«Ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με»

Ὁ προφήτης καὶ βασιλιὰς Δαβὶδ προσ­εύχεται στὸν τέταρτο Ψαλμὸ λέγοντας: «Ἐν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου, ὁ Θεὸς τῆς δικαιοσύνης μου· ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με» (δ΄ 2). Ὅσες φορὲς Σὲ ἐπικαλέσθηκα, ἄκουσες εὐνοϊκὰ τὴν προσευχή μου, Θεέ μου, Ἐσὺ ποὺ ἀποδίδεις δικαιοσύνη καὶ προστατεύεις τὸ δίκιο μου. Ὅταν βρέθηκα μέσα σὲ θλίψη καὶ στενοχώρια, μὲ παρηγόρησες χαρίζοντας ἀνακούφιση στὴν πιεσμένη καρδιά μου.

    «Τοῦτον τὸν λόγον», ἑρμηνεύει ὁ ἅ­γιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, «λέγει ὁ Δαβίδ, διὰ νὰ δείξη ὅτι ἡ μὲν χαρὰ πλατύνει τὴν καρδίαν, ἡ δὲ θλίψις τὴν στενοχωρεῖ. Ἐμένα ὅμως, λέγει, εἰς τὸν καιρὸν τῆς θλίψεως καὶ λύπης ἐπλάτυνας, Κύριε· καὶ τόσον πολλὰ μεγαλόψυχον μὲ ἔκαμες, ὥστε ὁποὺ καὶ νὰ παραγγέλλω εἰς τοὺς στρατιώτας μου νὰ μὴ θανατώσουν τὸν πατραλοίαν (πατροκτόνον) υἱόν μου. ʻʻΦείσασθαι τοῦ παιδαρίου τοῦ Ἀβεσσαλώμʼʼ» (Β΄ Βασ. ιη΄ [18] 5). Στὴν πιὸ μεγάλη μου θλίψη, τότε ποὺ ἕνα ἀπὸ τὰ παιδιά μου, ὁ Ἀβεσσαλώμ, ἐπαναστάτησε γιὰ νὰ μὲ φονεύσει καὶ νὰ καταλάβει τὸν βασιλικὸ θρόνο, σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, ποὺ ἄκουσες τὴν προσευχή μου καὶ μοῦ χάρισες πλατυσμὸ καὶ μέσα στὴ θλίψη μου. 
   «Οὐκ εἶπε· ʻʻπαρήγαγες τὰς θλίψειςʼʼ, οὐ­δέ, ʻʻἀνεῖλες τοὺς πειρασμούςʼʼ, ἀλλʼ ἀ­φῆκας ἑστάναι καὶ ʻʻἐπλάτυνάς μεʼʼ, σημει­ώνει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Δὲν εἶπε: «Ἀ­φαίρεσες τὶς θλίψεις», οὔτε «ἔδιωξες τοὺς πειρασμούς», ἀλλὰ τὶς ἄφησες νὰ ὑ­πάρχουν καὶ «μὲ παρηγόρησες» (ΕΠΕ 5, 130). Παρόλο ποὺ πονοῦσα καὶ ὑπέφερα, δὲν αἰσθανόμουν ἀπελπισία. Διότι Ἐσύ, Θεέ μου, μὲ λύτρωσες ἀπὸ τὴ στενοχώ­ρια καὶ τὴ δυσφορία καὶ δημιούργησες στὸ ἐσωτερικό μου ἄνεση καὶ εὐρυχωρία, γιὰ νὰ ἀντέξω τὴ συμφορά μου.

    Εἶναι μέγιστο δῶρο τοῦ Θεοῦ νὰ μᾶς ἀ­παλλάσσει ἀπὸ τὶς θλίψεις καὶ νὰ διώχνει τοὺς πειρασμούς, ὅταν Αὐτὸς κρί­νει. Ἀλ­λὰ εἶναι ἐξίσου μέγιστο δῶρο τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅταν «πολλὴν παρέχῃ τὴν ραστώνην, μενουσῶν αὐτῶν»· ὅ­ταν μᾶς βοηθεῖ νὰ νιώ­θουμε ἄνεση καὶ εὐρυχωρία, ἀκόμη καὶ τὴν ὥρα ποὺ δοκιμαζόμαστε στὸ καμίνι τῶν θλίψεων. Πόσο μεγάλη ἀ­να­κούφιση ἔνιωσαν οἱ Τρεῖς Παῖδες, ὅταν οἱ Βαβυλώνιοι τοὺς ἔριξαν στὴν κάμινο τοῦ πυρὸς «τὴν καιομένην»! Ἡ φωτιὰ ἀντὶ νὰ τοὺς κάψει, τοὺς δρόσιζε! Τὸ ἀποτέλεσμα ποὺ ἔφερε ἦταν παράδοξο: Σʼ αὐτοὺς ποὺ ἦταν ἔξω ἀπὸ τὴν κάμινο, ἔδειχνε τὴ δύναμή της καὶ τοὺς ἔκαιγε, ἐνῶ σ’ αὐτοὺς ποὺ ἦταν μέσα στὴν κάμινο, ἔδειχνε τὴν ὑπακοή της καὶ τοὺς δρόσιζε!
    Αὐτὸ τὸ παράδοξο ἀποτέλεσμα δείχνει τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἀγαθὸς Παράκλητος δὲν μᾶς ἀφήνει χωρὶς προστασία. Μᾶς βοηθεῖ νὰ ὑπομένουμε μὲ γενναιότητα κάθε δοκιμασία. Μᾶς χαριτώνει νὰ ἔχουμε πρόσωπο ἱλαρὸ καὶ εὐχάριστη ψυχικὴ διάθεση, ἀκόμη καὶ τὴν ὥρα ποὺ θλιβόμαστε. 

    Ἴσως νὰ ἀντιλέξει κανεὶς ὅτι δὲν ἔχουμε πάντοτε αὐτὴ τὴν ἐμπειρία. Πράγματι· ἂν ἀγωνιζόμαστε μόνο μὲ τὶς δικές μας δυνάμεις, δὲν χαιρόμαστε τὴν ὥρα ποὺ θλιβόμαστε. Ἂν ὅμως ἀφηνόμαστε τελείως στὸ Θεό, νιώθουμε ἄνεση καὶ πλατυσμό. Εἶναι τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ ἡ δωρεά. Ὁ «πλατυσμὸς» ποὺ καταθέτει ὡς προσωπικὸ βίωμά του ὁ ἱερὸς Ψαλμωδός, εἶναι ἐξαίρετο δῶρο τοῦ εὐλογητοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.

    Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος ἑρμηνεύοντας τὸν στίχο «ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με», παρατηρεῖ ὅτι, «ὅταν τῶν θλίψεων καὶ τῶν πειρασμῶν τοὺς λόγους ἐπιγινώσκωμεν, τότε μάλιστα πλατυνόμεθα» (ΕΠΕ 5, 102). Ὅταν ἀνοίγουν τὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας καὶ βλέπουμε καθαρότερα γιατί ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει νὰ ἔρχονται στὴ ζωή μας οἱ θλίψεις, τότε χαιρόμαστε καὶ εὐφραινόμαστε. Διότι ἀποκτοῦμε «τὴν ἐκ τῶν πειρασμῶν σοφίαν». Ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι ἡ «παιδεία τοῦ Κυρίου» εἶναι γιὰ τὸ καλό μας. Ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς νὰ μᾶς ἔρχονται θλίψεις «ἐπὶ τὸ συμφέρον, εἰς τὸ μεταλαβεῖν τῆς ἁγιότητος αὐτοῦ», γιὰ νὰ ἐξαγνισθοῦμε, νὰ ἐξαγιασθοῦμε, νὰ γίνουμε μέτοχοι τῆς ἁγιότητας καὶ μακαριότητάς Του (Ἑβρ. ιβ΄ [12] 10). 

    Ἆραγε μόνο ὁ προφήτης καὶ βασιλιὰς Δαβὶδ εἶχε αὐτὴ τὴ γλυκύτατη ἐμπειρία; Ἂν ἀνατρέξουμε στὴν προσωπική, στὴν οἰκογενειακή μας ζωὴ καὶ στὴ ζωὴ τοῦ ἔθνους μας, θὰ βροῦμε πολλὲς παραπλήσιες στιγμὲς ποὺ ἤμασταν στενεμένοι καὶ νομίζαμε ὅτι θὰ καταρρεύσουμε. Ἀλλὰ δὲν καταρρεύσαμε, διότι τὴν ὥρα τῆς μεγάλης θλίψεως νιώσαμε νὰ μᾶς σκεπάζει τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, νὰ μᾶς θωπεύει ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

    Ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δίνει πολὺ μεγάλη χαρὰ στὴν ψυχή. Ἀλλάζει τελείως τὴν ψυχική μας διάθεση. Ἀνοίγουν οἱ κατάκλειστοι οὐρανοὶ τῆς ψυχῆς μας καὶ καταλάμπεται τὸ ἐσωτερικό μας ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Φεύγει ἡ πίεση καὶ ἡ δυσφορία, καὶ παίρνει τὴ θέση της ἡ ἄνεση καὶ ὁ πλατυσμός. Εἶναι ἡ ὥρα αὐτὴ ὥρα τῆς Χάριτος, ὥρα τῆς θαυμαστῆς ἐπεμβάσεως τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας. Πῶς νὰ μὴ χαιρόμαστε! Ἡ ὥρα τῆς μυστικῆς ἐπισκέψεως τοῦ πανσόφου, τοῦ παναγάθου καὶ παντοδυνάμου Θεοῦ. Πῶς νὰ μὴν εὐφραινόμαστε!

Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”