Κυριακή ΙΕ΄Ματθαίου – Αποστολικό ανάγνωσμα

῾διωκόμενοι, ἀλλ᾽ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι᾽ (Β´Κορ. 4,9)

α. ῞Ενα ἀπό τά γνωστότερα καί πιό συχνά ἐπαναλαμβανόμενα ἀποστολικά ἀναγνώσματα στήν ᾽Εκκλησία μας  εἶναι τό σημερινό ἀπό τήν Β´ πρός Κορινθίους ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου. ῞Οπως καί ἄλλοτε εἴχαμε σημειώσει, στό ἀνάγνωσμα προβάλλεται ἡ ἀληθινή πίστη στόν Χριστό ὡς γεγονός τῆς φωτισμένης ἀπό τόν Θεό καρδιᾶς τοῦ ἀνθρώπου, πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά ζεῖ μέσα στό εὔθραστο σῶμα του τή ζωή τοῦ Χριστοῦ, ζωή δηλαδή πού κύριο γνώρισμα ἔχει τό Πάθος καί τόν Σταυρό Του, ἀλλά καί τήν ἄλλη ὄψη τοῦ Σταυροῦ, τήν ᾽Ανάστασή Του. ῎Ετσι οἱ ἀπόστολοι, ὅπως κατ᾽ ἐπέκταση καί κάθε πιστός, ῾ζοῦν τή θλίψη καί τίς δοκιμασίες χωρίς ὅμως νά καταβάλλονται, βρίσκονται σέ ἀδιέξοδο ἀλλά δέν ἀπελπίζονται, τούς καταδιώκουν ὅμως ὁ Θεός δέν τούς ἐγκαταλείπει, μπορεῖ νά πέφτουν κάτω ὅμως δέν χάνουν τόν ἀγώνα᾽. ῾Η καταδίωξη μάλιστα τῶν πιστῶν ὡς στοιχεῖο γνησιότητας τῆς μαθητείας τους στόν Χριστό εἶναι ἐκεῖνο πού χρήζει κάποιου ἰδιαίτερου σχολιασμοῦ: ῾διωκόμενοι, ἀλλ᾽ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι᾽.

β. 1. Κι ἄν βεβαίως ἡ θλίψη καί οἱ δοκιμασίες σφραγίζουν τήν κάθε ἀνθρώπινη ζωή ὡς καρποί τῆς πτώσης στήν ἁμαρτία, ὅμως ἐξίσου καί ὁ διωγμός πού ὑφίσταται ἕνας χριστιανός λόγω τῆς πίστης του στόν Χριστό ἀπαντᾶται μέ τήν ἴδια συχνότητα. Δέν ὑπάρχει δηλαδή χριστιανός, ὁ ὁποῖος στή ζωή του, λίγες ἤ περισσότερες φορές, νά μήν ὑπέστη ἤ νά μήν ὑφίσταται εὐθέως ἤ πλαγίως, σκληρά ἤ λιγότερα σκληρά ἐπίθεση ἤ ἀμφισβήτηση γιά τήν πίστη του. Δέν εἶναι μόνο ἡ διαχρονική πορεία τοῦ χριστιανισμοῦ πού ἐπιβεβαιώνει στό πρόσωπο ὅλων τῶν ἁγίων τήν πραγματικότητα αὐτή, ἀλλά καί ἡ ἐμπειρία τῶν χριστιανῶν καί στή σημερινή ἐποχή. ῞Οπως τό σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: ὁ ἴδιος καί οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι διώκονται γιά τή σχέση τους μέ τόν Χριστό, συνεπῶς τό ἴδιο -  τηρουμένων βεβαίως τῶν ἀναλογιῶν - ἰσχύει καί γιά κάθε πιστό τῆς κάθε ἐποχῆς.

