Ο χαιρετισμός του Μητροπολίτου Γλυφάδας Παύλου, στην Ημερίδα για τις Μεταμοσχεύσεις στο ΣΕΦ 20/4/2013

Σεβασμιώτατε ἅγιε Πειραιῶς καί φίλτατε Συνεπίσκοπε,

Σεβαστοί μου πατέρες,

Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Καθηγηταί,

Ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

                                      Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε !

Ὑπάρχουν πάμπολλες φορές στή διάρκεια τοῦ βίου, πού ὁ ἄνθρωπος εὑρισκόμενος ἐμπρός σέ κάποιο δίλημμα, καλεῖται νά λάβη μιά σημαντική ἀπόφαση.  Ἀπό μικρᾶς ἡλικίας, γιά παράδειγμα, ὑπάρχει προβληματισμός, ποιό ὄνομα θα λάβει ἕνα παιδί, ποιός παιδίατρος θά τό παρακολουθεῖ, ποιά ξένη γλώσσα θα μάθει. Μεγαλώνοντας,    οἱ σπουδές, ἡ ἐπιλογή συζύγου καί ἡ ἐπαγγελματική σταδιοδρομία, ἀπαιτοῦν πολλή προσοχή, καί γιά μᾶς τούς χριστιανούς, ἐπί πλέον, πολλή προσευχή. Ἔντονος μπορεῖ ἀκόμη νά εἶναι ὁ προβληματισμός, για τήν ἐπιλογή τοῦ Πνευματικοῦ πατέρα πού θά ἀναλάβη τήν ψυχή ἑνός ἑκάστου καί θα τήν ὁδηγήσει στήν θύρα τοῦ Παραδείσου. 

Γίνεται ὅμως ἐξαιρετικά ἐπίπονη καί ψυχοφθόρα,  ἡ διαδικασία γιά τήν λήψη μιᾶς ἀπόφασης, ὅταν τό δίλημμα ἀφορᾶ τήν ἴδια τήν ἀνθρώπινη ζωή. Ὅταν τίθεται θέμα ἐπεμβάσεως πάνω στό μοναδικό δῶρο τοῦ Θεοῦ, στό χωμάτινο σκεῦος, πού ὁ Δημιουργός τοῦ ἐνεφύσησε «πνοήν ζῶσαν», καί ἔπλασε  "καλῶς λίαν".  Ὅταν δηλαδή, προκύπτει θέμα ὑγείας καί ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά ἐπιλέξει, εἴτε ὡς δότης, εἴτε ὡς λήπτης ὀργάνων, τήν ἑπόμενη μέρα. Ὅταν, κατά τήν ἰατρική ἐπιστήμη,  ἡ μεταμόσχευση, εἶναι ἡ μοναδική λύση ἐπιβίωσης, καί ἡ μόνη πιθανότητα παράτασης τοῦ βίου.

Τί γίνεται τότε;  Ποιόν συμβουλεύεται  ὁ ἀσθενής καί οἱ οἰκεῖοι του;  Ποιά στάση τηρεῖ ὁ Πνευματικός, ἐάν ρωτηθεῖ σχετικῶς;

  Ἡ ἐμπειρία τῶν Ἁγίων μας, παραδίδει εἴκοσι ἀιῶνες τώρα, ὅτι τά πάντα πού συμβαίνουν στή ζωή μας, πρέπει νά εἶναι κινήσεις ἀγάπης. Ἀγάπη, ὅπως τήν δίδαξε ὁ Χριστός μας. Ἀγάπη ἀνιδιοτελής, ἀπροϋπόθετη, ὁλοκληρωτική, ἡ ὁποία σέ τελική ἀνάλυση, σημαίνει θυσία.  Κάτω ἀπ΄αὐτό  τό πρίσμα, τήν διδασκαλία δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ δωρεά ὀργάνων καί ἡ μεταμόσχευσή τους, ἑρμηνεύεται,   ὡς πράξη βαθειᾶς πνευματικῆς ὡριμότητας  καί κενωτικῆς ἀγάπης.

