ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ Η ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΑ: Η ΠΡΩΤΗ ΕΥΡΩΠΑΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΗ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού
Μία από τις πλέον συμπαθείς γυναικείες μορφές που αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη είναι και αυτή της Αγίας Λυδίας από τους Φιλίππους της Μακεδονίας, η οποία μάλιστα θεωρείται ως η πρώτη χριστιανή ευρωπαία γυναίκα και βέβαια ελληνίδα.
Πληροφορίες για αυτήν παίρνουμε αποκλειστικά από το ιερό βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων (16ο κεφ.). Ο Απόστολος Παύλος, με τους συνεργούς του Τιμόθεο, Σίλα και Λουκά, κατά την δεύτερη αποστολική περιοδεία του, την άνοιξη του 50 μ. Χ. και ενώ βρισκόταν στην Τρωάδα, είδε ένα σημαντικό όνειρο: έναν Μακεδόνα, οποίος του είπε: «Διαβάς εις Μακεδονίαν βοήθησον ημίν» (Πράξ.16,9). Ο μεγάλος Απόστολος θεώρησε το όραμα αυτό ως εντολή του Θεού να περάσει στον ευρωπαϊκό χώρο για να κηρύξει το ευαγγέλιο της σωτηρίας.
Χωρίς να χάσει καιρό επιβιβάζεται, μαζί με τους συνεργάτες του, σε πλοίο και έφθασαν στο λιμάνι της Νεάπολης, της σημερινής Καβάλας. Δια μέσου της Εγνατίας Οδού έφτασαν στους Φιλίππους, σε μία πολύ σημαντική ρωμαϊκή πόλη, η οποία απολάμβανε ιδιαίτερα προνόμια από την αυτοκρατορική Ρώμη. Ήταν χτισμένη σε στρατηγική θέση, εν μέσω μιας πλούσιας περιοχής. Μετά τη μάχη των Φιλίππων (42 π. Χ.) μετατράπηκε σε ρωμαϊκή αποικία και αποικίστηκε από Ρωμαίους βετεράνους στρατιώτες, έφερε την προνομιούχα ονομασία «Κολωνία» (colonia Iulia Augusta Philippensis) και διοικούνταν από στρατηγούς, έχοντας διοικητική και οικονομική αυτονομία.
Ο συγγραφέας του βιβλίου των Πράξεων, ευαγγελιστής Λουκάς μας πληροφορεί ότι ο Παύλος με τους συνεργάτες του, περιφέρονταν στην μεγάλη πόλη και κήρυτταν σε διάφορα σημεία, απευθυνόμενοι κυρίως στους Ιουδαίους. Στους Φιλίππους υπήρχε μία σημαντική ιουδαϊκή παροικία. Οι Ιουδαίοι συνήθιζαν να προσεύχονται στις όχθες του ποταμού Ζυγάκτου, ο οποίος έρρεε έξω από τα τείχη της πόλεως.
Είναι γνωστό πως ο Παύλος συνήθιζε να απευθύνεται πρώτιστα και να κηρύττει στους Ιουδαίους της διασποράς σε κάθε πόλη, διότι σε αυτούς υπήρχε το υπόβαθρο της μονοθεΐας και της προσμονής του Μεσσία. Οι μεταστραφέντες Ιουδαίοι, κατά κανόνα, γινόταν τα πρώτα μέλη της τοπικής Εκκλησίας, σε αντίθεση με τους ειδωλολάτρες, οι οποίοι, λόγω της πλάνης και της υπεροψίας τους ήταν δύσκολο να δεχτούν την χριστιανική πίστη. Γι’ αυτό και διάλεξε να κηρύττει στο μέρος εκείνο όπου προσεύχονταν οι Ιουδαίοι των Φίλιππων τα Σάββατα. Σε ένα από τα κηρύγματα του, στην όχθη του ποταμού, συνάντησε μία ομάδα ιουδαίων γυναικών, στις οποίες κήρυξε την νέα πίστη, την επαγγελία των Προφητών, για το πρόσωπο του Μεσσία. Οι θεοφοβούμενες γυναίκες άκουσαν με προσοχή και ευλάβεια τα λόγια του άγνωστου Ιουδαίου. Ανάμεσά τους ήταν και μία σημαντική και γνωστή γυναίκα της πόλης, η έμπορος Λυδία, την οποία συνεπήρε το κήρυγμα του Παύλου και ήταν από τις πρώτες που πίστεψε και προσκολλήθηκε μαζί του .
