Τι γνωρίζουμε για τη Μονή της Χώρας και τον Βυζαντινό πολιτισμό;

 

Τι γνωρίζουμε για τη Μονή της Χώρας και τον Βυζαντινό πολιτισμό;

Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων – Αρθρογράφος

   Στη συνείδηση των Ορθοδόξων Ελλήνων η Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη (ορθότερα: Η Μονή του Σωτήρος εν τη Χώρα) δεν είναι μουσείο ούτε τζαμί. Ο Ναός της και το παρεκκλήσιό της είναι και παραμένουν Ορθόδοξοι Ναοί. Ό,τι κι αν κάνουν οι νεο-οθωμανοί, ο Χριστός πάντα θα είναι Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΖΩΝΤΩΝ όπως αγιογραφείται στην ιστορική αυτή Μονή.

   Ορθώς διαμαρτυρόμαστε για την απόφαση του Ερντογάν να λειτουργήσει η Μονή ως ισλαμικό τέμενος. Η απόφαση για τη μετατροπή ελήφθη τον Ιούλιο του 2020, αλλά καθυστέρησε η υλοποίηση λόγω έργων. Τώρα η απόφαση είναι οριστική.

    Απευθυνόμαστε στη διεθνή κοινότητα, διότι η Αγία Σοφία και η Μονή της Χώρας προστατεύονται από την ΟΥΝΕΣΚΟ. Όμως τί γνωρίζουμε εμείς οι Νεοέλληνες για τον Ελληνικό και Ορθόδοξο Πολιτισμό του Βυζαντίου/Ρωμανίας; Τι διδάσκονται οι μαθητές στα σχολεία μας για τη Βυζαντινή αγιογραφία, ναοδομία και τέχνη; Πόσα γνωρίζουμε για την ελληνική συνείδηση και την ελληνική παιδεία κορυφαίων εκφραστών του Βυζαντινού πολιτισμού; Ευτυχώς υπάρχουν ξένοι που μελέτησαν αυτή την περίοδο και κατέληξαν σε ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

    Ο Άγγλος Πάτρικ Λή Φέρμορ έγινε γνωστός ως στρατιωτικός, όταν έδρασε στην Κρήτη επί Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μετείχε στην απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε. Μελέτησε την ελληνική ιστορία σε όλη τη διαχρονία της και τα κυριώτερα συμπεράσματά του τα καταθέτει στο βιβλίο του με τίτλο «Μάνη». Εκδόθηκε στα ελληνικά από τον ΚΕΔΡΟ το 1972 και επανεκδόθηκε το 2007. Η μετάφραση είναι του πρώην Πρωθυπουργού Τζαννή Τζαννετάκη. Ο Φέρμορ αφιερώνει ένα εκτενέστατο κεφάλαιο στην Ορθόδοξη Βυζαντινή αγιογραφία και εκφράζει τη βεβαιότητα ότι ο Βυζαντινός πολιτισμός είναι σύνθεση της Χριστιανικής Ορθοδοξίας με το ελληνικό πνεύμα. Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ επιβεβαιώνει με παραδείγματα την αδιάκοπη πολιτιστική συνέχεια του Ελληνισμού. Για τη Μονή της Χώρας και τις εκπληκτικές αγιογραφίες της εκφράζεται με θαυμασμό και συγκίνηση. Κάνει ιδιαίτερη αναφορά στον ανακαινιστή της Μονής, τον λόγιο και πολιτικό Θεόδωρο Μετοχίτη (1270- 1332).

    Ο Γάλλος ιστορικός Συλβαίν Γκουγκενέμ μάς έδωσε το 2019 τα αποτελέσματα των ερευνών του για τον Βυζαντινό Ελληνισμό στο δεύτερο σχετικό βιβλίο του με τίτλο: «Η Δόξα των Ελλήνων» (εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ). Ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι οι Βυζαντινοί αγαπούσαν τα αρχαία ελληνικά κείμενα, τα αντέγραφαν, διέσωσαν πολλά από αυτά και έτσι μεταδόθηκε στη Δύση η μελέτη των Αρχαίων. Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του ο Γκουγκενέμ παραθέτει μία χαρακτηριστική φράση του Θεοδώρου Μετοχίτη, του ανακαινιστή της Μονής της Χώρας. Έγραφε ο Βυζαντινός αρχαιομαθής λόγιος και πρωθυπουργός (Μέγας Λογοθέτης): «Περί Ελλήνων Έλληνες …. οί και του γένους εσμέν και της γλώττης αυτοίς κοινωνοί και διάδοχοι». Δηλαδή : «Μετέχουμε του λαού και της γλώσσας των αρχαίων Ελλήνων και είμαστε οι διάδοχοί τους». Ο Μετοχίτης στις αρχές του ΙΔ΄ αιώνα απαντά σε εκείνους που αμφισβητούν τη συνέχεια του Ελληνισμού!

   Για να προστατεύσουμε από τον φανατισμό των Νεο-οθωμανών τους Βυζαντινούς Ναούς πρέπει και εμείς να γνωρίσουμε καλύτερα και να αναδείξουμε τα κείμενα, την τέχνη το Δίκαιο, τη διπλωματία των Βυζαντινών προγόνων μας. Ας διδάξουμε στα παιδιά μας τον πολιτισμό ενός κράτους που έζησε επί 1100 χρόνια!

Άρθρο στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 11.5.2024