Πρός τούς μέλλοντας φωτίζεσθαι• Β´ Ὅτι ἐπικίνδυνον οὐ τό ἐπιορκεῖν μόνον, ἀλλά καί τό ὀμνύνειν (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία)

          ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

   ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 13 Μαρτίου 2016

ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Πρός τούς μέλλοντας φωτίζεσθαι·
Β´ Ὅτι ἐπικίνδυνον οὐ τό ἐπιορκεῖν μόνον, ἀλλά καί τό ὀμνύνειν

(Στήν σειρά ΑΑΠ 10,231Α-234C)

1. Στό προηγούμενο κήρυγμά μας, ἀδελφοί μου χριστιανοί, ἀκούσαμε μία ὁμιλία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, πού τήν ἀπηύθυνε στούς κατηχουμένους, σ᾽ αὐτούς δηλαδή πού ἑτοιμάζονταν νά βαπτιστοῦν. Στήν ὁμιλία του αὐτή μᾶς εἶπε ὅτι τό χριστιανικό βάπτισμα ἔχει πολλά ὀνόματα, ἀλλά ἡ καλύτερη ὀνομασία εἶναι «λουτρόν παλιγγενεσίας». 

Γιατί μέ αὐτή τήν ὀνομασία σημαίνεται ὅτι τό χριστιανικό βάπτισμα σβήνει ὅλα τά ἁμαρτήματα καί γεννάει τόν βαπτιζόμενο σέ μιά νέα ζωή. Τά κανονικά μας γενέθλια, χριστιανοί μου, εἶναι τήν ἡμέρα πού βαπτιστήκαμε. Γεννηθήκαμε δύο φορές: Μᾶς γέννησε μιά φορά ἡ μάνα μας γιά νά πεθάνουμε, καί μᾶς πῆρε ἡ Μάνα-Ἐκκλησία καί μᾶς ἔβαλε στήν δική της κοιλιά, τήν Κολυμβήθρα, καί μᾶς γέννησε ἀπό ἐκεῖ γιά νά μήν πεθάνουμε, ἀλλά νά ζήσουμε αἰώνια στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Αὐτό σημαίνει ἡ ὀνομασία «παλιγγενεσία».

Ἀλλά μετά τό βάπτισμα πρέπει νά ζοῦμε καινούργια, ἀναγεννημένη ζωή! Ἡ ζωή αὐτή εἶναι «παλαίστρα», λέγει ὁ Χρυσόστομος· εἶναι «στάδιο» ἀγῶνος. Θά μᾶς πολεμάει ὁ διάβολος νά μᾶς καταλασπώσει μέ τά ἁμαρτήματα, καθαροί ὅπως γεννηθήκαμε μέ τό βάπτισμα. Ἀλλά ἐμεῖς πρέπει νά ἀντιστεκόμαστε σ᾽ αὐτόν καί νά πολεμοῦμε ἐναντίον του. Ὁ Χρυσόστομος λέει στούς κατηχουμένους: «Πρός γάρ ἐκεῖνον (δηλαδή, τόν διάβολο) ἀποδύεσθαι μέλλομεν μετά τό βάπτισμα, πρός ἐκεῖνον πυκτεύειν καί μάχεσθαι». Καί συνεχίζει τήν προηγούμενη ὁμιλία του ὁ Χρυσόστομος λέγοντας γά τίς μεθοδεῖες του διαβόλου ἐναντίον μας, γιά τίς «λαβές» του. Ἀπό ποῦ δηλαδή μᾶς πιάνει μέ εὐκολία καί μᾶς κάνει πάλι δικούς του.