Η Λυδία καταγόταν από την πολλή Θυάτειρα της Μ. Ασίας και ήταν αρχικά ειδωλολάτρισσα. Φαίνεται όμως πως, παρά το γεγονός ότι έζησε ειδωλολατρικό περιβάλλον, σε παγανιστική οικογένεια και βίωσε την φρίκη του παγανιστικού παράλογου και της δεισιδαιμονίας, δεν την ικανοποιούσε η αρχαία ειδωλολατρική θρησκεία, η οποία, ειρήσθω, την εποχή εκείνη βρισκόταν σε μεγάλη κατάπτωση και παρακμή. Δεν της ήταν εύκολο να λατρεύει «θεούς» και «θεές» ανήθικους, οι οποίοι οργίαζαν μεταξύ τους και «διέπρατταν» ανείπωτες κακουργίες. Η ευγενής γυναίκα αναζήτησε μία πιο πνευματική θρησκεία, την οποία βρήκε στον Ιουδαϊσμό.
Γνωρίστηκε με Ιουδαίους της πόλεως και ασπάστηκε ην θρησκεία τους. Γνωρίζοντας το Νόμο και τους Προφήτες, άναψε μέσα της ή δίψα για την αναζήτηση του Μεσσία, ο οποίος αναμένονταν να λυτρώσει το ανθρώπινο γένος. Έγινε λοιπόν προσήλυτη στην ιουδαϊκή θρησκεία και ανήκε στην κατηγορία «των σεβομένων τον Θεόν».
Ασχολούνταν με το εμπόριο της πορφύρας (πολυτελές ύφασμα), το οποίο προφανώς την είχε κάνει πλούσια. Να σημειωθεί πως το εμπόριο της πορφύρας τα χρόνια εκείνα ήταν επικερδές, διότι το αγόραζαν οι πλούσιοι και αποτελούσε δείγμα της αριστοκρατικής τους ιδιότητας. Αλλά όμως οι εμπορικές της ενασχολήσεις δεν στέκονταν εμπόδιο στη βαθειά θρησκευτικότητά της. Δεν αμελούσε να εκτελεί τα θρησκευτικά της καθήκοντα, τα οποία υπαγόρευε η ιουδαϊκή θρησκεία. Τα Σάββατα μετέβαινε μαζί με την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινότητα, στο χώρο που προσεύχονταν οι γυναίκες, για να προσευχηθεί στον Θεό των Εβραίων.
Κάποιο, λοιπόν, Σάββατο, όπως προαναφέραμε, άκουσε το κήρυγμα του Παύλου και σαγηνεύτηκε από την πρωτόγνωρη διδασκαλία του. Καλλιεργημένη και ανήσυχο πνεύμα, όπως ήταν, κατάλαβε ότι ο ένθερμος κήρυκας έφερνε ένα νέο ελπιδοφόρο και σωτήριο μήνυμα στην απελπισμένη και ταραγμένη ανθρωπότητα.
Η αναφορά του Παύλου στον ερχομό του Μεσσία, στο πρόσωπο του Χριστού, τη γέμισε ανείπωτη χαρά, διότι πραγματοποιήθηκαν οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, τις οποίες διάβαζε με αδημονία και άκουγε στη Συναγωγή. Πίστεψε αμέσως και ζήτησε από τον Απόστολο να βαπτιστεί. Εκείνος τη βάπτισε στα γάργαρα νερά του ποταμού Ζυγάκτου. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει ως εξής το περιστατικό: «Και τις γυνή ονόματι Λυδία, πορφυρόπωλις πόλεως Θυατείρων, σεβόμενη τον Θεόν, ήκουεν, ης ο Κύριος διήνοιξε την καρδίαν προσέχειν τοις λαλουμένοις υπό του Παύλου, ως δε έβαπτίσθη και ο οίκος αυτής, παρεκάλεσε λέγουσα, ει κεκρίκατέ με πιστήν τω Κυρίω είναι, εισελθόντες εις τον οίκον μου μείνατε και παρεβιάσατο ημάς» (Πράξ.16,14-15).
Με δάκρυα στα μάτια και καρδιά που πάλλονταν από ουράνια συγκίνηση και αγαλλίαση, κάλεσε τον Παύλο και τους συνεργούς του στο σπίτι της, όπου ζήτησε να βαπτιστούν και τα μέλη της οικογένειάς της. Κατόπιν τους παρέθεσε πλούσιο γεύμα και αβραμιαία φιλοξενία. Ο Παύλος τέλεσε στο ευλογημένο σπίτι της και την Θεία Ευχαριστία, η οποία ολοκλήρωσε την είσοδό της και των οικείων της στην Εκκλησία και την ένωσή τους με το Χριστό. Αξιώθηκε να γίνει η οικία της η πρώτη Εκκλησία της Ελλάδος και της Ευρώπης, το μέγαρό της στέγασε την νεαρά Εκκλησία των Φιλίππων.
Η παράδοση δεν μας έχει διασώσει στοιχεία από την κατοπινή ζωή της, η οποία εικάζουμε ότι ήταν ζωή αγιότητας και αφοσίωσης στη νεαρή εκκλησία των Φιλίππων. Η Αγία Λυδία θα ήταν προφανώς ένα από τα επίλεκτα μέλη της Εκκλησίας. Ίσως και να είχε χειροτονηθεί διάκονος, όπως συνήθιζε η αρχαία Εκκλησία. Φαίνεται ότι κοιμήθηκε ενωρίς από το γεγονός ότι δεν αναφέρεται στην Προς Φιλιππησίους Επιστολή του απ. Παύλου, την οποία απέστειλε περί το 61 μ. Χ. από τη Ρώμη, όπου ήταν υπόδικος.
Ως αγία ανακηρύχθηκε πρόσφατα και η μνήμη της ορίστηκε να εορτάζεται στις 20 Μαΐου. Τιμάται ως ισαπόστολος και στο σημείο που έλαβε το άγιο Βάπτισμα χτίστηκε υπαίθριο Βαπτιστήριο. Στη σημερινή Καβάλα έχει κτιστεί λαμπρός ναός και βαπτιστήριο, το οποίο κατέστη σημαντικό κέντρο προσκυνήματος και η όμορφη θρακική πόλη έγινε συνώνυμη με τον αγία Λυδία.
Το σωτήριο όραμα του αποστόλου Παύλου στην Τρωάδα, να περάσει στην Μακεδονία, στην ευρωπαϊκή ήπειρο, στέφθηκε με επιτυχία στους Φιλίππους, με την μεταστροφή την αγίας Λυδίας και επίσης του δεσμοφύλακα και της οικογένειά του (Πραξ.16,33). Η μακάρια αυτή γυναίκα θεωρείται, όπως προαναφέραμε, η πρώτη
ελληνίδα και ευρωπαία, η οποία πολιτογραφήθηκε στην Βασιλεία των Ουρανών. Οι άγιες γυναίκες της Καινής Διαθήκης και γενικά της αρχαίας Εκκλησίας, συναποτελούν με τους άνδρες, τους στύλους πάνω στους οποίους δομήθηκε η Εκκλησία του Χριστού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου