Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Ομιλία ΙΕ΄ στο κατά Ματθαίον

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:

(Ομιλία ΙΕ΄ στο κατά Ματθαίον, ΕΠΕ Εκδόσεις: «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ»)

« καὶ ἐὰν δανείζητε παρ᾿ ὧν ἐλπίζετε ἀπολαβεῖν, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς… γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί». (Λουκά 6,34-36)

     Άκουσες πόσες και πόσο σπουδαίες εντολές έδωσε ο Χριστός. Πότε λοιπόν θα κατορθώσεις να εκτελέσεις μία από αυτές;  Όταν αδιαφορείς για τα πάντα και τρέχεις, για να εισπράξεις τόκους, να χορηγήσεις δάνεια, να κάνεις διαπραγματεύσεις, να αγοράσεις κοπάδια δούλων, να εφοδιαστείς με ασημικά, να αγοράσεις χωράφια και σπίτια και χιλιάδες έπιπλα; Και μακάρι να έφτανε ως εδώ το κακό. Πότε θα βρεις τον καιρό να εκτελέσεις μία από  αυτές τις εντολές, όταν μάλιστα συνοδεύει και η αδικία αυτές τις αμαρτωλές ενέργειές σου, αφού αρπάζεις ξένα χωράφια, παίρνεις με τη βία σπίτια, ταλαιπωρείς τους φτωχούς και αυξάνεις την πείνα τους;

     Αλλά είναι αλήθεια πως κάποτε ελεείς και τους φτωχούς. Το γνωρίζω και εγώ. Αλλά και η ενέργειά σου αυτή σου προξενεί μεγάλη βλάβη. Διότι την χαρακτηρίζει ο εγωισμός ή η ματαιοδοξία, με αποτέλεσμα να μην ωφελείσαι ούτε από τις καλές σου πράξεις. Και δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα, από το να ναυαγείς μέσα στο λιμάνι.

     Για να μην γίνει λοιπόν αυτό, μη ζητάς να σου ανταποδώσω το καλό που μου έκανες, για να σου το ανταποδώσει ο Θεός. Διότι λέει: «δανείζετε παρ` ών μη προσδοκάτε λήψεσθαι». Υπάρχει εκείνος που θα σε πληρώσει. Γιατί λοιπόν τον ξεχνάς και απαιτείς να σε πληρώσω εγώ ο φτωχός και ταλαίπωρος άνθρωπος;  Μήπως αγανακτεί ο οφειλέτης σου, όταν του ζητάς; Μήπως δεν έχει; Μήπως αρνείται να σε πληρώσει; Δεν βλέπεις τους άπειρους θησαυρούς του; Δεν βλέπεις την άπειρη γενναιοδωρία του; Κέρδισε λοιπόν την αγάπη του και ζήτησέ του! Διότι είναι χαρά του να του ζητάς με αυτόν τον τρόπο. Αν δει όμως πως ζητάς από άλλον αυτά που σου οφείλει εκείνος, σε θεωρεί υβριστή του. Και όχι μόνο δεν σε πληρώνει, αλλά δίκαια διατυπώνει και κατηγορία εναντίον σου. Γιατί, λέει, με θεώρησες αγνώμονα; Πώς σχημάτισες τη γνώμη ότι είμαι φτωχός και με περιφρονείς και τρέχεις να ζητάς από άλλους; Σ` άλλον δάνεισες και από άλλον ζητάς να πληρωθείς; Αν  και βέβαια τα πήρε άνθρωπος, όμως ο Θεός έδωσε την εντολή να του τα δώσεις. Και αυτός θέλει να είναι και να παραμείνει ο μοναδικός χρεώστης και εγγυητής και γι` αυτό σου δίνει άπειρες ευκαιρίες να του ζητάς…

     Ο Κύριος είπε: «δανείζει Θεῷ, ὁ ἐλεῶν πτωχόν» (Παρ. 19,17). Στον Θεό έδωσες δανεικά, σ` αυτόν να απευθυνθείς. Αλλά δεν θα σου τα επιστρέψει όλα τώρα. Και αυτό το κάνει για το συμφέρον σου. Διότι είναι τέτοιος οφειλέτης. Ρυθμίζει και εκτελεί τα πάντα όχι όπως οι άλλοι, οι οποίοι φροντίζουν μόνο να επιστρέψουν τα χρέη τους, ενώ εκείνος φροντίζει και να είναι εξασφαλισμένα τα επιστρεφόμενα. Γι` αυτό ακριβώς άλλα επιστρέφει στην παρούσα ζωή, ενώ άλλα τα επιστρέφει στην άλλη ζωή…

     Δεν είδες πόσα κακά έπαθε και πώς ρίχτηκε στην αιώνια κόλαση εκείνος που χρωστούσε δέκα χιλιάδες τάλαντα και, αφού του τα χάρισε ο δανειστής του, εκείνος βασάνισε σκληρά τον συνάνθρωπό του, επειδή του χρωστούσε εκατό δηνάρια. Δεν σε φοβίζει το παράδειγμα;  Δεν φοβάσαι μήπως πάθεις και συ τα ίδια; Διότι και τα δικά μας χρέη προς τον Θεό είναι πολλά και μεγάλα. Εκείνος όμως δεν μας ενοχλεί και περιμένει με υπομονή και ούτε μας πιέζει, όπως πιέζουμε εμείς τους συνανθρώπους μας ούτε μας ταλαιπωρεί ούτε μας βασανίζει. Αν και θα είχαμε εξοντωθεί από καιρό, αν αποφάσιζε να ζητήσει να του επιστρέψουμε ακόμη και ένα μικρό μέρος από τα χρέη μας.

     Ας έχουμε λοιπόν αυτά υπόψη μας, αγαπητοί και ας γίνουμε ταπεινόφρονες`  και ας δείχνουμε μεγάλη επιείκεια προς τους οφειλέτες μας. Διότι, αν αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με σύνεση, αυτά γίνονται αιτία να μας συγχωρεθούν πολλά και να κερδίσουμε πολλά με την προσφορά των λίγων. Γιατί λοιπόν τον πιέζεις και του τα ζητάς με βία να σου τα επιστρέψει, ενώ έπρεπε να του τα χαρίσεις, ακόμη κι αν εκείνος ήθελε να σου τα επιστρέψει, για να σου χαρίσει ο Θεός τα πάντα; Τώρα όμως κάνεις τα πάντα και εκβιάζεις και φιλονικείς, για να μην σου χαριστεί τίποτε από τα χρέη σου. Και έχεις την εντύπωση ότι ενοχλείς τον πλησίον σου, αλλά η αλήθεια είναι ότι χτυπάς με το ξίφος τον εαυτό σου και πολλαπλασιάζεις την αιώνια τιμωρία σου. Αν δείξεις όμως λίγη σύνεση εδώ, εξαφανίζεις σχεδόν όλες τις ευθύνες σου. Διότι ο Θεός θέλει να δείξουμε αυτήν την φιλότιμη συμπεριφορά, για να του δώσουμε την χαρά, να μας ανταποδώσει περισσότερα. Άφησε λοιπόν ελεύθερους όλους όσοι σου οφείλουν χρήματα ή αμαρτήματα και ζήτησε από τον Θεό να αμείψει την μεγαλοψυχία σου αυτή. Διότι, καθόσον χρόνο σου οφείλουν εκείνοι, δεν σου οφείλει ο Θεός. Μόλις όμως τους τα χαρίσεις, θα μπορέσεις να απευθυνθείς προς τον Θεό και να ζητήσεις με πολύ σεβασμό να σε αμείψει για την τόση σου ευσέβεια.

     Αν περνούσε, για παράδειγμα, ένας άνθρωπος και σε έβλεπε να έχεις υπό την εξουσία σου τον οφειλέτη σου και σε παρακαλούσε να τον αφήσεις και να ζητήσεις απ` αυτόν ό,τι σου οφείλει ο οφειλέτης, δεν θα δεχόταν να φανεί ποτέ αχάριστος, αφού ανέλαβε εκείνος την ευθύνη για όλα. Πώς είναι δυνατόν να μην μας καταβάλει ο Θεός πολύ περισσότερα, χιλιάδες περισσότερα, όταν πιστοί στην εντολή του, αφήσουμε να φύγουν και χαρίσουμε όλες τις οφειλές σε εκείνους που μας χρωστούν, χωρίς να τους ζητήσουμε καμιά είτε μικρή είτε μεγάλη ευθύνη; Ας μην λογαριάζουμε λοιπόν την πρόσκαιρη ευχαρίστηση που θα αισθανθούμε από τις απαιτήσεις μας προς τους χρεώστες μας, αλλά την ζημιά την οποία θα υποστούμε  από αυτήν την συμπεριφορά μας αυτή στην μέλλουσα ζωή, αφού η ζημιά μας θα αναφέρεται στα αιώνια αγαθά.

     Αφού λοιπόν τα προσπεράσουμε όλα αυτά και οδηγηθούμε πνευματικά ψηλότερα, ας χαρίσουμε στους οφειλέτες μας και χρήματα και αμαρτήματα, για να εφοδιάσουμε τους εαυτούς μας με καλή απολογία. Και αφού επιτύχουμε με την επιείκειά μας προς τους συνανθρώπους μας ό,τι δεν κατορθώσαμε να πετύχουμε διά των άλλων αρετών μας, ας απολαύσουμε τα αιώνια αγαθά, με την χάρη και την φιλανθρωπία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στον οποί ανήκει η δόξα και η δύναμη, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Αντιγραφή- Επιμέλεια:

Σάββας Ηλιάδης

Δάσκαλος

Κιλκίς 4-7-2020