Μὴ συμβιβασθεῖς ποτὲ μὲ τὴν ἀσχήμια!

Μὴ συμβιβασθεῖς ποτὲ μὲ τὴν ἀσχήμια!

Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος

Τελευταῖα, καλοί μου φίλοι, ἔγινε πολὺς λόγος γιὰ μία ταινία τρόμου, ποὺ ἔκανε τοὺς θεατὲς νὰ φεύγουν ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸν σινεμά! Εἶναι τόσο ἄσχημη, τρομακτικὴ καὶ σοκαριστικὴ ποὺ δὲν ἀντέχεται! Εἶπε κάποιος νεαρὸς θεατής: «Δὲν ἄντεχα νὰ παρακολουθῶ ἄλλο, ἔνιωθα ἀηδιασμένος. Ἔτρεξα στὴ βροχὴ καὶ κατέληξα νὰ κάνω ἐμετό»! Κι ἕνας ἄλλος εἶπε: «Δὲν εἶμαι σίγουρος ὅτι τὸ μυαλό μου ἢ τὸ στομάχι μου μπορεῖ νὰ τὴν ἀντέξει»!! Βλέπετε ὅλοι μας εἴμαστε πλασμένοι γιὰ τὸ ὄμορφο καὶ τὸ ὡραῖο. Ὅμως πολλὰ σήμερα εἶναι δρομολογημένα σὲ ἄλλη κατεύθυνση. Στὸ ἀπαίσιο καὶ στὸ ἀποκρουστικό, στὸ ἀλλόκοτο καὶ στὸ τρομακτικό, στὴν ἀγριότητα καὶ στὴ φρίκη. Λὲς καὶ θέλουν νὰ μᾶς κάνουν νὰ ἀγαπήσουμε τὴν ἀσχήμια!! Δηλαδή; Ἀλλ’ ἂς πάρουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σειρά τους…

*   *   *

  Ἡ ἀσχήμια, κατὰ τὸ λεξικό, εἶναι τὸ ἑξῆς ἁπλό: Ἡ ἔλλειψη ὀμορφιᾶς. Καὶ θὰ λέγαμε στὰ πάντα. Στὴν ἐμφάνιση, στὴν ψυχή, στὸ λόγο, στὰ γοῦστα κ.λπ. Εἶναι τὸ δυσάρεστο, τὸ μὴ ἑλκυστικό, τὸ μὴ εὐχάριστο, τὸ ἀνεπιθύμητο, τὸ ἀπωθητικό. Νὰ πῶς τὰ λέει αὐτὰ ἕνα ρητό: «Ἡ ἀρετὴ εἶναι μία ὑγιὴς διάθεση τῆς ψυχῆς καὶ ὀμορφιὰ καὶ δύναμη, ἐνῶ ἡ κακία εἶναι ἡ ἀρρώστια, ἡ ἀσχήμια καὶ ἡ ἀδυναμία της». Ἄρα ἡ ἀσχήμια ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν κακία. Εἶναι ἡ ἀποκάλυψή της!

Ὑπόψη ὅτι ὑπάρχει καὶ ἡ ἀσχήμια τῆς νομιζόμενης ὀμορφιᾶς. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλοῦν τὸν καλλωπισμὸ «ἀσχήμια»! Κάποιο ἄλλοι εἶπαν καὶ τοῦτο: «Ἡ ὀμορφιὰ ποὺ ἀρνεῖται νὰ κάνει τὸν κόσμο γύρω της πιὸ ὄμορφο καὶ πιὸ εὐτυχισμένο, εἶναι ἄσχημη»! Ἡ δὲ Ὄντρεϊ Χέπμπορν (Βρετανίδα ἡθοποιός, σύμβολο τῆς μόδας, βραβευμένη μὲ ὄσκαρ καὶ ἄλλα βραβεῖα), εἶχε πεῖ τὸ ἑξῆς χιουμοριστικὸ ἀπόφθεγμα: «Τὸ μακιγιὰζ μπορεῖ νὰ σὲ κάνει ὄμορφη ἐξωτερικά, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ σὲ βοηθήσει ἂν εἶσαι ἄσχημη ἐσωτερικά, ἐκτὸς ἂν… φᾶς τὸ μακιγιάζ»!!

Ἡ γνωστὴ τηλεοπτικὴ σειρὰ μὲ τὸν Ἅγιο Παΐσιο, ἔσπασε ὅλα τὰ ρεκὸρ τηλεθέασης καὶ συγκίνησε τοὺς πάντες, γιατί εἶχε ὀμορφιά. Ἐκείνη ποὺ δὲν ἔχουν ὅλα τὰ ἄλλα τηλεοπτικὰ προγράμματα. Εἶχε τὴν ὀμορφιὰ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Τὴν ὀμορφιὰ τῆς ἁγιότητας.

*   *   *

  Ἀξίζει νὰ σημειωθεῖ ὅτι ἡ Ὑπέρτατη Ὀμορφιά, τὸ Ὑπέρτατο Κάλλος, εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Ἐκεῖνος ποὺ τὰ δημιούργησε ὅλα μοναδικὰ ὄμορφα («καλὰ λίαν») καὶ εἶναι ἡ πηγὴ κάθε καλοῦ καὶ κάθε ὡραιότητας.

Μάλιστα κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἡ ὡραιότητα καὶ ἡ ὀμορφιὰ τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀνυπέρβλητη καὶ ἀπρόσιτη. Γι’ αὐτὸ καὶ κατὰ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ «τὰ Χερουβὶμ καλύπτουν τὶς ὄψεις μὲ πτέρυγες (Βλ. Ἡσ. 6, 2), ἐπειδὴ δὲν μποροῦν νὰ βαστάξουν ἐκείνη τὴ μόνιμη ἀστραπὴ καὶ τὴν περίσσεια τοῦ ἀπορρήτου Κάλλους». Σύμφωνα δὲ μὲ τὴν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας ὁ «ὡραῖος κάλλει», εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο «εἶναι τελείως ἀνέκφραστες καὶ ἀνεκδιήγητες οἱ ἀστραπὲς τοῦ Θείου κάλλους. Δὲν μπορεῖ νὰ τὶς περιγράψει λόγος, δὲν τὶς χωράει ἡ ἀκοή». Ὡραῖο δέ, κατὰ τὸν Ἅγ. Μάξιμο Ὁμολογητή, εἶναι ἐκεῖνο ποὺ μετέχει τῆς Θείας ὡραιότητας.

  Ἑπομένως ὅ,τι ὡραῖο καὶ ὄμορφο ὑπάρχει, προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ μόνο. Ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τὸ καλό, ὅπως παρατηρεῖ ὁ Ἅγιος Διονύσιος Ἀεροπαγίτης, προέρχεται ἀπὸ τὸ Κάλλος, τὸν Θεὸ δηλαδή.

Εἶναι φανερὸ πλέον ὅτι ἡ ἀσχήμια δὲν ἔχει καμμιὰ ἀπολύτως σχέση μὲ τὸν Θεό, τὴν πηγὴ κάθε ἀγαθοῦ, ἀλλ’ εἶναι ἰδιότητα δαιμονική. Μία ἰδιότητα τὴν ὁποία ἀπέκτησε ὁ διάβολος, εὐθὺς ὡς ἔπαυσε νὰ εἶναι ὡραῖος, ἄγγελος δηλαδή. Καὶ ἔκτοτε κάνει τὰ πάντα, γιὰ νὰ κατακλύσει ἅπασα τὴν δημιουργία τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν ἀσχήμια του. Νὰ κυριευθοῦν ὅλα ἀπὸ τὴν ἀγριότητα, τὸν τρόμο, τὴ φρίκη, τὸ ἀπαίσιο, τὸ ἀποκρουστικὸ κ.λπ. ποὺ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο τελικά, παρὰ ἰδιότητες τῆς ἀσχήμιάς του. Ναί!

Γι’ αὐτὸ καί, κατὰ τοὺς Πατέρες, στοὺς πιστοὺς ταιριάζει τὸ Θεῖο κάλλος. Οἱ πιστοὶ σ’ αὐτὸ ἀναπαύονται, σ’ αὐτὸ εὐφραίνονται, ἀπ’ αὐτὸ θέλγονται καὶ τὴν ἕνωσή τους μὲ αὐτὸ ἐπιδιώκουν, μέσῳ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἁγιότητας. Στὴν ἀντίθετη δὲ κατεύθυνση βρίσκονται οἱ ἄπιστοι.

Ἀναφέρει ὑπέροχα ἐπ’ αὐτοῦ ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας: «Σ’ αὐτοὺς ποὺ πιστεύουν στὸν Χριστὸ ταιριάζει τὸ Θεῖο κάλλος, τὸ ὁποῖο διαμορφώνεται σ’ αὐτοὺς μὲ τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴ δικαιοσύνη (σωφροσύνη), ἐνῶ στοὺς ἀπίστους θ’ ἀκολουθήσει ὁπωσδήποτε τὸ ἀηδιαστικό, γιατί δὲν ἔχει νὰ λάμπει στὸν ἑαυτό τους τὸ Θεῖο κι ὁλόλαμπρο κάλλος».

*   *   *

  Ἆραγε τί γίνεται σήμερα; Δὲν εἶναι ὅτι ἡ ἀσχήμια ἕρπει παντοῦ κι ἔχει εἰσχωρήσει στὰ πάντα, εἶναι καὶ τὸ ὅτι κατ’ ἀρχὰς συνηθίσαμε τὴν παρουσία της! Τὴν ἀνεχόμαστε στὴν καλύτερη περίπτωση! Καὶ φθάσαμε νὰ τὴν δικαιολογοῦμε!

Πολλὲς φορὲς δέ, δὲν μᾶς προκαλεῖ καὶ πολὺ ἐντύπωση, τὴν ἀπεχθανόμαστε λίγο ἕως καθόλου, τὴν κουβαλᾶμε εἴτε σὲ μικρὸ εἴτε σὲ μεγάλο βαθμὸ πάνω μας, τὴν βάλαμε καὶ μέσα μας! Τὴν κάναμε μόδα, τὴν μετατρέψαμε καὶ σέ… κουλτούρα! Σὲ πολλοὺς ἀρέσει κιόλας καὶ σὲ κάποιους πάρα πολύ. Ὅ,τι χειρότερο δηλαδή!

Τὴν βλέπουμε στὸ παιδικὸ παιχνίδι, στὰ κινούμενα σχέδια, στὰ ἔντυπα, στὰ βιντεοπαιχνίδια, στὶς τηλεοράσεις (ἀκόμη καὶ στὰ «ἐντυπωσιακὰ» δελτία εἰδήσεων!), στὴ μουσική, στὴν τέχνη, στὸ λόγο, στὸ θέαμα (μὲ κορυφαῖες τὶς ταινίες βίας, θρίλερ, τρόμου, μυστηρίου, ἀλλὰ καὶ τῆς  γύμνιας!), στὸ διαδίκτυο, στὰ κινητά, στοὺς ὑπολογιστές, στὴν ψυχαγωγία, στὸν ἀθλητισμό, στὴν ἐνδυμασία καὶ τὴν ἐν γένει ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση, στὰ πρότυπα καὶ τοὺς ἥρωες, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ σ’ αὐτὸ τὸ σχολεῖο, τὴν οἰκογένεια, τὶς σχέσεις μὲ τοὺς συνανθρώπους μας κ.λπ. Κι ὁ κατάλογος δὲν ἔχει τελειωμό!

Καὶ τί παρατηρήθηκε; Ὅτι συμβαίνει τὸ ἴδιο ἀκριβῶς μὲ τὶς ταινίες βίας. Ἐκεῖνες, μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου, γίνονται ὅλο καὶ βιαιότερες, ἐπειδὴ οἱ θεατές τους τὶς συνηθίζουν καὶ δὲν τοὺς προκαλοῦν πλέον ἐντύπωση τὰ ὅποια ἐπίπεδα βίας δείχνουν! Ἔτσι καταλήγουμε νὰ ἔχουμε στὸ τέλος ὡς ἀποτέλεσμα τὸν θρίαμβο τῆς ἀσχήμιας!

Καὶ ὅσο συνηθίζουμε τὴν ἀσχήμια, κάθε τι τὸ ὄμορφο ἀρχίζει καὶ μᾶς ἐνοχλεῖ, τὸ ἀντιμετωπίζουμε μὲ ἔκπληξη, κάποτε καὶ μὲ καχυποψία! Μᾶς φαίνεται λίγο ὥς πολὺ ξένο, ἀλλόκοτο, παρωχημένο, ὡς καὶ ἐχθρικὸ ἀκόμη! Κι αὐτὸ εἶναι βεβαίως ὅ,τι χειρότερο θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς συμβεῖ!

Ἔλεγε ὑπέροχα ὁ Μάνος Χατζηδάκης: «Τὸ μυστικὸ εἶναι νὰ μὴ συνηθίζεις στὴν ἀσχήμια. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ τὴν συνηθίζεις καὶ μειώνεις τὴν σημασία της, θὰ πεῖ ὅτι ἀρχίζεις καὶ νὰ τῆς μοιάζεις. Ὅλη ἡ ἀντίστασή μας θὰ πρέπει νὰ εἶναι αὐτή: Νὰ μὴ μοιάσουμε στὰ τέρατα ποὺ μᾶς περιβάλλουν. Νὰ μὴ γίνουμε ἥρωες ταινιῶν φρίκης!».

Μὴ ἀποροῦμε, λοιπόν, γιὰ τὴν θλίψη τῆς ψυχῆς μας, τὴν πικρία ποὺ μᾶς κατακλύζει, τὴν ἀπογοήτευση καὶ τὴν ἀπελπισία. Νὰ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἀσχήμιας μέσα μας! Στ’ ἀλήθεια, πόσο μπορεῖ νὰ μᾶς ἱκανοποιήσει ἡ ἀσχήμια;

*   *   *

  Ἀσχήμια, τελικά, εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἁμαρτία. Μὲ ὅλες της τὶς ἐκφάνσεις. Αὐτὴ ποὺ δὲν ἔχει καμμιὰ σχέση μὲ τὴν Ὑπέρτατη Ὀμορφιά. Εἶναι χρέος μας νὰ ἀντιστεκόμαστε στὴν ἀσχήμια ποὺ μᾶς περιβάλλει καὶ θέλει νὰ μᾶς καταπιεῖ. Δὲν θὰ γίνουμε ποτὲ ἥρωες ταινιῶν φρίκης μὲ τὸ προδιαγεγραμμένο τέλος. Οὔτε καὶ θὰ τοὺς μοιάσουμε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀκολουθοῦμε ἄλλο δρόμο, ἐντελῶς ἀντίθετο ἀπ’ αὐτόν. Τῆς ἀρετῆς καὶ τοῦ ἁγιασμοῦ. Ἐκεῖνον ποὺ μᾶς ὁδηγεῖ στὸ Ὑπέρτατο Κάλλος.

orthodoxostypos