Γιατί ο Ερντογάν εισήγαγε την αποστήθιση του Κορανίου στα σχολεία;

 

Ηρακλής Ρεράκης, Καθηγητης ΑΠΘ,

Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενώσεως Θεολόγων

Γιατί ο Ερντογάν εισήγαγε την αποστήθιση του Κορανίου στα σχολεία;

Πριν λίγες ημέρες, στα εγκαίνια ενός Τζαμιού στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν απήγγειλε το ποίημα του Τούρκου εθνικιστή  Ziya Gokalp, του οποίου μάλιστα η απαγγελία, το 1997, όταν ήταν δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, του είχε στοιχίσει τρίμηνη ποινή φυλάκισης για υπόθαλψη θρησκευτικού μίσους: «Oι μιναρέδες είναι οι ξιφολόγχες μας, οι θόλοι είναι τα κράνη μας, τα Τζαμιά οι στρατώνες μας, και οι πιστοί είναι οι στρατιώτες μας. Αυτόν τον στρατό περιμένει η θρησκεία μου».

Είναι γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό, η σχέση του Ερντογάν με τα ισλαμικά Τεμένη γίνεται ολοένα και στενότερη. Υπόσχεται χτίσιμο και άλλων τζαμιών, υποστηρίζοντας ότι «κάθε Τζαμί είναι ένας πνευματικός φρουρός, που προστατεύει το μέλλον του λαού και της πατρίδας».

Την Αγία Σοφία την μετέτρεψε από μουσείο σε Τζαμί, δηλώνοντας ότι: «Το άνοιγμα και πάλι της Αγίας Σοφίας, για προσκύνημα ως Τζαμί, είναι σημαντικό και έχει νόημα, καθώς είναι κληρονομιά κατάκτησης».

Ωστόσο, δεν μένει ο Ερντογάν μόνον στις κληρονομικές κατακτήσεις του παρελθόντος, αλλά, με όλη αυτή τη στροφή του στη θρησκεία, θεμελιώνει τα νεοοθωμανικά του σχέδια για νέες βλέψεις και νέες κατακτήσεις, όπως ο ίδιος δηλώνει: «H Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα, που η δύναμη της και οι ευθύνες της δεν θα περιορίζονται εντός των συνόρων της. Θα χτίζει τις γέφυρες από το παρελθόν στο μέλλον και θα συνεχίσουμε να προχωράμε προς το μέλλον».

Το παραπάνω ισλαμικό ποίημα, που εδώ και χρόνια θαυμάζει, θυμάται και απαγγέλλει ο Ερντογάν, δείχνει ότι το περιεχόμενο και ο συμβολισμός του τον εκφράζει απόλυτα, όταν μάλιστα στην πολιτική του δράση ακολουθεί πλέον ξεκάθαρα μια αναθεωρητική πορεία, κατευθυντήριος άξονας της οποίας είναι ο νεο-οθωμανισμός.

Με τη στενή σχέση που επιδιώκει να εγκαθιδρύσει, ανάμεσα στην πολιτική και την ισλαμική θρησκεία προσπαθεί να εμπεδώσει στην τουρκική κοινή γνώμη –και όχι μόνον- το μεγάλο του όραμα για μια πολιτική ηγεμονία στην περιοχή, με σημαία τον θρησκευτικό εθνικισμό και τη «γαλάζια πατρίδα».

Αντί να εντάσσει τη θρησκεία στην πολιτική και πολιτισμική εξέλιξη του λαού του, εντάσσει την πολιτική στη θρησκεία, στο πλαίσιο ενός Ιερού Πολέμου, που όπως ο ίδιος επιβεβαιώνει είναι θέλημα του Θεού.

Έτσι, επιδιώκει να νομιμοποιήσει, στη συνείδηση του λαού, την ιεροποίηση της πολιτικής, για να καθιερωθεί, πλέον, ότι κάθε πολιτική κίνηση της χώρας οφείλει να είναι σύμφωνη και συμβατή με το θέλημα του Αλλάχ και του Προφήτη του Μωάμεθ.

Ο Ερντογάν, ως γνωστό, μεγάλωσε σε λαϊκές γειτονιές, που οι οικογένειες ήταν πολύ συνεκτικές και συνδεμένες με τη θρησκεία τους. Ο ιερός Πόλεμος που ενέχει το Κοράνιο, για τον οποίο θα γίνει λόγος παρακάτω, διδασκόταν ως  πρότυπο και ως αρετή, που εξέφραζε το θέλημα του Αλλάχ.

Η αυταρχικότητα, οι κώδικες τιμής, η ομαδικότητα, η αυθαιρεσία και το οξύθυμο του χαρακτήρα του, σφυρηλατήθηκε κατά την ανατροφή του Ερντογάν στην περιοχή που μεγάλωσε, καθώς συμπεριελάμβανε αυτά τα πρότυπα ζωής, τα οποία και χαρακτηρίζουν τη μεταγενέστερη πολιτική του ζωή και συμπεριφορά.

Στην ανατροφή του μπορεί κανείς να βρει, εν μέρει, την προκλητικότητα της εμπρηστικής ρητορικής και του σουλτανικού βερμπαλισμού του, που περιφρονεί τα πρωτόκολλα διπλωματικής συμπεριφοράς, οξύνοντας, έτσι, τις ενδοκρατικές αλλά και διακρατικές αντιπαραθέσεις.

Εξάλλου, ο Ερντογάν μαθήτευσε, ως παιδί, σε θρησκευτικό σχολείο και παρακολούθησε μαθήματα σε Ιερατική Σχολή ενός τάγματος, οι πιστοί του οποίου δεν αμφισβητούσαν τη νομιμότητα και την ορθότητα μιας νεο-οθωμανικού τύπου διακυβέρνησης της χώρας.

Κατά την παιδική και εφηβική του ηλικία, επίσης, αρεσκόταν να συμμετέχει σε διαγωνισμούς και εκδηλώσεις απαγγελίας ποιημάτων, ενώ, στην πολιτική του ανέλιξη, συχνά επέλεγε ορολογία, που προερχόταν από ισλαμικά θέματα.

Στη σχέση του με την Ευρώπη και τον δυτικό κόσμο, ο Ερντογάν εμφανίζεται ως εκπρόσωπος των ισλαμικών αξιών, αναζητώντας τα εύσημα από τον τουρκικό λαό αλλά και μια ηγεμονική θέση στις συνειδήσεις των μουσουλμάνων της Ευρώπης.

Για να δώσει, επίσης, μια μελλοντική διάσταση  σε μια πολιτική, που θα είναι αποδεκτή να κινείται στο πλαίσιο και στους κανόνες της ισλαμικής θεολογίας, επιχειρεί μεταρρύθμιση της Παιδείας, με βάση τη θρησκεία.

Μετά το 2016, η μέριμνά του για την Παιδεία στην Τουρκία επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της συνείδησης της νέας γενιάς, στο πλαίσιο των εθνικών και θρησκευτικών αρχών. Προς τούτο, ο Ερντογάν δείχνει ξεχωριστό ενδιαφέρον για τα περιεχόμενα των διδακτικών σχολικών Βιβλίων, τα οποία, ήδη, από τη δεκαετία του ’90, εμπλουτίζονταν, συνεχώς, με ιδεολογικά στοιχεία ισλαμικής πίστεως και εθνικισμού.

Με όλα αυτά, γίνεται φανερό ότι τα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης Ερντογάν, το εκπαιδευτικό σύστημα χάνει διαρκώς τον κοσμικό του χαρακτήρα, καθώς τα  παιδιά διδάσκονται και αποστηθίζουν το Κοράνιο.

Έτσι, επιχειρείται η καλλιέργεια και ο εμποτισμός των συνειδήσεων των νέων, που ζουν στην Τουρκία αλλά και των μουσουλμανοπαίδων, που ζουν στην Ευρώπη, αλλά και στη Θράκη, που προμηθεύονται τα βιβλία τους από την Τουρκία.

Σημειώνεται ότι σε όλα τα αναμορφωμένα τουρκικά σχολικά βιβλία, τα παιδιά μαθαίνουν ότι οι άλλοι λαοί, ακόμη και οι χριστιανοί και οι Εβραίοι, που σχετίζονται με τη Βίβλο είναι «άπιστοι», με αποτέλεσμα να δηλητηριάζονται οι ψυχές τους καθώς και τα αισθήματα και οι προθέσεις τους για τις μελλοντικές σχέσεις τους με τον δυτικό κόσμο.

Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, εντάσσεται και η ιδεολογικής κατεύθυνσης «εντολή» του Ερντογάν προς τη νέα πολιτική ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, να ενταθεί η ισλαμική αγωγή στα κατεχόμενα της Κύπρου με τη διδασκαλία και την αποστήθιση του Κορανίου.

Η στροφή της εκπαιδευτικής πολιτικής προς το θρησκευτικό νέο-οθωμανισμό αποκαλύπτει το μεθοδευμένο σχέδιο του Ερντογάν, να συνδέσει ή ακόμη και να ταυτίσει τα κατακτητικά του πολεμικά σχέδια, με τον ιερό πόλεμο κατά των απίστων, για την επικράτηση του Ισλάμ, που διδάσκεται μέσα από τις σελίδες του Κορανίου: 

«Φονεύετε τους απίστους όπου και αν τους βρίσκετε» (2: 190-193).

«Θυμηθείτε ότι  ο Κύριος σας ενέπνευσε τους αγγέλους (με το μήνυμα): “Είμαι μαζί σας, δώστε αντοχή στους πιστούς. Θα σπείρω τον τρόμο στις καρδιές των απίστων. Τσακίστε τους λαιμούς τους, και σακατέψτε τα ακροδάχτυλά τους”» (8: 12).

«Όταν συναντάτε τους απίστους (στη μάχη), τσακίστε τους λαιμούς τους· αργότερα, όταν θα τους έχετε πλήρως καθυποτάξει, δέστε τους γερά» (47: 4).

«Πολεμήστε εκείνους που δεν πιστεύουν στον Αλλάχ, ούτε παραδέχονται τη θρησκεία της Αλήθειας, (ακόμη κι αν είναι) απ’ τους ανθρώπους της Βίβλου (χριστιανοί και Εβραίοι), μέχρις ότου πληρώσουν τον φόρο υποταγής, κι αισθάνονται καθυποταγμένοι» (9: 29).

«Μην επιδιώκετε την ειρήνη, για να είστε οι κερδισμένοι» (47: 35). 

«Είμαστε οι βοηθοί του Αλλάχ... Πολεμούμε τον κόσμο μέχρι που να πιστέψουν στον Αλλάχ. Όποιος πιστέψει στον Αλλάχ έχει εξασφαλίσει από εμάς τη ζωή του και τα υπάρχοντά του. Όσο για κείνον που δεν πιστεύει, θα τον πολεμήσουμε για πάντα για τον σκοπό του Αλλάχ. Ο φόνος του είναι μικρό πράγμα για μας» (9: 69).

Είναι φανερό ότι ο Ερντογάν εγκαθιστά σταδιακά τη θρησκεία εντός της πολιτικής πραγματικότητας, πραγματοποιώντας, έτσι, μια ρήξη  με την πολιτική που ακολούθησε η Τουρκία τον τελευταίο αιώνα.

Από την εποχή του Κεμάλ, η χώρα προσπαθούσε να ισορροπεί, εναλλάξ, ανάμεσα σε δύο διακριτούς ιδεολογικοπολιτικούς άξονες: Τον κεμαλισμό και τον οθωμανισμό.

Η επιλογή, από τον Ερντογάν, του νεο-οθωμανικού παραληρήματος προκαλεί αυξημένες ανησυχίες αστάθειας, εντός και εκτός της Τουρκίας, καθώς αυξάνεται σταδιακά η ροπή του προς τον εθνικισμό και το ενδεχόμενο μιας απειλητικής πολεμικής εμπλοκής της Τουρκίας.

 Ο νεο-οθωμανισμός του αποδεικνύεται επικίνδυνος, διότι προτείνει υπερεξοπλισμούς και μάλιστα ποιοτικά αναβαθμισμένους, για επιχειρήσεις σε κλίμακα ευρύτερου γεωστρατηγικού ρόλου, ένα πείραμα, όμως, που δεν είναι ούτε ευοίωνο ούτε συμβατό με το γεωπολιτικό τοπίο τόσο της περιοχής όσο και της εποχής μας.