Ἡ ἁγία Μακρίνα (19 Ἰουλίου) (+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ἡ ἁγία Μακρίνα

(Ομιλία του †Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ἡ ἁγία Μακρίνα, ἀγαπητοί μου, ἔζησε τὸν τέταρτο (Δ΄) αἰῶνα σὲ μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες πόλεις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τὴν Καισάρεια τῆς Καππαδοκίας. Γεννήθηκε τὸ 327 μ.Χ.. Ἀνῆκε σὲ πολύτεκνη οἰκογένεια καὶ ἦταν τὸ πρῶτο καὶ μεγαλύτερο παιδί. Ἡ μητέρα της,ἡ ἁγία Ἐμμέλεια, εἶχε σύζυγο τὸν Βασίλειο,καὶ ἀπὸ τὸ γάμο τους ἀπέκτησαν δέκα παιδιά, τέσσερα ἀγόρια - ἕξι κορίτσια. Ἡ οἰκογένεια αὐτὴ εἶνε ὑπόδειγμα οἰκογενείας.Ἡ ἁγία Μακρίνα, ὡς μεγαλύτερη, ἀναδείχθηκε δεύτερη μάνα τοῦ σπιτοῦ . Φρόντιζε μὲστοργὴ γιὰ τ᾿ ἀδέρφια της καὶ συνέβαλε στὴν διαπαιδαγώγησί τους.

Τρεῖς ἔγιναν ἐπίσκοποι· ὁ ἕνας εἶνε ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ δεύτερος εἶνε ὁ Γρηγόριος Νύσσης, ὁ τρίτος εἶνε ὁ Πέτρος ἐπίσκοπος Σεβαστείας· τὸ τέταρτο ἀγόρι, ὁ Ναυκράτιος, ἔγινε μοναχός. Εἶχε δὲ καὶ πέντε ἀδελφές. Ὁ πρῶτος ἀπὸ τὰ ἀγόρια, ὁ Μέγας Βασίλειος, εἶνε καύχημα τῆς Ἐκκλησίας· σοφὸς ἱεράρχης, ποὺ σπούδασε τὴν ἑλληνικὴ σοφία στὴν Ἀθήνα, μετὰ ἐπέστρεψε στὴν πατρίδα του, καὶ τέλος ἔγινε ἐπίσκοπος Καισαρείας. 

Ὁ Μέγας Βασίλειος στὴν ἀρχὴ εἶχε κλίσι στὸ δικηγορικὸ ἐπάγγελμα καὶ διέπρεπε σ᾿ αὐτό. Ἀλλὰ ἡ ἁγία Μακρίνα ἐπέδρασε στὸν χαρακτῆρα του καὶ τὸν ἔστρεψε σὲ πνευματικὰ ἐνδιαφέροντα καὶ μελέτες, καθὼς καὶ τὰ ἄλλα μικρότερα ἀδέρφια της. Ὑπάρχει μία ὡραία εἰκόνα, ποὺ παριστάνει τὴν ἁγία Μακρίνα νὰ περιποιῆται τὸ μικρότερο ἀδελφό της τὸν Πέτρο.
Ἡ Μακρίνα διακρινόταν γιὰ τὸ κάλλος της,τὸ σωματικὸ καὶ τὸ ψυχικό. Ἀπὸ μικρὴ διδάχθηκε τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως, τὶς ὁποῖες ἐφύλαττε μὲ ζῆλο. Ἦταν ἀρκετὰ μορφωμένη. Σὲ νεαρὰ ἡλικία μνηστεύθηκε ἕναν ἐκλεκτὸ νέο τῆς Καισαρείας. Ἀλλὰ προτοῦ νὰ γίνῃ ὁ γάμος ὁ μνηστήρας της ἀπεβίωσε ἐνῷ βρισκόταν σὲ ταξίδι γιὰ τὴν συλλογὴ δημοσίων φόρων. Ἐν συνεχείᾳ, μολονότι πολλοὶ τὴ ζητοῦσαν νὰ τὴν πάρουν σύζυγο, ἐκείνη δὲν θέλησε πλέον ἄλλο γάμο. Ἔμεινε στὸ σπίτι.Προτίμησε τὴ χηρεία παρ᾿ ὅλες τὶς δυσκολίες της. Ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ κάθε κοσμικὴ συναναστροφὴ καὶ ἀφωσιώθηκε στὴν καλλιέργεια τῶν ἀρετῶν. Συγχρόνως βοηθοῦσε τὴ μητέρα της στὴν ἀνατροφὴ τῶν μικροτέρων ἀδελφῶν της. Εὐγενὴς ψυχὴ ἡ Μακρίνα, βλέποντας τὴ ματαιότητα τῆς παρούσης ζωῆς, ἀπεφάσισε ν᾿ ἀφοσιωθῇ πλέον ἐξ ὁλοκλήρου στὸ Θεό .Ἀνεχώρησε καὶ ἀπεσύρθη μαζὶ μὲ τὴ μητέρα της σ᾿ ἕνα ἐρημικὸ ἀγρόκτημά τους στὸν Πόντο, μέσα σ᾿ ἕνα θαυμάσιο τοπίο μὲ βλάστησι καὶ δάση, ὅπου ἀκούγονταν τὰ κελαϊδήματα τῶν πουλιῶν καὶ ἔτρεχε ὁ Ἴρις ποταμός. Ἐκεῖ ἔχτισαν ἕνα γυναικεῖο μοναστήρι. Ἐκεῖ ἐμόνασε καὶ ἀσκήτευε. Ἔζησε μὲ προσευχή, μὲ μελέτη τῶν Γραφῶν καὶ μὲ ἀγαθοεργία. Ἡ ἁγία ζωή της εἵλκυσε καὶ ἄλλες γυναῖκες. Ἔτσι σχηματίσθηκε ἕνα κοινόβιο, ψυχὴ τοῦ ὁποίου ἦταν ἡ ἁγία Μακρίνα, προεστῶσα τοῦ ἱεροῦ παρθενῶνος.Κοντὰ ἐκεῖ ἐμόναζε καὶ ὁ ἀδελφός της Βασίλειος. Ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ λίγο, ἀρκετὰ νέος, ὁ Μέγας Βασίλειος ἀπέθανε . Ἡ κοίμησίς του σκόρπισε θλῖψι καὶ πένθος στὶς ἐκκλησίες καὶ μάλιστα στὸ οἰκογενειακό του περιβάλλον.Ἔδωσε δὲ ἀφορμὴ νὰ γίνουν τότε συζητήσεις καὶ νὰ λεχθοῦν πολλὰ γύρω ἀπὸ τὸ θάνατο καὶ τὴν ἀθανασία τῆς ψυχῆς.Ἀλλὰ καὶ ἡ ἁγία Μακρίνα δὲν ἔζησε πολύ.Ἔφθασε καὶ τὸ δικό της τέλος.

Λίγο πρὸ τῆς κοιμήσεώς της ἔσπευσε κοντά της ὁ ἄλλος ἀδελφός, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἐπίσκοπος Νύσσης, ἀφοῦ διήνυσε μεγάλη ἀπόστασι. Ὅταν ἔφτασε ἦταν ἡ τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς της. Συναντήθηκαν τὰ δύο ἀδέρφια καὶ δάκρυσαν. Θυμήθηκαν τὰ παιδικά τους χρόνια τὴν ἁγία τους μητέρα, τὸν καλό τους πατέρα,τὴ σοφὴ γιαγιά τους ποὺ ἦταν κόρη ὁμολογητοῦ, ὅλα ἐκεῖνα τὰ ὡραῖα ποὺ εἶχαν ζήσει.Πρὸ παντὸς θυμήθηκαν τὸν ἀδελφό τους τὸν Μέγα Βασίλειο, καὶ ὁ πρόσφατος θάνατός του ἔδωσε ἀφορμὴ νὰ ὑψωθοῦν σὲ ὕψη πνευμα-τικῶν σκέψεων. Μεταξὺ ἁγίας Μακρίνης καὶ Γρηγορίου Νύσσης διεξήχθη ἕνας διάλογος,τὸν ὁποῖον ἐγὼ θεωρῶ ἀνώτερο ἀπὸ τὸν Φαίδωνα τοῦ Πλάτωνος· ὕψιστος διάλογος, ὁ ὁποῖος ἔχει μεταφραστῆ στὰ νεοελληνικά, δημοσίευσα δὲ καὶ ἐγὼ ἐπ᾿ αὐτοῦ σχετικὸ ἄρθρο (βλ. «Τὰ Μακρίνεια – Περὶ ἀναστάσεως νεκρῶν καὶ ἀθανασίας ψυχῆς» περιοδ. «Χριστ. Σπίθα» φ. 300-301/Ἰαν.-Φεβρ. 1967, σσ. 2-3) .Ἔτσι λοιπὸν ἡ ἁγία Μακρίνα, ἀφοῦ ἔζησεμὲ ἄσκησι καὶ ἁγιότητα, παρέδωσε τὴν ψυχή της στὸν Κύριο τὸ 379 μ.Χ. σὲ ἡλικία 52 ἐτῶν.

Ἡ κηδεία της ἔγινε πάνδημος. Συνέρρευσαν ἀπ᾿ ὅλα τὰ μέρη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας πολλοὶ καὶκήδευσαν τὸ ἅγιο σκήνωμά της μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸν ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης.

Ἐκεῖνο ποὺ θέλω τώρα νὰ τονίσω, ἀγαπητοί μου, μὲ ἀφορμὴ τὴν οἰκογένεια τῆς ἁγίας Μακρίνας εἶνε, ὅτι ὁ γάμος εἶνε μυστήριο, ἕνα ἀπὸ τὰ ἑπτὰ μυστήρια. Ὁ λεγόμενος πολιτικὸς «γάμος» δὲν εἶνε μυστήριο, οὔτε συμφωνεῖ μὲ τὰ ἤθη τοῦ λαοῦ μας. Μία μικρὴ μειονότης, δύο στοὺς ἑκατό, κάνουν πολιτικὸ«γάμο». Ἐπιρροὲς ξένων πίεσαν νὰ ψηφιστῇ ὁ σχετικὸς νόμος. Ἐμεῖς κάναμε ἀγῶνα ἐναντίον του. Στὸν Ἅγιο Γερμανὸ Πρεσπῶν ἀρνηθήκαμε ὄχι τὴν ταφὴ ἀλλὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ κηδεία ἑνός, ὁ ὁποῖος παρ᾿ ὅλες τὶς συμβουλές μας ἐπέμενε νὰ τελέσῃ πολιτικὸ «γάμο»,διότι ἦταν ἄθεος. Δὲν ὑποκύψαμε. Διότι ἀπόφασις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας εἶνε, ὅσοι τελοῦν πολιτικὸ «γάμο» νὰ στεροῦνται κάθε εὐλογία· διαγράφονται ἀπὸ τὸν κατάλογο τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ γάμος λοιπὸν εἶνε μυστήριο. Ὑπῆρξανὅμως ὡρισμένοι ποὺ πολεμοῦσαν τὸ γάμο, διότι τὸν θεωροῦσαν ὡς κάτι τὸ ἁμαρτωλό. Αὐτὸ εἶνε αἵρεσις, τὴν ὁποία καταδικάζει ἡ Ἐκκλησία. Σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τοῦ ἀποστόλου Παύλου (βλ. Α΄ Τιμ. 4,3) , ὅποιος «κωλύει» δηλαδὴ ἐμποδίζει τὸ γάμο, πλανᾶται καὶ ἁμαρτάνει.

Ἀλλ᾿ ὅπως εἶνε αἵρεσις τὸ νὰ ἐμποδίζῃ κανεὶς τὸ γάμο, ἔτσι καὶ ἀκόμα περισσότερο εἶνε αἵρεσις τὸ νὰ ἐμποδίζῃ κάποιος τὸ παρθενεύειν, τὴν παρθενικὴ ζωή . Διότι ἡ παρθενία εἶν εἀνώτερη βαθμίδα ζωῆς, ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία· «Τοῖς ἐρημικοῖς, ζωὴ μακαρία ἐστί,θεϊκῷ ἔρωτι πτερουμένοις» (Παρακλ., ἦχ. πλ. α΄, ἀναβ.). Ἡ παρθενικὴ ζωὴ διακρίνεται σὲ «δύο ἀδελφὰ ῥεύματα», ὅπως γράψαμε κ᾿ ἐμεῖς σὲ ἕνα βιβλίο μας· τὸ ἕνα ῥεῦμα εἶνε ὁ μοναχισμὸς καὶ τὸ ἄλλο ἡ ἱεραποστολή, οἱ ἱεραπόστολοι, αὐτοὶ ποὺ δὲν φεύγουν στὴν ἔρημο ἀλλὰ μένουν μέσα στὴν κοινωνία καὶ ἐργάζονται γιὰ τὴν σωτηρία τῶν ψυχῶν.Σήμερα γίνεται πόλεμος ἐναντίον τοῦ παρθενικοῦ βίου · ὄχι τόσο τοῦ μοναστηριακοῦ ὅσο τοῦ ἱεραποστολικοῦ βίου ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν. Πόλεμος σφοδρὸς ἐκ μέρους ἀθέων,ἐκ μέρους δημοσιογράφων, ἀλλὰ καὶ ἐκ μέρους ἐπισκόπων, ἀκόμη καὶ μοναχῶν.

Πόλεμος ἀπὸ παντοῦ. Ἀλλ᾿ ὁ φοβερώτερος ἐχθρὸς τοῦ παρθενικοῦ βίου ξέρετε ποιός εἶνε; Εἶνε ἡ ὑπογεννητικότης!

Ἡ πολύτεκνη οἰκογένεια τῆς ἁγίας Μακρίνας ἔδωσε τόσα παιδιὰ νὰ ὑπηρετήσουν τὴν Ἐκκλησία. Οἱ σημερινὲς οἰκογένειες, μὲ σατανικὰ μέσα, δὲν γεννοῦν πλέον παιδιά· γι᾿ αὐτὸ κι ἀπὸ τὰ λίγα ποὺ γεννιοῦνται δὲν θέλουν ν᾿ ἀφιερωθῇ στὸ Θεὸ κανένα. Πολλοὶ σοῦ λένε ὅτι θρησκεύουν. Ἀλλ᾿ ἅμα τοὺς ρωτήσῃς, πόσα παιδιὰ ἔχουν, ὅλοι σχεδὸν ἀπαντοῦν· «Δύο», «δύο»,«δύο»… Ἐμίσησα τὸν ἀριθμὸ δύο. Ἔχουμε τὰ λιγώτερα παιδιὰ στὰ Βαλκάνια. Ἀλβανία,Σερβία, Βουλγαρία εἶνε γεμᾶτες παιδιά· ἡΤουρκία; δὲν περιγράφεται ἡ ὑπεργεννητικότητά της· ἕνας Τοῦρκος πεθαίνει, δώδεκα γεννιῶνται. Στὴν Ἑλλάδα ἕνας Ἕλληνας πεθαίνει, μισὸς γεννιέται! Θεέ μου, δολοφόνοι!… Τί νὰ τὴν κάνῃς τέτοια θρησκευτικότητα; Τὸ μεγαλύτερο ἔγκλημα εἶνε ὁ φόνος τοῦ παιδιοῦ.

Γεννοῦν λοιπὸν δύο παιδάκια, καὶ προγραμματίζουν· τὸ ἕνα γιατρός, τὸ ἄλλο καθηγητής. Καὶ ποιός θὰ ὑπηρετήσῃ τὸ Θεό, ποιός θὰ γίνῃ καλόγερος;

Ἄ, ὄχι καλόγερος!… Τέτοιους γονεῖς, ποὺ ἐμποδίζουν τὰ παιδιά τους νὰ ζήσουν τὴν παρθενικὴ ζωή, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τοὺς ὀνομάζει ἀπίστους. Διότι ἡ ἐπιθυμία τῆς παρθενικῆς ζωῆς εἶνε σπόρος οὐράνιος,ποὺ ὁ Θεὸς τὸν σπέρνει μέσα σὲ ἐκλεκτὲς ψυχές. Αὐτὲς τώρα σπανίζουν πλέον.Κινδυνεύει λοιπὸν νὰ σβήσῃ ἡ παρθενικὴ ζωή, κινδυνεύει νὰ σβήσῃ καὶ τὸ ἔθνος ἐξ αἰτίας τῆς ὀλιγοπαιδίας  , ὅπως λέει ὁ ἱστορικὸςΠολύβιος. Γι᾿ αὐτὸ ὅσοι πιστεύετε, εἴτε ἔγγαμοι εἴτε ἄγαμοι, λατρεύσατε ἐμπράκτως, ἐνλόγοις καὶ ἔργοις, Ἰησοῦν Χριστόν· ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος-