Τι αλλαγές φέρνει το σχέδιο «Αθηνά»

Τη δημιουργία ενός Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου που θα φέρει τον τίτλο «Αδαμάντιος Κοραής» και ενός Ομόσπονδου Αττικού ΤΕΙ ανακοίνωσε ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, κατά την παρουσίαση του σχεδίου «Αθηνά». Στο σχέδιο περιλαμβάνεται και η μείωση του αριθμού των ΑΕΙ και ΤΕΙ από 40 σε 32, ενώ θα «εξαφανιστούν» από τον ακαδημαϊκό χάρτη 147 τμήματα. Συγκεκριμένα, 94 τμήματα θα απορροφηθούν από άλλα τμήματα και, σε κάποιες περιπτώσεις, από άλλα Ιδρύματα. Τα υπόλοιπα 53 τμήματα ουσιαστικά καταργούνται, είτε γιατί δεν δέχονται ούτε έναν φοιτητή τα τελευταία χρόνια ή γιατί δεν λειτούργησαν ποτέ για διάφορους λόγους.

 Στο νέο «υπερπανεπιστήμιο» θα υπάγονται διοικητικά η ΑΣΟΕΕ, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, το Πάντειο, το Γεωπονικό και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Το Ιδρυμα «Αδαμάντιος Κοραής» θα διοικείται και θα ελέγχεται από ένα διοικητικό συμβούλιο, ωστόσο οι πρυτανικές Αρχές και το συμβούλιο διοίκησης του κάθε ΑΕΙ θα συνεχίσουν να υφίστανται.

 Στην Αθήνα θα λειτουργήσουν συνολικά τρία πανεπιστήμια: το «Αδαμάντιος Κοραής», το Καποδιστριακό και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, τα οποία παραμένουν ανεξάρτητα. Παράλληλα, θα ιδρυθεί το Ομόσπονδο Αττικό ΤΕΙ, το οποίο θα αποτελείται από τα ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά και την ΑΣΠΑΙΤΕ (Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης).

Την ίδια ώρα, τα 533 πανεπιστημιακά και τεχνολογικά τμήματα της χώρας περιορίζονται σε 386, ενώ από τα 26 ΑΕΙ παραμένουν τα 20 και από τα 14 ΤΕΙ θα συνεχίσουν να λειτουργούν τα 12, πράγμα που σημαίνει ότι ο ακαδημαϊκός χάρτης «μικραίνει» κατά οκτώ ιδρύματα. Πλέον, Ιδρύματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης θα συναντά κανείς σε 52 πόλεις από τις 63 που υπήρχαν έως τώρα.

 Οπως διευκρίνισε ο κ. Αρβανιτόπουλος, όσα πανεπιστήμια της περιφέρειας έχουν λιγότερα από τέσσερα τμήματα θα απορροφώνται από άλλα, ενώ το διδακτικό και διοικητικό προσωπικό που υπηρετεί σε αυτά μεταφέρεται στα «μητρικά» ιδρύματα. Στα «μητρικά» ιδρύματα θα αναγκαστούν να «μετακομίσουν» και οι φοιτητές των τμημάτων που καταργούνται, συγχωνεύονται ή απορροφώνται από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά, μια και οι αλλαγές θα εφαρμοστούν στο μηχανογραφικό δελτίο που θα κληθούν να συμπληρώσουν οι υποψήφιοι σε λίγους μήνες. Πάντως, ο υπουργός Παιδείας δεσμεύτηκε ότι οι όποιες μετακινήσεις φοιτητικού πληθυσμού χρειαστεί να γίνουν θα είναι εντός της ίδιας περιφέρειας Σημειώνεται ότι το πτυχίο που θα αποκτήσουν όσοι ήδη σπουδάζουν σε τμήμα που καταργείται, συγχωνεύεται ή απορροφάται θα προέρχεται και θα φέρει τον τίτλο του «μητρικού» ιδρύματος.

 Εντεκα πόλεις μένουν χωρίς σχολές

 Η περιφέρεια είναι αυτή που πλήττεται περισσότερο από τις συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων. Οι πόλεις που μένουν χωρίς κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα είναι οι: Αγιος Νικόλαος, Ιεράπετρα, Αίγιο, Αμαλιάδα, Αργοστόλι, Βέροια, Εδεσσα, Λευκάδα, Λιβαδειά, Μουδανιά και Νάουσα. Οι τοπικοί άρχοντες των 11 πόλεων εξέφρασαν την έντονη αντίδρασή τους, καθώς θα ζημιωθούν από την απομάκρυνση της φοιτητικής και πανεπιστημιακής κοινότητας. Στο σχέδιο «Αθηνά» προβλέπεται η κατάργηση του Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδος, το οποίο απαρτίζεται από δύο τμήματα. Το τμήμα Περιφερειακής Οικονομικής Ανάπτυξης με έδρα στη Λιβαδειά απορροφάται από το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο «Αδαμάντιος Κοραής» και το τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική με έδρα στη Λαμία εντάσσεται στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Επιπροσθέτως, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδος απορροφάται από το Πανεπιστήμιο Πατρών, το οποίο στο εξής θα ονομάζεται Πανεπιστήμιο Πάτρας - Δυτικής Ελλάδος.

 Σε επίπεδο Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, συγχωνεύονται τα ΤΕΙ Λαμίας και Χαλκίδας και μετονομάζονται σε ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδος. Τα ΤΕΙ Πάτρας, Μεσολογγίου και Ιονίων Νήσων συνενώνονται υπό την ονομασία ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας και Ιονίων Νήσων. Και στις δύο περιπτώσεις, τα ιδρύματα σταματούν να είναι αυτόνομα και έχουν απώλειες στον αριθμό των τμημάτων τους. Τέλος, τα ΤΕΙ Λάρισας και Πελοποννήσου «χάνουν» κάποια τμήματα και μετονομάζονται σε ΤΕΙ Θεσσαλίας και Πελοποννήσου, προκειμένου να τονιστεί το όνομα της έδρας τους.

Μακεδονία: Οι απώλειες που μετρούν τα Ιδρύματα

 Στη συμπρωτεύουσα, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) διατηρεί την αυτονομία του, όμως απορροφώνται τρία από τα τμήματά του: το Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, το Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας και το Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Τα εν λόγω τμήματα παραμένουν στο ίδρυμα, αλλά μετονομάζονται και τα τρία σε τμήμα Ξένων Γλωσσών και Φιλολογίας και ενσωματώνονται στη Φιλοσοφική Σχολή.

Οσον αφορά τα υπόλοιπα ιδρύματα της πόλης, ο κ. Αρβανιτόπουλος εξέφρασε την επιθυμία του να αναβαθμιστεί το Διεθνές Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το οποίο θα συνδεθεί με ιδρύματα του εξωτερικού προκειμένου να προσελκύσει ξένους σπουδαστές.

Συνολικά, η συμπρωτεύουσα μετράει 18 απώλειες τμημάτων, καθώς μειώνονται από 70 σε 52, με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας να εξαφανίζεται οριστικά από τον χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης, καθώς συγχωνεύεται με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Επιπλέον, το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης ενώνεται με αυτό των Σερρών υπό τον τίτλο ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας. Από τη συγχώνευση αυτή το τεχνολογικό ίδρυμα της συμπρωτεύουσας δεν μένει αλώβητο, αφού χάνει αρκετά τμήματα. Αντιστοίχως, και το ΤΕΙ Καβάλας που μετονομάζεται σε ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχει απώλειες: Σταματούν να λειτουργούν τα τμήματα Βιομηχανικής Πληροφορικής, Αρχιτεκτονικής Τοπίου, Οινολογίας και Τεχνολογίας Ποτών, Θετικών Επιστημών και Κέντρο Ξένων Γλωσσών και Φυσικής Αγωγής.

 Τέλος, και στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας περιορίζονται σημαντικά τα τμήματα, καθώς παύουν να υπάρχουν, μεταξύ άλλων, αυτά των Χρηματοοικονομικών Εφαρμογών, της Λογιστικής, της Εμπορίας και Ποιοτικού Ελέγχου Αγροτικών Προϊόντων, του Διεθνούς Εμπορίου, των Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας και το Πληροφορικής, το Τεχνολογίας Υπολογιστών και το Μαιευτικής.

 Λιγότεροι (κατά 1.900 περίπου) οι υποψήφιοι του χρόνου

 Περίπου 1.900 λιγότεροι θα είναι την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά οι εισακτέοι μετά την εφαρμογή του σχεδίου «Αθηνά», σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του υπουργείου Παιδείας. Συγκεκριμένα, φέτος εισήχθησαν σε ΑΕΙ και ΤΕΙ συνολικά 51.485 υποψήφιοι μόνο από τα ημερήσια λύκεια (εξαιρούνται οι επιτυχόντες των τουριστικών, στρατιωτικών και εκκλησιαστικών σχολών), ενώ για το επόμενο έτος υπολογίζεται ότι ο αριθμός αυτός θα μειωθεί στις 49.600. Υπενθυμίζεται ότι το σύνολο των θέσεων που διεκδίκησαν οι μαθητές το περσινό καλοκαίρι ανήλθε στις 81.639.

 Οπως προκύπτει από τα νούμερα του υπουργείου Παιδείας, η μείωση στον αριθμό των εισακτέων δεν θα ξεπεράσει συνολικά το 4%, αλλά τα ΤΕΙ θα δεχθούν 30% λιγότερους υποψηφίους, ενώ τα ΑΕΙ 15% περισσότερους. Ειδικότερα ανά επιστημονικό πεδίο εκτιμάται ότι στο πρώτο (ανθρωπιστικές, νομικές και κοινωνικές σπουδές) θα μειωθούν οι θέσεις κατά 1.970 και στο δεύτερο (θετικές επιστήμες) θα αυξηθούν κατά 2.200. Ελάχιστα λιγότεροι προβλέπεται ότι θα είναι οι εισακτέοι στο τρίτο επιστημονικό πεδίο (επιστήμες υγείας), μόλις 26, ενώ περισσότερο αισθητή θα είναι η μείωση στο τέταρτο (τεχνολογικές επιστήμες) και στο πέμπτο (επιστήμες οικονομίας και διοίκησης), 983 και 1.023 θέσεις θα χαθούν αντιστοίχως.

 Περικοπές θα υπάρξουν και στον αριθμό των τμημάτων ανά επιστημονικό πεδίο: στο πρώτο θα περιοριστούν από 127 σε 112 και στο δεύτερο από 81 σε 66. Στο τρίτο επιστημονικό πεδίο που μέχρι σήμερα εντάσσονταν 54 τμήματα θα μείνουν τα 50 και στο τέταρτο από τα 142 θα συνεχίσουν να υφίστανται μόνο τα 110. Μόνο στο πέμπτο επιστημονικό πεδίο θα αυξηθούν τα τμήματα από 76 σε 148.

 Αναφορικά με τη βάση του «10», ο υπουργός Παιδείας διευκρίνισε ότι δεν είναι απαραίτητη η επαναφορά της, καθώς με τη μείωση των τμημάτων μειώνεται εκ των πραγμάτων και ο αριθμός των εισακτέων. Εντούτοις δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να εξεταστεί η εφαρμογή του μέτρου φέτος ή του χρόνου.

 Σε διαβούλευση για 45 ημέρες στο ενδεχόμενο βελτιωτικών ρυθμίσεων

 Να διορθώσει τις παθογένειες και τις στρεβλώσεις του παρελθόντος επιχειρεί το σχέδιο «Αθηνά», όπως υποστήριξε ο κ. Αρβανιτόπουλος. Παθογένειες στην δημιουργία ιδρυμάτων και τμημάτων που δεν λογοδοτούσε σε αναπτυξιακά κριτήρια αλλά στην εξυπηρέτηση του πελατειακού συστήματος και είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξει κατακερματισμός γνωστικών αντικειμένων. Ωστόσο και παρότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας προχώρησε στη συγχώνευση 94 τμημάτων, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο βελτιωτικών αλλαγών καθώς, όπως χαρακτηριστικά σημείωσε, «ο διάλογος συνεχίζεται» τουλάχιστον για τις επόμενες 45 ημέρες που το σχέδιο «Αθηνά» θα βρίσκεται σε διαβούλευση.

 Ετσι, από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά και μετά τις προωθούμενες συγχωνεύσεις, τα τμήματα Φιλοσοφικών Επιστημών μειώνονται κατά 10 (από 36 σε 26) και τα τμήματα Επιστημών Οικονομίας και Διοίκησης κατά 5 (από 40 σε 35). Στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, περισσότερα γνωστικά αντικείμενα διατηρούν τον αριθμό των τμημάτων τους. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι παραμένουν σε λειτουργία τα τέσσερα τμήματα Ψυχολογίας, τα 19 τμήματα Επιστημών Αρωγής, τα 16 τμήματα Επιστημών Υγείας, τα οκτώ τμήματα Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, τα 15 τμήματα Επιστημών της Τέχνης και τα τέσσερα τμήματα Θεολογικών Επιστημών.

Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει με τα ΤΕΙ, όπου οι περικοπές των τμημάτων είναι δραστικές: Από τα 31 τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων Συστημάτων και Οργανισμών επιβιώνουν μόλις τα εννέα και τα τμήματα Μηχανικών πληροφορικής μειώνονται από 22 σε εννέα. Τα τμήματα Φυτικής Παραγωγής, που δεν προσελκύουν το ενδιαφέρον των υποψηφίων και παρουσιάζουν μεγάλα ποσοστά φοιτητικής διαρροής, μένουν μισά (από 13 γίνονται έξι). Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και τα τμήματα Τεχνολόγων, Πολιτικών Μηχανικών και Τοπογράφων, που οδηγούνται εκ των πραγμάτων σε περιορισμό από 13 σε πέντε.

 Σταθερό διατηρούν τον αριθμό τους τα τμήματα Φυσικοθεραπείας (τέσσερα), Αυτοματισμού (τέσσερα), Διατροφής και Διαιτολογίας (τρία), Ιατρικών Εργαστηρίων (τρία), Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης (δύο), Αισθητικής (δύο), Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος (δύο), Προστασίας και Συντήρησης Πολιτιστική Κληρονομίας (δύο) και Βρεφονηπιοκομίας (δύο). Είναι εμφανές ότι όσα γνωστικά αντικείμενα δεν έχασαν τμήματα, το πέτυχαν κυρίως επειδή είναι μικρός ο αριθμός τους. Δευτερευόντως, διατηρήθηκαν γιατί επιλέγονται από υποψηφίους, οι οποίοι ενδιαφέρονται περισσότερο να παραμείνουν στον τόπο κατοικίας τους κατά τις σπουδές τους και λιγότερο για το αντικείμενο αυτών.

 Εύη Πανταζοπούλου - Δημοκρατία, 1/2/2013