«Μεγάλη, ὄντως, ἡ πρόοδός σου»

 

«Μεγάλη, ὄντως, ἡ πρόοδός σου»

Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος-θεολόγος

Μέσα στὸ ζοφερὸ κλίμα τῶν ἡμερῶν, στὴν ταραχή, στὸν πόνο καὶ στὴν θλίψη ἀπὸ τὴν σωρεία τῶν βιαίων καὶ ἐγκληματικῶν πράξεων σὲ βάρος τῶν πλέον ἀδυνάμων ἀδελφῶν μας, καὶ μάλιστα τῶν ἀνυπεράσπιστων παιδιῶν, «ὡς ἔαρ εὐφρόσυνον ἐπέλαμψεν ἡμῖν» ἡ μεγάλη Θεομητορικὴ ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων. Πόσο παρήγορη καὶ ἐνθαρρυντικὴ φαντάζει, ἀλήθεια, στὸν νοῦ μας ἡ εἰκόνα τῆς παραδόσεως τῆς μικρῆς κόρης, Μαριάμ, ἀπὸ τοὺς εὐλαβεῖς ὑπερήλικες γονεῖς της, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, στὸν ναὸ τοῦ Κυρίου, ποὺ ἀναλαμβάνει τὴν προστασία της, ἕως ὅτου ἡ 15χρονη κόρη παραδοθῆ πλέον στὰ χέρια τοῦ νέου της προστάτου, τοῦ δικαίου Ἰωσήφ.

«Μεγάλη ὄντως ἡ πρόοδός σου», ἀναφωνεῖ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος σ’ ἕνα ὑπέροχο Κάθισμα τοῦ Ὄρθρου τῆς ἑορτῆς. Ἀλλὰ γιὰ ποιά πρόοδο γίνεται ἐδῶ λόγος; Ἀσφαλῶς ὄχι μόνον γιὰ τὴν ἐπιμέρους «πρό-οδο», τὴν ὁδήγηση δηλαδὴ τῆς «θεόπαιδος» στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν γενικώτερη πρόοδό της, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὴν συνέχεια τοῦ Τροπαρίου: «Πρὸ συλλήψεως, Ἁγνή, καθηγιάσθης τῷ Θεῷ﮲ καὶ τεχθεῖσα ἐπὶ γῆς δῶρον προσηνέχθης νῦν αὐτῷ.»

Σταδιακή, ἑπομένως, ἡ πρόοδος τῆς Παρθένου, κατὰ τὴν ποιητικὴ σύλληψη τοῦ ἐμπνευσμένου ὑμνωδοῦ: πρὸ συλλήψεως, τεχθεῖσα, νῦν. Ἑπομένως τὰ Εἰσόδια, κατὰ τὰ ὁποῖα ἡ νεαρὴ κόρη προσφέρεται ὡς δῶρο στὸν ναό, κατὰ «τὴν πατρῴαν ἐπαγγελίαν», ἀποτελοῦν τὴν κορύφωση τῆς προόδου, ποὺ ξεκίνησε πρὶν ἀκόμη ἀπὸ τὴν εὐλογημένη σύλληψή της καὶ συνεχίστηκε μὲ τὴν ἐπίσης εὐλογημένη γέννησή της. Πῶς θὰ μποροῦσε, ἄλλωστε, νὰ μὴν εἶναι ἀξιοθαύμαστη ἡ πρόοδος τῆς Παρθένου, ἐφ’ ὅσον ἐργάστηκε μέσα της, κατὰ θεία οἰκονομία, ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος!

Ἄς μὴν βιαστῆ, ὅμως, κανεὶς νὰ βγάλη ἀκαίρως τὰ συμπεράσματά του, θεωρώντας ἔτσι ὅτι ἡ πρόοδός της αὐτή, ὡς θεία βουλή, ἦταν αὐστηρῶς προδιαγεγραμμένη, καὶ ὅτι δὲν ἄφηνε στὴν ἴδια κανένα περιθώριο γιὰ προσωπικὴ ἐνέργεια ἤ συγκατάθεση.

Κατ’ ἀρχὰς ἡ πρόοδος τῆς Παρθένου ὑπῆρξε προϊὸν προσεγμένης ἐργασίας καὶ μάλιστα συνεργασίας τῶν εὐσεβῶν γονέων της, τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἄννης. Ἐκεῖνοι ἐργάστηκαν, πράγματι, μὲ καρτερικὴ ὑπομονὴ καὶ μὲ θαυμαστὴ ἐμπιστοσύνη στὸ θεῖο θέλημα ὄχι μόνον πρὸ τῆς συλλήψεως ἀλλὰ καὶ μετὰ ἀπὸ τὴν γέννηση τῆς θεϊκῆς κόρης, Μαρίας. Οἱ Πατέρες ἀναφέρουν χαρακτηριστικὰ ὅτι οἱ συνετοὶ καὶ πιστοὶ γονεῖς της ἀνέθρεψαν τὸν εὐλογημένο καρπό των «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου» σὲ τέτοιο βαθμό, ὥστε ἐκείνη νὰ θεωρῆ τὸν οἶκο Κυρίου, στὸν ὁποῖον ὡδηγήθηκε ἀπὸ τὰ πρῶτα της βήματα, ὡς δικό της οἶκο!