2. Τό ὄργανο, χριστιανοί μου, ἀπό τό ὁποῖο μᾶς συλλαμβάνει ὁ πειρασμός καί μᾶς κάνει δικούς του εἶναι – λέγει ὁ Χρυσόστομος – ἡ γλώσσα. Εἶναι τά λόγια τοῦ στόματός μας. Ἀπό αὐτά τά λόγια μας προέρχονται τά ἁμαρτήματά μας καί τά μεγάλα μας ἐγκλήματα. Γι᾽ αὐτό καί ἡ Σοφία Σειράχ στήν Παλαιά Διαθήκη λέγει: «Πολλοί ἔπεσαν μέ τό μαχαῖρι, ἀλλά ὄχι τόσοι ὅσοι ἔπεσαν μέ τήν γλώσσα» (Σοφ. Σειρ. 28,22). Καί τό ἴδιο βιβλίο πάλι λέγει: «Προτιμώτερο νά γλιστρίσει καί νά πέσει κάποιος καί νά κτυπήσει, παρά νά ἁμαρτήσει μέ τήν γλώσσα του» (20,20). Γιατί ἡ γλώσσα, χριστιανοί μου, πληγώνει περισσότερο· καί σπίτι ἀκόμη γκρεμίζει ἡ γλώσσα, ἀφοῦ χωρίζει ἀνδρόγυνα. Γι᾽ αὐτό πάλι ἡ Σοφία Σειράχ, γιά νά προσέχουμε τά λόγια μας, μᾶς λέει παραστατικά «νά βάλουμε πόρτες καί μοχλούς στό στόμα μας» (28,28)! Ἀλλά γιά νά τό πετύχουμε αὐτό θέλει πολύ προσευχή, γιά νά μᾶς ἔλθει ἡ βοήθεια ἀπό τόν Θεό! Γι᾽ αὐτό καί ὁ Ψαλμωδός, γιά νά πετύχει νά προσέχει τά λόγια τοῦ στόματός του, εὔχεται στόν Θεό λέγοντας: «Ἔπαρσις τῶν χειρῶν μου, θυσία ἐσπερινή, θοῦ, Κύριε, φυλακήν τῷ στόματί μου καί θύραν περιοχῆς περί τά χείλη μου» (140,2-3).

3. Ἀλλά θά ρωτήσει κάποιος: Ἀφοῦ τόσο κακό μᾶς κάνει ἡ γλῶσσα, γιατί μᾶς τήν ἔδωσε ὁ Θεός; Μᾶς τήν ἔδωσε γιατί μᾶς εἶναι πολύ ὠφέλιμη. Ἄς προσπαθήσουμε, λοιπόν, νά τήν χρησιμοποιοῦμε γιά τήν ὠφέλειά μας καί ὄχι γιά καταστροφή μας. Γιά τήν «ζωή» μας καί ὄχι γιά τόν «θάνατό» μας, ὅπως λέγει ὁ σοφός Σολομών. Στό χέρι μας εἶναι! «Ἐν χειρί γλώττης ζωή καί θάνατος» (Παρ. 18,21). Καί ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός μᾶς εἶπε ὅτι «ἀπό τά λόγια μας θά κατακριθοῦμε, ἀλλά καί ἀπό τά λόγια μας θά σωθοῦμε» (Ματθ. 12,37). Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τό ξίφος, λέει ὁ Χρυσόστομος. Γιά τόν στρατιώτη τό ξίφος εἶναι ἀναγκαῖο ὄπλο στήν μάχη κατά τῶν ἐχθρῶν. Ἄν ὅμως κανείς μέ τό ξίφος του πληγώσει τό σῶμα του, τότε αὐτό γίνεται καταστροφικό ὄργανο. Ἀλλά δέν φταίει σ᾽ αὐτό ἡ «φύσις τοῦ σιδήρου», λέει ὁ Χρυσόστομος, ἀλλά φταίει ἡ ἀνοησία τοῦ ἀνθρώπου, πού ἔκανε τό κακό στόν ἑαυτό του. Λοιπόν: Ξίφος, ἔχεις στά χέρια σου, ὦ ἄνθρωπε, λέει ὁ Χρυσόστομος: Τήν γλώσσα! Ἀκόνησέ την στό νά κατηγορεῖς τόν ἑαυτό σου γιά τά ἁμαρτήματά σου. Καί μή τήν χρησιμοποιεῖς γιά νά πληγώνεις τόν ἀδελφό σου! Ἐπειδή λοιπόν ἡ γλώσσα εἶναι σημαντικό ὄργανο καί πρέπει γι᾽ αὐτό νά προσέχουμε πῶς τήν χρησιμοποιοῦμε, γι᾽ αὐτό, λέει ὁ Χρυσόστομος, τήν περιτείχισε ὁ Θεός μέ διπλᾶ τείχη: Καί μέ τό διάφραγμα τῶν δοντιῶν καί μέ τό περίβλημα τῶν χειλέων! Αὐτό τό ἔκανε ὁ Θεός γιά νά προσέχουμε, ὥστε νά μή λέμε εὔκολα ἀπερίσκεπτα καί ἄπρεπα λόγια. Ἀλλά συμβαίνει ἡ γλώσσα νά ὑπερπηδάει καί τό ἕνα καί τό ἄλλο τεῖχος καί νά ξεστομίζει ἄπρεπα λόγια. Ἔ, τότε, «σωφρόνισον αὐτήν διά τῶν ὀδόντων», λέγει τελικά ὁ ἅγιος πατέρας! Δηλαδή, δάγκωσε τήν γλώσσα σου! Καί εἶναι καλύτερα, λέγει ὁ Χρυσόστομος, νά δαγκάσεις τήν γλώσσα τώρα, παρά νά τήν ἀφήσεις νά ἁμαρτάνει καί νά κατακαίεται αἰώνια, ζητῶντας σταγόνα νεροῦ, σάν τόν ἄφρονα  πλούσιο, πού ἔλεγε «ὀδυνῶμαι ἐν τῇ φλογί ταύτη» (Λουκ. 16,24). Ἄς προσέξουμε λοιπόν τήν γλώσσα, ἀδελφοί, γιατί πολλά εἶναι τά ἁμαρτήματα, στά ὁποῖα μᾶς παρασύρει, λέει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος: Καί λοιδορία καί βλασφημία καί αἰσχρολογία καί συκοφαντία καί ὁρκωμοσία καί ἐπιορκία.

4. Καί γιά νά μή τούς πεῖ πολλά ὁ ἱερός πατέρας γιά τά ἁμαρτήματα τῆς γλώσσας, ἐπιμένει μόνο στό ἁμάρτημα τῆς ὁρκωμοσίας. Ἄς προσέξουμε χριστιανοί μου, ὅτι ὁ Χρυσόστομος δέν λέει ὡς ἁμάρτημα τήν ἐπιορκία μόνο, τό νά ὁρκιστοῦμε δηλαδή ψέματα, ἀλλά καί νά τό ὁρκιστοῦμε ἁπλῶς. Βεβαίως, ἔτσι εἶναι, γιατί ὁ Χριστός μᾶς εἶπε, «μή ὀμόσαι ὅλως» (Ματθ. 5,34). Δηλαδή, νά μήν ὁρκιζόμαστε καθόλου. Ὁ Χριστός, λοιπόν, ἀπαγορεύει «οὐ τάς ἐπιορκίας μόνον, ἀλλά καί τάς εὐορκίας αὐτάς», λέει ὁ Χρυσόστομος. Φαίνεται ὅμως ὅτι μερικοί ἀκροατές του, τοῦ ἔλεγαν γιά καλούς καί εὐλαβεῖς κήρυκες, πού ἦταν μάλιστα αὐτοί καί ἱερεῖς, οἱ ὁποῖοι ἐπέτρεπαν τούς ὅρκους. Φαίνεται ὡς ἀγανακτησμένος κάπως ὁ Χρυσόστομος γιά αὐτούς πού ὁρκίζονταν, ἐπικαλούμενοι ὡς ὑπερασπιστές τους αὐτούς πού εἶχαν καλό ὄνομα, καί λέει ὅτι σ᾽ αὐτά τά θέματα δέν λαμβάνει ὑπ᾽ ὅψιν του τήν ἀξία τῶν προσώπων. Αὐτό πού τούς λέει αὐτός στό κήρυγμά του περί ὅρκων, τό νά μήν ὁρκίζονται δηλαδή καθόλου, εἶναι νόμος βασιλικός, γιατί εἶναι νόμος τοῦ Χριστοῦ, καί δέν πρέπει νά ἀκούουν τί λένε οἱ ἄνθρωποι, ὅσο καλοί καί ἄν φαίνονται αὐτοί! Ἀκόμη καί ἀπόστολος Πέτρος καί ἀπόστολος Παῦλος ἤ ἄγγελος ἀπό τόν οὐρανό ἄν μᾶς πεῖ νά ὁρκιζόμαστε, ἐμεῖς δέν πρέπει νά τούς ἀκούσουμε, λέει, γιατί ὁ Χριστός μᾶς τό εἶπε καθαρά. Μᾶς εἶπε: «Ἔστω ὁ λόγος ἡμῶν ναί ναί, οὐ οὐ». Ὁ ὅρκος εἶναι ἀπό τόν διάβολο. «Τό δέ περισσόν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ (= διαβόλου) ἐστίν» (Ματθ. 5,37)! Τό εἶπε ὁ Χριστός. Καί ἀφοῦ τό εἶπε ὁ Χριστός ἔτσι πρέπει νά γίνεται καί ἄς μήν ἐπικαλοῦνται ὅσοι θέλουν νά ὁρκίζονται τί λέει ὁ τάδε τάχα εὐσεβής καί τάχα καλός. Καί ὁ Δαυΐδ ἁμάρτησε. Λοιπόν εἶναι ἀκίνδυνη ἡ ἁμαρτία, ἐπειδή τήν ἔπραξε ὁ προφήτης Δαυΐδ; Τῶν καλῶν καί ἁγίων ἀνθρώπων τά «κατορθώματα μόνον ζηλοῦν», λέει ὁ ἅγιος χρυσός στήν γλώσσα πατέρας. Ὅμως, ἄν κάποιος πού φαίνεται καλός ἐμεῖς τόν βλέπουμε νά κάνει «νόμου παράβασιν», ἑμεῖς αὐτόν – καί ἀπόστολος καί ἄγγελος νά εἶναι, εἶπε ὁ Χρυσόστομος· ἀλλά καί Πατριάρχης νά εἶναι λέμε ἐμεῖς – αὐτόν τόν παραβάτην τῶν ἰερῶν Νόμων (καί Κανόνων) «μετά πολλῆς ἀποφεύγειν χρή τῆς σπουδῆς»! Εἶναι πολύ ὡραία ἡ θέση αὐτή τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου καί θά μᾶς ὠφελήσει πολύ σέ πολλά!...Καί αὐτόν τόν παραβάτην τῶν Νόμων τοῦ Θεοῦ καί τῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας, ὅσο καλός καί ἐνάρετος καί ἄν φαίνεται στά ἄλλα, καί μεγάλος στό ἀξίωμα καί ἄν εἶναι, τόν περιμένει τιμωρία μᾶς λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Κἄν γάρ μυριάκις θαυμαστός ἧ καί μέγας ὁ τόν νόμον παραβαίνων τοῦτον, δώσει πάντως τήν τῇ παραβάσει κειμένην τιμωρίαν· οὐ γάρ ἔστι προσωπολήπτης ὁ Θεός»!

Ἄς προσέχουμε λοιπόν, ἀδελφοί, τά ἁμαρτήματα τῆς γλώσσας, καί μάλιστα τό ἁμάρτημα τῆς ὁρκωμοσίας, στό ὁποῖο ἐπέμενε ἰδιαίτερα ὁ ἱερός Χρυσόστομος. Ὁ Χριστός ἀπαγόρευσε ἐντελῶς τόν ὅρκο.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας

Δείτε και:-Πρός τούς μέλλοντας φωτίζεσθαι• Α´ Ὅτι τό βάπτισμα λουτρόν παλιγγενεσίας (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία)