Οθωμανικά Βαλκάνια ονειρεύονται οι Τούρκοι

Με στρατιωτικές συνεργασίες, εμπορικές συμφωνίες και αξιοποίηση του μουσουλμανικού στοιχείου, η Αγκυρα μπαίνει στην «πίσω αυλή» της Ελλάδας

ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΟΝΗ των Χριστουγέννων ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας Βετζντί Γκιονούλ προσέφερε έναν... μποναμά στα Σκόπια. Η συμφωνία που υπέγραψε με τον σκοπιανό ομόλογό του Ζόραν Κονιανόφσκι λέει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν θα χορηγήσει στρατιωτική βοήθεια 1 εκατ. δολαρίων στην πΓΔΜ το 2011,επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη του άξονα Αγκυρας- Σκοπίων που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1990. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι τουρκική εταιρεία αγόρασε προσφάτως το αεροδρόμιο των Σκοπίων. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένες πληροφορίες, οι Τούρκοι εμφανίζονται πρόθυμοι να μεσολαβήσουν μεταξύ Σλαβομακεδόνων και Αλβανών για τη διασφάλιση της... σταθερότητας στην πΓΔΜ. Το γεγονός αυτό δεν είναι αποσπασματικό. Με αιχμή τις θεωρίες του Αχμέτ Νταβούτογλου, η Αγκυρα απλώνει σταθερά τα τελευταία χρόνια την πολιτική και οικονομική επιρροή της στη Βαλκανική, θέλοντας να στείλει και ένα μάθημα στην Ευρωπαϊκή Ενωση ότι αποτελεί αυτόνομο παίκτη στη διεθνή σκηνή.

Αυτή τη στιγμή η Τουρκία απειλεί ευθέως να εκτοπίσει- αν δεν το έχει ήδη κάνει, όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι- την ελληνική παρουσία στα Βαλκάνια που με τόσο κόπο είχε οικοδομηθεί μετά τους πολέμους στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Την ίδια στιγμή η Αθήνα, εγκλωβισμένη στην οικονομική κρίση, με μειωμένη επιρροή και με τις ελληνικές τράπεζες να μην παίζουν πλέον τον ρόλο που είχαν πριν από λίγο διάστημα, δίνει μάχη χαρακωμάτων να κρατήσει τις θέσεις της, παίζοντας κυρίως το χαρτί της ένταξης των βαλκανικών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Τον περασμένο Μάρτιο το πρώτο τουρκικό υποβρύχιο κατέπλευσε στον ναύσταθμο του Δυρραχίου που, σημειωτέον, έχει κατασκευασθεί με τουρκικά κεφάλαια. Αυτό ήταν το τελευταίο επεισόδιο στο μακρύ σίριαλ της αλβανοτουρκικής στρατιωτικής συνεργασίας που ξεκίνησε το 1994.

Οι δεσμοί των δύο χωρών έχουν ενισχυθεί ραγδαία μετά το 1997, όταν ξέσπασε στην Αλβανία το «σκάνδαλο των πυραμίδων». Η συνεργασία αυτή επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της άμυνας. Οταν μετά το 1997 καταστράφηκε η ναυτική βάση υποβρυχίων Πασά Λιμάν στον κόλπο του Αυλώνα, η Αγκυρα έσπευσε να επωφεληθεί. Οι Τούρκοι έδωσαν περίπου 10 εκατ. δολάρια για να την επισκευάσουν και να αποκτήσουν έτσι ασφαλές αγκυροβόλιο στην Αδριατική.

Στρατιωτική συνεργασία με την Αλβανία

Η Αγκυρα επιδιώκει να χτίσει εξαρχής και την αλβανική Αεροπορία. Μετά την ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2009, η συνεργασία συνεχώς ενισχύεται.

Η Τουρκία ανέλαβε μάλιστα την ανακατασκευή της αεροπορικής βάσης του Κούτσοβε, νοτίως των Τιράνων. Παράλληλα, κάθε χρόνο εκπαιδεύονται στην Τουρκία ιπτάμενοι αξιωματικοί και δόκιμοι χειριστές, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι η Αγκυρα θα έβλεπε με καλό μάτι την πώληση ή και την εκμίσθωση (leasing) στην Αλβανία μαχητικών αεροσκαφών, κυρίως F-16.

Η τουρκική επιρροή στην Αλβανία έχει αρχίσει να ενοχλεί ακόμη και την αλβανική ηγεσία, επισημαίνουν άριστα ενημερωμένες πηγές για τα τεκταινόμενα στη χώρα. Σημειώνουν μάλιστα ότι αυτή η ανησυχία έχει κοινοποιηθεί και προς την Αθήνα ώστε αυτή να προβεί στις κατάλληλες κινήσεις.

Να σημειωθεί εδώ ότι τουρκικά κονδύλια φαίνεται να κατευθύνονται και προς οργανώσεις των Τσάμηδων που, ας μην ξεχνάμε, συμμετέχουν πλέον στην ασταθή κυβέρνηση του Σαλί Μπερίσα. Αν προσθέσει κανείς σε αυτά και την ανάμειξη, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τουρκικών κύκλων ώστε να «παγώσει» η συμφωνία Ελλάδος- Αλβανίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, αντιλαμβάνεται τα προβλήματα που ανακύπτουν για την Αθήνα.

«Ο Αχμέτ Νταβούτογλου οραματίζεται τη Σερβία ως τον βασικό εταίρο της Τουρκίας στα Δυτικά Βαλκάνια» λέει στο «Βήμα» ο Ούλας Ντόγκα Εράλπ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Σαμπαντζί και συγγραφέας πολλών μελετών για τα Βαλκάνια.

Πράγματι, από το 2009 οι σερβοτουρκικές σχέσεις έχουν μπει σε νέα εποχή. Τον Οκτώβριο του 2009 ο Αμπντουλάχ Γκιουλ έγινε ο πρώτος τούρκος πρόεδρος που επισκέφθηκε το Βελιγράδι μετά το 1986.

«Μια σταθερή και ευημερούσα Σερβία είναι το κλειδί για τη σταθερότητα τόσο στη Βοσνία όσο και στο Κοσσυφοπέδιο» εξηγεί ο τούρκος καθηγητής.

«Ο σέρβος πρόεδρος Μπορίς Τάντιτς αναγνωρίζει τις ευκαιρίες που προσφέρει η αναβάθμιση των σχέσεων με την Τουρκία, ιδιαίτερα όσον αφορά την κατασκευή έργων υποδομής.

Η άρση της χορήγησης βίζας θα άρει και τα αρνητικά στερεότυπα, ενώ η Αγκυρα είναι και πρόθυμη να παίξει ρόλο στις συνομιλίες Βελιγραδίου- Πρίστινας για το Κοσσυφοπέδιο υπό την αιγίδα της ΕΕ» καταλήγει ο κ. Εράλπ.Το μεγάλο παιχνίδι Αγκυρας- Βελιγραδίου

Η Αγκυρα δίνει μεγάλο βάρος τόσο στις σχέσεις της με την Πρίστινα όσο και με τους μουσουλμάνους του Σαντζάκ.

Με την πρώτη επιδιώκει δημιουργία «ειδικής σχέσης», γι΄ αυτό και αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου την επαύριον της κήρυξής της. Θέλει επίσης να αναγνωριστεί το σημαντικό τουρκικό στοιχείο ως μειονότητα, ενώ υπάρχει ισχυρή παρουσία σε κολέγια και ιδιωτικά σχολεία. Ιδρύθηκε επίσης τουρκικό πανεπιστήμιο, ενώ περίπου 100 φοιτητές λαμβάνουν κάθε χρόνο υποτροφία για τουρκικά πανεπιστήμια.

Δεν παραμελεί όμως και τις οικονομικές σχέσεις, όπως φάνηκε και από την επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Πρίστινα τον Νοέμβριο του 2009. Οι εμπορικές συναλλαγές διπλασιάστηκαν μεταξύ 2007 και 2008, με την ανοδική πορεία να συνεχίζεται. Η τουρκική εταιρεία Limak κέρδισε το συμβόλαιο διαχείρισης του αεροδρομίου της Πρίστινας για την επόμενη 20ετία και θα επενδύσει περισσότερα από 100 εκατ. δολάρια για την υποδομή του. Επίσης, η κοινοπραξία της τουρκικής Εnka και της αμερικανικής Βechtel ανέλαβε την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου που θα συνδέσει το Κοσσυφοπέδιο με την Αλβανία και τη Σερβία.

Πρόκειται για ένα έργο συνολικού κόστους άνω των 800 εκατ. ευρώ. Οσο για το Σαντζάκ; Ο μουσουλμανικός πληθυσμός του αποτελεί «μάννα εξ ουρανού» για την Αγκυρα.

«Το Βήμα»09/01/2011 – Αγγελος Αθανασόπουλος