Ὁ φλογερὸς ἀγωνιστὴς π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος

«ΜΝΗΜΟΝΕΥΕΤΕ ΤΩΝ ΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΥΜΩΝ…»

Ὁ φλογερὸς ἀγωνιστὴς π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος*

Τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Μάρκου Μανώλη

Μὲ τοὺς ὕμνους τοὺς κατανυκτικοὺς τοῦ Τριωδίου ἤδη εἰσήλθαμε στὸ κλῖμα τῆς νέας εὐλογημένης περιόδου τοῦ Τριωδίου. Καὶ ἀμέσως ἡ ψυχή μας μεταβαίνει πρὸς τὸ Πάσχα καὶ ἔρχεται ἐκεῖνος ὁ περίφημος ὕμνος «τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται, οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε ἀναζωσάμενοι τὸν καλὸν τῆς νηστείας ἀγῶνα». Διὰ τὴν περίοδον τοῦ Τριωδίου, δόξα τῷ Θεῷ ἔχουμε ἀρκετὰ βοηθήματα ἐκλεκτὰ καὶ ἕνα πολὺ πρακτικὸ καὶ πολὺ ὠφέλιμο τοῦ ἀειμνήστου πατρὸς Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου «Περίοδος Τριωδίου».

Μέσα σ᾽ αὐτὸ τὸ βιβλίο θὰ βροῦμε ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα θὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ κατανοήσουμε τί σημαίνει Τριώδιο, ποὺ εἶναι τὸ βιβλίο, ἀλλὰ καὶ τί σημαίνει Τριώδιο σὰν περίοδος, ποὺ ἄρχισε ἀπὸ χθὲς καὶ θὰ φθάση μέχρι τὴν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι σ᾽ αὐτὴ τὴν περίοδο ὑπάρχει ὅ,τι ὡραιότερο, ὅ,τι ὑψηλότερο, ὅ,τι μεγαλειωδέστερο στὴν Ἁγία μας Ἐκκλησία καὶ δὴ στὴ λατρεία. Μάλιστα λέγει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ὅτι, ὅταν θὰ πλησιάζωμε πρὸς τὸ Πάσχα, κατὰ τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, τότε θὰ εἶναι σὰν νὰ ξεκινοῦμε ἀπὸ τὰ ἄσματα καὶ πᾶμε στὰ ἄσματα τῶν ἀσμάτων ἢ σὰν νὰ εὑρισκώμεθα στὸν κυρίως Ναὸ καὶ μὲ τοὺς ὕμνους ἰδιαιτέρως τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ποὺ συμπεριλαμβάνεται στὴν περίοδο τοῦ Τριωδίου εἶναι σὰν νὰ μεταβαίνουμε «εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων» ἢ καὶ μιὰ ἄλλη εἰκόνα, ποὺ φέρνει ὁ Ἅγ. Νικόδημος, σὰν νὰ εὑρισκώμεθα στὸν πρῶτο οὐρανὸ καὶ μεταβαίνουμε μὲ τοὺς ὕμνους αὐτοὺς στὸν τρίτο καὶ στὸν ἕβδομο οὐρανό.

Ἀπόψε λοιπὸν ὕστερα ἀπὸ αὐτὰ τὰ μικρὰ εἰσαγωγικὰ θὰ ἤθελα νὰ σταθοῦμε στὴ μνήμη τοῦ μακαριστοῦ Γέροντός μας π. Χαραλάμπους Βασιλοπούλου, ἐπειδὴ συμπληρώνονται 11 χρόνια ἀπὸ τῆς κοιμήσεώς του τὴν προσεχῆ Κυριακή, ποὺ εἶναι ἡ Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου καὶ ἐκείνη τὴν Κυριακή, Σάββατο πρὸς Κυριακὴ εἶχε ἀναπαυθῆ καὶ ἔτσι μᾶς δίνετε μιὰ εὐκαιρία κάπως νὰ ἐνθυμηθοῦμε πάλι τὴν σεβασμία καὶ μακαριστὴ μορφή του σύμφωνα μὲ ἐκεῖνο, ποὺ μᾶς λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολὴ «μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πίστιν». Βέβαια ἔχουν γίνει ἀρκετὲς ὁμιλίες γιὰ τὸν μακαριστὸ Γέροντα καὶ βιβλία ἀρκετὰ ἔχουν γραφῆ, κείμενα ἀρκετὰ ὑπάρχουν ἀλλὰ πάντοτε ὑπάρχει ἕνα μεγάλο περιθώριο νὰ δοῦμε ἀκόμα καλλίτερα τὴν μορφή του καὶ γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν ἀπόψε θὰ ἤθελα νὰ στρέψουμε τὴν προσοχή μας κατὰ πόσον ὁ Γέροντας ἀγαποῦσε τὴν Ἐκκλησία καὶ πῶς ἀγωνίσθηκε διὰ τὴν Ἐκκλησία. Εἶναι κάτι συναφὲς μὲ τὸ θέμα, ποὺ μᾶς καίει καὶ τώρα τὸ Ἐκκλησιαστικὸ ζήτημα θὰ λέγαμε. Καὶ θἄθελα νὰ δοῦμε εἴμαστε καὶ μεῖς ἂς ποῦμε στὴν γραμμή του; Γιατὶ καμμιὰ φορὰ μᾶς κατηγοροῦν καὶ μᾶς λένε δὲν δέχεται αὐτὰ ὁ Γέροντας, δὲν τἄλεγε αὐτὰ ὁ Γέροντας, δὲν ἠγωνίζετο ἔτσι, γιὰ νὰ δοῦμε. Θὰ προσπαθήσουμε χωρὶς νὰ ἔχουμε τὸ ἀλάθητο, θὰ προσπαθήσουμε νὰ δοῦμε πόσο ὁ Γέροντας ἐνδιαφέρετο καὶ ἀγαποῦσε τὴν Ἐκκλησία καὶ πῶς ἀγωνίσθηκε ὄχι ἁπλῶς θεωρητικά, ἀλλὰ ἐμπράκτως.

Κατ᾽ ἀρχὴν θἄλεγα ἀναφερόμενος στὴν δράση του, ποὺ εἶχε στὴν Αἰτωλοακαρνανία ἀπὸ τὸ 1944 καὶ μετά, δὲν λέγω τὰ ἄλλα χρόνια καὶ ἐκεῖ εἶχε μεγάλο ἐνδιαφέρον καὶ ἀγάπη γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας, ἀλλὰ λίγο ἀπὸ τὰ χρόνια, τὰ ὁποῖα εὑρίσκετο στὴν Αἰτωλοακαρνανία ὡς λαϊκὸς θεολόγος στὴν ἀρχὴ καὶ ἐν συνεχείᾳ ὡς κληρικὸς ἀνέπτυξε μιὰ μεγάλη δραστηριότητα καὶ ἔδειξε ἔντονο ἐνδιαφέρον, γιὰ νὰ ὑπάρχουν καλοὶ κληρι- κοὶ στὴν περιοχή, στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη. Δὲν ἐνδιαφέρθηκε ἁπλῶς γιὰ ἕνα χωριὸ ἄς ποῦμε τὴν Πατρίδα του ἢ ἐκεῖ ποὺ ἦταν στὶς Παπαδάτες, γιὰ ὅλη τὴν περιοχὴ καὶ ὄχι μόνο μιὰ ἐπαρχία νὰ πῆ κανεὶς τῆς Μακρυνείας, ὅπου εὑρίσκετο ἀλλὰ γιὰ ὅλη τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη. Καὶ ἦταν ἕνα εὐτύχημα τὸ ὅτι εὑρίσκετο Μητροπολίτης καλός, εὐσεβὴς καὶ ποὺ τὸν ἀγαποῦσε πολὺ τὸν Γέροντα καὶ τὸν ἄκουγε μποροῦμε νὰ ποῦμε καὶ ἄλλοι ἐκλεκτοὶ συνεργάτες, ὅπως ὁ Πρωτοσύγκελλος, ὁ Γραμματεὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καὶ ὁ Ἱεροκήρυξ ἐπίσης, ποὺ ἦταν μεγάλο ἀνάστημα, ὁ π. Βενέδικτος καὶ εἶχαν ὅλοι τους μιὰ θαυμαστὴ συνεργασία.

Ἔβαλε καὶ ὁ Γέροντας τὸ λιθαράκι του σ᾽ αὐτὸ τὸ οἰκοδόμημα εἶχε μιὰ ἰδιαίτερη ἐπίδραση σ᾽ αὐτὸ τὸ θέμα. Μάλιστα μοὔλεγε κάποτε ὁ Θεὸς δὲν μοὔδωσε τὸ χάρισμα γιὰ γάμους, γιὰ νὰ παντρεύω ἀνθρώπους, ἀλλὰ γιὰ νὰ πείθω τοὺς ἀνθρώπους νὰ γίνωνται κληρικοί. Τὸ αἰσθανόταν αὐτό, ὁ Θεὸς τὸν βοηθοῦσε πολὺ νὰ ἐνισχύη τοὺς κληρικούς, τοὺς ὑποψηφίους κληρικούς δηλ. νὰ προχωροῦν στὴν ἱερωσύνη καὶ πολλὲς φορὲς τοὺς ἀποσποῦσε καὶ ἀπὸ ἄλλες ἐργασίες.

Εἶχαν πάει σὲ κάποια ἐργασία καὶ ἦσαν ἀνύποπτοι ὅτι μποροῦσαν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι, νὰ γίνουν κληρικοί. Ἤξερε ὅμως ὅτι ἦταν καθαροὶ ἄνθρωποι, ἁγνοὶ ἄνθρωποι, ἀλλὰ μὲ ἕνα δέος ἀντιμετώπιζαν τὴν ἱερωσύνη πραγματικὰ καὶ δι᾽ αὐτὸ τὸν λόγο εἶχαν τὶς βιοποριστικές τους ἐργασίες· λοιπὸν ἔπειθε τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀφήσουν καὶ αὐτὲς τὶς βιοποριστικὲς ἐργασίες καὶ νὰ ἐπιδοθοῦν, νὰ δοθοῦν στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, νὰ γίνουν κληρικοὶ καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἀρκετοὶ πολὺ καλοὶ κληρικοὶ ἐνισχύθησαν ὑποψήφιοι στὴν ἀρχὴ καὶ ἐν συνεχείᾳ ἔγιναν μὲ τὶς εὐχές, τὶς προτροπὲς καὶ τὶς συμβουλὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος, ὥστε νὰ παρουσιάζεται ἕνα ἔξοχο φαινόμενο ἐκείνη τὴν ἐποχὴ νὰ ἔχη ἕνα ἐξαίρετο κλῆρο ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη, ποὺ νὰ ἐπιτελῆ κατὰ τὸ δυνατὸν καλὰ τὴν ἀποστολή του. Πλὴν ὅμως δὲν περιορίσθηκε μόνο σ᾽ αὐτὸ τὸ θετικὸ σημεῖο, γιατὶ ὅσο καὶ νὰ ἀγωνιζώμαστε θὰ ὑπάρχουν καὶ τὰ ἀδύνατα σημεῖα καὶ τὰ σκάνδαλα καὶ σ᾽ αὐτὰ ὁ Γέροντας δὲν ἐχαρίζετο. Δηλαδὴ ἤθελε ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ Μητρόπολη νὰ μὴ ἔχη «σπίλο ἢ ρυτίδα ἢ τί τῶν τοιούτων», γι᾽ αὐτὸ ἐὰν ἔβλεπε κάτι τὸ ἄσχημο, ἐὰν ἔβλεπε κάτι ποὺ προ- καλοῦσε σκάνδαλο, ἤθελε νὰ διορθωθῆ καὶ ἐνεργοῦσε κατὰ Θεόν.

Ἔχω ὑπ᾽ ὄψη μου μία περίπτωση, πολλὲς βέβαια θὰ ὑπάρχουν, κατὰ τὴν ὁποία ἦταν ἕνας κληρικός, ὁ ὁποῖος προκαλοῦσε σκάνδαλο πραγματικὰ καὶ διὰ τοῦτο δὲν μποροῦσε νὰ ἡσυχάση καὶ ὁ Γέροντας μὲ τὴν κατάσταση αὐτὴ καὶ ἐπήγαινε στὸν Μητροπολίτη καὶ τὸν ἐπίεζε κατὰ κά- ποιο τρόπο, τοῦ ἔλεγε δὲν μπορεῖ νὰ σταθῆ, αὐτὸς κάνει κακό. Ἦταν θὰ λέγαμε «σὰν τὴν μίγα μέσ᾽ τὸ γάλα» νὰ εἶναι καλοί, ἐξαίρετοι κληρικοὶ καὶ νὰ ὑπάρχη καὶ τὸ σκάνδαλο. Αὐτὸς ὁ κληρικὸς εἶχε ἱκανότητες βέβαια καὶ σὲ κάποια ὁρισμένη στιγμή, ποὺ ἐκινδύνευσε ὁ Μητροπολίτης τὸν εἶχε σώσει, τὸν εἶχε βοηθήσει ἀπὸ ἕνα ἄλλο μεγάλο πειρασμὸ (ἕνα ψευτο- κληρικό), ποὺ τέλος πάντων τὸν εἶχε βασανίσει πολὺ καὶ ἐκεῖ εἶχε κάποια δέσμευση ὁ Μητροπολίτης ἀλλὰ παρ᾽ ὅλα αὐτὰ ὁ μακαριστὸς Γέροντας ἐπίεζε, καὶ τοὔλεγε κάποιος, μὰ ξέρεις πόσο σὲ ἀγαπᾶ ὁ Μητροπολίτης, ξέρεις πόσο σὲ τιμᾶ, μὴ τὸν στενοχωρῆς. Πλὴν ὅμως σᾶς λέω ὅτι δὲν μποροῦσε νὰ ἡσυχάση καὶ ἀγωνίσθηκε καὶ τελικὰ νομίζω ὁ κληρικὸς αὐτὸς ἀπεμακρύνθη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη ἐκεῖ, γιατὶ ἦταν κάτι, ποὺ προκαλοῦσε σκάνδαλο.

Θἄλεγα ἐπίσης ὅτι τὸ ἐνδιαφέρον του διὰ τὴν Ἐκκλησία τὸ ἔδειξε ἐνεότητος αὐτοῦ βέβαια, διότι ὅταν ἦλθε καὶ ἐδῶ δὲν ἐκοίταξε νὰ στραφῆ σὲ βιοποριστικὲς ἐργασίες, ἀλλὰ ἔγινε θεολόγος καὶ θεολόγος μάλιστα, ἄμισθος ἀφιερωμένος στὸ Θεὸ καὶ ἐν συνεχείᾳ, ὅταν προχώρησε καὶ ἔμεινε καὶ στὴν Αἰτωλοακαρνανία ἐργαζόταν ἐπὶ ἕνα μικρὸ διάστημα ὡς λαϊκὸς καὶ τελικὰ χειροτονήθηκε καὶ κληρικός. Ἐπίστευε καὶ τὸ τόνιζε καὶ σὲ ἄλλους ὅτι ἔχομε εὐθύνη, ἐὰν ὄχι μόνο ὡς λαϊκοὶ ἀλλὰ καὶ κληρικοὶ ἐφ᾽ ὅσον εἶναι δυνατὸν νὰ προχωρήση κανείς, γιὰ νὰ ἀποδώση ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον μπορεῖ εἰς μέγιστον βαθμόν. Ἀλλὰ ὡς κληρικὸς μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι εἶχε εὐρυτέρους ἀκόμα ὁρίζοντες δηλ. ἦταν σὰν ἐπίσκοπος θἄλεγα. Δὲν ἐνδιαφέρετο ἔστω γιὰ τὴν περιοχὴ ἐκείνη, ποὺ εὑρίσκετο, δὲν ἐνδιαφέρετο μόνο διὰ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη, ἀκόμα ἄνοιξαν οἱ ὁρίζοντές του καὶ ἐσκέπτετο ὁλόκληρη τὴν Ἐκκλησία καὶ γενικώτερα εὐρύτερα καὶ ἐσκέπτετο πῶς εἶναι δυνατὸν ἡ Ἐκκλησία μας νὰ ἐπιτελέση τὴν μεγάλη ἀποστολή Της. Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ εἶναι ὅπως τὴν διαζωγραφίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους Ἐπιστολὴ νὰ μὴ ἔχη «σπίλον ἢ ρυτίδα ἢ τί τῶν τοιούτων».

Διαβάζοντας τὴν ἱστορία Παπαρρηγοπούλου τοῦ ἔκανε ἐντύπωση στὴ Φιλικὴ Ἑταιρεία πῶς ξεκίνησαν τέσσερις νέοι καὶ ἑτοίμασαν τὴν ἀπελευθέρωση τοῦ τόπου μας. Αὐτὸ τὸν εἶχε ἐπηρεάσει ἀρκετὰ καὶ ἤθελε νὰ κάνη κάτι παραπλήσιο, νὰ βοηθήση ὅσο τὸ δυνατόν, νὰ συνενωθοῦν ὅλες οἱ καλὲς ὑγιεῖς δυνάμεις οἱ ὀρθόδοξοι καὶ νὰ δοθῆ ἡ μεγάλη μάχη τῆς Ὀρθοδοξίας μας, τῆς Ἐκκλησίας μας, πρὸς δόξαν Κυρίου καὶ τὸ καλὸ τοῦ Γένους. Γι᾽ αὐτὸ ἔχομε μιὰ μαρτυρία κάπου, εἶχα βρῆ καὶ ἕνα βιβλίο, ἀλλὰ δόξα τῷ Θεῷ σώζεται μιὰ μαρτυρία τοῦ Γέροντος ἐδῶ στὸ βιβλίο του, ποὺ εἶναι καὶ τὸ κύκνειο ἆσμα του θἄλεγα ποὺ λέγεται «Τὰ θαύματα ποὺ εἶδαν τὰ μάτια μου» καὶ ἔχει καὶ τετάρτη ἔκδοση, λοιπὸν τί μᾶς λέει, προτοῦ νὰ γίνη ἡ «Πανελλήνιος Ὀρθόδοξος Ἕνωσις» τὴν ὀργάνωσε τὴν Πανελλήνιο Ὀρθόδοξο Ἕνωση στὴ σελ. 47 «τὴν ἵδρυσα κατ᾽ ἀρχὰς μυστική, ὅπως ἦταν ἂς τὸ ποῦμε ἡ Φιλικὴ Ἑταιρεία».

Ἔτσι λοιπὸν εἶχε σκεφθῆ καὶ εἶχε κάνει φαίνεται κάτι χωρὶς νὰ φαίνεται ἐπίσημα μὲ καταστατικὰ κ.λπ. μυστικά. Ἐπήγαινε σὲ διάφορα μέρη τῆς Ἑλλάδος καὶ μιλοῦσε σὲ κατάλληλα πρόσωπα. Ταξίδια, ταξίδια γιὰ νὰ τὸ πετύχη αὐτό. Ἐνῷ τὴν ἡμέρα ποὺ χειροτονήθηκε τὸ 1951 ἦταν τοῦ Ἁγ. Κωνσταντίνου 21 Μαΐου ἔγινε μεγάλο πανηγύρι, ὁ δὲ Μητροπολίτης τότε ὁ Ἱερόθεος τὸν ἔκανε ταὐτοχρόνως τὴν μία μέρα διάκονο, τὴν ἄλλη πρεσβύτερο, Ἀρχιμανδρίτη καὶ πνευματικό, ὅλα τοῦ τἄδωσε καὶ μιὰ μεγάλη νομίζω ἐκεῖ ἐνορία τὴν Παντάνασσα, νἄχη μιὰ κεντρικὴ Ἐκκλησία.

Ὅλα αὐτὰ μπορῶ νὰ σᾶς πῶ τὰ θυσίασε. Στὴν ἀρχὴ βέβαια εἶπε ὁ Μητροπολίτης δὲν θέλω νὰ κουράζεσαι πολὺ Γέροντα, ἐσὺ θὰ ἐξομολογῆς τοὺς ἐπιστήμονες, θἄχης τὰ πιὸ μεγάλα κεφάλια, ἀλλὰ ποῦ ὁ Γέροντας νὰ περιορισθῆ ἁπλῶς στοὺς ἐπιστήμονες, ὅσο μποροῦσε βοηθοῦσε. Ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐπιτελέση τὴν μεγάλη ἀποστολή, ποὺ εἶχε συλλάβει σὺν τῷ χρόνῳ, τὶς θέσεις τὶς ἀποποιήθηκε, ἀφοῦ ἔφθασε νὰ εἶναι ἐφημέριος στὸ κοιμητήριο. Γιατί; νὰ μὴ ἔχη ἐνοριακὲς ὑποχρεώσεις, νὰ μὴ ἔχη δου- λειὲς καὶ ἔτσι ἐξηγεῖται, πῶς ὁ Γέροντας μποροῦσε νὰ μετακινῆται.

Ἅμα εἶχε ἐνορία, ἅμα εἶχε μυστήρια, ἅμα εἶχε πολλὲς ὑποχρεώσεις ἀδύνατον νὰ κινηθῆ. Πῆρε λοιπὸν μιὰ τυπικὴ ἐργασία, δὲν εἶχε πολλὲς φροντίδες καὶ ἐργαζόταν ἀκατάπαυστα, ἡμέρα καὶ νύκτα δι᾽ αὐτὸ τὸν μεγάλο σκοπό, ποὺ εἶχε συλλάβει. Μεγάλες ἰδέες, ὁραματισμοὶ σπουδαῖοι. Γι᾽ αὐτὸ λοιπὸν πῆγε στὰ Γιάννενα καὶ μίλησε σὲ κατάλληλα πρόσωπα. Τοὺς κατατόπιζε τί σκεπτόταν καὶ πῶς πρέπει νὰ ἐργασθοῦν γιὰ τὸ καλὸ τοῦ τόπου. Ἐκεῖ λοιπὸν εἶχε γνωστὸ τὸν Δημήτριο Κωστάκη, τὸ θρυλικὸ ἀξιωματικὸ τοῦ ἀλβανικοῦ μετώπου, ποὺ πήγαινε τὶς ὀβίδες στὰ καζάνια τῶν Ἰταλῶν, σπουδαῖος ἀξιωματικός, μεγάλο ἀνάστημα καὶ ἦταν φίλοι καὶ πῆγε καὶ τοῦ μίλησε σχετικῶς. Μετὰ πῆγε στὴν Καλαμάτα καὶ εἶδε τὸν Ἀρχιμανδρίτη Ἰωὴλ Γιαννακόπουλο, τὸ μεγάλο καὶ αὐτὸ ἀνάστημα καὶ τοὺς περὶ αὐτόν. Στὴν Πάτρα τὸν μαθητὴ τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Γερβάσιο Παρασκευόπουλο, τὸν ἀείμνηστο π. Γερβάσιο καὶ ἄλλους κληρικούς, κάποιος πολύτεκνος μάλιστα κληρικὸς π. Γεώργιος ἔστειλε μιὰ ἐπιστολὴ γιὰ τὰ χίλια φύλλα καὶ λέει ξέρετε ἐσεῖς πολλά, ἀλλὰ θὰ σᾶς πῶ καὶ ἐγὼ τί ξέρω γιὰ τὸν π. Χαράλαμπο καὶ γιατὶ τὸν εὐλόγησε ὁ Θεὸς καὶ μᾶς ἔλεγε εἶχε πίστη, εἶχε ἀγάπη στὴν Πατρίδα καὶ ἕνα ἄλλο στοιχεῖο, ὑπομονὴ καὶ ἔχει δημοσιευθῆ αὐτὴ ἡ ἐπιστολὴ στὸν «Ὀρθόδοξο Τύ πο» προσφάτως. Καὶ στὴν Ἀθήνα τὸν θεολόγο Ἀνδρέα Κεραμίδα, ποὺ ἔβγαζε τὸ περιοδικὸ «Ἐνορία».

Ὅταν ἦταν ὁ ἀείμνηστος ὁ Ἀνδρέας Κεραμίδας ἦ ταν σὲ μιὰ περίοπτη θέση τὸ περιοδικὸ αὐτό, ἦταν ἀρκετὰ δηλαδὴ ἔμπειρος δημοσιογράφος καὶ εἶχε καὶ ἐκλεκτοὺς συνεργάτες καὶ ἦταν μιὰ κίνηση μποροῦμε νὰ ποῦμε ἀναγεννητικὴ μέσα στὸ χῶρο τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸ καλὸ τῶν ἐφημερίων.

Ἀλλὰ μιλοῦσε γενικώτερα γιὰ τὸ καλὸ τῆς Ἐκκλησίας καὶ σὲ ἄλλους πολλοὺς σὲ διάφορα μέρη. Αὐτὴ ἡ φρασούλα καὶ σὲ ἄλλους πολλοὺς σὲ διάφορα μέρη καταλαβαίνετε ὅτι ἁλώνιζε κυριολεκτικὰ ὅλη τὴν Ἑλλάδα προκειμένου νὰ γίνη αὐτὴ ἡ ἀφύπνιση.

Ἔτσι λοιπόν καὶ θετικὰ ἐργάσθηκε στὴν Αἰτωλοακαρνανία διὰ τὸν καλὸ κλῆρο καὶ διὰ τὰ σκάνδαλα ἐμόχθησε νὰ ἀπομακρυνθοῦν. Τὸ ἤθελε πολὺ νὰ μὴ συμβαίνη κάτι ἄσχημο. Ἔλεγε ἕνας καλὸς κληρικὸς θὰ γίνη κράχτης, θὰ γίνη μαγνήτης, ποὺ θὰ μαζέψη τὸν κόσμο καὶ ἕνας σκανδαλο ποιὸς κληρικὸς θὰ ἐρημώση τὸν τόπο, θὰ τοὺς διώξη, εἶναι βασικὴ αὐτὴ ἡ ἀρχὴ καὶ δὲν εἶχε ψευδαισθήσεις πάνω σ῾ αὐτό. Τὴν ἴδια σκέψη τὴν εἶχε καὶ ὁ ἀείμνηστος π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, ὅταν τὸν ἐκάλε- σαν νὰ ἀναλάβη τὸν ἀντιαιρετικὸ ἀγώνα. Τοὺς εἶπε μεταξὺ τῶν ἄλλων λυποῦμαι, διότι δὲν θέλετε νὰ πιάσουμε τὸ ζήτημα στὴ βάση του, καὶ τοὺς ἔλεγε γιὰ νὰ κάνουμε οὐσιαστικὸ ἀντιαιρετικὸ ἀγώνα, τὸ πρῶτο ποὺ πρέπει νὰ κάνουμε εἶναι νὰ ἔχουμε ἄμεπτο κλῆρο, τὰ σκάνδαλα τὰ δικά μας θὰ εἶναι ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα θὰ τροφοδοτοῦν τοὺς αἱρετικούς. Εἶναι τὸ πρῶτο. Αὐτὸ λοιπὸν τὸ πίστευε ἀκραδάντως καὶ ὁ μακαριστὸς Γέροντας καὶ γι᾽ αὐτὸ ἀγωνίσθηκε εὐρύτερα σὰν ἐπίσκοπος, διότι ὁ ἐπίσκοπος, λέει κάπου ὁ Ἱερὸς Χρυσό- στομος, δὲν εἶναι Ἐπίσκοπος μόνο τῆς δικῆς του ἐπισκοπῆς, δὲν φροντίζει καὶ δὲν πρέπει νὰ φροντίζη μόνο γιὰ τὴν δική του ἐπισκοπή, ἀλλὰ γενικώτερα γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία.

* * *

Ἔτσι λοιπὸν ὁ Γέροντας εἶχε αὐτὴ τὴν μέριμνα γιὰ τὴν ὅλη Ἐκκλησία, μαζί μὲ ἄλλους καλοὺς ἀδελφούς, πονοῦσε πολὺ διὰ τὴν Ἐκκλησία, ἀγωνιζόταν πολύ, ξενυχτοῦσε καὶ ἐθυσιάζετο κυριολεκτικῶς δι᾽ αὐτό. Βέβαια εἶχε διαπιστώσει ὅτι ἐδῶ στὸ κέντρο λαμβάνονται οἱ ἀποφάσεις, ἐδῶ εἶχαν οἱ σκοτεινὲς δυνάμεις τὰ κέντρα τους καὶ ἀργότερα ἐπιθυμοῦσε νὰ εὑρεθῆ ἐδῶ στὸ κέντρο, πλὴν ὅμως ὑπῆρχε ἐμπόδιο μεγάλο, ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος. Εἶχαν μιὰ διαμάχη, μιὰ σύγκρουση καὶ ὁδηγήθηκε στὶς φυλακὲς ὁ Γέροντας ἀπ᾽ αὐτό.

Καὶ παρ᾽ ὅλο ὅτι ὅταν χειροτονήθηκε ὁ Γέροντας τοῦ ἔστειλε καὶ ἐπιστολὴ καὶ τέλος πάντων ζήτησε νὰ σβήσουν ὅλα αὐτὰ τὰ παρελθόντα ὁ Ἀρχιεπίσκοπος δὲν τὰ ξεχνοῦσε καὶ δὲν ξεχνοῦσε καὶ τὴν μαχητικότητά του. Γι᾽ αὐτὸ λοιπὸν ἐπ᾽ οὐδενὶ λόγῳ ἐπέτρεπε νὰ ἔλθη στὴν Ἀθήνα ὁ ἀείμνηστος π. Χαράλαμπος ἀπ᾽ τὸ Ἀγρίνιο, ποὺ βρισκόταν. Πολλοὶ ἐπιστήμονες εἶχαν κάνει ἐκκλήσεις, τὸν παρακαλοῦσαν τίποτα - τίποτα ἄστον μακρυά - μακρυὰ ἀπὸ ἐδῶ. Ἀλλὰ ἐκοιμήθη τότε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καὶ τοποτηρητὴς ἔγινε ὁ Γέροντάς του ὁ Μητροπολίτης Αἰτωλοακαρνανίας. Λοιπὸν τὴν μιὰ μέρα ἔγινε τοποτηρητὴς καὶ τὴν ἄλλη ὁ Γέροντας ἦλθε στὴν Ἀθήνα.

Ὅταν ἐξελέγη νέος Ἀρχιεπίσκοπος, πάλι ὁ Γέροντας εἶδε ὡρισμένα ἄτοπα, ἄσχημα πράγματα καὶ εἶχε τὸ θάρρος νὰ διαμαρτύρεται καὶ νὰ γράφη ἀπὸ τῶν στηλῶν τῆς «Ἐνορίας». Ὑπάρχουν περίφημα ἄρθρα ἐλεγκτικὰ γιὰ τὶς ἐνέργειες, ὄχι γιὰ τὸ πρόσωπο πιστεύω. Αὐτὸ εἶναι σωστὸ καὶ πρέπει νὰ κάνουμε διάκριση πάντοτε, ὅτι ἐμεῖς καταδικάζουμε ἐνέργειες ὄχι πρόσωπα. Γιὰ τὰ πρόσωπα θὰ εὐχώμεθα τὴν μετάνοια καὶ τὴν διόρθωσή των. Ἦταν μπορῶ νὰ πῶ τσουχτερὰ τὰ ἄρθρα αὐτὰ καὶ τοῦ κόστισαν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καὶ ἤθελε νὰ μάθη ποιὸς εἶναι αὐτός, ποὺ τὰ γράφει, ἀλλὰ εἶχε κάλυψη ἀπὸ τὸν διευθυντὴ τὸν Ἀνδρέα Κεραμίδα καὶ δὲν ἀπεκαλύπτετο ποιὸς εἶναι ἐκεῖνος, γιατὶ βέβαια ἅμα εἶναι κανεὶς κληρικὸς καὶ γράφει ἔτσι αὐτά, πάει γιὰ καθαίρεση κ.λπ.

Ὁ Γέροντας ἐμάχετο σθεναρὰ μὲ τὸν τρόπο ἐκεῖνο, ποὺ γνωρίζομε. Ἐπίσης καὶ μὲ ἄλλους ἀδελφοὺς ἐδῶ. Ἐκεῖνο ποὺ θἄθελα νὰ τονίσω εἶναι ὅτι ἤθελε οἱ ἀγῶνες νἆναι τίμιοι, καθαροί, ὄχι δηλαδὴ γιὰ πράγματα ἐνδεχομένως ὑποθετικά, φανταστικά, ἄκουσα, μοὔπανε κ.λπ. Ἢ ἕνα ποὺ τὸν εἶχε στενοχωρήσει κάποια φορά, κάποιοι ποὺ ἤθελαν νὰ κάνουν ἀγώνα γιὰ τὰ Ἐκκλησιαστικά, κατασκεύασαν μιὰ κατηγορία, χωρὶς νὰ ὑπάρχη. Αὐτὸ δὲν τὸ δέχεται ἡ συνείδησή του, δὲν εὐλογεῖται, πίστευε ὁ Γέροντας, ἕνας ἀγώνας ἐκκλησιαστικὸς γιὰ τὸ καλὸ τῆς Ἐκκλησίας μὲ τὸ νὰ κατασκευάσης ψέμματα δὲν εἶναι εὐλογημένος. Γι᾽ αὐτὸ τὸν ἔκανε νὰ «κουμπωθῆ», λιγάκι ὡς πρὸς τὴν συνεργασία μὲ ἄλλους ἀνθρώπους, ποὺ ἔλεγαν καὶ ἐκεῖνοι ὅτι ἀγωνίζονται, ἀλλὰ δὲν ἔβλεπε εὐθύτητα, τιμιότητα.

Ἔτσι λοιπὸν σὺν τῷ χρόνῳ τὸν Νοέμβριο τοῦ 58 στὶς 21 Νοεμβρίου ἱδρύθηκε ἡ «Πανελλήνιος Ὀρθόδοξος Ἕνωσις» μέσα στὴν Ἐκκλησία τῆς Ρόμβης μὲ σκοπὸ ἀντιαιρετικό. Ἔγινε ἡ διακήρυξη, μιὰ ὡραία διακήρυξη τὸ 1960. Σήμερα τὴν ἔβλεπα, ποὺ ἀρχίζει μὲ τὸν Ἅγιο Κοσμᾶ τὸν Αἰτωλὸ καὶ κάτι ἄλλα. Τὴν μοιράσαμε ἐκείνη προτοῦ νὰ βγῆ ὁ «Ὀρθόδοξος Τύπος» παν- τοῦ χιλιάδες ἀντίτυπα καὶ ἄλλες πολλὲς ἐκδηλώσεις, δόξα τῷ Θεῷ, πηγαίναμε ὡραῖα, εἰρηνικὰ ἐκεῖ στὸ μικρὸ ἐκκλησάκι τῆς Ρόμβης κοντὰ στὴν Μητρόπολη .

Ἀλ λὰ ἦλθαν καὶ οἱ ἐκλογὲς Μητρο- πολιτῶν τὸ 1960. Γιὰ ἕνα Μητροπολίτη ἔκανε ἔνσταση συνειδήσεως. Ὑπέβαλε, βάσει ἐκείνων ποὺ ἐγνώριζε, ἔνσταση συνειδήσεως. Τὸ ἀποτέλεσμα βέβαια ἦταν τὸ ἀντίθετο ἀπὸ τὸ προσδοκώμενο. Ἀντὶ δηλαδὴ νὰ σταματήση ἡ χειροτονία ἢ τέλος πάντων νὰ ἐξετάσουν τί ἔλεγε ὁ Γέροντας, διώχθηκε ἀπὸ τὴν Ρόμβη. Ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸ ἐκκλησάκι ἐκεῖ, τὸ ὁποῖον ἦταν καὶ ἡ ἕδρα τῆς «Πανελληνίου Ὀρθοδόξου Ἑνώσεως» καὶ ἐπανῆλθε στὴν Ἱ. Μονὴ Πετράκη, ὅπου ἦταν ὡς ἀδελφὸς ἐγγεγραμμένος. Αὐτὸ ἦταν μιὰ συμβουλὴ τοῦ μακαρίτη τοῦ Κεραμίδα. Τοῦ εἶχε πεῖ ὅτι ἐδῶ στὴν Ἀθήνα νὰ μὴ εἶσαι ξεκάρφωτος, νἆσαι γραμμένος σ᾽ ἕνα μοναστήρι, γιατὶ ἅμα σὲ διώξουν ποῦ θὰ σὲ πᾶνε; στὸ Μοναστήρι σου, στὴ μετάνοια. Ἀφοῦ λοιπὸν τὸν ἔδιωξαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία πῆγε στὴν Ἱ. Μονὴ τῆς μετανοίας, ποὺ ἦταν ἡ Ἱερὰ Μονὴ Πετράκη. Μάλιστα προσωπικῶς τοῦ ἔλεγα: «Γέροντα ἐδῶ νὰ μείνουμε, ἐδῶ νὰ μείνουμε εἶναι ὡραῖο τὸ μοναστήρι». «Μπὰ μοῦ λέει, πρέπει νὰ ἔχουμε γραφεῖα, δὲν ξέρουμε τί μᾶς περιμένει». Καὶ πράγματι τότε ἄρχισε νὰ κυκλοφορῆ καὶ ὁ «Ὀρθόδοξος Τύπος» στὸ πέμπτο φύλλο περίπου ὑπῆρχε ἕνα μικρὸ σημείωμα, γιὰ κάτι ποὺ συνέβαινε μὲ τὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο.

Λοιπὸν ἀμέσως ἀντὶ πάλι νὰ γίνουν κάποιες ἐξετάσεις, τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν νὰ βάλουν ἀργία στὸ Γέροντα. Βάζουν ἀργία, οὔτε νὰ ἐξομολογῆ οὔτε νὰ λειτουργῆ ἔ, καὶ τὸν θυμᾶμαι ἔγκλειστο τὸν Γέροντα μέσα στὸ κελλάκι του νὰ ὑπομένη τὴν τιμωρία, ποὺ ἔβαλε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, διότι ὁ «Τύπος Ἑλληνικός –Ὀρθόδοξος» ὅπως ἐλέγετο τότε, ἐδημοσίευσε ἕνα μικρὸ σχόλιο, γιὰ κάτι ποὺ ἦταν σὰν σκάνδαλο κατὰ κάποιο τρόπο. Ἀποτέλεσμα αὐτοῦ ἦταν νὰ φύγουμε καὶ ἀπὸ τὴν Ἱ. Μονὴ Πετράκη καὶ τὸτε βρέθηκε ὁ κ. Τσιλίρης καὶ ὁ κ. Παβεζόπουλος εἶχαν γραφεῖο δίπλα στὸ 12 καὶ μᾶς φιλοξένησε ἐκεῖ γιὰ ἀρκετὸ διάστημα καὶ ἐν συνεχείᾳ, χάριτι Θείᾳ, ἤλθαμε ἐδῶ σ᾽ αὐτὴ τὴν αἴθουσα.

Ἀλλὰ οἱ ἀγῶνες συνεχίζονται, ἰδιαιτέρως βέβαια ἀντιμετώπισε ὁ Γέροντας τὸ θέμα τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρα, τοῦ Οἰκουμενισμοῦ δηλαδή, δὲν εἴχαμε τίποτε μὲ τὸν Ἀθηναγόρα μὴ νομίζετε, μπορεῖ νὰ πῆ κανεὶς μήπως μαλώσατε, τίποτε. Μάλιστα ὅταν εἶχε ἔλθει τὸ 63 ὁ Ἀθηναγόρας ὁ Πατριάρχης ξέρετε πόσο τὸν ὑποδεχθήκαμε μὲ τί τιμή, μὲ πόση ἀγάπη, μὲ πόσο σεβασμό, μάλιστα ἔλεγε καὶ ὅτι πράγματι ἦταν ἀδελφὸς τῆς Ἱ. Μονῆς Πετράκη ἤθελε νὰ δῆ τὸ κελλί του, τότε ἦταν Ἡγούμενος ὁ Γέροντας, τὸν ὑποδέχθηκε στὴν Ἱ. Μονὴ Πετράκη, πήγαμε καὶ στὸ Μέγαρο Μαξίμου, ἔχομε καὶ φωτογραφίες μαζί του. Εἴμαστε ἀνύποπτοι, ποῦ νὰ ξέρουμε, ποῦ ὡδηγοῦσε τὴν Ὀρθοδοξία μας ὁ Ἀθηναγόρας. Μετὰ ὅμως ἔφυγε ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα Ὀκτώβριο – Νοέμβριο καὶ ἄρχισε νὰ λέη τὰ φιλενωτικά του καὶ διὰ τὴν ψευδένωση τότε λοιπὸν καὶ μεῖς ἀλλάξαμε πορεία χάρις μποροῦμε νὰ ποῦμε καὶ στὸν ἀείμνηστο τὸ Νέαρχο Μαρτάκο, τὸν Φώτιο Κόντογλου, τὸν π. Θεόκλητο Διονυσιάτη καὶ ἄλλους πατέρες ποὺ μᾶς βοήθησαν ἀφάνταστα ὅτι αὐτὰ ποὺ λέει ὁ Πατριάρχης δὲν εἶναι σωστά. Ὁ Γέροντας στὴν ἀρχὴ εἶχε ἔτσι τόση μπορῶ νὰ σᾶς πῶ καλὴ καρδιά, ἀκόμα καὶ γιὰ τοὺς παπικοὺς μᾶς ἔλεγε τί μᾶς χωρίζει; νὰ ἑνωθοῦμε, νὰ τακτοποιηθοῦμε κ.λπ., ἀλλὰ μετὰ ὅταν εἶδε τὸ ἀγέρωχο τοῦ πάπα, τὸ ἀνυποχώρητο τοῦ πάπα, καὶ τὴν δουλεία, τὴν κολακεία τοῦ Ἀθηναγόρα καὶ στήριξε πάρα πολὺ τὸν ἀείμνηστο τὸν Χρυσόστομο τὸν Ἀρχιεπίσκοπο ἐδῶ καὶ πολλὲς φορὲς διεμαρτύρετο τὸ Ὑπουργεῖο τῶν Ἐξωτερικῶν ποὺ ἔβαζε μιὰ πολιτικὴ τῆς ὑποταγῆς μας στὸν πάπα. Ἕνας βασιλικὸς ἐπίτροπος ἔλεγε: «ἀκοῦς ἐκεῖ οἱ καλόγεροι νὰ κάνουν ἀγρυπνία στὴν Ἱ. Μονὴ Πετράκη». Εἶχε διοργανώσει καὶ ἀγρυπνία ὁ Γέροντας, ὅταν συναντῶντο ὁ πάπας μὲ τὸν Ἀθηναγόρα στὰ Ἱεροσόλυμα. Καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀπαντᾶ καὶ τί κάνουνε καλόγεροι εἶναι, προσεύχονται, κακὸ εἶναι νὰ προσεύχωνται καὶ τὸν στήριξε πολύ.

Ἀλλὰ μὲ τὸν Ἀθηναγόρα καὶ μὲ τὸν Οἰκουμενισμὸ πολέμησε πάρα πολὺ καὶ τὰ ξέρομε ὅλα, ἔγραψε καὶ βιβλίο περίφημο διὰ τὸν οἰκουμενισμό. Ἐκεῖνος ἔτσι προσεκάλεσε καὶ τὸ Φώτιο Κόντογλου, γιατὶ εἶχε γίνει μιὰ παρεξήγηση μεταξύ μας στὴν ἀρχή. Εἶχε τυπώσει ὁ Παπαδημητρίου μιὰ Καινὴ Διαθήκη τῶν γεδεωνιτῶν καὶ ἐμεῖς εἴχαμε βάλει μιὰ ἐπιστολὴ ἑνὸς Ἁγιοταφίτου καὶ αὐτὸ πίκρανε καὶ τὸν Παπαδημητρίου καὶ τὸν Κόντογλου καὶ ἄλλους, καὶ εἶχαν ἀποξενωθῆ ἀπὸ μᾶς, ἀπὸ τὸν «Ὀρθόδοξο Τύπο» ἐν συνεχείᾳ, ὅταν πῆρε τηλέφωνο ὁ Κόντογλου καὶ λέει: «γράφε πάτερ Χαράλαμπε αὐτὴ εἶναι ἡ σωστὴ γραμμὴ» καὶ λέει ὁ Γέροντας: «βοήθα μας καὶ σὺ κυρ Φώτη, δῶσε μας βοήθεια» καὶ μὲ ἔστειλε καὶ πῆγα στὸ σπίτι του καὶ μᾶς ἔδωσε τὸ πρῶτο ἄρθρο του, ἀνοικτὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Ἀθηναγόρα καὶ ἐν συνεχείᾳ μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του μᾶς τροφοδοτοῦσε ὁ ἀείμνηστος ὁ Φώτιος καὶ ὁ π. Θεόκλητος ἀπ᾽ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ὁ καθηγητὴς ὁ κ. Καβαρνὸς ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ καὶ ἄλλοι πατέρες μὲ ἐκλεκτὴ συνεργασία καὶ Μητροπολίτες καὶ δόθηκε μιὰ σπουδαία μάχη, ἡ ὁποία μὲ τὴν Χάρη τοῦ Κυρίου συνεχίζεται καὶ μέχρι τῶν ἡμερῶν μας, διὰ τὸ θέμα αὐτὸ τῆς πίστεως νὰ μὴ ὑποταγῆ ἡ Ὀρθοδοξία μας στὸν πάπα καὶ νὰ μὴ διαλυθῆ ἀπὸ τὸν Οἰκουμενισμὸ εἴτε τὸν παπικὸ εἴτε τὸν προτεσταντικό.

* * *

Ἀκόμα ὁ Γέροντας ἔδωσε μεγάλη μάχη καὶ διὰ τὸ θέμα τοῦ μοντερνισμοῦ. Ὅταν ἀργότερα ἔτσι ἀπομακρύνθηκε, ὅπως ξέρουμε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Χατζησταύρου καὶ βγῆκε Ἀρχιεπίσκοπος ὁ Ἱερώνυμος εἶχαν ἔτσι μιὰ ἰδιαίτερη κλήση καὶ πρὸς τὸν οἰκουμενισμό, ἀλλὰ πρὸ πάντων στὸν μοντερνισμό.

Εἴχαμε γιὰ τὰ τέμπλα, εἴχαμε γιὰ τὰ μαλλιά, εἴχαμε γιὰ τὰ γένεια, εἴχαμε ἕνα κῦμα ἰσχυρὸ μοντερνισμοῦ καὶ ἀπὸ πεποίθηση παρ᾽ ὅλο ποὺ ἦταν καὶ λογοκρισία καὶ δυσκολίες ὁ Γέροντας ἀγωνιζόταν μὲ ὅλες του τὶς δυνάμεις μαζὶ μὲ τοὺς συνεργάτες του νὰ μὴ γίνη κακὸ στὴν Ἐκκλησία.

Μόνο νὰ σκεφθῆτε ὅτι ἂν ἐπικρατοῦσε ἡ ἐσφαλμένη ἀντίληψη γιὰ τὰ τέμπλα, ὅπως στὴν Ἱ. Μονὴ Πετράκη, στὴν Ἁγία Παρασκευή, στὴν Νέα Σμύρνη καὶ στὸ Βόλο νομίζω σὲ κάποιες περιοχές, ἡ Ἱ. Μονὴ Πετράκη ἦταν τρόπον τινά τὸ πρότυπο, διότι περνοῦσαν Ἱεράρχες, περνοῦσαν ἱερεῖς οἱ πάντες περνοῦσαν ἀπὸ κεῖ καὶ ἀφοῦ ἔβλεπαν ἂ ἔτσι τὸ ἔχει ἡ Ἱερὰ Μονὴ Πετράκη, πολὺ χαμηλό ἔ γιατὶ νὰ μὴ τὸ κάνουμε καὶ μεῖς καὶ ἔτσι γράφηκε ἕνα σπουδαῖο ἄρθρο «Πρὸς νέαν εἰκονομαχίαν», τὸ ὁποῖον τοὺς ἐτάραξε τότε τοὺς μοντέρνους καὶ κάποιος ἀνώνυμος, ὁ ὁποῖος δὲν ἔχει μαθευτῆ μέχρι τώρα, εἴκοσι χρόνια, ἔκανε μιὰ καταγγελία εἰς βάρος μας. Ἡ καταγγελία αὐτὴ πῆγε στὸν Εἰσαγγελέα, τὴν εἴχαμε δείξει καὶ σ᾽ ἕνα Εἰσαγγελέα τοῦ Ἀρείου Πάγου καὶ λέει αὐτὴ ἡ καταγγελία εἶναι μὲ λεπτὴ βελονιά, ἔτσι τὴν ἔχουν φτιάξει, γιὰ νὰ μπορέσουν νὰ σᾶς βάλουν μέσα. Καὶ πραγματικὰ ἔγινε στὴν ἀρχὴ δίκη στὸ τριμελὲς πλημμελημάτων, μετὰ εἶπαν ὅτι αὐτοὶ δὲν εἶχαν ἁρμοδιότητα στὰ πολιτικὰ καὶ μᾶς ἔστειλαν στὸ στρατοδικεῖο. Τὸ τί εἶχε γίνει βέβαια σ᾽ αὐτὴ τὴν δίκη δὲν περιγράφεται.

Εἶχαν ἔλθει οἱ Πατέρες ἀπ᾽ τὸ Ἅγιον Ὄρος, εἶχαν ἔλθει Μητροπολίτες, εἶχε ἔλθει πάρα πολὺς κόσμος καὶ παρὰ τὴν λογοκρισία, μᾶς ἔλεγαν ὅτι ἡ Πανεπιστημίου ἦταν γεμάτη καὶ μπορεῖ νὰ προχωροῦσαν καὶ μέχρι ἐδῶ κάτω τὴν Ὁμόνοια, πάρα πολὺς κόσμος ἐκείνη τὴν ἡμέρα, ποὺ ἐγίνετο ἡ δίκη αὐτὴ τοῦ «Ὀρθοδόξου Τύπου», ἀλλὰ Χάριτι Θείᾳ καὶ χάρις στὸν ἀείμνηστο Μπατιστᾶτο καὶ στὸν π. Χαράλαμπο, πρῶτα στὸν π. Χαράλαμπο ἀλλὰ καὶ ὁ Μπατιστᾶτος εἶχαν πάει καὶ βρῆκαν ἕνα καθηγητὴ ἀκαδημαϊκὸ (τὸν Ἀν. Ὀρλάνδο) εἰδικὸ σ᾽ αὐτὰ τὰ θέματα καὶ βάρυνε πολὺ ἡ γνώμη του πολύ –πολὺ καὶ στὸ στρατοδικεῖο μάλιστα ἕνας μάρτυς κατηγορίας, εἶναι πάλι μάρτυρας κατηγορίας τὸν ἔχομε καὶ τώρα μάρτυρα κατηγορίας τὸν πιάνει αὐτὸν τὸν ἀκαδημαϊκὸ καὶ τοῦ λέει «κ. Καθηγητὰ ἐσεῖς δὲν μᾶς λέγατε ὅτι κάνετε λάθη;» «Ἐγὼ ἔχω κάνει ἀναπαλαίωση καὶ στὴν Ἑκατονταπυλιανὴ καὶ στὸ Πρωτᾶτο ἀλλὰ ὄχι τέτοια πρά γματα. Νἆναι δυὸ μέτρα, νἆναι δυό μισυ μέτρα, κανονικὰ ὅπως ἔλεγε καὶ ὁ Κόντογλου»· ἤθελε νὰ φαίνωνται ἡ Πλατυτέρα ἀπὸ πίσω, ὄχι πανύψηλα, ἀλλὰ ὄχι καὶ θωράκια ἑνὸς μέτρου κ.λπ. «Κάνετε λάθος», τοῦ λέει, ποτὲ δὲν εἶπα ἐγὼ τέτοιο πρᾶγμα καὶ φαίνεται ἡ μαρτυρία του, πρῶτα ὁ Θεός, οἱ προσευχὲς ὅλων ἀλλὰ καὶ ἡ μαρτυρία αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἄλλου βέβαια ἐπηρέασαν καὶ τὸ στρατοδικεῖο καὶ ἔβγαλαν ἔτσι μιὰ ἀνεπηρέαστη γνώμη ὅτι ἡ «Π.Ο.Ε.» ἔχει στερρῶς τῶν παραδόσεων. Μᾶς ἀπήλλαξαν ὅλους, ἐνῶ περίμεναν βέβαια νὰ πᾶμε στὴν φυλακή. Στὴ ἀνώνυμο μήνυση ἐνθυμοῦμαι ἔλεγε ὅτι ὑπεύθυνοι δι᾽ αὐτὴν τὴν κατά- σταση εἶναι ὁ Ἀρχιμανδρίτης Χαράλαμπος Βασιλόπουλος καὶ ὁ Διάκονος Μᾶρκος Μανώλης. Ἀλλὰ γιὰ μένα, συγχωρῆστε με τώρα, ποὺ θὰ πῶ αὐτό, δὲν ὑπῆρχε κανένα στοιχεῖο.

Ὑπῆρχε τὸ Διοικητικὸ Συμβούλιο, ὑπῆρχε ὁ Πνευματικὸς Προϊστάμενος, ἀλλὰ ὁ π. Μᾶρκος δὲν φαίνεται πουθενὰ καὶ ἔτσι ἐγὼ Χάριτι Θείᾳ δὲν εἶχα τὴν τιμὴ νὰ εἶμαι μεταξὺ τῶν κατηγορουμένων, ἀλλὰ συμμετείχαμε σ᾽ αὐτὸν τὸν ἀγώνα καὶ εὐχηθῆτε, εὐχηθῆτε κάποτε νὰ γραφῆ αὐτὴ ἡ ἱστορία τῆς διώξεως γιὰ τὴν Πίστη, γιὰ τὴν Παράδοση. Σκεφθῆτε ὅτι εἴκοσι χρόνια ἔχουν περάσει ἀπὸ τότε ἀπὸ τὸ 72 καὶ ἀκόμη δὲν ἔχει γνωσθῆ ποιὸς ἦταν αὐτὸς ὁ ἀνώνυμος, ποὺ ἔκανε αὐτὴ τὴν μήνυση καὶ ἤθελε τὴν κεφαλή μας ἐπὶ πίνακι καὶ πρῶτα τοῦ Γέροντος, νὰ πᾶμε στὴ φυλακὴ κ.λπ.

Ἐν συνεχείᾳ ἔπεσε καὶ ὁ Ἱερώνυμος, ἦλθαν ἄλλες καταστάσεις καὶ ὁ Γέροντας παρ᾽ ὅλο ὅτι εἶχε διωχθῆ, εἶχε ταλαιπωρηθῆ, εἶχε κακουχηθῆ, μόνο νὰ σᾶς πῶ τοῦτο. Μιὰ φορὰ ὁ στρατηγὸς ὁ Βασίλαρος τοῦ λέγει, θέλω νὰ πᾶμε σ᾽ ἕνα μνημόσυνο, ἔπρεπε λοιπὸν νὰ πάρη ἄδεια ἀπὸ ἕνα Μητροπολίτη. Δὲν μποροῦμε ἐμεῖς οἱ κληρικοὶ νὰ πᾶμε χωρὶς ἄδεια καὶ τὸν παίρνει τηλέφωνο καὶ ἐνῶ μιλοῦσαν γι᾽ αὐτά, τοῦ κάνει μιὰ ἐπίθεση ὁ Μητροπολίτης καὶ τοῦ λέγει «ντροπή σου πάτερ Χαράλαμπε, ντροπή σου ὅλα αὐτὰ τὰ κάνεις γιὰ νὰ γίνης Μητροπολίτης», λοιπὸν καὶ ὁ Γέροντας ἥσυχος – ἥσυχος τοῦ λέει «σᾶς τὰ χαρίζω ὅλα καὶ τὶς μίτρες καὶ τὶς πατερίτσες νὰ τὰ ἔχετε ἐκεῖ πέρα, ἂς τὸ καλό σου χριστιανέ μου». Κάποτε, νὰ σᾶς πῶ καὶ ἄλλο ἕνα, ὁ σχολιαστής μας ὁ ἀείμνηστος ὁ Μαρτάκος θυμᾶμαι καλὰ ἔγραψε ὅτι αὐτοὶ οἱ κινητοὶ ναοί, ποὺ πᾶνε στὶς θάλασσες, στὴν πλάζ, ὄζουν προτεσταντισμὸ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. Ὁ σχολιαστὴς ἔτσι τὸ ἐσκέφθηκε καὶ εἶχε δίκιο ἐν πολλοῖς. Ἀφοῦ ἔχομε τὰ ἐξωκκλήσια κοντά, γιατὶ νὰ μὴ πᾶμε σ᾽ ἕνα ἐξωκκλήσι καὶ πᾶμε στοὺς κινητοὺς ναούς. Αὐτὸ ὅμως θεωρήθηκε τότε ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἡγεσία «ὕβρις» καὶ διατάσσονται ἀνακρίσεις, ἀνακρίσεις τοῦ π. Χαραλάμπους. Ἂν δοῦμε τοὺς φακέλλους, ποὺ ἔχει ὁ Γέροντας ἀπὸ αὐτὲς τὶς διώξεις τί νὰ σᾶς πῶ, ὅμως τὸ θαυμαστὸ ἦταν αὐτὸ τίποτα δὲν κράτησε ἡ καρδιά του ἀπὸ αὐτὰ ὅλα τὰ ζητήματα.

Εἶχε ἀνεξικακία καὶ ἔκανε πολλὴ προσευχή. Καὶ ὅταν εἶδε ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἀδικήθηκαν πολύ, κατεδικάσθησαν χωρὶς δίκη, χωρὶς ἀπολογία καὶ γιὰ ἄλλα ζητήματα ὤρθωσε ἀνάστημα καὶ τοὺς συμπαραστάθηκε καὶ τοὺς βοήθησε, ἀκόμη καὶ τὸν ἴδιο τὸν Ἀρχιεπίσκοπο, ποὺ εἶχε παραιτηθῆ, ὅταν βρέθηκε σὲ μιὰ δύσκολη θέση ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καὶ ἔστειλε πρόσωπο, τὸν δικηγόρο του στὸν π. Χαράλαμπο καὶ ζητοῦσε βοήθεια πῶς νὰ ἀντιμετωπίση μιὰ κατάσταση, τὸν βοήθησε.

Ἔτσι μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅλη του ἡ ζωὴ ἦταν γεμάτη ἀγῶνες, ἀλλὰ ἰδιαιτέρως ἀπὸ Ἐκκλησιαστικοὺς ἀγῶνες, ἔδωσε τὴν μάχη τῆς πίστεως καὶ τῆς παραδόσεως ὅσο ἦταν δυνατόν.

* * *

Ἐπόνεσε πολὺ γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ἀγάπησε πολὺ τὴν Ἐκκλησία, προσφέρθηκε ὁ ἴδιος ὁλοψύχως, τὰ πάντα ἔδωσε διὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ ὡς νέος θεολόγος ἀφιερωμένος στὸ Θεὸ καὶ ὡς κληρικὸς ἐν συνεχείᾳ ἀλλὰ καὶ μὲ τὶς συγγραφές, μὲ τὰ βιβλία καὶ μὲ τὴν ἐφημερίδα καὶ μὲ ὅ,τι ἄλλο μποροῦσε ἔδωσε ἀκριβῶς αὐτὴ τὴν μαρτυρία καὶ νομίζω ὅτι ὁ λόγος, ποὺ ἀρχίσαμε «μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, ὧν ἀναθεω- ροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πίστιν» (Ἑβρ.ιγ, 7) ἰσχύει καὶ διὰ μᾶς καὶ πρέπει νὰ ἀκολουθήσωμε τὸ παράδειγμά του.

Δὲν ἦτο δηλαδὴ ἄνθρωπος ἀδιάφορος διὰ τὰ συμβαίνοντα στὴν Ἐκκλησία μας καὶ στὸν τόπο μας. Νὰ ἐκεῖ εἶναι μιὰ φωτογραφία ἀπὸ τοὺς σεισμοὺς καὶ ὑπῆρχε καὶ ἄλλη μία, ποὺ ἦταν ἄλλες ἐκδηλώσεις βέβαια καὶ ἦταν μπροστὰ ὁ Γέροντας, ἦταν μπροστὰ καὶ σ᾽ αὐτὲς τὶς ἐκδηλώσεις καὶ εἶναι ἕνας πόλεμος αὐτὴ τὴν στιγμή, ἐνῶ ὑπάρχει μέγιστο θέμα τὸ ἐκκλησιαστικὸ πρόβλημα ὀλίγοι ἐνεργοποιοῦνται. Ἕνας μεγάλος κόσμος γιὰ μὲν ἄλλα θέματα κάπως πιὸ ἀνώδυνα δείχνει ἐνδιαφέρον καὶ κάνει συλλαλητήρια ἐνδεχομένως καὶ γιὰ τὸ θέμα τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐὰν ἀποφασίσουμε νὰ συγκεντρωθοῦμε νὰ τὸ ποῦμε, νὰ μιλήσουμε δὲν ξέρουμε πόσοι, πόσοι θὰ ἔλθουν, διατί; διότι ὑπάρχουν διάφορες ἀντιλήψεις πολλὲς φορὲς γίνεται αὐτὴ ἡ διάκριση, ποὺ λέει ὁ καθηγητὴς ὁ κ. Μουρατίδης, ποὺ εἶναι παπικὴ διάκριση δηλαδὴ ὅτι ἐνδιαφέρομαι μόνο διὰ τὸ πνευματικὸ μέρος καὶ δὲν ἐνδιαφέρομαι καὶ διὰ τὸ Διοικητικό, διὰ τὴν ὅλη πορεία τῆς Ἐκκλησίας, δὲν χωρίζεται ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία καὶ τὸ ἕνα καὶ τὸ ἄλλο χρειάζεται αὐτὸ πίστευε ὁ Γέροντας καὶ δι᾽ αὐτὸ ἀγωνιζόταν, ἔτσι πρέπει νὰ πονᾶμε καὶ μεῖς, διατὶ εἴπαμε ἕνα παράδειγμα ἁπλὸ ἕνας Ἐπίσκοπος ἅμα εἶναι ἄξιος θὰ προσέξη καὶ τοὺς ἱερεῖς του, θὰ προσέξη καὶ τὴν διαποίμανση, θὰ βοηθήση· ἐνῶ ἕνας Ἐπίσκοπος ἅμα δὲν εἶναι ὅπως πρέπει καὶ χειροτονεῖ ἀναξίους ἀνθρώπους διὰ ἱερεῖς οἱ χωρικοὶ τοὺς διώχνουν, τέτοιους παπάδες, δὲν τοὺς θέλουμε.

Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι θὰ γίνονταν τὸ σκάνδαλο τὸ μεγάλο, καταστροφή. Δι᾽ αὐτὸ νομίζω ὅτι τὸ παράδειγμα τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος εἶναι ὅτι καὶ νὰ προσευχώμεθα καὶ νὰ πονᾶμε γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ νὰ ἀγωνιζώμεθα. «Ὀρθόδοξος Τύπος» σημαίνει μεγάλη σάλπιγγα αὐτὰ τὰ τελευταῖα φύλλα καὶ ἴσως ἔχομε παρεξηγηθῆ, ἀλλὰ σᾶς παρακαλῶ νὰ τὰ διαβάσετε μετὰ προσοχῆς, ἰδιαίτερα αὐτὸ τὸ φύλλο, ποὺ κυκλοφορεῖ τώρα μὲ τὸ ἄρθρο τοῦ καθηγητοῦ τοῦ κ. Μουρατίδη εἶναι βόμβα πραγματικὰ καὶ δὲν ξέρω, ἂν τὸ διαβάσαμε, ἂν τὸ προσέξαμε καὶ ἂν μᾶς ἔχη ἐπηρεάσει καὶ νὰ δοῦμε τί δέον γενέσθαι πάνω σ᾽ αὐτὸ καθὼς καὶ τἄλλα.

Εἴθε λοιπὸν αἱ εὐχὲς τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος νὰ μᾶς συνοδεύουν καὶ ἂν εἴμαστε καὶ μεῖς μαθητές του καὶ πιστὰ τέκνα πρῶτα τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας νὰ προσπαθήσουμε νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν ζῆλο του, τὴν φλόγα του, ποὺ εἶχε γιὰ τὴν Ἁγία Ἐκκλησία, γιὰ νὰ ἔχουμε καὶ τὴν εὐχή του.

* Ὁμιλία εἰς τὴν αἴθουσαν τῆς Π.Ο.Ε. (Κάνιγγος 10) Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 1993, 11 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησιν τοῦ π Χαραλάμπους)

Ορθόδοξος Τύπος, 14/02/2014