ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΑΝ ΟΙ ΠΡΟΤΟΜΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΩΝ ΜΑΣ;

Εὐάγγελος Στ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ.

ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΑΝ ΟΙ ΠΡΟΤΟΜΕΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΩΝ ΜΑΣ;

            Εἶχε γράψει ὁ ἀείμνηστος ἀκαδημαϊκός Σπύρος Μελᾶς, πώς γιά νά συντάξεις ἕνα χρονογράφημα ἀρκεῖ καί μόνον ἕνας περίπατος. Προφανῶς ἐννοοῦσε, πώς ἕνας περίπατος εἶναι ἰκανός νά σοῦ προσφέρει παρατήρηση καί νά τροφοδοτήσει ἔτσι τή γραφίδα σου. Ὅμως ὅ,τι ἀποκομίζει ὁ ἀρθρογράφος ἀπό τόν περίπατο, δέν εἶναι πάντοτε εὐχάριστο. Συχνά μάλιστα εἶναι καί ἀρκετά θλιβερό. Κι ἐδῶ, στίς ἁδρές γραμμές πού ἀκολουθοῦν, θά δοῦμε ἕνα φαινόμενο στ΄ ἀλήθεια θλιβερό. Ἕνα ἀπότοκο βαρβαρισμοῦ καί ὀργανωμένου ἐγκλήματος.

            Τί εἰκόνα σοῦ παρέχει τό φαινόμενο αὐτό: Τριγυρνᾶς στούς δρόμους τῆς Ἀττικῆς καί ψάχνεις προτομές καί μεταλλικές ἀναμνηστικές ἐπιγραφές ὅσες γνώριζες καί θαύμαζες τήν τέχνη τους καί σοῦ θύμιζαν τίς πράξεις τῶν προσώπων τά ὁποῖα εἰκόνιζαν. Καί ποῦ βρίσκονται οἱ προτομές αὐτές; Λείπουν!!! Ἐκλάπησαν!!! Κάποια ἀδιάντροπα χέρια τίς ἀφαίρεσαν μέσα στό σκοτάδι τῆς νύκτας, τό σκοτάδι πού ταυτίζεται μέ τό σκοτάδι τῆς ἴδιας τους τῆς ψυχῆς.

            Τί ἀπέγινε ἡ προτομή τοῦ ἀδικοχαμένου ἥρωα σμηναγοῦ Κώστα Ἠλιάκη, ὁ ὁποῖος βρῆκε τραγικό θάνατο στά 36 του χρόνια στίς 23 Μαΐου 2006 ἀπό κακόβουλη, ὅσο καί ὕπουλη, ἐνέργεια χειριστοῦ πολεμικοῦ ἀεροσκάφους τῆς ἐξ ἀνατολῶν γείτονος στήν περιοχή τῆς Καρπάθου; Ἡ ὀρειχάλκινη προτομή εἶχε τοποθετηθεῖ στίς 20 Μαΐου τοῦ 2007 στήν πόλη τῶν Χανίων. Ὅμως ἱερόσυλα χέρια τήν ἔκλεψαν τήν πρώτη Δεκεμβρίου 2012 καί, μᾶλλον ἐπειδή δέν κατάφεραν νά τή "ρευστοποιήσουν", βρέθηκε ἀπό ἀστυνομικούς δύο ἡμέρες ἀργότερα πεταμένη στίς Καλύβες Ἀποκορώνου καί στίς 22 ἱανουαρίου 2013 ἐπανατοποθετήθηκε στή θέση της. Ὅμως δέν στάθηκαν τό ἴδιο τυχερά ὅλα τά καλλιτεχνήματα πού εἰκόνιζαν προσωπικότητες τοῦ ἔθνους μας καί ἦταν ἐγκατεστημένα σέ δημόσιους χώρους

            Ποῦ εἶναι, λοιπόν, ἡ προτομή τῆς ἡρωίδας ἰατροῦ Σοφίας Μπεφόν, ἡ ὁποία, στά 35 της χρόνια, εἶχε χάσει τή ζωή της, αὐτή καί ἄλλα τέσσαρα μέλη πληρώματος ἑλικοπτέρου τοῦ ΕΚΑΒ, ὅταν αὐτό κατέπεσε τό 2001; Ἡ προτομή ἦταν ἔργο τοῦ γλύπτη Μάρκου Γεωργιλάκη, εἶχε τοποθετηθεῖ στήν πλατεία ἡ ὁποία ἀφιερώθηκε στή μνήμη τῆς ἰατροῦ, στή συμβολή τῶν ὁδῶν Παμφυλίας καί Γοργοποτάμου στό Παλαιό Φάληρο. Ὅμως δέ βρίσκεται πλέον ἐκεῖ, διότι ἁπλούστατα στίς 5 Ἀπριλίου 2023 ἁπλῶς ἐκλάπη!

            Τί ἀπέγινε ἡ προτομή τοῦ λογοτέχνη, διευθυντῆ τῆς Δραματικῆς Σχολῆς τοῦ Ἐθνικοῦ Θεάτρου καί Ἀκαδημαϊκοῦ Ἄγγελου Τερζάκη, ἡ ὁποία βρισκόταν  ἀπό τό ἔτος 2000 στόν κῆπο τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου τοῦ Δήμου Ἀθηναίων ἀπό τήν πλευρά τῆς ὁδοῦ Ἀσκληπιοῦ; Ὁμοίως ἐκλάπη καί ἀπομένει τό βάθρο της νά μᾶς θυμίζει θλιβερά, πώς στήθηκε μέ πρωτοβουλία τοῦ Κέντρου Μελέτης καί Ἔρευνας τοῦ Ἑλληνικοῦ Θεάτρου καί οἰκονομική ἀρωγή τοῦ Ἱδρύματος Κώστα καί Ἑλένης Οὐράνη.

            Τί ἀπέγινε ἡ διπλή μεταλλική ἀναμνηστική ὅσο καί τιμητική ἐπιγραφή, ἡ ὁποία εἶχε ἀναρτηθεῖ στό μέγαρο τό ὁποῖο βρίσκεται στή γωνία τῶν ὁδῶν 28ης Ὀκτωβρίου καί Γλάδστωνος, εἶχε τοποθετηθεῖ ἐκεί γιά νά θυμίζει, νά διδάσκει καί νά τιμᾶ τήν ἀνατίναξη τῆς ναζιστικῆς Ε.Σ.Π.Ο. ἀπό τήν ἑλληνική πατριωτική ἀντιστασιακή ὀργάνωση Π.Ε.Α.Ν. στίς 20 Σεπτεμβρίου 1942; Δέν εὑρίσκεται στή θέση της καί προφανῶς ἐκλάπη. Ποιός προέβη στό ἀνοσιούργημα αὐτό; Ὅποιος κι ἄν ἦταν, ἔγινε, συνειδητά ἤ ἀσύνειδα, ἰδεολογικός ἀπόγονος τῆς Ε.Σ.Π.Ο.

            Ποῦ βρίσκεται ἡ προτομή τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ, σκηνοθέτη καί θιασάρχη Καρόλου Κούν; Ἦταν ἔργο τοῦ γλύπτη Χρήστου Καπράλου, καί βρισκόταν στήν εἴσοδο τῆς στοᾶς τοῦ θεάτρου τοῦ Θεάτρου Τέχνης, τοῦ ἔργου ζωῆς τοῦ σκηνοθέτη, στήν ὁδό Πεσμαζόγλου. Ὅμως "ἄγνωστοι" τήν ἔκλεψαν στίς 30 Ἰανουαρίου 2023, κι ἔμεινε τό βάθρο της ὀρφανό, ὅπως καί σέ ὅσα ἤδη εἴπαμε καί σέ ὅσα ἀκόμη θά ποῦμε.

            Ποιός μπορεῖ νά θαυμάσει σήμερα τήν προτομή τοῦ ποιητῆ μας Nικηφόρου Βρεττάκου, ἔργο τοῦ γλύπτη Νίκου Περαντινοῦ, στή συμβολή τῶν ὁδῶν Σωτήρος Διός καί Καραΐσκου; Ἀπολύτως οὐδεῖς. Ἡ προτομή ἐκλάπη. Κι ὄχι μόνον ἐκλάπη, ἀλλά στήν ἀρχική ἀσχημία προστέθηκε κι ἀκόμη μία καί προξενεῖ ὀργή σέ ὅποιον διαθέτει τήν παραμικρή εὐαισθησία: Κατάντησε καί τό βάθρο της δοχεῖο ἀπορριμμάτων, ἔτσι ὥστε νά μᾶς οἰκτίρει ὅποιος ξένος ἐπισκέπτεται τήν Ἑλλάδα ἐπειδή κάποτε ἐκτιμοῦσε τήν ἱστορία καί τόν πολιτισμό της!

            Γιατί ἄραγε χάσκει ὀρφανό τό βάθρο τῆς προτομῆς τοῦ δημάρχου Βύρωνα Δημητρίου Νικολαΐδη στήν ὁμώνυμη πλατεία στόν Καρέα. Ἡ προτομή ἦταν δημιουργημένη ἀπό τόν γλύπτη Γελάσιο Χρυσοστομίδη, ὅμως σήμερα δέν τή βλέπουμε ἐκεῖ ὅπου ἦταν τοποθετημένη ἀπό τό 2006. Διότι ἁπλούστατα ἡ προτομή ἐκλάπη, καί τό βάθρο της, ἄδειο καί μουτζουρωμένο, φαντάζει σάν ὀπτική παραφωνία στόν χῶρο. Πολύ δέ πρίν κλαπεῖ, εἶχαν ἀποτυπώσει "ἄγνωστοι" τήν προσωπική τους ἀσχημία μουτζουρώνοντάς την μέ μαρκαδόρους.

            Ὅλα τά ὡς ἄνω λαφυραγωγημένα μνημεῖα ἦταν μεταλλικά. Κάποιοι θέλησαν νά μετατρέψουν τά ἱστορικά μας μνημεῖα σέ ἐμπορεύσιμο μέταλλο, πουλώντας τα σέ κλεπταποδόχους. Αὐτό ἐπιχειρήθηκε καί μέ ὁλόκληρη συλλογή ἀπό ὀρειχάλκινα ἔργα γλύπτη ἀπό τή Ρόδο, τά ὁποῖα ὅμως διασώθηκαν, βρέθηκαν πεταμένα σε χαράδρα, ἐπειδή ἦταν γνωστά καί δέν κατάφεραν οἱ δράστες νά τά πουλήσουν.

            Καί δέν εἶναι μόνον οἱ μεταλλικές προτομές. Τό βλέμμα μας δέν μπορεῖ νά συνηθίσει τή σημερινή κατάσταση τῆς μαρμάρινης προτομῆς τοῦ μεγάλου μας ποιητῆ Κωστῆ Παλαμᾶ στήν ἰδιαίτερη πατρίδα του Μεσολόγγι. Ἡ προτομή αὐτή εἶναι ἔργο τοῦ περίφημου γλύπτη Ἀντωνίου Σώχου καί ἀναφέρει ὡς ἔτος δημιουργίας της τό 1937, ὅσο, δηλαδή, ἀκόμη ζοῦσε ὁ ποιητής μας. Ὅμως ἔχει σήμερα ἡ προτομή αὐτή καταντήσει ... ρινότμητη! Ποῖος εὐθύνεται γι΄ αυτό; Ποῖος ἔχει μάθει, πώς ἀντί νά ἐπιχειρεῖ νά δημιουργήσει αὐτός ὁ ἴδιος κάτι ὡραῖο, ὅσο καί ὅπως μπορεῖ, εἶναι προτιμότερο νά καταστρέφει τά δημιουργήματα τῶν ἄλλων;

            Καί δέν ὑφίστανται μόνον τά καλλιτεχνήματά μας ἀπηνή διωγμό. Συμμορίες ἀφαιροῦν μέταλλα ἀπό σιδηροδρομικές γραμμές καί ἀπό ἡλεκτρικές ἐγκαταστάσεις τῆς ΔΕΗ, ὅπου κάποιοι ἀπό αὐτούς βρῆκαν μέχρι καί τραγικό θάνατο ἀπό ἡλεκτροπληξία. Ἀκόμη καί μεταλλικά κομμάτια ἀφαίρεσαν μιά νύκτα ἀπό ψυγεῖα κρεοπωλῶν τῆς Βαρβακείου Ἀγορᾶς στήν ὁδό Ἀθηνᾶς στήν Ἀθήνα, προξενώντας τους σοβαρή οἰκονομική ζημία!

            Καί ἐρωτοῦμε:

            Θά ληφθοῦν αὐστηρά, ὅσο καί ἀποτελεσματικά μέτρα πρός ἀποτροπή τέτοιου εἴδους φαινομένων ἤ θά καταντήσουμε κάποια ὥρα νά μᾶς κλέψουν ἀκόμη καί τόν ἔφιππο ἀνδριάντα τοῦ ἀρχιστρατήγου Θεοδώρου Κολοκοτρώνη ἀπό τήν πρόσοψη τοῦ Ἐθνικοῦ Ἱστορικοῦ Μουσείου στήν ὁδό Σταδίου;

            Καί μέτρα εἶναι δυνατόν νά εὑρεθοῦν καί νά ἐφαρμοσθοῦν ἄφθονα. Ἄν κάποιοι συμπατριῶτες μας καταφεύγουν πλέον στό ὀργανωμένο ἔγκλημα, ἀφήνοντας κατά μέρος τή χειρομαντεία, τήν ἐπαιτεία, τίς μικροκλοπές, καί τό ἄνευ ἀδείας ἐμπόριο, θά πρέπει, κατ΄ ἀρχήν, τό κράτος νά ἔλθει σέ σχετική συνεννόηση μέ τίς πατριές τους, νά φροντίσει νά τούς ἀφοπλίσει πλήρως, νά ἀπομονώσει καί νά τιμωρήσει αὐστηρά τούς τυχόν στυγνούς ἐγκληματίες, καί κατόπιν νά φροντίσει νά τούς ἐκπαιδεύσει, ὥστε νά μετατραποῦν σέ τίμιους ἐργαζόμενους, διότι μᾶλλον δέν εἶχαν ποτέ τήν εὐκαιρία νά λάβουν παιδεία καί γι΄ αὐτό ἔχουν τήν ἐξέλιξη αὐτή.

            Ἔπειτα, ὀφείλουν οἱ ἀρχές νά ἀπομακρύνουν τά πρωτότυπα καλλιτεχνήματα ἀπό ἀφύλακτους τόπους, νά τά ἐγκαταστήσουν σέ ἀσφαλή ὅσο καί ἐπισκέψιμα μουσεῖα - ὄχι νά ἐγκατελειφθοῦν σέ ἀποθῆκες - καί στή θέση τους νά ἐγκαταστήσουν ἀκριβή ἀντίγραφα, κατασκευασμένα ἀπό ὑλικά γιά τά ὁποῖα κανένας λαφυραγωγός δέν θά ἐνδιαφερόταν.

            Καί ἡ φύλαξη θά πρέπει γενικά νά ἐπιταθεῖ, μέ τακτικές ἀστυνομικές περιπολίες, κάμερες ἀσφαλείας καί τηλεχειριζόμενα ἐναέρια μέσα, ἀλλά καί μέ θέληση γιά τό καλύτερο. Διότι, δίχως ἀνθρώπινη θέληση καί πίστη, τά τεχνικά μέσα καί τά προγράμματα δέν λειτουργοῦν αὐτόματα. Ἀλλιῶς ποιός θά μᾶς ὑπολογίζει διεθνῶς ὡς πολιτισμένο καί ἀσφαλές κράτος πού σέβεται τόν ἑαυτό του;