Αραβόφωνοι Χριστιανοί ή Ρωμηοί Ορθόδοξοι

Αραβόφωνοι Χριστιανοί ή Ρωμηοί Ορθόδοξοι

Του Κωνσταντίνου Χολέβα – Πολιτικού Επιστήμονος

Κάθε Έλληνας πολίτης με εύλογη ανησυχία παρακολουθεί τις εξελίξεις στη Συρία και εκφράζει την ευχή για εδραίωση της ειρήνης, της συμφιλίωσης και της δημοκρατίας στη χώρα.

Η Κυβέρνησή, η Εκκλησία και ο λαός μας επιδεικνύουν και πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους Ελληνορθοδόξους Χριστιανούς της Συρίας, οι οποίοι έχουν κατά καιρούς υποστεί ταλαιπωρίες. Θυμίζουμε την ομηρεία των μοναζουσών της Ιεράς Μονής Αγίας Θέκλας στη Μααλούλα της Συρίας. Οι Ορθόδοξες μοναχές αιχμαλωτίσθηκαν από ενόπλους τον Σεπτέμβριο του 2013 και απελευθερώθηκαν τον Μάρτιο του 2014.

Θυμόμαστε επίσης την απαγωγή και εξαφάνιση το 2013 των δύο Μητροπολιτών του Χαλεπίου, του Ελληνορθοδόξου Μητροπολίτου Παύλου Γιαζίζι, αδελφού του Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννου, και του Συροϊακωβίτη ομολόγου του. Πιθανότατα οι απαγωγείς τους, ακραίοι ισλαμιστές, τους εφόνευσαν.

Οι αραβόφωνοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χρησιμοποιούν για να προσδιορίσουν την ταυτότητά τους τον όρο:  Ρουμ Ορτοντόξ, δηλαδή Ρωμηοί Ορθόδοξοι. Όσοι κατοικούν σε διάφορες περιοχές της Συρίας και του Λιβάνου  υπάγονται στο Πατριαρχείο Αντιοχείας.  Θεωρούν εαυτούς κληρονόμους της Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης δηλαδή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Είναι γηγενείς και εντάσσονται στον Ελληνορθόδοξο πολιτισμό. Στη Θεία Λατρεία χρησιμοποιούν τα αραβικά, αλλά και τα ελληνικά. Το 2011 στη Συρία ζούσαν 500.000.

Η Ιερά Μητρόπολις Χαλεπίου της Συρίας ονομάζεται επισήμως Μητρόπολις Βερροίας, Χαλεπίου και Αλεξανδρέττας. Η αναφορά στη Βέρροια της ελληνιστικής Συρίας  καταδεικνύει την τιμή που αποδίδουν οι Ελληνορθόδοξοι στην κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Επιγόνων του.

Είναι προφανές ότι όταν μιλούμε για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς της Συρίας αναφερόμαστε σε Σύρους υπηκόους που μιλούν αραβικά και παράλληλα διατηρούν τη συνείδηση της ελληνιστικής και βυζαντινής καταγωγής τους. Πιθανόν οι περισσότεροι από αυτούς να είναι ελληνογενείς,  όπως ορθώς τους αποκάλεσε σε πρόσφατη ανακοίνωσή του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.

Ο διαπρεπής ιστορικός και συνεχιστής του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου Παύλος Καρολίδης έγραψε το 1909 μία πραγματεία για την εθνική καταγωγή των Χριστιανών της Μέσης Ανατολής, στην οποία καταθέτει στοιχεία για την ελληνική καταγωγή των Ελληνορθοδόξων  της Συρίας και του Λιβάνου.

Είναι λάθος να τους συγχέουμε με τους Έλληνες υπηκόους που ζουν στη Συρία και είναι ελάχιστοι. Όπως επίσης είναι ιστορικά αδόκιμο να τους αποκαλούμε «Λεβαντίνους». Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε κατά τον 19ο και 20ό αιώνα για να χαρακτηρίσει τους δυτικοευρωπαίους που κατοικούν στην Τουρκία και στη Μέση Ανατολή ως άποικοι ή ως έμποροι. Οι Λεβαντίνοι θεωρούνται από τους Άραβες ως επήλυδες, ξενόφερτοι. Αντιθέτως οι Ρωμηοί Ορθόδοξοι της περιοχής πάντα αντιμετωπίσθηκαν ως γηγενείς. Η βυζαντινή παρουσία και κληρονομιά είναι αρχαιότερη από τη μουσουλμανική παρουσία στην περιοχή Συρίας, Λιβάνου και Αγίων Τόπων.

Η Ελλάς για λόγους θρησκευτικούς, πολιτιστικούς και ιστορικούς οφείλει να προστατεύει τους Ρωμηούς Ορθοδόξους, τους Ναούς και τα Μοναστήρια τους. Ήταν καλή κίνηση η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πατριάρχη Αντιοχείας κ. Ιωάννη. Πιστεύω ότι η  Ελληνική Πολιτεία θα συνεχίσει να επιδεικνύει εμπράκτως το ενδιαφέρον της και την αλληλεγγύη της προς τους Ελληνορθοδόξους (Ρουμ Ορτοντόξ) και θα αξιοποιήσει  τις διπλωματικές προσβάσεις της για να εξασφαλισθεί η θρησκευτική ελευθερία των ομοδόξων μας και των άλλων Χριστιανικών κοινοτήτων στη Συρία.

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 14.12.2024