Πρόκειται γιά ἕνα ῾νόμο᾽ πού φανέρωσε ὁ ἴδιος ὁ ᾽Ιησοῦς Χριστός, γιά νά δηλώσει ὅτι στό πρόσωπο τῶν μαθητῶν Του πάντοτε θά ὑπάρχει ἡ ἀντίδραση ἐναντίον ᾽Εκείνου. ῾Εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσι᾽. Καί τό ἴδιο ἐξέφρασαν καί οἱ ἀπόστολοι σάν τόν ἅγιο Παῦλο: ῾Πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ διωχθήσονται᾽. Μέ ἄλλα λόγια ἡ χριστιανική πίστη εἶναι ζωή δύσκολη, θλιμμένη ὁδός κατά τόν Κύριο, γι᾽ αὐτό καί δύσκολα ἀποδεκτή ἀπό τόν ἄνθρωπο πού θέλει νά πορεύεται κατά τά κριτήρια τοῦ κόσμου τούτου. Τό ῾οὐ γάρ πάντων ἡ πίστις᾽ τοῦ ἀποστόλου βρίσκει ἐδῶ τήν ἐξήγησή του.

2. Γιατί ἄραγε; Τί καθιστᾶ ῾ἀναγκαιότητα᾽ τόν διωγμό ὄχι μόνο τοῦ Χριστοῦ ἀλλά καί τῶν μαθητῶν Του;

Πρῶτον, τό γεγονός πού ἐπισημαίνει ὁ ἀπόστολος καί θίξαμε καί παραπάνω: ὁ χριστιανός ἑνωμένος ὀργανικά μέ τόν Χριστό λόγω τοῦ ἁγίου βαπτίσματός του - ῾ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθε᾽ - δέν μπορεῖ νά ζεῖ ἄλλη ζωή ἀπό τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Πάθος ἡ ζωή τοῦ Χριστοῦ; Πάθος καί ἡ ζωή τοῦ πιστοῦ Του. ῞Ολοι ἐκεῖνοι πού κατά καιρούς παλαιότερα ἤ καί νεώτερα θεώρησαν τήν ἔνταξή τους στό ζωντανό σῶμα τοῦ Χριστοῦ τήν ᾽Εκκλησία ὡς εὐκαιρία νά προβληθοῦν, νά ἀποκτήσουν ἐφήμερα πλούτη ἤ νά ἱκανοποιήσουν τίς ἐμπαθεῖς ὀρέξεις τους, εἶναι εὐνόητο ὅτι κατενόησαν ἐσφαλμένα τήν πίστη καί ὑπῆρξαν, ἄν ὄχι λεκτικά, στήν πράξη ὅμως βαθύτατα αἱρετικοί. Γι᾽ αὐτό καί ἡ ᾽Εκκλησία μας ποτέ δέν ἔμεινε στά λόγια κάποιου γιά νά δεῖ τήν πίστη του, ἀλλά στόν τρόπο τῆς ζωῆς του. ῾Οὐκ ἐν λόγοις ἡ ἀλήθεια, ἀλλ᾽ ἐν τοῖς πράγμασι᾽ πού λέει καί ὁ πατερικός λόγος, ὅπως καί  ῾Μισῶ διδάγματα οἷς ἐναντίος ὁ βίος᾽ πού σημειώνει ἐξίσου καί ὁ μέγας Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.

Δεύτερον, ἐκεῖνο πού ἐξηγεῖ τόν διωγμό πού ὑφίσταται ὁ πιστός χριστιανός ἀπό τούς ἐχθρούς τῆς πίστης εἶναι ὅτι ἡ ζωή του – συνέχεια ὅπως εἴπαμε τοῦ Χριστοῦ - ἀποτελεῖ πρόκληση γιά ἐκείνους. Τούς προκαλεῖ γιατί μέ τή φωτισμένη ἀπό τόν Θεό ζωή του ἀποκαλύπτει τή δική τους σκοτεινή ζωή, συνεπῶς ἀποτελεῖ τόν πιό σκληρό, χωρίς λόγια συνήθως, ἔλεγχό τους. ῾Ο λόγος τοῦ Θεοῦ καί στήν Παλαιά Διαθήκη - ῾ἐξαλείψομεν τόν δίκαιον, ὅτι δύσχρηστος ἡμῖν ἐστι᾽- ἀλλά κυρίως στήν Καινή διά στόματος ἁγίου ᾽Ιωάννου τοῦ Θεολόγου ἐπιβεβαιώνει τή σπουδαία αὐτή ἀνθρωπολογική ἀλήθεια. Στό ἐρώτημα γιά παράδειγμα  γιατί οἱ πολλοί στήν ἐποχή τοῦ Κυρίου - ἀλλά καί μετέπειτα - ἀπέρριψαν Αὐτόν πού ἦλθε ὡς τό φῶς τοῦ κόσμου, ἡ ἐξήγηση τοῦ εὐαγγελιστῆ ἦταν: ῾ἦν γάρ πονηρά αὐτῶν τά ἔργα᾽. Διότι ῾πᾶς ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τό φῶς καί οὐκ ἔρχεται πρός τό φῶς, ἵνα μή ἐλεγχθῇ τά ἔργα αὐτοῦ ᾽.

3. ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος ὅμως προεκτείνει τόν λόγο. ῎Αν ὁ διωγμός εἶναι στοιχεῖο πού σχετίζεται μέ τό εὔθραστο τῆς σωματικῆς ζωῆς τοῦ πιστοῦ, ὅμως ὁ θησαυρός τῆς πίστης ριζωμένος στήν καρδιά του ὡς χάρη Θεοῦ τοῦ δίνει τή δύναμη ὑπέρβασής του: ῾διωκόμενοι, ἀλλ᾽ οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι᾽. Μπορεῖ ὁ χριστιανός νά διώκεται, νά μή μπορεῖ νά σταθεῖ πουθενά στόν κόσμο τοῦτο ἀπό τίς ἀντίθεες δυνάμεις, ὅμως ἔχει τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ μονίμως καί ἀδιάκοπα στή ζωή του. Κι αὐτή τελικῶς εἶναι ἡ μεγαλύτερη εὐλογία καί ἡ μεγαλύτερη παρηγοριά του. Γιατί ῾εἰ ὁ Θεός ὑπέρ ἡμῶν τίς καθ᾽ ἡμῶν;᾽ ῎Εχεις μαζί σου τόν Δημιουργό σου, τόν Προνοητή τῆς ζωῆς σου, τόν Κυβερνήτη σου, τόν Κριτή σου καί θά φοβηθεῖς αὐτό πού συνιστᾶ τήν προσωρινότητα, ἔστω καί τή δύσκολη; Μέ ἄλλα λόγια ὁ ἀληθινός τόπος τοῦ χριστιανοῦ, ἡ χώρα του καί ἡ κατοικία του εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός του. Διότι σ᾽ Αὐτόν εἶναι ριζωμένος καί Αὐτός συνιστᾶ τό Α καί τό Ω τῆς ζωῆς του. ῾᾽Εγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τά κλήματα᾽. ῾Μείνατε ἐν ἐμοί κἀγώ ἐν ὑμῖν᾽. Συνεπῶς ὁ κάθε ξένος τόπος γιά τόν χριστιανό στόν κόσμο τοῦτο εἶναι καί δικός του τόπος ὡς δημιουργία τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί ἀντιστρόφως: κάθε δικός του θεωρούμενος τόπος πρέπει νά κατανοεῖται ὡς ξένος, γιατί ἀλλοῦ εἶναι ἡ πατρίδα καί ἡ κατοικία του. ῾Οὐκ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν᾽.

4. Κι αἰτία τῆς μόνιμης παρουσίας τοῦ Θεοῦ στή ζωή τοῦ πιστοῦ εἶναι βεβαίως ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Οἱ πάντες μπορεῖ νά μᾶς ἐγκαταλείψουν, ὄχι ὅμως ὁ Θεός. ῾Η ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι σάν τή δική μας πού ταλαντεύεται ἀνάλογα μέ τίς διακυμάνσεις τῶν συναισθημάτων μας ἤ τίς προκλήσεις τῶν συνθηκῶν τῆς ζωῆς. ῾Ο Θεός ὡς στοργικός Πατέρας μᾶς ἀγαπᾶ γιά ἐμᾶς τούς ἴδιους χωρίς νά ἐπηρεάζεται ἀπό τίς μικρότητες καί τίς ἀδυναμίες μας. Στέκεται πάντοτε δίπλα μας καί ποτέ ἀπέναντί μας. ῾Ο Θεός δηλαδή ἀπεχθάνεται τήν ἁμαρτία μας, ὄχι τό πρόσωπό μας. Καί στή μεγαλύτερη κατάντια μας καί στόν ἔσχατο ῞Αδη πού θά βρεθοῦμε, ᾽Εκεῖνος εἶναι παρών γιά νά μᾶς περιθάλψει. Πολύ περισσότερο βεβαίως ὅταν διωκόμαστε ἀπό τούς ἀνθρώπους γιά χάρη ᾽Εκείνου καί τοῦ Εὐαγγελίου Του. Τότε ἡ τρυφερότητά Του φτάνει στό ἀπώγειό της. Τότε ᾽Εκεῖνος γίνεται ὁ πανίσχυρος ὑπερασπιστής μας.

῎Ηδη ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκούγεται ὁ συγκλονιστικός λόγος τοῦ προφήτη τοῦ Θεοῦ: ῾Κι ἄν ὅλοι σέ ἐγκαταλείψουν, ἐγώ δέν πρόκειται νά σέ ἀφήσω. Κι ἄν ἡ μάνα ξεχάσει τό παιδί της, ἐγώ δέν πρόκειται ποτέ νά σέ ξεχάσω᾽. Ποιός φυσιολογικός ἄνθρωπος πού δέν ἔχει χάσει τό μυαλό του μπορεῖ νά ἀκούει τόν λόγο αὐτόν τοῦ Θεοῦ καί νά μήν κατανύσσεται; Ποιός  ἀκόμη καί μέ τήν πιό σκληρυμένη καρδιά δέν θά κλάψει καί δέν θά ὑποστεῖ ρωγμή στό βάθος του; Γι᾽ αὐτό καί ὁ πιστός δέν κινεῖται ἐκδικητικά ἐναντίον κανενός. Γιατί ξέρει ὅτι ῎Αλλος τόν ἔχει ἀναλάβει. ῾Δότε τόπον τῇ ὀργῇ. ᾽Εμοί ἐκδίκησις, ἐγώ ἀνταποδώσω, λέγει Κύριος παντοκράτωρ᾽.

γ. ῾Ο Κύριος ἦλθε στόν κόσμο καί ἀνέτρεψε τά δεδομένα τοῦ κόσμου τούτου. ῾Ο ἐφησυχασμός, ἡ ραθυμία, ἡ ἄνεση μπορεῖ νά ἀποτελοῦν ζητούμενα τοῦ κοσμικοῦ ἀνθρώπου, δέν συνθέτουν ὅμως τή  φυσιογνωμία τοῦ μαθητῆ τοῦ Χριστοῦ. ῾Ο χριστιανός βρίσκεται σέ ἑτοιμότητα δοκιμασίας καί θλίψης καί διωγμοῦ, γιατί αὐτόν τόν δρόμο περπάτησε ὁ ἀρχηγός Του κι αὐτός ὁ δρόμος εἶναι καί ὁ δικός του κλῆρος. Κι ἀκόμη: σ᾽ αὐτόν τόν δρόμο τόν δύσκολο καί θλιμμένο βρίσκεται καί ἡ χαρά καί ἡ μακαριότητά του. Γιατί ἐκεῖ συναντᾶται μέ τόν διωγμένο καί ἀπεριμμένο Κύριο. ῾Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης᾽. ῾Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καί διώξωσιν καί εἴπωσιν πᾶν ρῆμα καθ᾽ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. Χαίρετε ὅτι ὁ μισθός ὑμῶν πολύς ἐν τοῖς οὐρανοῖς᾽. 

Πρωτοπρ. Γεώργιος Δορμπαράκης - Ακολουθείν