ τὸ κείμενο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς ὀρθότερο καὶ αὐθεντικώτερο ἄλλων κειμένων τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Καὶ ὡς πρὸς τὸ Ζαχ. ιβ´ 10, ὅπου ἡ γραφὴ  «Καὶ θὰ ἐπι βλέψουν πρὸς ἐμέ, τὸν ὁποῖον ἐξεκέντησαν (=ἐλόγχισαν)», προτιμῶ τὸ ῾Εβραϊκὸ κείμενο, διότι συμφώνως πρὸς αὐτὸ παραθέτει ὁ Εὐαγγελιστὴς ᾿Ιωάννης στὸ ᾿Ιωάν. ιθ´ 37. Γενικῶς δὲ οἱ συγγραφεῖς τῆς Καινῆς Διαθήκης ἄλλοτε παραθέτουν ἀπὸ τὴ μετάφρασι τῶν Ο´ καὶ ἄλλοτε ἀπὸ τὸ ῾Εβραϊκὸ κείμενο. Καὶ μήπως γι᾿ αὐτὸ πρέπεινὰ κατηγορηθοῦν καὶ αὐτοί, οἱ θεόπνευστοι Ἀπόστολοι, γιὰ ἀντιφάσεις, ἀστάθειες καὶ ὑποκειμενικὲς ἐπιλογές;

Γράφει ὁ κ. Μπούμης, ὅτι τὸ πλῆθος τῶν ἄλλων μορφῶν τοῦ χωρίου Πράξ. κ´ 28 ὀφείλεται σὲ δυσκολία τῶν Πατέρων τῆς ᾿Εκκλησίας. Δυσκολεύονταν δηλαδὴ οἱ Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας νὰ δεχθοῦν ὅτι στὸ χωρίο ὁ Ἀπόστολος ὁμιλεῖ γιὰ τὸ αἷμα «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ»; Παρακαλοῦμε νὰ μᾶς εἰπῇ ὁ κ. καθηγητὴς ποῖοι Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ ποῦ στὰ συγγράμματά τους δείχνουν τέτοια δυσκολία.

Καὶ τώρα ἐρχόμεθα στὴ σπουδαιότερη διαφορά μας μὲ τὸν κ. Μπούμη. ῞Οταν στοὺς λεγομένους Μάρτυρες τοῦ ᾿Ιεχωβᾶ ὑποδεικνύωμε χωρία, ὅπως τὸ ᾿Ιωάν. α´ 1, ὅπου ὁ Λόγος – Χριστὸς ὀνο μάζεται «Θεός», αὐτοὶ ἀντιτείνουν, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε «Θεός», χωρὶς ἄρθρο, ἀλλ᾿ ὄχι «ὁ Θεός», μὲ ἄρθρο. Τέτοιο ἰσχυρίζεται καὶ ὁ κ. Μπούμης. Κατ᾿ αὐτὸν στὸ ἐπίμαχο χωρίο Πράξ. κ´ 28, ὅπου γίνεται λόγος περὶ «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ», μὲ ἄρθρο, δὲν πρόκειται γιὰ τὸν Υἱό – Χριστό, ἀλλὰ γιὰ τὸν Πατέρα. Καὶ συνεπῶς δὲν πρόκειται γιὰ αἷμα «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ». ῾Ο κ. καθηγητὴς ἑρμηνεύει τὸ χωρίο ὅπως οἱ ψευδο–Μάρτυρες τοῦ ᾿Ιεχωβᾶ, ἀφοῦ τὸ ἔναρθρο «ὁ Κύριος καὶ Θεός» δὲν ἀποδίδει στὸν Υἱό, ἀλλὰ στὸν Πατέρα, στὸν δὲ Υἱὸ ἀποδίδει τὸ ἄναρθρο «Θεός», ὅπως στὸ Α´ Τιμ. γ´ 16 «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί».

῍Ας μάθῃ ὅμως ὁ κ. καθηγητής, ὅτι καὶ ὁ Πατὴρ ὀνομάζεται «Θεός», χωρὶς ἄρθρο, π.χ. στὸ Ρωμ. α´ 1–4, Α´ Πέτρ. α´ 2, ᾿Ιούδ. 20–21. Καὶ ὁ Υἱὸς– Χριστὸς ὀνομάζεται μὲ τὴν ὀνομασία «ὁ Θεός», μὲ ἄρθρο, π.χ. στὰ χωρία Ψαλμ. μδ´ 7 καὶ ῾Εβρ. α´ 8 («῾Ο θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα»), ῾Ησ. λε´ 4–6 («᾿Ιδοὺ ὁ Θεὸς ἡμῶν κρίσιν ἀνταποδίδωσι καὶ ἀνταποδώσει, αὐτὸς ἥξει καὶ σώσει ἡμᾶς κ.λπ.»), Ματθ. α´ 23 («Καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Εμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, Μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός»), β´ Πέτρ. α´ 1 («ἐν δικαι οσύνῃ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν καὶ σωτῆρος ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ»).

᾿Επίσης ὁ Χριστὸς ὀνομάζεται μὲ τὴν ὀνομασία «῾Ο Κύριος», ἐνάρθρως, π.χ. στὰ χωρία Πράξ. ιστ´ 31 («Πίστευσον ἐπὶ τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστὸν καὶ σωθήσῃ»), Κολ. β´ 6 («῾Ως οὖν παρελάβετε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον, ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε»), Α´ Θεσ. δ´ 16 («Αὐτὸς ὁ Κύριος καταβήσεται ἀπ᾿ οὐρανοῦ»).

Στὸ ᾿Ιωάν. κ´ 28 τὸ «Κύριος» καὶ τὸ «Θεὸς» γιὰ τὸ Χριστὸ ἀνα φέρονται ἐνάρθρως, «῾Ο Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου», ὅπως στὸ Ψαλμ. λδ´ 23 ἀναφέρονται γιὰ τὸν Γιαχβέ.

Στὸ ἐπίμαχο χωρίο κ´ 28 μὲ τὴν ὀνομασία  «ὁ Κύριος καὶ Θεός», ἐπειδὴ εἶνε ἔναρθρη, ὁ κ. Μπού μης, ὅπως εἴπαμε, ἐννοεῖ τὸν Πατέρα, ὄχι τὸν Υἱό – Χριστό. Ἀλλὰ στὸ Λουκ. α´ 16–17 μὲ τὴν ὁμοία ὀνομασία «Κύριος ὁ Θεός», μὲ ἔναρθρη τὴ λέξι Θεός («ὁ Θεός»), ὀνομάζεται ἐκεῖνος, τοῦ ὁποίου ὁ ᾿Ιωάννης προφητεύθηκε ὡς πρόδρομος, ὁ Χριστὸς δηλαδή. ῾Ο ἄγγελος εἶπε στὸ Ζαχαρία, ὅτι ὁ ᾿Ιωάννης «πολλοὺς τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν· καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ (=θὰ προηγηθῇ αὐτοῦ)».

Συμφώνως πρὸς αὐτὰ ὁ Υἱός –Χριστὸς εἶνε «ὁ Θεός», ἐνάρθρως,καὶ «ὁ Κύριος», ἐνάρθρως, ὅπως ὁ Πατήρ. Συμβαίνει δὲ τοῦτο, διότιΠατὴρ καὶ Υἱὸς ἔχουν μία καὶ τὴν αὐτὴ οὐσία (᾿Ιωάν. ι´ 30). Στὸ Χριστὸ «κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς» (Κολ. β´ 9). ῾Ο Χριστὸς εἶνε ἡ ὅλη θεία οὐσία, ὁ ὅλος Θεός, ὅπως ὁ Πατήρ, βεβαίως δὲ καὶ τὸ ῞Αγιο Πνεῦμα. Κατὰ τὸ Φιλιπ. β´ 6 ὁ Χριστὸς εἶνε «ἴσα Θεῷ», ἰσόθεος, κατὰ τὸ Α´ ᾿Ιωάν. ε´ 20 εἶνε «ὁ ἀληθινὸς Θεός», καὶ κατὰ πλεῖστα χωρία τῆς Γραφῆς, π.χ. τὸ Ρωμ. ι´ 13–14 καὶ τὸ Α´ Πέτρ. β´ 3–4 εἶνε «Κύριος», ἑβραϊστὶ Γιαχβέ.

῾Ο κ. Μπούμης, ἐπειδὴ δὲν θέλει νὰ παραδεχθῇ, ὅτι  «ὁ Κύριος καὶ Θεός» ἤ, κατ᾿ ἄλλη γραφή,  «ὁ Θεὸς» τοῦ Πράξ. κ´ 28 εἶνε ὁ Χριστός, κατακλείει τὴν πρὸς ἐμὲ ἀπάντησί του μὲ τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ «πνεῦμα ὁ Θεός». ᾿Επικαλεῖται δὲ αὐτὸ τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, διότι θέλει νὰ εἰπῇ ὅτι, ἀφοῦ ὁ Θεὸς εἶνε πνεῦμα, δὲν μποροῦμε νὰ λέμε ὅτι ἔχει αἷμα. Λάθος, κ. Μπούμη! Ἀφοῦ ὁ Θεὸς ἔγινε ἄν θρωπος, ἀπέκτησε αἷμα, καὶ μποροῦμε νὰ ὁμιλοῦμε γιὰ αἷμα τοῦ Θεοῦ. Ἀγνοεῖτε τὸ δόγμα τῆς ἀντιδόσεως τῶν ἰδιωμάτων;

Λόγῳ τῆς ὑποστατικῆς ἑνώσεως τῆς θείας καὶ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως στὸ ἑνιαῖο πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἡ Γραφὴ λέγει γιὰ τὸ Θεὸ Χριστὸ ἀνθρώπινα πράγματα, καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο Χριστὸ θεῖα πράγματα. ῎Ετσι λέγει ὅτι οἱ ἄρχοντες «τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐ σταύρωσαν» (Α´ Κορ. β´ 8). Τὸν ἔνδοξο Γιαχβὲ σταύρωσαν ὡς ἄνθρωπο.

᾿Επίσης λέγει ὅτι «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου», ὁ ἄνθρωπος ᾿Ιησοῦς, κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανό (᾿Ιωάν. γ´13). ῾Ο ἄνθρωπος ᾿Ιησοῦς κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὡς Θεός. Ἀνα φέρουμε ἕνα ἀκόμη χωρίο· «῾Ο δεύτερος ἄνθρωπος ὁ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ» (Α´ Κορ. ιε´ 47). ῾Ο δεύτερος ἄνθρωπος, ὁ δεύτερος Ἀδάμ, εἶνε ὁ Κύριος ἀπὸ τὸν οὐρανό. Μὲ ἄλλες λέξεις, ὁ ἄνθρωπος Χριστὸς εἶνε ὁ Γιαχβέ, ὁ Θεός. Παράδοξες ἐκφράσεις, ἀλλὰ θεόπνευστες καὶ ὀρθές.

῎Ετσι καὶ οἱ ἐκφράσεις «τὸ αἷμα τοῦ Θεοῦ» καὶ «τὸ αἷμα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ» ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ Πράξ. κ´ 28 εἶνε παράδοξες, ἀλλ᾿ ὀρθές. Ἀγαπητὲ κ. Παναγιώτη Μπούμη, ἂς μὴ γινώμεθα σοφώτεροι τῆς Γραφῆς.

“Μὲ αὐτὸ τὸ ἄρθρον τοῦ κ. Νικολάου Σωτηροπούλου κλεί- νει ὁ διάλογος ἀπὸ τὰς σελίδας τοῦ «Ο.Τ.» διὰ τὸ ἀνωτέρω θέμα, ποὺ ἤνοιξε μὲ πρωτοβουλίαν τοῦ Καθηγητοῦ κ. Παναγιώτου Μπούμη”.

Ορθόδοξος Τύπος, 10/02/2012