Ο βίος του αγίου Νεκταρίου (9 Νοεμβρίου)

Ο Άγιος Νεκτάριος, Επίσκοπος Πενταπόλεως, γεννήθηκε το 1846 στη Σηλυβρία (τουρκοκρατούμενη Θράκη). Οι γονείς του λέγονταν Δημοσθένης και Βασιλική Κεφαλά και είχαν ακόμη 5 ή 6 παιδιά. Εξ απαλών ονύχων ο Νεκτάριος, κατά κόσμο Αναστάσιος, γαλουχήθηκε με τα νάματα του Χριστιανισμού από την ευλαβή μητέρα του, εκ της οποίας έμαθε και τα πρώτα του γράμματα. Στον τόπο όπου γεννήθηκε μαθήτευσε στο δημοτικό σχολείο και ακολούθως στο σχολαρχείο.

Για να συνεχίσει τις σπουδές του, αλλά και για να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά του μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι, στην αρχή δούλεψε σε καπνοπωλείο της περιοχής. Τότε ήταν που άρχισε να μελετά τους Πατέρες της Εκκλησίας και τους Έλληνες Φιλοσόφους. Μερικά δε αποφθέγματά τους τα έγραφε επάνω στις καπνοσακούλες, προκειμένου να διαβάζουν και να επωφελούνται και άλλοι συνάνθρωποί του. Η εργασία συλλογής πατερικών αποσπασμάτων ολοκληρώθηκε με την έκδοση δίτομου βιβλίου υπό τον τίλτο: «Ιερών και φιλοσοφικών λογίων θησαύρισμα», που τύπωσε το 1895. Η έκδοση ενός βιβλίου ήταν παιδικό του όνειρο που πραγματοποιήθηκε, αφού όταν ήταν εφτάχρονο παιδί συνέραβε φύλλα χαρτιού, προκειμένου να τα γεμίσει με θεολογικά κείμενα, όπως ο ίδιος έλεγε στη μητέρα του.

Από το καπνοπωλείο έφυγε όταν ανέλαβε ως παιδονόμος στο σχολείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου, όπου χρεή Διευθυντή εκτελούσε ο Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, θείος του από την μητέρα του. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του και παράλληλα δίδασκε σε μαθητές κατωτέρων τάξεων. Τότε ήταν που η Χάρη του Παναγίου Πνεύματος, με ένα σημείο, έδειξε την παρησσία του Αγίου ενώπιον του Θεού. Ενώ, λοιπόν, επέβαινε σε πλοίο με προορισμό την Σηλυβρία έπιασε μεγάλη θαλασσοταραχή, οπόταν ο Άγιος κατάφερε να κοπάσει τους ανέμους με την προσευχή του.

Κατόπιν εργάστηκε ως δημοδιδάσκαλος στο χωριό Λιθί της Χίου, όπου κήρυσσε το Ευαγγέλιο στην γύρω περιοχή. Σε ηλικία είκοσι επτά ετών, ο Νεκτάριος εισήλθε ως δόκιμος μοναχός στη Νέα Μονή της Χίου, όπου στα τριάντα του χρόνια  δέχθηκε την μοναχική κουρά, λαμβάνοντας το όνομα Λάζαρος. Λίγο αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος από τον τότε Μητροπολίτη Χίου Γρηγόριο, μετονομαζόμενος σε Νεκτάριο (1877). Ακολούθως πήγε στην Αθήνα, όπου παρέμεινε επί τριετία, προκειμένου να πάρει το απολυτήριο του Γυμνασίου.

Το 1882 μετέβη στην Αλεξάνδρεια με συστατική επιστολή του Ηγουμένου της Νέας Μονής Νικηφόρου, προκειμένου να επισκεφθεί τον τότε Πατριάρχη Σωφρόνιο και να εκφράσει σ’αυτόν την επιθυμία του να συνεχίσει τις σπουδές του. Ο Πατριάρχης προσφέρθηκε να βοηθήσει τον Νεκτάριο, με τον όρο να εργαστεί για το Πατριαρχείο όταν ολοκληρώσει τις σπουδές του. Έχοντας την υποστήριξη του Πατριάρχη, λοιπόν, ο Νεκτάριος μετέβη στην Αθήνα, όπου σπούδασε στη Θεολογική Σχολή Αθηνών και αποφοίτησε από αυτήν σε τρία χρόνια.

