Οι αληθινές κοινωνικές αλλαγές, για να έχουν διάρκεια και μονιμότητα, έχουν τις προϋποθέσεις τους. Το μυστικό τους. Διαφορετικά αύταπατώμεθα. Και το αυτονόητο είναι, πώς δεν γίνεται εξωτερική αλλαγή, χωρίς εσωτερική μεταμόρφωση. Δεν αλλάζει ή κοινωνία, αν δεν αλλάξουν οι άνθρωποι. Με παλιά και φθαρμένα υλικά δεν χτίζονται καινούργια οικοδομήματα. Με παλιωμένους και φθαρμένους ανθρώπους δεν φτιάχνουμε καινούργιες κοινωνίες. Νέες κοινωνίες κάνουμε μονάχα με νέους ανανεωμένους ανθρώπους. Ή κοινωνία δεν είναι αφηρημένη έννοια. Αποτελείται από συγκεκριμένους ανθρώπους. Και ανάλογα με την ποιοτική τους στάθμη θα είναι και το κοινωνικό σύνολο.
Όλα αυτά δεν αποτελούν άπλες θεωρίες. Άλλωστε γνωρίσαμε και τα συστήματα πού επεχείρησαν να αλλάξουν τον κόσμο, αναποδογυρίζοντας τον. Μέθοδος τους ή επιβολή, ή βία, ό εξαναγκασμός, ή παραπλάνηση. Υποσχέσεις για γήινους παραδείσους και ήλθαν τα γεγονότα να τους διαψεύσουν με τρόπο τραγικό.
Έδώ βρίσκεται ή υπεροχή του Χριστιανισμού. Δεν μένει στην επιφάνεια. Δεν περιορίζεται σε εξωτερικές αλλαγές. Επιδιώκει εσωτερικές μεταμορφώσεις και αναμορφώσεις. Οι εποχές της παρακμής ενδιαφέρονται μονάχα για την επιφάνεια. Το ίδιο ακριβώς πού εφαρμόζει και ή φαρισαϊκή νοοτροπία. Ενδιαφέρεται για τον τύπο και όχι για την ουσία, γι’ αυτό πού φαίνεται και όχι γι' αυτό πού είναι.
Αντίθετα ό Χριστιανισμός θέλει και επιδιώκει βαθιές και ριζικές αλλαγές, θέλετε αλλαγή, μεταβολή, μας λέει. Ποθείτε νέες κοινωνίες, στις όποιες θα βασιλεύη ή δικαιοσύνη, ή ειρήνη, ή αδελφοσύνη, ή ελευθερία, ή ειλικρίνεια, ή αγάπη, ό σεβασμός στον άνθρωπο και την προσωπικότητα του; Αλλάξτε τούς ανθρώπους. Μεταμορφώστε τις καρδιές. Αναγεννήστε τις ψυχές. Πώς; Ένας τρόπος υπάρχει. Το ασφαλέστερο μέσο είναι ή μετάνοια. Μάλιστα, όσο και αν παραξενεύη, ή μετάνοια είναι ό αποτελεσματικότερος τρόπος. Αυτή είναι ή πραγματική αλλαγή. Μετάνοια θα πή αλλαγή καιαλλαγή θα πή μετάνοια. Χωρίς μετάνοια δεν υπάρχει αλλαγή.
Ποιά μετάνοια και ποιά σχέση μπορεί να έχη με τις κοινωνικές αλλαγές; Βασική. 'Άς ακούσουμε έναν από τούς πιο μεγάλους κοινωνικούς εργάτες.Ό ιερός Χρυσόστομος προχωρεί σε μια βαθιά ανάλυση της μετανοίας. Μέσα σε λίγες γραμμές μας δίνει τις μεγάλες κοινωνικές της διαστάσεις :«Μετανοώ έστιν, ούχ ή λόγω κηρυττομένη, άλλ' ή πράγματι βεβαιούμενη- μετάνοια έξ αυτής της καρδίας έξαλείφουσα τον ρύπον της ασεβείας."ΛούσασΘε γάρ, φησί, καθαροί γίνεσθε- άφέλετε τας πονηρίας από τών καρδιών υμών απέναντι τών οφθαλμών μου", τί βούλεται το περιττόν της λέξεως; το γάρ "άφέλετε τάς πονηρίας από τών καρδιών υμών" ούχ 'ικανόν μηνΰσαι το πάν; Διατί ουν "Απέναντι τών οφθαλμών μου;" Επειδή άλλως όρώσιν οφθαλμοί ανθρώπων, και άλλως ορά οφθαλμός Θεού- ""Άνθρωπος γαρ εις πρόσωπον, Θεός δε εις καρδίαν". Μή σχήμασι, φησί, νοθεύσητε την μετάνοιαν, άλλ'απέναντι των οφθαλμών μου, των τα κρυπτά έρευνώντων, δείξατε τούς καρπούς της μετανοίας».
Ή μετάνοια σε όλο το πνευματικό της μεγαλείο και τις κοινωνικές της προεκτάσεις. Τη μετάνοια δεν την προφέρουν απλώς τα χείλη. Την βεβαιώνουν και την επικυρώνουν τα έργα. Δεν είναι απλή προφορά λόγων, πού δεν αγγίζουν την καρδιά. Είναι συγκλονισμός «συντετριμμένης και τεταπεινωμένης καρδίας» πού φθάνει έως τα χείλη. Δεν γίνεται μόνο ενώπιον των ανθρώπων. Γίνεται πιο μπροστά ενώπιον των οφθαλμών του παντεπόπτου Θεού. Πραγματοποιείται κατ' ενώπιον Θεού πού εξερευνά και γνωρίζει τα βάθη της ψυχής.
Υπάρχει πιο επαναστατική διακήρυξη για ουσιαστικές κοινωνικές αλλαγές; Υπάρχει πιο αποτελεσματικό και με μόνιμα αποτελέσματα πρόγραμμα για κοινωνική δικαιοσύνη; Αδικείς; Εκμεταλλεύεσαι; Εξαπατάς; Παραπλανάς τούς συνανθρώπους σου; Το κράτος θα έλθη να άποκαταστήση τη νομιμότητα, να έπιβάλη το δίκαιο; Ναι, ό άνθρωπος όμως θα μηχανεύεται χίλιους τρόπους, για να ξεφύγη.
Ό λόγος του Θεού μάς λέει βγάλτε τις πονηρίες από την καρδιά σας. Πώς; Όχι από τον φόβο της κρατικής επιβολής. Ούτε μόνο μετά αμφίβολα προσωπικά σας κριτήρια. Χρειάζεται ένα ανώτερο κύρος, το όποιο φυσικά αναγνωρίζετε και σέβεσθε. Χρειάζεται μια ζωντανή παρουσία, ένα αξιοσέβαστο Πρόσωπο, ό παντογνώστης θεός. Τούς ανθρώπους εύκολα τούς εξαπατάς. Από τα δίχτυα του νόμου βρίσκεις τρόπους να ξεγλιστρήσης. Και τον εαυτό σου μπορείς να ξεγελάσης. Τον θεό όμως; Τον Θεό, πού «ετάζει καρδίας και νεφρούς», πού τα πάντα γνωρίζει; Από το ακοίμητο Του βλέμμα, πώς μπορείς να ξεφύγης;
Αρκεί, λοιπόν, να τοποθετής τον εαυτό σου και τις πράξεις σου τίμια μπροστά Του. Τότε ή μετάνοια, ή αλλαγή δεν διατρέχει τον κίνδυνο να σχηματοποιηθή, να νοθευθή. Γίνεται ενώπιον των οφθαλμών του Θεού, στα μάτια του Όποιου όλα είναι «γυμνά και τετραχηλισμένα». Τότε δεν υπάρχουν περιθώρια για υπεκφυγές. Έχουμε αληθινή αλλαγή. Αυτή ή πνευματική αλλαγή φέρνει και την κοινωνική και οποιαδήποτε άλλη αλλαγή.
«ΖΩΗ»18/11/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου