Κυριακὴ Η΄ Ματθαίου –«Δότε αυτοίς υμείς φαγείν. Οι δε είπον αυτώ• ουκ έχομεν ώδε ει μη πέντε άρτους και δύο ιχθύας»

Απόστολος: Α΄ Κορ. α΄ 10-17

Ευαγγέλιο: Ματθ. ιδ΄ 14-22

«Δότε αυτοίς υμείς φαγείν. Οι δε είπον αυτώ· ουκ έχομεν ώδε ει μη πέντε άρτους και δύο ιχθύας» (Ματθ. ιδ΄ 16-17).

Είναι με δέος – θαυμασμό που στεκόμαστε και πάλι μπροστά στο σημερινό ευαγγέλιο, γιατί μέσα σ’ αυτό επιβεβαιώνεται ποικιλότροπα η ευσπλαχνία του Θεού προς τον άνθρωπο, όχι μόνο κάτω από αντίξοες συνθήκες μέσα στην έρημο, αλλά και διαχρονικά ο Ιησούς ως «ο άρτος της ζωής», τρέφει όποιον έρχεται κοντά του. 

Σήμερα, λοιπόν, δεν έχουμε απλά την καταγραφή ενός ακόμα θαύματος του Ιησού και το οποίο και μόνο σαν γεγονός δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, αφού καταγράφεται και από τους τέσσερις ευαγγελιστές. Σήμερα, μέσα σ’ αυτό το θαύμα συνοψίζεται όλος ο θεσμός της Εκκλησίας, που είναι Προφητικός, Λειτουργικός –Μυστηριακός και τέλος κοινωνικός. Σήμερα ο Ιησούς ως Προφήτης διδάσκει και θεραπεύει και ως ο Μέγιστος Αρχιερέας ευλογεί και με την κλάση του άρτου προτυπώνει την παράδοση του Μυστηρίου της ζωής της Θείας Ευχαριστίας. Τέλος μέσα από την προτροπή «δοτε αυτοίς υμείς φαγείν», καθώς και από το αποτέλεσμα όπου «έφαγαν όλοι και χόρτασαν» και ότι «αυτοί που έφαγαν ήταν περίπου πέντε χιλιάδες άντρες, χωρίς τις γυναίκες και τα παιδιά», διαπιστώνουμε ότι τα αγαθά είναι δώρα του Θεού προς όλους τους ανθρώπους. Όλοι οι άνθρωποι, άντρες, γυναίκες και παιδιά δικαιούνται, χωρίς καμιά διάκριση, ισότιμη συμμετοχή σ’ αυτά.

Το σημερινό θαύμα θα αποτελεί τη διαχρονική διαμαρτυρία προς τους ανθρώπους, αλλά και τους λαούς κάθε εποχής και πιο έντονα για τη δική μας εποχή. Και τούτο γιατί παρά τον πλούτο και τις πολλές παραγωγικές πηγές, εντούτοις οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους, είτε υποσιτίζονται, είτε κατακλύζουν, όπου υπάρχουν, τα κοινωνικά παντοπωλεία. Οι ουρές των κοινωνικών παντοπωλείων και τα σκελετωμένα κορμιά ανθρώπων κάθε ηλικίας που αργοπεθαίνουν αποτελούν τη μεγαλύτερη διαμαρτυρία προς όλους μας ως υβριστών των χαρισμάτων του Θεού.

Παρά τη δική μας, αρνητική και προσβλητική στάση έναντι του Θεού και των αγαθών του που ο ίδιος μας χαρίζει εντούτοις, ο Ιησούς ως Θεός εκδηλώνει μακροθυμία, φιλανθρωπία και αγάπη. Τόσο με την παρουσία του, όσο και με τα έργα του, έρχεται και γίνεται όχι μόνο κοινωνός των προβλημάτων μας, αλλά και τροχιοδρομεί λύσεις. Κατά τους Ευαγγελιστές Ματθαίο (ιδ΄ 15) και Μάρκο (στ΄ 34) σπλαχνίστηκε τον κόσμο γιατί ήταν σαν πρόβατα χωρίς βοσκό. Κατά τον Ματθαίο «εθεράπευσε τους αρρώστους» και κατά τον Μάρκο τους «εδίδασκε πολλά». Τέλος κατά τον Λουκά «τους μιλούσε για τη βασιλεία του Θεού, και όσους είχαν ανάγκη από θεραπεία τους θεράπευσε» (Λουκ. θ΄ 11). Αλλά και ο Ιωάννης μετά το θαύμα αναφέρει ότι: «Όταν οι άνθρωποι είδαν πως έκανε ένα τέτοιο θαύμα, έλεγαν: «Σίγουρα αυτός είναι ο Προφήτης που περιμένουμε να έρθει στον κόσμο» (Ιωάνν. στ΄ 14).

Ο Ιωάννης κάνει μια προτύπωση του μάννα με τον αληθινό άρτο της ζωής. Είπε ο Ιησούς στους Ιουδαίους: «Σας βεβαιώνω πως το ψωμί από τον ουρανό δε σας το έδωσε ο Μωϋσής, αλλά ο Πατέρας μου σας δίνει από τον ουρανό το αληθινό  ψωμί, γιατί το ψωμί του Θεού είναι αυτό που κατεβαίνει από τον ουρανό και χαρίζει ζωή στον κόσμο … Εγώ είμαι αυτό το ψωμί, ο άρτος της ζωής» (Ιωάν. στ΄ 32-35). Κατά τον Αμμώνιο «Χριστός ετσί το μάννα, ως φύσει ζωή ων και τα πάντα ζωογονών εστίν άρτος ο τρέφων ψυχήν και σώμα».

Και αυτό το επιβεβαίωσε σήμερα ο Ιησούς προβάλλοντας ως εγγύηση αλλά και ως καταφύγιο. Έστω και αν παντού είναι έρημος, ο Θεός είναι παρών για να δώσει λύση στα προβλήματα και τις ανάγκες του ανθρώπου. Παράλληλα αποκαλύπτει τρόπους για έξοδο από τα αδιέξοδα. Και αυτούς τους τρόπους τους αποκάλυψε σήμερα ο Ιησούς, που είναι η προσευχή και ο διαμοιρασμός των προσωπικών αγαθών με τους συνανθρώπους μας.

Στην προτροπή των μαθητών του: «ο τόπος είναι ερημικός και η ώρα πια προχωρημένη. Διώξε τον κόσμο να πάνε στα χωριά για να αγοράσουν φαγητό να φάνε», ο Ιησούς τους είπε: «Δεν υπάρχει λόγος να φύγουν, δώστε τους εσείς να φάνε». Παρά την έκπληξη και την απορία τους, εκείνο που εκπλήσσει περισσότερο είναι ότι προτάσσουν οι μαθητές την άρνηση μέσα στην απάντηση τους «ουκ έχομεν ώδε ει μη πέντε άρτους και δυο ιχθύας». Δεν έχουμε εδώ παρά πέντε ψωμιά και δυο ψάρια. Μέσα δε από την άρνηση εκφράζουν και τη διαχρονική μας άρνηση ως ανθρώπων να μοιραστούμε τα αγαθά μας με τους άλλους ανθρώπους.

Τότε ο Ιησούς ζήτησε να του φέρουν τα ψωμιά και τα ψάρια. Αν με την προτροπή «δότε αυτοίς υμείς φαγείν», ήθελε να δοκιμάσει την πίστη τους και να τους προετοιμάσει για το θαύμα, τώρα θέλει παράλληλα να τους διδάξει ότι μπορεί να είναι έρημος ο τόπος, αλλά αυτός που τρέφει την οικουμένη είναι παρών. Παράλληλα δε ήθελε να μας διδάξει ότι και αυτά τα λίγα που έχουμε θα πρέπει να τα μοιραζόμαστε χωρίς αντίρρηση με εκείνους που πεινούν.

Αφού δοκιμάστηκε η πίστη των μαθητών, ο Ιησούς ύψωσε το βλέμμα στον ουρανό ευλόγησε, και στη συνέχεια έκοψε τα ψωμιά σε κομμάτια και τα έδωσε στους μαθητές του και οι μαθητές του στο πλήθος. Έτσι η Θεία Χάρις δια του Ιησού μεταφέρθηκε δια των χειρών των Αποστόλων ακόμα και του Ιούδα. Με τον τρόπο αυτό διδάσκει ότι εκείνος που ενεργεί και αγιάζει στα μυστήρια είναι η Χάρις του Θεού και όχι η αγιοσύνη των λειτουργών του. Ακόμη διδάσκει στη συνέχεια να εκτιμούμε τα δώρα του Θεού και σαν μήνυμα οικονομίας σε κάθε σπάταλη εποχή προτρέπει να μαζέψουν τα κομμάτια με τα οποία γέμισαν δώδεκα κοφίνια, όσοι ήταν και οι μαθητές του.

Αδελφοί μου. Επίκαιρος ο σημερινός λόγος των μαθητών «έρημος εστίν ο τόπος», κι ακόμα πιο επίκαιρη η άρνηση «ουκ έχουμεν». Γιατί, ερήμωσαν και οι δικές μας ψυχές, αφού μετατράπηκαν σε άγονους κόκκους άμμου. Όπως οι άγονοι κόκκοι βρίσκονται απλά ό ένας κοντά στον άλλο, αλλά είναι ασύνδετοι μεταξύ τους, έτσι κι εμείς χανόμαστε στη δική μας εσωτερική ερημιά και κατ’ επέκταση στο δικό μας εγώ. Με τον τρόπο αυτό κάνουμε τα εύκολα δύσκολα και τα δύσκολα από αδύνατα έως και ακατόρθωτα. Ας υπακούσουμε στην προτροπή του Ιησού «δότε αυτοίς υμείς φαγείν» κι εκεί που αδυνατεί η δική μας αγάπη, ας υψώσουμε το βλέμμα στον ουρανό και θα έρθει η ευλογία, όπως ήρθε σήμερα και στην έρημο. Γιατί η αγάπη τραβά σαν μαγνήτης τη χάρη και την ευλογία του Θεού. Αυτό το μαγνήτη ας αναζητήσουμε κι εμείς. Αμήν.

Θεόδωρος Αντωνιάδης