Η περίεργη φιλία Σερβίας-Τουρκίας

Στις 11 Ιουλίου ο πρόεδρος της Σερβίας Boris Tadic, απέδωσε τιμές στις 8.000 νεκρών Βοσνίων μουσουλμάνων που δολοφονήθηκαν πριν από 15 χρόνια, όταν η πόλη Srebrenica έπεσε στα χέρια των Σερβοβόσνιων. Εν τω μεταξύ, στο Novi Sad της βόρειας Σερβίας, διεξάγεται το 10^ο ετήσιο φεστιβάλ μουσικής «Έξοδος», που ονομάστηκε έτσι ώστε να θυμίζει την έξοδο της χώρας από τον εθνικισμό. Και πράγματι, για τους περισσότερους νέους που σπεύδουν να περάσουν καλά, οι πόλεμοι της Σερβίας είναι κάτι που απλώς διαβάζουν στα βιβλία της ιστορίας.

Όχι όμως για όλους. Ο Σερβοβόσνιος Ratko Mladic συνεχίζει να καταζητείται με τη κατηγορία της πρόκλησης γενοκτονίας. Όταν οδήγησε το στρατό του εναντίον της Srebrenica το 1995, περηφανεύτηκε πως απελευθέρωσε τη πόλη από τους «Τούρκους», όπως αποκαλούσε υποτιμητικά τους Βόσνιους μουσουλμάνους.

Κατά μεγάλη ειρωνεία, η Τουρκία σήμερα αποτελεί τον καλύτερο φίλο της Σερβίας. Αφού απηύθυνε χαιρετισμό στη τελετή της Srebrenica, ο Recep Tayyip Erdogan επισκέφτηκε το Βελιγράδι. Είχε προηγηθεί μια σειρά συμφωνιών μεταξύ των δυο χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της κατάργησης της βίζας. Μια συμφωνία περί ελεύθερου εμπορίου θα αρχίσει να ισχύει από τον Σεπτέμβριο.

Παρέα με τον Tadic, ο Τούρκος ηγέτης επισκέφτηκε τη σερβική πόλη Sandzak που κατοικείται από μουσουλμάνους, όπου και εγκαινίασε ένα τουρκικό πολιτιστικό κέντρο. Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία παίρνει πολλές πρωτοβουλίες στα δυτικά Βαλκάνια, προσπαθώντας να φέρει πιο κοντά τους Βόσνιους μουσουλμάνους με τις άλλες ισλαμικές ομάδες της περιοχής. Οι παλαιότερες όμως προσπάθειες της Τουρκίας για κυρίαρχο ρόλο στη περιοχή, δεν ήταν και τόσο ευπρόσδεκτες. Το φεστιβάλ «Έξοδος» διεξάγεται δίπλα στο μεγάλο κάστρο του Petrovaradin, στις όχθες του Δούναβη, που χτίστηκε από τους Αυστριακούς πριν από 300 χρόνια σε μια προσπάθεια να αμυνθούν εναντίον των Οθωμανών Τούρκων της εποχής.

Σήμερα το κάστρο είναι αρκετά πιο φιλόξενο. Όμως οι επισκέπτες του φεστιβάλ ήταν σαφώς λιγότεροι από άλλες χρονιές, καθώς η οικονομική κρίση έπληξε ιδιαίτερα τους νέους της Σερβίας και άλλων γειτονικών χωρών. Ο υπουργός Εμπορίου Slobodan Milosavljevic δηλώνει πως η οικονομία αναμένεται να παρουσιάσει ανάπτυξη της τάξης του 2% φέτος, μετά τη μείωση του 3% το 2009. Η όποια αισιοδοξία όμως φθίνει. Ένας λόγος είναι η βραδυπορία στις διαδικασίες ένταξης της Σερβίας στην ΕΕ. Πολλοί ανησυχούν ότι η περίπτωση του Κοσσόβου θα τις καθυστερήσει ακόμη περισσότερο. Η Σερβία κατέθεσε το αίτημά της για είσοδο στην ΕΕ τον περασμένο Δεκέμβρη, όμως η Γερμανία αφήνει να εννοηθεί πως δεν επιθυμεί περαιτέρω μεγέθυνση της ΕΕ μέχρι να μπει σε αυτήν και η Κροατία, πιθανώς το 2012 ή το 2013. Αν η Σερβία προκαλέσει προβλήματα σε σχέση με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Κοσσυφοπέδιο, οι Γερμανοί (και άλλοι) θα έχουν τη τέλεια δικαιολογία για να την αφήσουν εκτός.

Ο βασικός στρατηγικός στόχος των Σέρβων είναι η είσοδός τους στην ΕΕ, αλλά όπως λέει ο Milosavljevic, αν αυτό φανεί ακατόρθωτο, τότε η χώρα του θα στραφεί προς τη Ρωσία, τη Κίνα και τη Τουρκία. Σε δύο χρόνια από σήμερα θα συμπληρωθεί ένας αιώνας από τότε που οι Τούρκοι εκδιώχθηκαν από τα Βαλκάνια στα οποία κυριάρχησαν επί σχεδόν 500 χρόνια. Δεν φαίνεται να υπάρχει «Έξοδος» από τη παραδοξότητα της ιστορίας.

AntinewS - Economist