Αρχιμανδρίτης Παύλος Ντανάς: Εἰς τιμήν καί μνήμην τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Κοσμᾶ Μητροπολίτου Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας

 

Ἀγρίνιο 24 Ἰανουαρίου 2022

Εἰς τιμήν καί μνήμην τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Κοσμᾶ

Μητροπολίτου Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας

Γράφει ὁ Ἀρχιμανδρίτης Παῦλος Ντανᾶς, Ἱεροκῆρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας

Μέ τήν ἐλπίδα στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μας κηδεύσαμε τόν πολυφίλητο Ἐπίσκοπό μας, κυρό Κοσμᾶ Παπαχρῆστο. Ἡ ἀγγελοειδής καί φωτοειδής μορφή του ἐνσταλάζει δάκρυα πόνου στήν καρδιά μας καί συνάμα δημιουργεῖ «παράκλησιν αἰωνίαν» (Β΄ Θεσ. 2,16), ἀφοῦ ὁ Ἐπίσκοπός μας «εὗρε πηγήν τῆς ζωῆς καί θύραν παραδείσου».

Δυσκολευόμαστε νά περιγράψουμε τήν πολυσχιδή καί πολύκαρπη Ἀρχιερατική του διακονία, γιατί εἶναι ὄντως μεγαλειώδης. Μέ τά ὅσα θά ἀναφέρουμε -μολονότι πάντα κινήθηκε στήν ἀφάνεια- ἔχουμε σκοπό ἀφ’ ἑνός μέν νά ἐκφράσουμε τήν εὐγνωμοσύνη μας στό Σεπτό Πρόσωπό του, ἀφ’ ἑτέρου δέ νά εὐχαριστήσουμε τό Θεό, πού σέ δύστηνους καιρούς ἡ Ἐκκλησία μας ἀναδεικνύει Ἐπισκόπους μέ ὑψηλό αἴσθημα εὐθύνης καί Ὀρθόδοξο φρόνημα. 

 «Ἀδελφοί, μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πίστιν» (Ἑβρ. 13,7)

Ὁ μακαριστός Ἐπίσκοπός μας κυρός Κοσμᾶς, χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος στίς 8 Ὀκτωβρίου 2005 γιά νά ἀναδειχθεῖ «καλός οἰκονόμος ποικίλης χάριτος Θεοῦ» (Α΄ Πέτρου 4,10). Ἡ Ἐπισκοπική του διακονία, ἀνέδειξε πολύ περισσότερο τά χαρίσματα πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός. Τώρα, πλέον, πού δέν προσκρούουμε στήν ταπεινοφροσύνη του, ὀφείλουμε νά ὁμολογήσουμε «στεντορείᾳ τῇ φωνῇ» ὅτι ὁ Μητροπολίτης μας ἦταν Θεοφόρος Ἐπίσκοπος. Ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού τόν κάλεσε ὁ Θεός στό Ἐπισκοπικό ἀξίωμα, δέν λησμόνησε τά λόγια τοῦ Ἀπ. Παύλου: «Δεῖ οὖν τόν ἐπίσκοπον ἀνεπίληπτον εἶναι… νηφάλιον, σώφρονα, κόσμιον, φιλόξενον, διδακτικόν…» (Α΄ Τιμ. 3,2).

       Τήν Ἐπισκοπική του ἐξέλιξη προέβλεψαν ὁ Ὅσιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, ὁ Ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ ἐν Εὐβοίᾳ καί ὁ ἀδίκως διωκόμενος ἄνευ δίκης καί ἀπολογίας ἁγιασμένος Γέροντάς μου, Μητροπολίτης Ἁγιᾶς καί Συκουρίου, ὁ ἀπό Παραμυθίας, κυρός Παῦλος Καρβέλης. Χαρακτηριστικά ἦταν τά λόγια τοῦ ἁγίου Ἐπισκόπου κυροῦ Παύλου στό πνευματικό του τέκνο: «Πάτερ Κοσμᾶ, πάρε τά ἀρχιερατικά μου ἄμφια, γιατί κάποια μέρα ἡ Ἐκκλησία θά σέ ἀναδείξει Ἐπίσκοπο. Ἐγώ, ὅμως, τότε δέν θά ζῶ».

            Ὡς Ἐπίσκοπος, καθημερινά θυσιαζόταν γιά τήν πνευματική προκοπή τῶν κληρικῶν καί τῶν λαϊκῶν τῆς Μητροπόλεώς του. Δέν ὑπελόγιζε κόπους ἤ ταλαιπωρίες γιά νά ἀνταποκριθεῖ στά δυσχερή Ἀρχιερατικά του καθήκοντα. Μέ σύνεση καί σωφροσύνη, μέ φόβο Θεοῦ καί ὑπευθυνότητα, χωρίς τυμπανοκρουσίες, προσπαθοῦσε νά λύνει προβλήματα καί νά παίρνει ἀποφάσεις γιά τήν εὔρυθμη λειτουργία τῶν ἐνοριῶν. Χειροτονοῦσε νέους ἱερεῖς, ἐγκαινίαζε ναούς, ἐνίσχυε τίς κατηχητικές συνάξεις, ἐπισκεπτόταν σχολεῖα, ἐπικοινωνοῦσε μέ τούς ἐκπαιδευτικούς. Ἡ παρουσία του ἦταν ἐνεργής καί δραστήρια.       

Βαρύνουσα σημασία εἶχε δώσει στό Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Ὁ ἴδιος, ὡς Πνευματικός, ἔλιωνε κυριολεκτικά καί ἀκατάπαυστα^. χειραγωγοῦσε ψυχές «ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανε» (Ρωμ. 14,15). Ἔτσι, χειροθέτησε νέους πνευματικούς γιά νά διακονήσουν μέ φόβο Θεοῦ καί προσοχή τό Ἱερό Μυστήριο τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως. Πάντοτε προσπαθοῦσε νά μή μείνει κανένα χωριό χωρίς ἐξομολόγηση. Πίστευε ὅτι ἡ ἐξομολόγηση εἶναι Θεοσύστατο Μυστήριο, γι’ αὐτό πολλές φορές στά κηρύγματα καί στίς ἐγκυκλίους του τόνιζε, πώς δέν μπορεῖ νά συμμετέχει στή Θεία Κοινωνία ὁ χριστιανός χωρίς τήν κατάλληλη προετοιμασία.

            Ἀνεκαίνισε ἐξ ὁλοκλήρου τίς κατασκηνώσεις τῆς Μητροπόλεως, γιατί, ὡς Ἀρχηγός αὐτῆς ἐπί πολλά χρόνια, εἶχε πιστέψει ὅτι οἱ νέοι μας ἔχουν ἀνάγκη ἀπό τόν αὐθεντικό λόγο τῆς Ἐκκλησίας καί τήν ἀληθινή ψυχαγωγία γιά τήν πνευματική τους κατάρτιση, ἀφοῦ καθημερινά βάλλονται ἀπό τίς σύγχρονες σειρῆνες τῆς ἀθεΐας, τῆς ἁμαρτίας, τοῦ μηδενισμοῦ, τῆς ἀδιαφορίας καί τῆς καταρράκωσης τῶν ἑλληνοχριστιανικῶν ἰδεωδῶν.

«Ἀνδρίζου καί ἴσχυε» (Δευτ. 31,6)

Ἄν ὡς Ἱεροκῆρυξ τῆς Μητροπόλεως Αἰτωλ/νίας ἐπί τριάντα καί πλέον ἔτη ἀνέπτυξε πλούσιο ἱεραποστολικό ἔργο, ἄς σκεφτοῦμε, πόσο ἐκδαπανήθηκε ὡς Ἐπίσκοπος γιά τό κήρυγμα καί τήν κατήχηση τοῦ ὀρθοδόξου πληρώματος. «Εὐκαίρως ἀκαίρως» (Β΄ Τιμ. 4,2), ὅπου ἱερουργοῦσε ἤ χοροστατοῦσε, κήρυττε μέ ἰδιαίτερη ἔμπνευση τό λόγο τοῦ Θεοῦ. Ὡς ἄλλος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός μέ ἔνθεο ζῆλο καί προφητική χάρη, δίδασκε, παρηγοροῦσε, ἐνίσχυε, ἤλεγχε, φρονημάτιζε. Μέ πολλή συναίσθηση βίωνε τό ἀναίμακτο Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί μέ φόβο Θεοῦ κοινωνοῦσε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Ἀγάπησε το ἱερό Εὐαγγέλιο,  καί γι’ αὐτό ἵδρυσε τό ραδιοφωνικό σταθμό γιά νά μεταδίδεται τό καθαρό, γνήσιο καί ἀπαραχάρακτο ἑλληνοχριστιανικό μήνυμα.

Δέν λησμονοῦσε τά λόγια τοῦ Μεγάλου Βασιλείου: «Ὁ Ἐπίσκοπος δεῖ πάντας προσκαλεῖσθε εἰς ὑπακοήν τοῦ Εὐαγγελίου, καί μετά πάσης παρρησίας καταγγέλλειν τόν λόγον, καί μαρτυρεῖν τῇ ἀληθείᾳ, κἄν τινες κωλύωσι καί διώκωσιν οἱῳδήποτε τρόπῳ μέχρι θανάτου» (Ἠθικά, ὅρος Ο΄, ΙΓ΄, ΒΕΠ 53, 107-ΜG 31, 825D-828AC). Ὁ Ἐπίσκοπος, δηλαδή, πρέπει νά προσκαλεῖ τούς πάντες νά ἀκολουθήσουν τό Εὐαγγέλιο, νά κηρύττει μέ μεγάλο θάρρος τό λόγο τοῦ Θεοῦ καί νά ὁμολογεῖ τήν ἀλήθεια, καί ὅταν ἀκόμη μερικοί τόν ἐμποδίζουν ἤ τόν καταδιώκουν μέ οἱονδήποτε τρόπο, καί ἕως θανάτου. Εἶχε ὡς γνώμονα τῆς ζωῆς του τά λόγια τοῦ Χριστοῦ: «Ὁ ποιμήν ὁ καλός, τήν ψυχήν αὐτοῦ τίθησιν ὑπέρ τῶν προβάτων» (Ἰω. 10,11), καί χωρίς ὑπερβολή, γίνεται «τῶν τραυματιῶν ἰατρός, τῶν ὑγιαινόντων παιδοτρίβης» (Μεγ. Βασιλείου Ἐπιστ. 342, τοῖς Δυτικοῖς Ἐπισκόποις 3, ΕΠΕ 2, 30-ΒΕΠ35, 297-MG 32,901).

            Μέ ὅλες του τίς δυνάμεις, προσπαθοῦσε νά μείνει πιστός στούς Ἱερούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας καί στίς Ἅγιες Οἰκουμενικές Συνόδους. Στίς συνεδριάσεις τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ τήν ἁγιοπνευματική του ζωή, μέ ἀπόλυτο σεβασμό, ἀλλά καί σταθερότητα στό πνεῦμα καί τό φρόνημα τοῦ Εὐαγγελίου, ἔδινε τή δική του μαρτυρία.

Δέν συμφωνοῦσε, συνεπῶς, μέ τά Οἰκουμενιστικά ἀνοίγματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου καί τῶν ἄλλων συνεπισκόπων του, οὔτε μέ τό πνεῦμα τῆς πανθρησκείας καί τοῦ θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ. Ἦταν σφοδρός πολέμιος τοῦ παπισμοῦ, τοῦ προτεσταντισμοῦ, τῆς μεταπατερικῆς θεολογίας. Αὐτός ἦταν καί ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ὑπέγραψε τό Κείμενο τῆς Ὁμολογίας ἐναντίον τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, πού «τσάκισε τά κόκκαλα» τῶν Οἰκουμενιστῶν. Ἐξίσου, ἀντιστεκόταν σθεναρά στήν παγκόσμια κυβέρνηση τοῦ Ἀντιχρίστου, τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων, τοῦ ματανθρωπισμοῦ, «τῆς μεγάλης ἐπανεκκίνησης» καί τῆς Μασσωνίας.      

Στά τέλη τῆς ζωῆς του, ἀκόμη καί μετά τόν θάνατό του, στέφθηκε μέ τό μαρτύριο τῆς συκοφαντίας. Τοιουτοτρόπως, μιμήθηκε τόν ἱερό Χρυσόστομο, τό Μέγα Ἀθανάσιο, τόν ἅγιο Νεκτάριο Αἰγίνης, καί ὅλους τους Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι μαρτύρησαν- κατ’ αὐτόν τόν τρόπο- καί χαριτώθηκαν ἀπό τό Θεό.

Θεοτοκόφιλος καί Φιλάγιος

Ὡς εὐλαβής καί ἐνάρετος μοναχός, ἐπισκεπτόταν συχνά τό Ἅγιον Ὄρος ὅπου λειτουργοῦσε καί ἐπικοινωνοῦσε μέ τούς Ἁγιορεῖτες Πατέρες. Ἀπολάμβανε τήν ἱερή ἡσυχία, τή νοερά προσευχή, τίς ἀγρυπνίες. Ἰδιαίτερα, ἐνισχυόταν ἀπό τή ζωντανή παρουσία τῆς Παναγίας μας, τῆς Κυρίας Θεοτόκου, τήν ὁποία τιμοῦσε καί ἐξυμνοῦσε τά θαύματά της σέ ὅλη του τή ζωή. Προσωπικά τόν εὐγνωμονῶ, γιατί μέ συνέδεσε μέ τό Ἅγιον Ὄρος καί ἀναξίως γνώρισα κοντά του ὅλους τούς σύγχρονους Ἁγιορεῖτες Ἁγίους. Μοῦ ἔκανε πάντα ἐντύπωση, μέ πόση συντριβή καί συνοχή καρδίας ἀσπαζόταν τήν ἱερά εἰκόνα τῆς Παναγίας μας καί τά Ἅγια Λείψανα!

            Ἰδιαιτέρως, τιμοῦσε τούς τοπικούς μας Ἁγίους. Μέ δική του πρωτοβουλία ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας κ. Ἀναστάσιος μετέφερε τμῆμα τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, στήν ὁμώνυμη Μονή, στό Μέγα Δένδρο Θέρμου. Ἐπίσης, ὡς φιλάγιος πού ἦταν, προώθησε τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ Ἁγίου ἱερομάρτυρος Βλασίου τοῦ Ἀκαρνάνος μαζί μέ τούς ἕξι συνασκητές του. Ὅταν δέ ἑόρταζε ὁ κάθε τοπικός μας Ἅγιος, ἱερουργοῦσε καί ὁμιλοῦσε μέ ἐνθουσιασμό, προτρέποντας τούς χριστιανούς στή μίμηση τῆς ζωῆς τῶν Ἁγίων.

Φιλόπατρις

            Μεγάλη ἦταν ἡ ἀγάπη του γιά τήν Ἑλλάδα. Γεννημένος στό γνήσιο καί εὐλογημένο κλίμα τῆς ἱερατικῆς οἰκογένειάς του, ἔμεινε πιστός καί ἀφοσιωμένος στήν πίστη, τή γλώσσα, τόν πολιτισμό καί τήν ἱστορία τοῦ Γένους μας. Δέν συμβιβαζόταν μέ τήν προδοτική στάση τῶν πολιτικῶν καί τίς ὑποχωρήσεις στά Ἐθνικά θέματα καί τόν ἀμοραλισμό. Ὡς Ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος καί Ἕλληνας ἀπέρριπτε, βεβαίως, τό ρατσισμό καί τόν ἐθνοφυλετισμό. Δυσφοροῦσε γιά τήν ἔλλειψη ἐθνικῆς μνήμης καί τόν ὑλιστικό τρόπο ζωῆς. Ἀποδεχόταν ὅμως τόν ὑγιή πατριωτισμό, πού εἶναι θεμελιωμένος στά αἵματα τῶν ἡρώων καί τῶν Ἁγίων.

Ἁγία Οἰκογένεια

Ὁ ἀείμνηστος Ἐπίσκοπός μας προερχόταν ἀπό ἕνα ἅγιο, ἱερατικό καί εὐλογημένο ζευγάρι. Τόν ἀείμνηστο πατέρα Εὐστράτιο καί τήν πρεβυτέρα Θεοδοσία.  Ἐδῶ ἐπαληθεύονται τά λόγια τοῦ Ἀπ. Παύλου «εἰ δέ ἡ ἀπαρχή ἁγία, καί τό φύραμα^. καί εἰ ἡ ῥίζα ἁγία, καί οἱ κλάδοι» (Ρωμ. 11,16).

 Ὁ πατήρ Εὐστράτιος, ἦταν ἁγιασμένος κληρικός πού στην ἱερατική του σταδιοδρομία ἔζησε πολλά θαύματα. Γιά τή ζωή του ἔγραψε βιωματικά ὁ Μητροπολίτης μας στό βιβλίο «Ἀσκητές μέσα στόν κόσμο». Ἐπειδή κι ἐμεῖς τόν ζήσαμε, με ὅλη τη δύναμη τῆς ψυχῆς μας ὁμολογοῦμε τήν ἁγιότητα τοῦ βίου του, τήν ἁπλότητα, τήν ἀγαθωσύνη καί τήν ἀγάπη του πρός τήν Ἐκκλησία.

Ἡ πρεσβυτέρα Θεοδοσία, ἦταν εὐλογημένη σύζυγος καί ἁγία μητέρα. Μέ τήν προσευχή της, τή νηστεία, τό πνεῦμα τῆς φιλοξενίας καί γενικότερα μέ ὅλη τή βιωτή της, στάθηκε στό ὕψος τῶν περιστάσεων καί χειραγώγησε, κατά Θεόν, τήν εὐλογημένη της οἰκογένεια.

Ὁ ἀδελφός τοῦ Ἐπισκόπου μας, ὁ ἀείμνηστος Ἀπόστολος Παπαχρῆστος, ἦταν θεολόγος, μουσικολογιώτατος, ἱεροψάλτης, ὑμνογράφος καί δάσκαλος τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, γνώστης δέ καί τῆς εὐρωπαϊκῆς. Σημαντική ἦταν ἡ συμβολή τοῦ ἀειμνήστου Ἀποστόλου, στήν Τυπική διάταξη τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν ὅλου τοῦ  ἐνιαυτοῦ, καθώς καί τή σύνθεση Ἀκολουθιῶν τῶν τοπικῶν μας Ἁγίων καί ὄχι μόνον. Μέ τή χριστοκεντρική ζωή του καί τήν ὑπομονή στήν ἄρση τοῦ προσωπικοῦ του σταυροῦ, ἀγωνίστηκε τόν «καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως» (Α΄ Τιμ. 6,12) καί χαριτώθηκε ἀπό τό Θεό.

Ἡ ἀδελφή του Ἑλένη, παρά τή δική της δοκιμασία, σάν ἄλλη Μακρίνα -ἀδελφή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου- στήριζε, καθοδηγοῦσε καί προσευχόταν γιά τόν ἅγιο Ἐπίσκοπό μας. Προσπαθοῦσε μέ ὅλους τούς τρόπους νά ἁγιάζεται καί νά δίνει τή μαρτυρία τοῦ Χριστοῦ μέ τήν ὑπομονή, τήν πίστη, τή γνήσια εὐλάβεια καί τή φωτισμένη ζωή της πού ἀντικατοπτριζόταν στό πρόσωπό της. Ὄντως, ἀκτινοβολοῦσε τή Θεία Χάρη!

Συνοψίζοντας, ἄς κάνουμε ὑπακοή στή θεόπνευστη προτροπή τοῦ Ἁγίου Ἐπισκόπου μας, γιά νά άντέξουμε στίς δύσκολες ἐποχές πού ζοῦμε:

«Ἀγαπητοί Πατέρες καί ἀδελφοί, μήν παίζουμε μέ τήν σωτηρία μας. Ἄς θελήσουμε νά πιστέψουμε, πώς ὅλα αὐτά τά ἐνεργήματα τῆς ἀποστασίας μας καί οἱ  συνέπειες ἐξ αὐτῶν, θεραπεύονται μέ τήν εἰλικρινή καί συνειδητή Μετάνοιά μας».