Τα πρεσβεία τιμής δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως ‘’ανωτάτη εξουσία της Εκκλησίας’’

Τα πρεσβεία τιμής δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως ‘’ανωτάτη εξουσία της Εκκλησίας’’

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Μπορούν να εκληφθούν τα πρεσβεία τιμής ως ‘’ανωτάτη εξουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας’’;  Τέτοια αποδοχή προκαλεί έλλειμμα στο Συνοδικό θεσμό. Τα περί ‘’ανωτάτης εξουσίας’’ των Παπικών, δεν αποτελούν εξουσιαστική παρερμηνεία των πρεσβείων τιμής;  Δεν μας λυπεί όταν οι Παπικοί επιμένουν στην ‘’ανωτάτη εξουσία’’ του Πάπα;  Δεν δεχόμαστε τα περί τα περί ‘’ανωτάτης εξουσίας’’ στον Παπισμό και τα υιοθετούμε αλλοτρόπως για την Ορθόδοξη Εκκλησία;

 Δυστυχώς προς χάριν του Ουκρανικού δεν προβλήθηκαν μόνο δογματικές και αγιογραφικές παρερμηνείες, αλλά προσδόθηκε και άλλη εννοιολογική σημασία στα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού θρόνου.  Σε άρθρο του Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη που τιτλοφορείτο ‘’Περί Ουκρανίας…’’, και που δημοσιεύτηκε στη Romfea.gr (11 Ιαννουαρίου 2019), αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων για τον Οικουμενικό Θρόνο και τα εξής : ‘’Και ως πρώτος, τουτέστιν ως ανωτάτη εξουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας…’’.   Μπορούμε να ομιλούμε στην  Ορθόδοξη Εκκλησία περί ‘’ανωτάτης εξουσίας’’; Από πού ερείδονται τα περί ‘’ανωτάτης εξουσίας’’ στην Ορθόδοξη Εκκλησία; 

 Από τη μια επιζητούμε να εγκαταλείψουν  οι Παπικοί το αντιεκκλησιαστικό ‘’εξουσιαστικό πρωτείο’’ και από την άλλη προβάλλομε τα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού θρόνου ως ‘’ανωτάτη εξουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας’’;  Προσδίδοντας εξουσιαστική χροιά στα πρεσβεία τιμής του Οικουμενικού θρόνου, θεωρώντας τα δηλαδή ως ‘’ανωτάτη εξουσία της Ορθοδόξου Εκκλησίας’’, θα προκληθεί  αντίδραση από Τοπικές Εκκλησίες και συνεπακόλουθα θα δημιουργηθούν δυσάρεστες προϋποθέσεις για αμφισβήτηση τους, με αποτέλεσμα τα πράγματα να οδηγηθούν σε άλλες ατραπούς.

 Ένα άλλο θέμα που προβλήθηκε στο εν λόγω άρθρο ‘’Περί Ουκρανίας…’’ ήταν και το ακόλουθο : «Μπορεί, λοιπόν, ο Πατριάρχης μας ως Αρχιερέας να είναι ‘’ίσος μεταξύ ίσων’’, δεν παύει όμως να είναι ο πρώτος μεταξύ των ίσων, και άρα δεν είναι ισάξιος ούτε με τον δεύτερο, πολύ δε περισσότερο, ούτε με τον τρίτο κ.λ.π.».  Το ‘’πρώτος μεταξύ ίσων’’ μεθερμηνεύεται ότι ‘’δεν είναι ισάξιος ούτε με τον δεύτερο, πολύ δε περισσότερο, ούτε με τον τρίτο κ.λ.π.», προς χάριν του Ουκρανικού ζητήματος.

 Φυσικά και μόνη η δογματική παρερμηνεία στο εν λόγω άρθρο  ‘’Περί Ουκρανίας…’’, για το λόγο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ‘’ο Πατήρ μου μείζων μου εστίν’’ (Ιω. 14,28), η οποία χρησιμοποιήθηκε για την ‘’απόδειξη’’ της θέσης τούτης, καταδεικνύει το λανθασμένο συλλογισμό.  Το αναφερόμενο από  τον Άγιο  Κυπριανό, ότι «όλοι οι Απόστολοι ήταν ότι και ο Πέτρος δηλαδή προικισμένοι με την ίδια τιμή και εξουσία»*, με σαφήνεια καταγράφει τη θέση της Εκκλησία για το θέμα τούτο. 

Το συμπερασματικό ‘’άρα δεν είναι ισάξιος ούτε με τον δεύτερο, πολύ δε περισσότερο, ούτε με τον τρίτο’’,  όταν το προβάλλουν με τον χαρακτηριστικό τους τρόπο οι Παπικοί το αποδέχονται, όσοι αναπαύονται με αυτή τη συλλογιστική;  Οι Παπικοί ομιλώντας με τον γνωστό παρερμηνευτικό τρόπο για την καλούμενη από αυτούς ‘’πρώτη χιλιετία’’, κατ’ ουσίαν δεν θεωρούν ως ισάξιο τον έχοντα τα πρεσβεία τιμής.  Γίνεται αντιληπτό ότι σε τέτοια περίπτωση η συνοδικότητα καθίσταται δευτερεύουσα.

 Μη λησμονούμε ότι απαρχή για να καταστεί η συνοδικότητα δευτερεύουσα για τους Παπικούς, ήταν η εξουσιαστική παρερμηνεία των πρεσβείων τιμής, όσο κι αν προσπάθησαν με λεκτικά παιχνιδίσματα να τα καλέσουν ως ‘’πρωτείο στην αγάπη’’, ‘’πρωτείο στη διακονία’’ κλπ.  Οποιαδήποτε εξουσιαστική παρερμηνεία προσδίδεται στα πρεσβεία τιμής,  ξεκάθαρα καταστρατηγεί τη Συνοδικότητα, που  η  Εκκλησία διεφύλαξε και ως εκ τούτου δεν μπορεί να δίνει αποδεκτή. 

 *Από το βιβλίο του μακαριστού Επισκόπου Ναζιανζού Παύλου Μπαγιεστέρ «Η επιστροφή μου στην Ορθοδοξία», (Έκδοσις Ιεράς Βασιλικής και Σταυροπηγιακής Μονής Μαχαιρά - 2009).