Μιὰ προσεκτικὴ ματιὰ στὴν εἰκονογραφία τῶν Εἰσοδίων εἶναι ἀρκετὴ νὰ μᾶς πείσῃ γιὰ τοῦ λόγου τὸ ἀληθές: «Ἡ τριετίζουσα τῷ σώματι καὶ πολυετὴς τῷ Πνεύματι» νεάνιδα Μαριάμ, ἡ ὁποία γι’ αὐτὸν τὸν λόγο ἀπεικονίζεται ὡς μικρογραφία τῆς Παναγίας, ὁδηγεῖται εὐλαβικὰ στὸν ναὸ τοῦ Κυρίου ἀπὸ τοὺς δύο γονεῖς της, μὲ τὴν συνοδεία ἐπίσης νεανίδων λαμπαδηφόρων, καὶ ἁπλώνει μὲ ἐμπιστοσύνη ἀλλὰ καὶ προσμονὴ τὰ χέρια της στὴν ἐπίσης ἀνοικτὴ ἀγκάλη τοῦ προφήτου Ζαχαρίου, ποὺ τὴν ὑποδέχεται «χαίρων».

Ὅλοι ὅσοι συμμετέχουν στὴν ἁγία αὐτὴν πρό-οδο εἶναι ἀπολύτως συνειδητοποιημένοι: ὁ Ζαχαρίας, ὡς προφήτης, γνωρίζει ὅτι παραλαμβάνει στὶς ἀγκάλες του «τὴν προεκλεχθεῖσαν ἐκ πασῶν τῶν γενεῶν», οἱ γονεῖς της, γηραιοὶ πλέον οἱ ἴδιοι, ἀλλὰ μὲ στερεὰ πίστη ἔχουν συνείδηση ὅτι ἐμπιστεύονται τὸ παιδί των «εἰς χεῖρας Κυρίου», ποὺ θὰ τὸ προστατεύσῃ καὶ θὰ ἐξασφαλίσῃ τὴν περαιτέρω πρόοδό του, οἱ δὲ νεάνιδες ποὺ συνοδεύουν τὴν Μαρία συμβολίζουν μὲ τὶς λαμπάδες των «τὴν αἴγλην τὴν μέλλουσαν ἐξ αὐτῆς ἀναλάμψειν». Ἐξ ἄλλου ἡ Παναγία εἶναι «ἡ νοητὴ λαμπάδα τοῦ οὐρανίου Φωτός» ποὺ ἔμελλε νὰ ἀνατείλῃ στὸν κόσμο τοῦ σκότους.

Νὰ γιατὶ ὁ ὑμνογράφος ἀναφωνεῖ ἐπίσης σὲ ἄλλο Κάθισμα τοῦ Ὄρθρου: «Χαῖρε, θαῦμα τὸ παγκόσμιον», γιὰ νὰ δείξῃ τὴν καθολικὴ συμμετοχὴ καὶ τὴν πανανθρώπινη χαρὰ γιὰ τὸ συντελούμενο αὐτὸ θαῦμα τῶν Εἰσοδίων, ποὺ ἀπετέλεσε τὴν κορύφωση μιᾶς συνεχοῦς θαυμαστῆς προόδου, ποὺ θὰ ὁδηγήσῃ μὲ τὴν σειρά της στὸ «τέλος», στὴν ἐκπλήρωση τοῦ σχεδίου τῆς θείας οἰκονομίας, πάντοτε μὲ τὴν συμβολὴ τῆς Παρθένου: «Χαῖρε, τῆς οἰκονομίας τοῦ Κτίστου ἠ ἐκπλήρωσις» (ἀπὸ τὸ ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς).

Ἄς ἀναφωνήσωμε, λοιπόν, καὶ μεῖς σήμερα, μὲ χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση, ὅπως ὁ θεῖος ὑμνογράφος: «Μεγάλη, ὄντως, ἡ πρόοδός σου, μόνη Θεονύμφευτε». Ἄς ἐκφράσωμε, ἐπίσης, τὴν εὐγνωμοσύνη μας πρὸς τὸ πρόσωπο τῆς Παρθένου, ἀναλογιζόμενοι μὲ σοβαρότητα ποιά θὰ ἦταν ἡ δική μας, τῶν ὑπολοίπων ἀνθρώπων, πρόοδος, ἐὰν ἡ Παρθένος Μαρία δὲν εἶχε συγκατατεθῆ ἐλεύθερα στὸ σχέδιο τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν περίφημη καὶ σωτήρια φράση της: «Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου﮲ γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμα σου».

Μὲ τὴν ἴδια, ἐπίσης, σοβαρότητα ἄς ἀποφασίσωμε νὰ ἐργαστοῦμε καὶ μάλιστα νὰ συνεργαστοῦμε καὶ ἐμεῖς, ὅπως οἱ γονεῖς τῆς Παρθένου, ὁ Ζαχαρίας καὶ οἱ νεάνιδες, γιὰ τὴν δική μας σωτηρία. Μὴν περιμένωμε ἁπλῶς νὰ μᾶς ἔλθῃ ἡ σωτηρία αὐτὴ οὐρανοκατέβατη, ἀλλὰ ἄς τὴν ἐπιδιώξωμε κι ἐμεῖς, ὅπως ἡ Παρθένος, προοδευτικά: ἀρχικά, μὲ τὸ νὰ ξεκαθαρίσωμε οἱ ἴδιοι ὅτι θέλομε νὰ ἐμπιστευτοῦμε γιὰ τὴν σωτηρία μας τὸν μόνο ἀληθινὸ Θεό, δεύτερον μὲ τὸ νὰ ἀποφασίσωμε ἐπὶ τέλους νὰ ζήσωμε στὸν προσωπικό μας βίο ἠθικὰ καὶ συνετά, καὶ τρίτον, μὲ τὸ νὰ συνεργαστοῦμε καὶ μὲ ἄλλους, τὸ ἴδιο ξεκαθαρισμένους ἀδελφούς μας, γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ ὄχι μόνον στὴν ζωὴ ἀλλὰ καὶ στὴν πολιτεία μας τῶν ἀρχῶν τῆς ἀγάπης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀληθείας καὶ πρὸ πάντων τῆς εἰρήνης τοῦ Χριστοῦ. 

Στὴν πράξη, ἡ πρόοδος αὐτὴ θὰ ἀρχίσῃ νὰ ἐπιτυγχάνεται, ὅταν οἱ μεγαλύτεροι ἐξ ἡμῶν, καὶ μάλιστα οἱ γονεῖς καὶ οἱ δάσκαλοι, πάρωμε τὴν γενναία ἀπόφαση νὰ ὁδηγήσωμε τὰ παιδιά μας ἀπὸ μικρά, ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων, στὸν δρόμο τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ μεγαλώνουν «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου», τρεφόμενοι μὲ τὸν ζωήρρυτο λόγο Του, ὅπως ἡ Παναγία.  

Ἔτσι, μεγαλώνοντας θὰ ἔχουν ἀποκτήσει γερὰ θεμέλια, ὥστε νὰ ἀναγνωρίζουν εὐκολώτερα τὶς παγίδες τοῦ κακοῦ καὶ νὰ ἀποφεύγουν νὰ μπλέκωνται στὰ δίκτυα του. Ὅσο πιὸ γερὰ θεμέλια οἰκοδομοῦμε γύρω ἀπὸ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα τῶν παιδιῶν μας, τόσο λιγότερα θύματα θὰ θρηνοῦμε καὶ τόσο λιγότερους ἐπίδοξους θύτες θὰ δημιουργοῦμε.

Ἄς μὴν ὑποκρινώμαστε πλέον καὶ ἄς παραδεχτοῦμε ἐπὶ τέλους μὲ ταπείνωση ὅτι τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς εὐθύνης γιὰ τὴν καταστροφὴ τῶν παιδιῶν μας τὸ ἔχομε, πρωτίστως, οἱ ἴδιοι καί, δευτερευόντως, οἱ κάθε λογῆς ἐγκληματίες, διαφθορεῖς καὶ ἐκμαυλιστές, ποὺ δυστυχῶς δὲν λείπουν ποτὲ ἀπὸ τὴν ζωή μας, εἰδικὰ στὶς ἁμαρτωλὲς ἡμέρες μας.

Ἔχομε, ὅμως, τὴν ἐπιλογὴ εἴτε νὰ παρασυρθοῦμε καὶ νὰ κυλιστοῦμε καὶ ἐμεῖς στὸν βόρβορο τῆς σύγχρονης ἁμαρτίας, εἴτε νὰ ζήσωμε κι ἐμεῖς, ὅπως ἡ Παναγία, σὰν καθαρὰ καὶ εὔοσμα ἄνθη μέσα στὴν κακόφημη σύγχρονη Ναζαρέτ.

Ἡ Παναγία, πάντως, τὴν πρόοδο τῆς ὁποίας τιμᾶμε καὶ πάλι αὐτὲς τὶς ἡμέρες, προσφέρεται ὁλόθερμα νὰ γίνῃ καὶ τώρα καὶ πάντοτε ὁδηγός μας στὸν δρόμο γιὰ τὴν ἀληθινὴ πρόοδο. Δὲν ἔχομε παρὰ νὰ τὴν ἐμπιστευτοῦμε καὶ νὰ ἀναθέσωμε σὲ Ἐκείνην καὶ στὸν Σωτῆρα Υἱό της καὶ τὴν δική μας πρόοδο, ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσῃ μὲ ἀσφάλεια στὴν σωτηρία. Ἀμήν! Γένοιτο!