Στέργιος Ν. Σάκκος,Ότι χειρότερο

Στήν ὄμορφη κι ἁρμονική δημιουργία, ὅπου ὅλα ἦταν «καλά λίαν», μπῆκε τό κακό, ἡ ἁμαρτία. Ἦταν ἡ ἐπιλογή τοῦ ἀνθρώπου, τῆς ὁποίας οἱ συνέπειες θά τόν συνοδεύουν καί θά δυσκολεύουν συνεχῶς τήν ζωή του στήν γῆ. Ἀλλά ἄν ἡ ἀνταρσία διέρρηξε τήν σχέση ἐξάρτησης τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό, δέν κατήργησε τήν φιλία, τήν ἀγάπη, μέ τήν ὁποία ἐξαρχῆς ὁ Πλάστης περιέβαλε τό πλάσμα του. Καί μετά ἀπό τήν ἑκούσια ἀπομάκρυνση καί ἀλλοτρίωση τοῦ ἀποστάτη, παρέμεινε ἀμείωτη καί ἀναλλοίωτη ἡ θεϊκή ἀγάπη. Παρέχει μάλιστα φῶτα σωστικά, πού θά μποροῦσαν νά τόν ἀποτρέψουν ἀπό τήν καταστροφική πορεία του: Ἡ θεία ἀποκάλυψη, καταγεγραμμένη μέσα στήν ἁγία Γραφή, ἔρχεται νά χειραγωγήσει τήν ἔμφυτη συνείδηση, ἐνῶ ὁ φωτισμός τῆς θείας χάριτος γίνεται ὁ ἀσφαλής καθοδηγητής τῆς λογικῆς, πού θά ἀνεβάσει τόν ἀπόγονο τοῦ Ἀδάμ στήν ποθητή θέωση.

Κι ὅμως ἐκεῖνος ἀπωθεῖ τήν θεία χάρη καί περιφρονεῖ τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ. Ἐξακολουθεῖ νά ἀρνεῖται τήν συμμόρφωσή του μέ τό θεῖο θέλημα, γιά νά πράττει ὅσα ἡ δική του διεστραμμένη ἐπιθυμία τοῦ ὑπαγορεύει. Αὐτό βέβαια δέν βλάπτει καθόλου τόν Θεό. Καταστρέφει ὅμως τόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος αὐτοαναιρεῖται ἀνατρέποντας τήν λογική του καί αὐτοεξαχρειώνεται φιμώνοντας τήν συνείδησή του. Προσπαθεῖ μέ κάθε τρόπο νά σβήσει τά φῶτα πού τοῦ χάρισε ὁ Θεός, γιά νά κατρακυλᾶ ἀνενόχλητος στά βάραθρα τῆς κακίας καί τῆς ἐξαθλίωσης.

Στήν θλιβερή αὐτή πορεία, τό πιό φρικτό σκαλοπάτι δέν εἶναι ἡ ἁμαρτία οὔτε καί ἡ ἀποστασία. Εἶναι ἡ διαστροφή. Παρουσιάζει τήν κακία ὡς ἀρετή καί τήν ἀρετή ὡς κακία. Κι εἶναι, δυστυχῶς, ἡ «τέχνη» αὐτή πολύ παλιά. Εἶναι ἡ τέχνη τοῦ διαβόλου, πού ἔργο του μοναδικό ἔχει τήν διαβολή καί τήν παραποίηση. Ἐλεγκτική ἡ φωνή τοῦ προφήτη Ἠσαΐα, ἤδη στήν Παλαιά Διαθήκη, κατακεραυνώνει τούς διαστροφεῖς τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν· «Οὐαί οἱ λέγοντες τό πονηρόν καλόν καί τό καλόν πονηρόν, οἱ τιθέντες τό σκότος φῶς καί τό φῶς σκότος, οἱ τιθέντες τό πικρόν γλυκύ καί τό γλυκύ πικρόν» (Ἠσ 5,20). Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί δέν ἀπορρίπτουν ἁπλῶς τίς δοκιμασμένες ἠθικές ἀξίες πού ὑπῆρχαν ὥς τότε καί τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ἀλλά προτείνουν καί νέες, μέ τίς ὁποῖες ἐπιχειροῦν νά διαστρέψουν τόν ἠθικό κώδικα συμπεριφορᾶς.

Ἑρμηνεύοντας τό προφητικό κείμενο, ὁ ἅγιος Χρυσόστομος ἐφαρμόζει τόν ταλανισμό στούς Ἰουδαίους πού ἔβριζαν τούς προφῆτες, ἐνῶ τιμοῦσαν τούς ψευδοπροφῆτες. «Ἄν καί εἶναι δυσβάστακτα τά λόγια τῶν προφητῶν, ὅμως τίποτε δέν ὑπάρχει γλυκύτερο ἀπό αὐτά, ἀφοῦ μέ τήν ἀπειλή ἀποτρέπουν τούς ἀνθρώπους νά γευθοῦν τήν δια τήν δυστυχία. Ἐνῶ, ἄν καί φαίνονται γλυκά τά λόγια τῶν ψευδοπροφητῶν, τίποτε δέν ὑπάρχει πικρότερο ἀπό αὐτά, ἀφοῦ μέ τά εὐχάριστα λόγια τους συντελοῦν στήν πραγματοποίηση τῆς ἀπειλῆς».

Δυστυχῶς ἡ διαστροφή, πού στιγματίζεται στήν Παλαιά Διαθήκη, δέν εἶναι ἄγνωστη καί στόν χῶρο τῆς Καινῆς Διαθήκης. Καί μετά ἀπό τήν λυτρωτική θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού νίκησε τόν θάνατο καί ἐξουδετέρωσε τήν ἁμαρτία, κανείς δέν εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπό τήν φθορά, ἄν δέν ἀπαρνηθεῖ τήν ἄτακτη ἐπιθυμία πού φωλιάζει μέσα του, ὥστε νά πράττει ὅσα ὁ Θεός θέλει. Φρικιαστική ἡ περιγραφή αὐτῆς τῆς ἐξαθλίωσης, ἀποτυπώνεται ἀπό τήν πνευματοκίνητη γραφίδα τοῦ ἀποστόλου Παύλου στό πρῶτο κεφάλαιο τῆς πρός Ρωμαίους Ἐπιστολῆς. Περιφρόνησαν τόν ἀληθινό Θεό οἱ ἄνθρωποι, μέ ἀποτέλεσμα νά ἐκτραποῦν στήν ἀσέβεια, στήν εἰδωλολατρία. Ἀπότοκος τῆς πνευματικῆς ἐκτροπῆς ἦταν ἡ ἠθική ἐξαχρείωση, πού ξεπέρασε κάθε ἀσωτεία κι ἐκδηλώθηκε μέ τήν «μετάλλαξη» τῆς φυσικῆς λειτουργίας τοῦ ἀνθρώπου σέ παρά φύσιν πάθη, πού παραπέμπουν στήν ἀποτροπιαστική κοινωνία τῶν Σοδόμων.

Ἀλλά μήπως καί στίς μέρες μας δέν βλέπουμε συχνά κυρίαρχη αὐτή τήν φοβερή διαστροφή; Ὀνομάζονται τά μεθύσια «καλές παρέες» καί ἡ ἀσωτεία «μεγάλη ζωή». Ἀπαξιώνεται ὁ τίμιος γάμος, ἐνῶ δημόσια προωθεῖται καί προβάλλεται ἡ ἐλεύθερη συμβίωση. Οἱ εὐσεβεῖς, οἱ ἥρωες τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος συκοφαντοῦνται καί ἐξυβρίζονται, ἐνῶ ἐκθειάζονται καί ὑψώνονται στό βάθρο τῆς αὐθεντίας ὑποκείμενα ἀμφιβόλου ἤ διαβεβλημένης ἠθικῆς. Περιφρονεῖται ἡ ἁγνότητα καί χλευάζεται ἡ σωφροσύνη, ἐνῶ ἡ διεφθαρμένη καί ἔκλυτη ζωή ἐκλαμβάνεται ὡς ἐξυπνάδα καί ... στοιχεῖο πολιτισμοῦ. Εὐτελίζεται καί προπηλακίζεται ἡ σεμνή πολυτεκνία, ἐνῶ θεωρεῖται σάν τό πιό φυσικό πράγμα ὁ λεγόμενος προγεννητικός ἔλεγχος καί τό ἔγκλημα τῆς ἔκτρωσης. Στρατευμένοι ἐκπαιδευτικοί καί διανοούμενοι, δημοσιογράφοι καί συγγραφεῖς διαστρέφουν θεληματικά καί συστηματικά τήν ἀλήθεια: Σπιλώνουν μέ ἀκατονόμαστες βλασφημίες τό ἀναμάρτητο πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, συκοφαντοῦν τήν εὐσέβεια ὡς στεῖρο συντηρητισμό, προβάλλουν τήν αἵρεση ὡς ἐκκλησία.

Αὐτός πού ἀποφεύγει τήν σύμφωνη πρός τό εὐαγγέλιο ζωή καί προτιμᾶ «τόν κτηνώδη καί ἄλογον βίον», γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος, «καθιστᾶ γιά τόν ἑαυτό του τό φῶς σκοτάδι. Αὐτός πού συνηγορεῖ στίς ἄτοπες πράξεις καί μέ θράσος τίς προβάλλει, αὐτός ὀνομάζει τό καλόν πονηρόν». Ἐμβαθύνοντας μάλιστα στό προφητικό χωρίο ὁ ἅγιος πατέρας διαβλέπει ὅτι, πρίν γίνει πράξη ἡ διαστροφή, διαφθείρει καί διαστρέφει τόν λογισμό, τό φρόνημα τοῦ διαστροφέα. Ἔτσι ὄχι μόνο δέν αἰσθάνεται ὅτι κάνει κάτι τό κακό, ἀλλά ἀναπτύσσει καί ἐπιχειρηματολογία ὑπέρ τῆς διαφθορᾶς. Ἀποδεικνύεται κατά τόν λόγο τοῦ Κυρίου «ἐλάχιστος», διότι διαδίδει τό κακό μέ λόγο καί πράξη.

Αὐτή ἡ δογματική στήριξη τῆς διαστροφῆς εἶναι ὅ,τι χειρότερο, τό ἔσχατο ἐκδήλωμα τῆς σήψης. Ἀποκλείει τήν δυνατότητα τῆς μετανοίας καί καθιστᾶ ἀθεράπευτο τό κακό.

(Στέργιος Ν. Σάκκος, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)