Στις 23 Μαρτίου του 1886 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας και τον Αύγουστο του ιδίου έτους έλαβε το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Με εντολή του Πατριάρχη διετέλεσε Γραμματέας του Πατριαρχείου και στη συνέχεια Πατριαρχικός Επίτροπος στο Κάϊρο. Μητροπολίτης Πενταπόλεως χειροτονήθηκε τον Ιανουάριο του 1889, επίσης, από τον Πατριάρχη Σωφρόνιο. Η άνοδος του στον Επισκοπικό Θρόνο, όμως, και η αγάπη του κόσμου, υποκίνησαν τον φθόνο ανθρώπων του Πατριαρχείου. Οι φθονεροί συκοφάντες έπεισαν, με ψευδείς παραστάσεις, τον πολιό Πατριάρχη Σωφρόνιο να του αφαιρέσει τα αξιώματα, να του επιβάλει κατ΄ οίκον περιορισμό και να μην εμφανίζεται στην περιοχή του Καΐρου. Το μένος τους ωστόσο δεν υποχώρησε. Με συντονισμένες προσπάθειες εξασφάλισαν, παράνομο εκκλησιαστικά, απολυτήριο, με το οποίο εξανάγκασαν τον Άγιο Νεκτάριο να φύγει από την Αίγυπτο. Ο Άγιος Νεκτάριος, όμως, δεν αντέδρασε, αλλά έφυγε για την Αθήνα.

Τον Μάρτιο του 1894 διορίστηκε ως Διευθυντής της Ριζαρείου σχολής, θέση στην οποία παρέμεινε για 14 χρόνια και από την οποία δούλεψε σκληρά, προκειμένου να βοηθήσει τους κληρικούς. Τις δε ελεύθερες του ώρες προσευχόταν, έγραφε και φρόντιζε τους κήπους.

Ο Άγιος Νεκτάριος δεν λησμόνησε πότε τη μοναστική ζωή. Αφορμή για να επανέλθει στο Μοναστήρι του έδωσε η Χρυσάνθη Στρογγυλού, η μετέπειτα Ηγουμένη Ξένη, μια τυφλή, αλλά ευλαβή γυναίκα. Συζητώντας με την Χρυσάνθη αντιλήφθηκε την ανάγκη να δημιουργήσει Μοναστήρι στην Αίγινα. Τότε, λοιπόν, άρχισαν να αναζητούν κατάλληλο τόπο, όπου θα έκαναν το ασκητήριό τους, για να καταλήξουν στο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, το οποίο είχε ερειπωθεί το 1834, λόγω του διατάγματος των Βαυαρών. Πράγματι, με τις εντολές του Αγίου άρχισαν οι εργασίες αναστύλωσης (1904), το οποίο, σημειωτέον, ο Άγιος αφιέρωσε στην Αγία Τριάδα.

Το 1908 υπέβαλε την παραίτησή του από Διευθυντής της Ριζαρείου και εγκαταστάθηκε σε οικία, πλησίον του Μοναστηριού, από όπου καθοδηγούσε τις μοναχές και προσπαθούσε να πετύχει αναγνώριση του Μοναστηριού από την Εκκλησία της Ελλάδος. Ωστόσο η αναγνώριση δεν ήλθε παρά μόνο τέσσερα χρόνια μετά την κοίμησή του, με επιστολή του Αρχιεπισκόπου Χρυσόστομου, στις 15 Μαΐου του 1924.

Το τέλος της επίγειας ζωής του Αγίου επισπεύθηκε από την χρόνια προστατίτιδα, που του προκαλούσε φρικτούς πόνους. Δύο μήνες πριν από την κοίμησή του νοσηλέυτηκε στο Αρεταίειο νοσοκομείο των Αθηνών. Τα μεσάνυχτα της 8ης προς 9ης Νοεμβρίου του 1920 κοιμήθηκε σε ηλικία 74 ετών. Ο θάλαμος νοσηλείας του Αγίου φυλάσσεται μέχρι σήμερα και μπορεί κανείς να πάει στο χώρο και να προσκυνήσει (2ος θάλαμος του 2ου ορόφου).

Το σκήνωμα του Αγίου μεταφέρθηκε στο λιμάνι της Αίγινας, από όπου οι πιστοί το μετέφεραν μέχρι τη Μονή, ενώ αυτό ανέδυε ευωδία. Η ταφή του Αγίου, έγινε στο προαύλιο της Μονής. Όταν δε μετά από έξι μήνες ανοίχθηκε το μνήμα του, προκειμένου να τοποθετηθεί μια επιτύμβια πλάκα, διαπιστώθηκε ότι το σεπτό του σκήνωμα δεν είχε υποστεί καμία φθορά και ότι ευδίαζε έντονα.  Το σημείο αυτό της χάριτος συνέχιζε να φανερώνει κατ’ αυτόν τον τρόπο την αγιότητα του Νεκταρίου για είκοσι χρόνια. Η ανακομιδή των λειψάνων του, έγινε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1953, από τον τότε Μητροπολίτη Προκόπιο. Η επίσημη διακήρυξη του ως Αγίου της Εκκλησίας έγινε το 1961 από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με Πατριαρχική Συνοδική Πράξη.

Επιμέλεια: Παναγιώτης Θεοδώρου, Θεολόγος. Εκκλησία Κύπρου