Τριαντάφυλλος Σιούλης, Περί θρησκευτικής ουδετερότητας και κοινωνικής αποδόμησης

Περί θρησκευτικής ουδετερότητας και κοινωνικής αποδόμησης

Γράφει ο κ. Τριαντάφυλλος Σιούλης,
Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων Ηπείρου, Κέρκυρας και Λευκάδος

Προσφάτως το ΕΔΑΔ αποφάσισε σε σχέση με υπόθεση της Ιταλίας την αποκαθήλωση των Εσταυρωμένων από τις σχολικές αίθουσες. Όπως αναφέρει στην ομόφωνη απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, «το κράτος είναι δεσμευμένο στη θρησκευτική ουδετερότητα μέσα στο πλαίσιο της υποχρεωτικής δημόσιας παιδείας. Η παρουσία στα μαθήματα δεν προϋποθέτει τη θρησκευτική πίστη και η δημόσια παιδεία πρέπει να καλλιεργεί στους μαθητές την κριτική σκέψη».
Όπως και άλλες φορές στο παρελθόν, έτσι και τώρα, το Δικαστήριο προτάσσει, ως ένα βαθμό δικαιολογημένα, την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων. Φυσικά δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, και ως προς τούτο κανείς δεν έχει αντίρρηση.
Όμως θα πρέπει να παρατηρήσουμε πως το Δικαστήριο και διάφορες ανεξάρτητες(;) αρχές με αντίστοιχες κινήσεις (πολλές φορές από εχθρότητα κινούμενες), λειτουργούν στο πλαίσιο του ατόμου (ατομικότητας - ατομικισμού) και όχι του προσώπου, το οποίο πρόσωπο, ειδικά για κοινωνίες σαν την ελληνική, προϋποθέτει σχέση, έχει αξία μόνο όταν αναφέρεται στον συν-άνθρωπο αγαπητικά, κενωτικά, θυσιαστικά. Το πρόσωπο στην Ορθόδοξη παράδοση εμπεριέχει απροϋπόθετα μια ισχυρή πνευματικότητα κατά το «δος μοι τούτον τον ξένον» της Μ. Παρασκευής.
Η καλλιέργεια δε αυτής της πνευματικότητας όταν έχει και υπαρξιακή αναφορά στο Επέκεινα, γίνεται ακόμη πιο ισχυρή, αγαπητική, κενωτική, θυσιαστική για τον Άλλο, τον ξένο, τον διαφορετικό, τον εχθρό. Και σίγουρα οι λαοί που παιδαγωγούνται με Παιδεία που στηρίζεται και σε ανάλογα Σύμβολα (Σταυρούς, Εικόνες κ.λπ.), τα οποία εμμέσως καλλιεργούν μια τέτοια πνευματικότητα, συγκροτούν κοινωνίες όχι απρόσωπες και ατομοκρατικές αλλά ακριβώς το αντίθετο. Η πείρα έχει αποδείξει πως είναι πιο συνεκτικές, ανθεκτικές και αντιδραστικές σε τάσεις, κινήσεις και καταστάσεις που έχουν σαν στόχο ή αποτέλεσμα τον αμοραλισμό, την μισαλλοδοξία, τελικά την ίδια την αποδόμησή τους.
Ως προς το σημείο τούτο είναι και η αντίδρασή μας, ιδιαίτερα στην προβολή και θεοποίηση της ατομικότητας (ενός ουδέτερου και άχρωμου ανθρωπισμού), έναντι της σχέσης των προσώπων (των οποιονδήποτε συγκεκριμένων προσώπων) όπως παραπάνω γράψαμε. Τα σύμβολα (Σταυροί, Εικόνες κ.λπ.) αποτελούν ζωντανά στοιχεία της Παράδοσής μας, και δια των συμβολιζομένων εννοιών και αξιών, όταν αυτά προσφέρονται ως Παιδεία και μαθητεία ζώσα και προσεγγίζονται βιωματικά, (θα) έχουν σαν αποτέλεσμα να άρουν την αδιαφορία μας για τον Άλλο (τον οποιοδήποτε), τον εγωισμό μας και τον ατομικισμό μας με τις τόσο τραγικές συνέπειες που βιώνουμε πολλές φορές και σήμερα (μοναξιά, φόβος, απογοήτευση, μισαλλοδοξία, έλλειψη οράματος κ.λπ.).
Ο ισχυρισμός πως τα Σύμβολα έχουν απαξιωθεί (μαζί με τα πρότυπα ζωής) και οι κοινωνίες έχουν αλλάξει, έχουν γίνει απ-άνθρωπες, θα πρέπει να μας ξυπνήσει από τον λήθαργο που βρισκόμαστε και να μας κάνει να δούμε το πρόβλημα στη ρίζα του.
Κατά την γνώμη μου αυτό βρίσκεται στον ατομικισμό μας, την ιδιώτευση, την στέρηση της σχέσης, την οποία όμως μπορούμε να αναζητήσουμε και να κατορθώσουμε με σίγουρα αποτελέσματα μόνο στο πρόσωπο (συγκεκριμένο πρόσωπο, τον ξένο, τον διαφορετικό, τον εχθρό, ιδιαίτερα στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες), όπως αιώνες τώρα συμβαίνει στην Ορθόδοξη Παράδοση και όχι στο άτομο (ατομικότητα) κατά το εωσφορικό «ως θεοί έσεσθε».