Μνημείο στη Δημητσάνα της Πελοποννήσου .Τιμή σε Κύπριο μητροπολίτη του 1821

Μνημείο στη Δημητσάνα της Πελοποννήσου κατά την αδελφοποίηση του ελληνικού δήμου με την Κατωκοπιά

Μνημείο προς τιμήν του Φιλόθεου Χατζή, του Κύπριου Μητροπολίτη της Δημητσάνας που αγωνίστηκε για το ποίμνιό του και την ελληνική επανάσταση του 1821 ετοιμάζεται στην πόλη της Πελοποννήσου. Τη ζωή και το έργο του πνευματικού αυτού ανθρώπου αποφάσισαν να τιμήσουν ο Ελληνικός Πνευματικός Όμιλος Κυπρίων Ελλάδας (ΕΠΟΚ), σε συνεργασία με το δήμαρχο Δημητσάνας Δημήτριο Βλάχο και τον κοινοτάρχη Κατωκοπιάς Ανδρέα Φραγκουλίδη. Στην εκδήλωση που πρόκειται να πραγματοποιηθεί σε ένα μήνα από σήμερα, Δημητσάνα και Κατωκοπιά θα αδελφοποιηθούν, επισφραγίζοντας έτσι τους άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων των δύο πόλεων...

«Ο Κύπριος Αρχιεπίσκοπος, όπως τους έλεγαν τότε, Φιλόθεος Χατζής είναι ένας άνθρωπος της Εκκλησίας που μας κάνει ακόμη και σήμερα υπερήφανους», εξηγεί στο «Φιλελεύθερο» ο πρόεδρος της ΕΠΟΚ, Ηρακλής Ζαχαριάδης, που εκδίδει και την ομογενειακή εφημερίδα «Κυπριακός Ελληνισμός». Την απεικόνιση του προσώπου του Κύπριου Μητροπολίτη κατάφερε να ανακαλύψει ο Η. Ζαχαριάδης, ύστερα από επίμονη αναζήτηση στις πηγές. Ο Φιλόθεος Χατζής καταγόταν από τα χωριά της Λευκωσίας. Στα τέλη του 17ου αιώνα, νεαρός ακόμη, έφυγε από την Κύπρο και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη για να υπηρετήσει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ως Δευτερεύων των διακόνων του κυπριακής καταγωγής Πατριάρχη Γεράσιμου του Γ’ (1794-1797).

Το 1795, οι κάτοικοι της Δημητσάνας με γράμμα τους ζήτησαν από τον Πατριάρχη να αντικαταστήσει τον Μητροπολίτη Αμβρόσιο που μέχρι τότε ήταν Αρχιεπίσκοπος της περιοχής τους. Παρόλο που τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς ο Αμβρόσιος είχε υποβάλει παραίτηση λόγω γήρατος, δεν είχε αφήσει καλές εντυπώσεις κατά τη διάρκεια της θητείας του, καθώς κατηγορήθηκε σαν νωθρός, απαίδευτος και αδιάφορος ως προς την πνευματική ανάπτυξη του ποιμνίου του.

Μόλις παραιτήθηκε ο Αμβρόσιος, ανέθεσαν σε δύο Δημητσανίτες στην Κωνσταντινούπολη να «εκλέξουν Άξιον Αρχιεπίσκοπον οποίον ήθελεν εύρουν εύλογον είτε ιδικόν μας είτε ξένον». Τον άξιον επίσκοπο πολύ γρήγορα βρήκαν στο πρόσωπο του Κύπριου Φιλόθεου Χατζή, τον οποίον εξέλεξε τελικά η ιεραρχία το Νοέμβριο του 1795 ως νέο μητροπολίτη, αρχιεπίσκοπο της περιοχής.

Ο Φιλόθεος έμεινε μητροπολίτης εκεί για 26 χρόνια. Δεν είχε μεγάλη μόρφωση, ήταν όμως αγαθός, τίμιος, ευσεβής και προοδευτικός. Ένα από τα πρώτα του έργα ήταν η ανέγερση του επισκοπικού μεγάρου. Μεγάλη έμφαση έδωσε και στη φημισμένη Σχολή της Δημητσάνης. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ενδιαφέρθηκε πολύ για την εκπαίδευση, ιδρύοντας ή ενισχύοντας σχολεία στην επισκοπική περιφέρειά του.

Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Επίσκοπο Παλαιών Πατρών Γερμανό. Από τη στιγμή που μπήκε στο πνεύμα αυτό, δόθηκε ολοκληρωτικά στον αγώνα. Ο Χατζής έδωσε το πνεύμα της επανάστασης ομαδικά σε ολόκληρο τον πληθυσμό της Δημητσάνας, πράγμα που αποτελεί μοναδικό φαινόμενο του αγώνα των Ελλήνων. Το γεγονός βοήθησε ιδιαίτερα την επανάσταση του 1821 που ετοιμαζόταν, καθώς στη Δημητσάνα λειτούργησαν οι περίφημοι «μπαρουτόμυλοι» των αδελφών Νικολάου και Σπυρίδωνος Σπηλιωτοπούλου, όπου παράγονταν μεγάλες ποσότητες πυρίτιδας. Το μπαρούτι αυτό αποθηκευόταν σε διάφορα μέρη για να χρησιμοποιηθεί με την έναρξη του αγώνα. Η όλη επιχείρηση κατασκευής και αποθήκευσης πυρίτιδας ήταν επικίνδυνη και γινόταν, βέβαια, με κάθε μυστικότητα και υπό την επίβλεψη του επισκόπου Φιλοθέου.

Πέθανε στη φυλακή που τον έριξαν οι Τούρκοι

Ο Φιλόθεος δεν έζησε να απολαύσει τον ξεσηκωμό του λαού του. Στις αρχές του 1821, προσκλήθηκε από τους Τούρκους στην Τρίπολη που τότε ήταν διοικητική πρωτεύουσα της Πελοποννήσου, μαζί με άλλους ιεράρχες της Πελοποννήσου, τους επισκόπους Μονεμβασίας, Χριστιανουπόλεως, Ωλένης, Ναυπλίου και Άργους και Ανδρούσης. Όλοι αυτοί, καθώς και άλλοι ακόμη πρόκριτοι, συνολικά 18 άτομα, συνελήφθησαν στην Τρίπολη και φυλακίστηκαν, με ογκώδεις αλυσίδες στο λαιμό.

Ο Κύπριος ιεράρχης, μη αντέχοντας τη σκληρότατη διαβίωση στη φυλακή, πέθανε μέσα εκεί από τις κακουχίες, στις 10 Σεπτεμβρίου 1821. Λίγο ακόμη αν άντεχε, θα προλάβαινε την απελευθέρωση της Τρίπολης (Τριπολιτσάς) από τους Έλληνες (23 Σεπτεμβρίου 1821).

«Φιλελεύθερος»23/05/2010