Ὑπάρχουν ὅμως καί περιπτώσεις ὅπου ἡ λήψη ἑνός μοσχεύματος, ἐπηρεάζει ἀνεπιστρεπτί, τήν ὑγεία τοῦ δότη.  Ἡ μεταμόσχευση μιᾶς καρδιᾶς, γιά παράδειγμα,   εἶναι ἐπιτρεπτή;    Εἶναι θεμιτή;    Εἶναι ἠθική;  

Ἡ πρόοδος ὡστόσο τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης καί ἡ ἀνάπτυξη κατά τίς τελευταῖες δεκαετίες τῆς θεωρίας τοῦ λεγομένου «Ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», ἔθεσε τό θέμα τῶν Μεταμοσχεύσεων, στό ἐπίκεντρο μιᾶς κόσμιας,  ἀλλά καί ἔντονης ἐπιστημονικῆς ἀντιπαραθέσεως.  Τό μεγάλο ἐρώτημα, πού αἰωρεῖται πλέον πάνω ἀπό τις τράπεζες τῶν συζητήσεων, ἀλλά  κυρίως  στίς ὑγιεῖς συνειδήσεις, εἶναι τό χρονικό σημεῖο τῆς μεταβάσεως τοῦ ἀνθρώπου στήν ἄλλη ζωή.

Τό ἔτος 2007 δημοσιεύθηκε ἀπό τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἕνα γνωμοδοτικό κείμενο, τοῦ 1999, περί μεταμοσχεύσεων, τό ὁποῖο, ὅπως γράφεται στήν εἰσαγωγή του, συντάχθηκε, «ὕστερα ἀπό πολλή σκέψη, μακρόχρονη ἐπεξεργασία, μεθοδική θεολογική μελέτη, κατανόηση τῶν λεπτομερειῶν, ἀνταλλαγή ἀπόψεων καί ἐπιμελημένη προσπάθεια, τῆς ἁρμόδιας ἐπί θεμάτων βιοηθικῆς, Ἐπιτροπῆς τῆς Ἱερᾶς Συνόδου».  Καί ἐπισημαίνεται, ὅτι πρόκειται γιά ἕνα πρῶτο κείμενο, γιά συζήτηση καί διάλογο, καί ὄχι κείμενο τελικοῦ ἀδιαπραγμάτευτου ἐκκλησιαστικοῦ λόγου.

Αὐτό ἀκριβῶς, μᾶς ἔδωσε τό δικαίωμα, ὡς Ἱερά Μητρόπολις, νά συντάξουμε καί νά ἀποστείλουμε τόν Μάρτιο τοῦ 2008,  πρός τήν Ἱερά Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐκτενή «Κριτική ἀξιολόγηση τοῦ κειμένου περί Μεταμοσχεύσεων».

Τονίζαμε, μάλιστα, στηριζόμενοι στίς ἐγγράφως κατατεθειμένες ἀπόψεις μας, πώς, τό περί μεταμοσχεύσεων κείμενο, δέν δύναται νά ἀποτελέση βάσιν συζητήσεων καί διαλόγου, οὔτε νά βελτιωθῇ, ἀλλά χρήζει μιᾶς διαφορετικῆς θεολογικῆς ἀντιμετωπίσεως, ἐπειδή πάσχει εἰς βασικά σημεῖα τῆς ὀρθοδόξου ἀνθρωπολογίας, καί ἐπειδή περιέχει ἀντίθετες τοποθετήσεις, σέ κύρια σημεῖα τῆς ὀρθοδόξου δογματικῆς.

Πρέπει ὡστόσο νά ὑπογραμισθεῖ καί νά τονισθεῖ, ὅτι τό κείμενο τῆς Ἑκκλησίας, πού πολλοί ἐπικαλοῦνται, ὡς ἐπίσημη θέση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, δέν εἶναι ἀπόφαση τῶν Κεντρικῶν Ὀργάνων Διοικήσεως τῆς ποιμενούσης  Ἐκκλησίας   (εἴτε δηλαδή τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου,  εἴτε τῆς ὁλομέλειας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς  Ἑλλάδος), ἀλλά μόνον  ἡ εἰσήγησις πρός συζήτησιν στήν Ἱερά Σύνοδο, τῆς εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.     

Ἀπό τήν κατάθεση τῆς εἰσηγήσεως στήν Ἱεραρχία τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1999,  καί τήν παραπομπή τοῦ κειμένου γιά περαιτέρω συζήτηση, οὐδεμία ἕως σήμερα Συνοδική Συνεδρία,  ἀσχολήθηκε μέ τό κείμενο αὐτό.

            Τό θέμα τῶν Μεταμοσχεύσεων, ἐτέθη ἀπό τήν Ἑλληνική Πολιτεία πρός τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, τό ἔτος 2011, ὅταν ἡ Κυβέρνησις θέλησε νά ἐνημερώσει τήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο, διά τοῦ τότε ἁρμόδιου Ὑπουργοῦ κ. Λοβέρδου, γιά τό  Νομοσχέδιο περί τῆς «εἰκαζόμενης συναίνεσης  γιά τίς μεταμοσχεύσεις ὀργάνων». Τότε, στίς 13 Ὀκτωβρίου, κατά τήν ἐπί σκεψή του εἰς τήν Δ.Ι.Σ.,  ὁ  κ. Ὑπουργός ὑπεσχέθη,  ὅτι , ἐάν ὑπῆρχαν ἀντιδράσεις ἀπό πλευρᾶς Ἐκκλησίας, τότε θά ἔθετε ξανά,  πρός συζήτησιν τό  Νομοσχέδιο, ἐνῶ  θά ἐξεταζόταν τό ἐνδεχόμενον, ἀκόμη καί γιά τήν ἀπόσυρσή του. Ἤμουν τήν περίοδο ἐκείνη, Συνοδικός Σύνεδρος καί γνωρίζω ἐκ τοῦ σύνεγγυς τά γεγονότα.

Μετά ταῦτα, τεχνηέντως,  ὀργανώθηκε ἐκστρατεία ἐνημερώσεως, σύμφωνα μέ τις ἀρχές καί τις θεωρίες τῆς Πολιτείας, μέ τη συμμετοχή πολλῶν ἰατρῶν, ὥστε νά ἀμβλυνθοῦν οἱ συνειδήσεις καί νά περάσει ἡ γραμμή,  τήν ὁποία ἐπεδίωκαν. Παρά τίς πάμπολλες φωνές διαμαρτυρίας καί τίς αἰτιολογημένες ἐνστάσεις, Κυβερνητικός παράγων ἐδήλωσε, ὅτι οἱ ἐπιφυλάξεις ἦταν ἐλάχιστες. Τελικά, στό Ἑλληνικό Κοινοβούλιο ψηφίστηκε ὁ Νόμος 3984 τοῦ 2011 περί «Εικαζόμενης Συναίνεσης».  Ἡ  ἰσχύς τοῦ ἐπίμαχου ἄρθρου 9,  θά ἀρχίσει ἀπό 1ης Ιουνίου 2013. 

            Μετά λύπης διαπιστώνουμε, ὅτι ἀπό τό Νόμο, προκύπτουν  πολλά ἐρωτηματικά καί πολλές ἀνησυχίες. Δέν θά ὑπεισέλθω αὐτή τή στιγμή στό θέμα.  Προβληματίζομαι  ὅμως βαθύτατα.  

Στό σημεῖο αὐτό θέλω νά ἐπισημάνω καί νά δηλώσω μέ τόν πλέον κατηγορηματικό τρόπο, ὅτι ἡ ἀγάπη τῆς Ἐκκλησίας, τόσο τῶν Ποιμένων της, ὅσο καί τῶν πιστῶν μελῶν της,  ἀγκαλιάζει   μέ πολλή στοργή καί κατανόηση,  κάθε δότη ὀργάνων, πολύ δέ περισσότερο κάθε λήπτη μοσχεύματος, ὄχι μόνο μέ τήν προσευχή Της,  ἀλλά καί μέ ποικίλους τρόπους ἐνίσχυσης  καί συμπαράστασης.

Νά διευκρινιστεῖ ξανά καί νά ὑπογραμμισθεῖ, ὅτι ἡ ἔνστασίς μας καί ἡ φωνή διαμαρτυρίας μας,  δέν ἀφορᾶ περιπτώσεις δωρητῶν καί ληπτῶν διπλῶν ὀργάνων ἤ ἱστῶν (ὅπως γιά παράδειγμα νεφρῶν, μυελοῦ τῶν ὀστῶν, ἤ δέρματος). Ὑψώνεται, ὅμως στεντορία, πρός πᾶσαν κατεύθυνσιν, γιά τίς περιπτώσεις ἐκεῖνες, στίς ὁποῖες ὁ δότης, ἀπό τήν στιγμή πού θά τοῦ ἀφαιρεθεῖ ἕνα μόσχευμα, μοναδικό γιά τήν ἐπιβίωσή του  (ὅπως για παράδειγμα ἡ καρδιά), ἀφήνει τήν τελευταία του πνοή. 

Ἐδῶ ἐμπλέκεται τό μεγάλο ἐρώτημα: πότε  οἱ ἰατροί λαμβάνουν ἕνα ὄργανο ἀναγκαῖο, γιά  τήν ἐπιβίωση, ἀπό ἕναν δότη;   Ἐνῶ εἶναι ἀκόμη  ἐν ζωῇ,  διασωληνωμένος, ἴσως στό κρεβάτι κάποιας Μονάδας Ἐντατικῆς Θεραπείας ;  Ἤ ὅταν ἔχει παραδώσει τήν ψυχή του,  στόν Κύριο τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου;  Ἀνακύπτει δηλαδή ἡ ἐξέτασις, τοῦ χρονικοῦ σημείου τῆς χειρουργικῆς ἐπεμβάσεως.

Ἡ Ιερά Μητρόπολίς μας, προκειμένου νά ἐνημερώσει τό χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς ἐπαρχίας μας, ἀλλά καί ὁλοκλήρου τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ, διοργάνωσε στήν Γλυφάδα, τόν Μάρτιο τοῦ 2012,  ἡμερίδα  μέ  θέμα «Εἶναι πραγματικός θάνατος, ὁ λεγόμενος ‘’Ἐγκεφαλικός θάνατος’’» ;  Οἱ ἐκλεκτοί ὁμιλητές, ἀνέπτυξαν ἐμπεριστατωμένες εἰσηγήσεις, ἔβαλαν τόν δάκτυλον «ἐπί τόν τύπον τῶν ἤλων», καί βύθισαν τό νυστέρι ἑως τό κόκαλον τοῦ ζητήματος, ἀναδεικνύοντας συγκλονιστικές πτυχές τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καί τῆς ὑγιοῦς συνειδήσεως.

Γιά τοῦτο, ἔχουμε ἕναν ἐπιπλέον λόγο, νά ἐκφέρουμε καί πάλι δημοσίως τά συγχαρητήριά μας πρός τούς διοργανωτές τῆς σημερινῆς ἐκδηλώσεως, τήν Ἑστία Πατερικῶν Μελετῶν καί τήν Ἑνωμένη Ρωμηοσύνη, καί νά χαιρετίσουμε τίς ἐργασίες της Ἡμερίδας.  Ἰδιαιτέρως δε νά ἐπαινέσουμε τόν τετιμημένο Ποιμενάρχη τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας, τόν ἄξιο Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τόν φλογερό καί ἀκάματο ἀγωνιστή τῆς Ἀλήθειας,  τόν φίλτατο ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀδελφό, τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη   Πειραιῶς καί Φαλήρου κ. Σεραφείμ,  διότι ἔθεσε ὑπό τήν Αἱγίδα του,  τήν Ἡμερίδα.  Συνάμα, αἰσθανόμεθα τήν ὑποχρέωση, νά τόν εὐχαριστήσουμε ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς μας διότι προσεκάλεσε τιμητικῶς τήν Ἱερά Μητρόπολή μας, νά συμμετάσχη,  μέ τίς μικρές της δυνάμεις, εἰς τήν σημαντική σημερινή  ἐκδήλωση.

Προσευχόμεθα, ὁ Πανοικτίρμων Θεός, νά εὐλογεῖ τις ἐργασίες τῆς Ἡμερίδος, νά σκεπάζει τους ἐκλεκτούς εἰσηγητές, καί νά φωτίζει τούς ἁρμόδιους εἰδήμονες, ὥστε ἡ ἀνθρώπινη ζωή, νά χειρίζεται πάντοτε, ἕως θανάτου, ἀπό τούς χειρουργούς ἰατρούς, τούς ἴδιους τούς ἀσθενεῖς  καί ἀπό τούς πονεμένους οἰκείους τους, ὄχι ὡς ἐμπορεύσιμο εἶδος, ἀλλά, μέ σεβασμό καί ἀξιοπρέπεια, ὡς πολύτιμο καί ἀνεπανάληπτο δῶρο τοῦ Δημιουργοῦ. 

 Ὁ Θεός μαζί μας.    Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ.