Ἡ γοητεία τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν

 

Ἡ γοητεία τῶν Ἁγίων Ἱεραρχῶν

Τοῦ κ. Ἰωάννου Β. Κωστάκη

     Ἀπὸ τοὺς τρεῖς κορυφαίους τύπους ἀνθρώπων: τὸν Ἅγιο, τὸν Καλλιτέχνη καὶ τὸν σοφὸ  ἐκεῖνος ποὺ γοητεύει ἰδιαίτερα εἶναι ὁ Ἅγιος. Ἡ γοητεία ποὺ ἀσκεῖ στὸ ἄτομο καὶ στὸ πλῆθος  εἶναι ἀποτέλεσμα  ἀνομολόγητου θαυμασμοῦ, γιατί ἡ ὕπαρξη αὐτὴ (ὁ ἅγιος) κατόρθωσε μὲ μακροχρόνιο ἐπίμονο, κάποτε καὶ ὀδυνηρό, ἐσωτερικὸ καὶ ἐξωτερικὸ ἀγώνα, νὰ ὑπερνικήσει πολύμορφους πειρασμοὺς καὶ ροπὲς τῆς ὕλης. Πέτυχε νὰ δαμάσει τὴν δισυπόστατη φύση του καὶ νὰ φθάσει στὸ ἀνώτερο δυνατὸ ἐπίπεδο τῆς ἠθικῆς καθαρότητας.

Μαρτυρία ἡρωισμοῦ

  Ὁ Ἅγιος ἀποτελεῖ ζωντανὴ μαρτυρία τῆς ἐπιβολῆς τοῦ πνεύματος πάνω στὴν ὕλη. Μὲ τὴ στάση του ἀρνεῖται παραδεδεγμένα σχήματα σκέψης  καὶ τρόπους ζωῆς. Ὁ ἅγιος  προσωποποιεῖ τὸν θρίαμβο τοῦ πνεύματος κατὰ τῆς  ἀφηρημένης σκέψης τοῦ 2+2=4. Ἡ ὕπαρξη τοῦ ἁγίου εἶναι ἀκόμα μαρτυρία  ἀληθινοῦ ἡρωισμοῦ. Μὲ τὴ θέλησή του παραιτεῖται  καὶ ἀπὸ αὐτὰ ἀκόμα τὰ στοιχειωδῶς ἀπαραίτητα στηρίγματα τῆς ὑλικῆς του ὑπόστασης, τὰ ὁποῖα συνθέτουν «τὸ μεταξένιο δίκτυ τῆς ματαιότητας». Αὐτὰ  ποὺ ὡστόσο ἀποτελοῦν κίνητρα ζωῆς καὶ ἀντίβαρο θανάτου. Ἴσως  τελικὰ αὐτὴ ἡ στάση νὰ εἶναι μία ὕψιστη μορφὴ  εὐγενέστερου ἡρωισμοῦ.

Προϋπόθεσις Ἁγιότητος

  Ἀναγκαία  προϋπόθεση τῆς ἁγιότητας εἶναι ἡ ἄρνηση, ἡ ὑποταγὴ τοῦ ἐγώ, ποὺ ἀναδεικνύεται σὲ σκληρότερο καὶ συμπαγέστερο ἀντίπαλο, στὸν ἀγώνα τῆς ἀνοδικῆς πορείας τοῦ ἀνθρώπου. Σ’ αὐτὸν ποὺ ἔθεσε ὡς ἀνώτατο σκοπὸ τῆς ζωῆς του, μὲ ἀφετηρία καὶ τέρμα τὴν ἀγάπη, τὴν κατάκτηση τῆς ἐσωτερικῆς ἁρμονίας καὶ τῆς ἀγαπητικῆς σχέσης του μὲ τὸν  ἄλλο. Τὸ Ἐγὼ «εἶναι τὸ πιὸ ἀντιορθολογικὸ πρᾶγμα μέσα σὲ ὁλόκληρη τὴ δημιουργία, γιατί  ἐνσαρκώνει τὴν ἀνυποταγή». Καὶ ὅμως ὁ Ἅγιος κατορθώνει νὰ τὸ ὑποτάξει. Καὶ ἀπὸ τὴ στιγμὴ ἐκείνη, ἐλεύθερος πλέον, μπορεῖ νὰ ἐπιδοθεῖ στὸ ἔργο του. Ἡ ἀναγκαιότητα νὰ  προσφέρει ὑπηρεσίες μόνο στὸν ἑαυτό του, ἀνήκει πιὰ στὸ παρελθόν. Γιὰ τὸν Χριστιανισμὸ ὁ Ἅγιος ἀποτελεῖ ἀνάγκη. Ἡ ζωὴ τῶν χριστιανῶν ἁγίων εἶναι ἡ χειροπιαστὴ ἀπόδειξη τῆς δυνατότητας νὰ μετατραπεῖ σὲ πράξη ζωῆς, τὸ μέγιστο πνευματικὸ ἄθλημα ποὺ μπορεῖ νὰ ἐπιτύχει ὁ ἄνθρωπος στὴ χρονικὴ διάρκεια τῆς ἐπίγειας διαδρομῆς του. Ἡ ἀκτινοβολία τῆς λαμπρῆς πορείας του στηρίζει, ἐγκαρδιώνει ὅσους    ἀγωνίζονται στὸ «στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων», γιὰ νὰ ἐπιτύχουν στόχους ὑψηλούς, ποὺ βρίσκονται στὴν κορυφὴ τῆς «κλίμακος». Τὸ στήριγμα ποὺ προσφέρει «ἔργῳ καὶ λόγῳ» βοηθᾶ τοὺς συναγωνιστὲς νὰ ἀποφύγουν μοιραῖες ἀποκλίσεις. Ὁ ἅγιος μὲ τὴν παρουσία του σκορπίζει γύρω  φῶς  σὲ τοπίο ποὺ συχνὰ κυριαρχεῖ πυκνὸ σκοτάδι ἢ τὸ ἡμίφως.

  Μέσα στὴ Χριστιανικὴ ἱστορία διακρίνουμε δύο κατηγορίες ἁγίων: τοὺς ἀναχωρητὲς καὶ τοὺς κοινωνικοὺς ἐργάτες. Ἡ ἐποχή μας παρεμποδίζει τὴν ἀπομόνωση, τὸν ἤρεμο στοχασμό, τὴν ὀνειροπόληση, γι’ αὐτὸ συμπαθέστερος σήμερα εἶναι ὁ ἅγιος- κοινωνικὸς ἐργάτης. Σὲ αὐτὴ τὴν παράταξη τῶν ἁγίων-κοινωνικῶν ἐργατῶν, ἀλλὰ καὶ ἀναμορφωτῶν κατατάσσονται καὶ ἀνήκουν οἱ «μέγιστοι φωστῆρες», οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες. Οἱ λαμπροὶ ἱεράρχες τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ οἱ ἀνεπανάληπτοι κοινωνικοὶ ἐργάτες καὶ ἀνακαινιστὲς τῆς παιδείας. Αὐτοὶ ποὺ μὲ τὶς λαμπρὲς ἀκτίνες τοῦ πνεύματος φώτισαν τὴν οἰκουμένη, μὲ τὸ ἀνέσπερο φῶς τῆς ἀληθινῆς Θεογνωσίας.

  Συνήθως ὅταν μιλᾶμε γιὰ τοὺς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας συμβαίνει νὰ μεταφερόμαστε στὶς συνθῆκες καὶ τὰ δεδομένα, ποὺ ἐπικρατοῦσαν στὴν ἐποχή τους. Παρασυρόμαστε ἀπ’ τὸ κλῖμα τοῦ παρελθόντος καὶ νομίζουμε πὼς ὅσα εἶπαν καὶ ἔπραξαν ἔχουν ἰσχὺ καὶ σημασία μόνο γιὰ τὸν αἰώνα ποὺ ἔζησαν. Ἄρα δὲν ἀφοροῦν τὴ δική μας ἐποχὴ καὶ τὴν σημερινὴ πραγματικότητα. Ξεχνοῦμε ὅμως πώς: «Οἱ ἅγιοι εἰς τὸν αἰῶνα ζῶσι». Ἡ ζωὴ καὶ ἡ διδαχή τους ἔχει διαχρονικὴ ἀξία καὶ ἰσχύ, ἀφοῦ περιέχει καὶ ἐνσαρκώνει στὴν πράξη τὴν αἰώνια ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι παραμένει ἄφθαρτη καὶ ἀναλλοίωτη στὶς μεταλλαγὲς τοῦ χρόνου καὶ τοῦ κόσμου. Αὐτὴ ἡ ἀλήθεια ἔχει ἀπόλυτη καὶ πλήρη τὴν ἐφαρμογή της στὴν περίπτωση τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Ὅ,τι  τοὺς ἀνέδειξε «μέγιστους  φω­στῆρες» καὶ οἰκουμενικοὺς διδασκάλους στὴν ἐποχή τους, αὐτὸ ἀκριβῶς  τὸ ἴδιο τοὺς καθιστᾶ μεγάλους, αἰῶνες τώρα μέχρι καὶ σήμερα, «ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος». Καμία ἐγκόσμια μεταλλαγή, δὲν μπορεῖ νὰ ἀνατρέψει τὴ θέση  ποὺ κατέχουν στὴν ἱστορία καὶ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

  Ὁλόκληρη ἡ διδασκαλία καὶ ἡ ζωὴ τους ἀκτινοβολεῖ τὶς ἐνέργειες τῆς θείας χάριτος. Οἱ ἔχοντες ὑγιεῖς τὶς μυστικὲς  πνευματικὲς αἰσθήσεις ὅρασης καὶ ἀκοῆς μποροῦν νὰ βλέπουν καὶ νὰ ἀκοῦν τὴν μυστικὴ παρουσία τοῦ Παρακλήτου καὶ νὰ γεύονται τὰ ζωηρὰ νάματα  τῶν «μελιρρύτων ποταμῶν τῆς σοφίας» τους.

orthodoxostypos