Κατάθεσις της Εσθήτος της Θεοτόκου. Χωρὶς Ναούς; (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Χωρὶς ναούς;

(Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

«Εἰς μὲν τὴν πρώτην σκηνὴν διὰ παντὸς εἰσίασιν οἱ ἱερεῖς τὰς λατρείας ἐπιτελοῦντες, εἰς δὲ τὴν δευτέραν ἅπαξ τοῦ ἐνιαυτοῦ μόνος ὁ ἀρχιερεύς» (Ἑβρ. 9,6-7)

ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζουμε τὴν κατάθεσι τῆς τιμίας ἐσθῆτος τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου «ἐν τῇ ἁγίᾳ σορῷ». Tί σημαίνει αὐτό;

Ὅτι σὰν σήμερα τὸ ἱερὸ ἔνδυμα, ποὺ φοροῦσε ἡ Παναγία ὅταν ἦταν στὴ γῆ, τοποθετήθηκε μὲ τιμὴ μέσα σὲ εἰδικὴ θήκη, γιὰ νὰ φυλάσσεται ἐκεῖ καὶ νὰ προσκυνῆται. Πότε συνέβη αὐτό; Ἐπὶ Λέοντος τοῦ Μεγάλου (457-474 μ.X.) .

Ποῦ; Στὸ Βυζάντιο, στὸ ναὸ τῆς Θεοτόκου τῶν Βλαχερνῶν στὴν Κωνσταντινούπολι. Καὶ πῶς βρέθηκε ἐκεῖ τὸ φόρεμα τῆς Θεοτόκου ἀπὸ τὴν Παλαιστίνη; Δυὸ ἀδέρφια, ἀξιωματοῦχοι ἀπὸ τὴν Kωνσταντινούπολι, ὁ Γάλβιος καὶ ὁ Κάνδιδος, εἶχαν πάει στοὺς Ἁγίους Τόπους νὰ προσκυνήσουν, κ᾿ ἐκεῖ, κοντὰ στὴ Γαλιλαία στὸ σπίτι μιᾶς γριᾶς Ἑβραίας, εἶδαν νὰ φυλάσσεται τὸ φόρεμα τῆς Παναγίας. Βρῆκαν λοιπὸν τρόπο, ἔκλεψαν τὸν πολύτιμο θησαυρό, τὸν ἔφεραν στὴν Πόλι καὶ ἔκτισαν πρὸς τιμήν του ἕνα ναό.

Ἀργότερα ὅμως τὸν παρέδωσαν στὸν αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος τὸν τοποθέτησε στὸν δικό του ναὸ τῶν Βλαχερνῶν ὅπως εἴπαμε.

Tὸ ἱστορικὸ αὐτό, σὲ συνδυασμὸ καὶ μὲ τὸν σημερινὸ ἀπόστολο, μᾶς δίνει ἀφορμὴ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὴν ἀνέγερσι τῶν ἱερῶν ναῶν.Παρακαλῶ προσέξτε.

Δὲν ὑπάρχει, ἀγαπητοί μου, λαὸς ἄθρησκος. Κ᾿ ἐκεῖ ἀκόμη ποὺ ἔχουν ἀθεΐα καὶ καταδιώκουν τὴ θρησκεία, ναί, κ᾿ ἐκεῖ ὑπάρχει λαὸς ποὺ πιστεύει στὸ Θεὸ καὶ τὸν λατρεύει σὲ μέρη ποὺδὲν φτάνει ἡ ἀστυνομικὴ παρακολούθησις.

.⃝Ὅλοι οἱ λαοὶ τοῦ κόσμου θρησκεύουν, ἄλλος περισσότερο ἄλλος λιγώτερο. Ἀλλ᾿ ἀνάμεσα σὲ ὅλους ὑπάρχει κ᾿ ἕνας λαός, ποὺ ἦταν πέρα γιὰ πέρα λαὸς θρησκευτικός . Εἶνε ὁ Ἑβραϊκὸς λαός. Αὐτὸς εἶχε τὸ προνόμιο νὰ πιστεύῃ στὸν ἀληθινὸ Θεό, καὶ εἶχε διοργανώσει τὴν ἀτομική, οἰκογενειακή, κοινωνικὴ καὶ ἐθνικὴ ζωή του σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Ἀποτελοῦσε κράτος θεοκρατικό. Ὁ Θεὸς βασίλευε ἀνάμεσά τους. Καὶ τὸν λάτρευαν ὄχι μόνο τὸ Σάββατο, ἀλλὰ ὅλες τὶς ἡμέρες, προσφέροντας θυσίες. Ποῦ λάτρευαν τὸ Θεό; Ὅταν ἦταν σκλάβοι στοὺς Αἰγυπτίους, οἱ τύραννοί τους δὲν τοὺς ἄφηναν νὰ χτίσουν δικό τους ναό. Τὸ Θεὸ τὸν λάτρευαν τότε μέσα στὰ σπίτια τους καὶ στὶς καρδιές τους. Ἀλλ᾽ ὅταν ὁ Θεὸς μὲ τὸ Μωυσῆ τοὺς ἐλευθέρωσε ἀπὸ τὴν αἰγυπτιακὴ τυραννία, οἱ Ἑβραῖοι ξεκίνησαν γιὰ τὴν ἀγαπημένη τους πατρίδα. Ἐλεύθεροι πλέον τότε λάτρευαν τὸ Θεό. Ποῦ; Ὑποχρεωμένοι κάθε μέρα νὰ βαδίζουν, δὲν μποροῦσαν νὰ χτίσουν ναό.Ὁ Θεὸς τότε τοὺς διέταξε νὰ κάνουν ἕνα ναὸ κινητό, ποὺ μποροῦσαν νὰ τὸν λύνουν καὶ νὰ τὸν στήνουν ὅπου ἤθελαν. Καὶ τὸν ἔκαναν. Ὁ ναὸς κατασκευάστηκε ἀπὸ σανίδες, δέρματα ζῴων καὶ πολυτελῆ ὑφάσματα. Ὁ ναὸς αὐτὸς ὠνομαζόταν σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου .

Ἀλλὰ τί σκηνή! Ὅσο καιρὸ ὁ Ἑβραϊκὸς λαὸς περιπλανόταν στὴν ἔρημο, σκηνὲς (τσαντίρια) ἦταν οἱ κατοικίες τους. Ἀνάμεσα ὅμως σ᾽ αὐτὲς ἦταν καὶ μιὰ σκηνὴ ποὺ ξεχώριζε ἀπ᾽ ὅλες τὶς ἄλλες· ἦταν ἡ σκηνὴ -κινητὸς ναὸς τῶν Ἑβραίων. Οἱ παλαιότεροι θὰ θυμᾶστε, ὅτι σὲ καιρὸ πολέμου πάνω στὰ ψηλὰ βουνά, ποὺ δὲν ὑπῆρχαν ἐκκλησίες, ὁ στρατιωτικὸς ἱερεὺς ἔστηνε ἕνα πρόχειρο θυσιαστήριο καὶ πάνω σ᾽αὐτὸ τελοῦσε τὴ θεία λειτουργία. Ἔτσι λάτρευαν καὶ οἱ Ἑβραῖοι στὰ χρόνια ποὺ περιπλανιόνταν στὴν ἔρημο. Εἶχαν τὴ σκηνή. Καὶ μέσα σ᾽ αὐτὴν φύλαγαν τὰ πιὸ ἱερὰ πράγματα τῆς θρησκείας τους.Ἡ σκηνὴ χωριζόταν σὲ δυὸ μέρη μὲ παραπέτασμα, μὲ μεγάλη χοντρὴ κουρτίνα. Τὸ πρῶτο μέρος λεγόταν ἅγια  . Σ᾽ αὐτὸ κάθε μέρα ἔμπαιναν οἱ ἱερεῖς καὶ προσέφεραν θυσίες. Τὸ δεύτερο μέρος λεγόταν ἅγια ἁγίων . Σ᾽ αὐτὸ μιὰ φορὰ τὸ χρόνο ἔμπαινε μόνο ὁ ἀρχιερεὺς καὶ προσέφερε θυσία ζητώντας συγχώρησι γιὰ τὰ ἁμαρτήματα τὰ δικά του καὶ τοῦ λαοῦ.Σ᾽ αὐτὴ τὴ σκηνὴ ὁ Ἑβραϊκὸς λαὸς λάτρευε τὸν ἀληθινὸ Θεό.

.⃝Ὅταν ὅμως ἐγκαταστάθηκαν στὴν πατρίδατους καὶ ὕστερα ἀπὸ περιπέτειες καὶ ἀγῶνες κατώρθωσαν νὰ γίνουν ἰσχυρὸ βασίλειο, τὸ πιὸ ἰσχυρὸ τῆς Ἀνατολῆς, μιὰ ἐπιθυμία τοὺς κυρίευσε· νὰ χτίσουν στὰ Ἰεροσόλυμα, στὴν πρωτεύουσά τους, ναό . Ναό, ποὺ νά ᾽νε τὸ πιὸ μεγάλο κτήριο, τρανὸ δεῖγμα τῆς ἑβραϊκῆς δόξης καὶ δυνάμεως, κέντρο ἐθνικὸ καὶ θρησκευτικό.Καὶ ἔχτισαν ναό. Τὸν ἔχτισε ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἔνδοξους βασιλιᾶδες τοῦ Ἰσραήλ, ὁ Σολομῶν, γυιὸς τοῦ Δαυΐδ. Γι᾽ αὐτὸ ὠνομάστηκε ναὸς τοῦ Σολομῶντος . Τὸ ναὸ αὐτὸ τὸν θαύμαζε ὅλος ὁ κόσμος. Ἦταν χτισμένος μὲ πέτρες πελεκητές, μὲ μάρμαρα πολύχρωμα, μὲ ξυλεία σπάνια. Οἱ τοῖχοι καὶ ἡ ὀροφὴ ντυμένα μὲ χρυσάφι. Τὸ σχέδιο τοῦ ναοῦ αὐτοῦ δὲν διέφερε ἀπὸ τὸ σχέδιο τῆς σκηνῆς· ὅπως ἡ σκηνὴ ἔτσι καὶ ὁ ναὸς χωριζόταν σὲ δυὸ μέρη. Τὰ ἐγκαίνιά του ἔγιναν μὲ μεγάλη ἐπισημότητα, ἡ χαρὰ τοῦ λαοῦ ἦταν ἀφάνταστη.Μέσα στὸ ναὸ αὐτὸν 400 χρόνια οἱ Ἑβραῖοι λάτρευαν τὸ Θεό. Ἀλλ᾽ ὅταν ἁμάρτησαν, τότε ἦρθε ἡ συμφορά. Ἕνας ἀσεβὴς βασιλιᾶς, ὁ Ναβουχοδονόσορ, ἦρθε ἀπὸ τὴ Βαβυλῶνα  μὲ πολὺ στρατό, νίκησε τοὺς Ἰουδαίους, κυρίευσε τὰ Ἰεροσόλυμα, γκρέμισε τὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος, καὶ πῆρε αἰχμαλώτους στὴ Βαβυλῶνα χιλιάδες λαό. Ὕστερα ἀπὸ πολλὰ χρόνια οἱ αἰχμάλωτοι γύρισαν πάλι πίσω καὶ ἄρχισαν νὰ χτίζουν σπίτια. Μὰ ναὸ δὲν εἶχαν. –Ντροπή σας, τοὺς εἶπε τότε ὁ προφήτης Ἀγγαῖος , νὰ χτίζετε ὄμορφα σπίτια, καὶ ναὸνὰ μὴν ἔχετε!…

⃝ Ἔτσι παρακινήθηκαν νὰ χτίσουν ναὸ μὲ πρωτοστάτη τὸν Ζοροβάβελ. Μὲ πολλὲς δυσκολίες καὶ ἐμπόδια τὸν ἔχτισαν. Λαμπρὸς ἦταν κι αὐτὸς ὁ ναὸς τοῦ Ζοροβάβελ, ἀλλὰ πολὺ κατώτερος ἀπὸ τὸν πρῶτο. Γι᾽ αὐτὸ οἱ γεροντότεροι, ποὺ εἶχαν δεῖ μικρὰ παιδιὰ τὸ ναὸ τοῦ Σολομῶντος, ἔκαναν σύγκρισι, ἔβλεπαν τὴ διαφορά, συγκινοῦνταν καὶ ἔκλαιγαν.Μέσα στὸν καινούργιο αὐτὸ ναὸ 500 χρόνια οἱ Ἑβραῖοι λάτρευαν τὸ Θεό. Ἀλλὰ ἦρθε καὶ πάλι ἡ συμφορά . Ἐχθροὶ τοὺς κυρίευσανκαὶ γκρέμισαν καὶ τὸ ναὸ αὐτόν.

.⃝ Τέλος πάνω στὰ ἐρείπια τοῦ ναοῦ τοῦ Ζοροβάβελ ὁ Ἡρῴδης ὁ Μέγας ἔχτισε καινούργιο ναό, στολισμένο μὲ μάρμαρα καὶ χρυσάφι. Σ᾽ αὐτὸ τὸ ναὸ τοῦ Ἡρῴδη πῆγε ἡ Παναγία τὸ Χριστὸ ὅταν ἦταν 12 ἐτῶν. Στὸ προαύλιο αὐτοῦ τοῦ ναοῦ πολλὲς φορὲς στάθηκε ὁ Χριστὸς καὶ κήρυξε. Καὶ προφήτευσε, ὅτι ὁ ναὸς αὐτὸς θὰ καταστραφῇ καὶ δὲν θὰ μείνῃ λιθάρι πάνω στὸ λιθάρι (βλ. Ματθ. 24,2) . Ἡ προφητεία τοῦ Χριστοῦ ἐκπληρώθηκε. Τριάντα χρόνια μετὰ τὴ σταύρωσί του ἦρθαν οἱ ῾Ρωμαῖοι, κυρίευσαν τὰ Ἰεροσόλυμα, ἔβαλαν φωτιά, γκρέμισαν τὸ ναό, σκότωσαν, σταύρωσαν χιλιάδες. Οἱ Ἑβραῖοι,ἂν καὶ πέρασαν ἀπὸ τότε 1900 χρόνια, δὲν κατώρθωσαν νὰ χτίστουν ἄλλο ναό. Κάθε Σάββατο εὐσεβεῖς Ἑβραῖοι πηγαίνουν καὶ κλαῖνεσὲ κάτι λιθάρια - ἀγκωνάρια, ποὺ ἔμειναν ἀπὸ τὸ ναὸ ἐκεῖνο.

Τί μᾶς διδάσκουν, ἀγαπητοί μου, ὅλα αὐτά;Πρῶτον, ὅτι τὸ νὰ χτίζουμε καὶ νὰ ἔχουμε ναὸ εἶνε ἔργο θεάρεστο . Τὸ διατάζει ὁ Θεός. Αὐτὸς εἶπε καὶ ἔγινε ἡ πρώτη σκηνή, ἡ σκηνὴτοῦ μαρτυρίου· αὐτὸς εὐλόγησε νὰ γίνῃ ὁ ναὸς τοῦ Σολομῶντος· ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὅταν ἦρθε στὸν κόσμο, πῆγε στὸ ναό, προσκύνησε καὶ προσευχήθηκε σὰν ἄνθρωπος. Ὅλοι οἱχριστιανικοὶ λαοὶ ἔχουν τοὺς ναούς τους· μόνο οἱ χιλιασταὶ δὲν ἔχουν ναούς, δὲν θέλουν νὰ πατήσουν σὲ ναό, δὲν κάνουν τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ.

Τὸ δεύτερο ποὺ διδασκόμαστε εἶνε, ὅτι δὲν φτάνει νὰ χτίζουμε καὶ νὰ ἔχουμε ναούς. Χρειάζεται καὶ κάτι ἄλλο, πιὸ σπουδαῖο καὶ ἀπαραίτητο. Ἅμα ἀκοῦμε τὴν καμπάνα, ἡ καρδιά μας νὰ συγκινῆται. Νὰ λέμε· Μὲ καλεῖ ὁ Θεός!

Νὰπηγαίνουμε ὅλοι μὲ προθυμία στὴν ἐκκλησία . Νὰ στεκώκαστε μὲ εὐλάβεια. Ν᾽ ἀκοῦμε μὲ προσοχὴ τὴ θεία λειτουργία. Νὰ προσευχώμαστε μὲ κατάνυξι καὶ δάκρυα. Νὰ κοινωνοῦμε μὲ φόβο Θεοῦ, πίστι καὶ ἀγάπη τὰ ἄχραντα μυστήρια, καὶ νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Τὰ κάνουμε αὐτά; Τότε λατρεύουμε τὸ Θεό, τὸν λατρεύουμε ὅπως θέλει τὸ Εὐαγγέλιο, τὸν λατρεύουμε «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ» (Ἰω. 4,23-24) ,καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ θὰ εἶνε μαζί μας. Ἀλλ᾽ ἂν κάνουμε τ᾽ ἀντίθετα; Ἂν τὶς Κυριακὲς γεμί- ζουμε τὰ καφφενεῖα καὶ τὰ κέντρα τῶν διασκεδάσεων καὶ τὰ γήπεδα, καὶ τὶς ἐκκλησίες τὶς ἀφήνουμε ἔρημες, ἢ καμμιὰ φορὰ πᾶμε μέν, ἀλλὰ τὸ μυαλό μας δὲν εἶνε στὸ Θεό, καὶ κουβεντιάζουμε καὶ ἁμαρτάνουμε μέσα κ᾽ ἔξω ἀπὸ τὸ ναό, καὶ ζοῦμε σὰν εἰδωλολάτρες καὶ ἀντίχριστοι, ὤ τότε ἀλλοίμονό μας! Ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ, καὶ σπίτια καὶ ἐκκλησίες γκρεμίζονται, καὶ οἱ λαοὶ τιμωροῦνται γιὰ τὴν ἀπιστίακαὶ τὴν ἀσέβειά τους.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος-

(Ὁμιλία ληφθεῖσα ἀπὸ τὴν Α΄ ἔκδοσι τοῦ βιβλίου Ἀπόστολος, Ἀθῆναι 1973. Μικρὰ ἀναπλήρωσις καὶ προσαρμογὴ 2-7-2002. Ἐπανέκδοσις 16-6-2014)