Κήρυγμα εἰς τήν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Γέννησιν

Εὐάγγελος Στ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ.

Κήρυγμα εἰς τήν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Γέννησιν[1]

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί

καί ἀγαπημένα μας παιδιά,

τοῦ σχολείου μας

καί τῶν λοιπῶν σχολείων τῆς περιοχῆς μας,

τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

ἡ ἑορτή τῆς τοῦ Χριστοῦ γεννήσεως πλησιάζει. Ἡ ἑορτή τῆς ἐν σαρκί ἐπιφανείας τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ Πατρός, Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κι εἶναι ἡ ἑορτή αὐτή ἡ ἀνάμνηση τοῦ γεγονότος, κατά τό ὁποῖο ὁ "πρό αἰώνων Θεός" ἐγεννήθη ὡς "παιδίον νέον", ὅπως τόσο ποιητικά, στό πλήρους θεολογικοῦ νοήματος κοντάκιό του μᾶς διδάσκει ἕνας σημαντικός ποιητής τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ὁποῖος ἄκμασε τόν 6ο αἰώνα, ὁ ἅγιος Ρωμανός ὁ Μελωδός.

            Ὅλοι οἱ ποιητές τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως καί ὅλοι οἱ ρήτορες, ἔχουν ὑμνήσει, ὁ καθένας μέ τό δικό του ταλέντο, μέ τά δικά του ἐκφραστικά μέσα, τό κοσμοσωτήριο γεγονός τῆς τοῦ Χριστοῦ γεννήσεως. Κι ἄν θέλαμε νά ἀναφέρουμε καί μόνο μία φράση, καί μόνον ἕνα στίχο ἀπ΄ τόν καθένα πατέρα ρήτορα ἤ μελωδό, ἀναφερόμενη στήν θεία γέννηση, δέν θά ἐπαρκοῦσε ὅλη ἡ ἡμέρα.

            Δέ μποροῦμε, ὅμως, νά μή θυμίσουμε στό πιστό ἐκκλησίασμα λίγες φράσεις ἀπό τόν πιό σπουδαῖο ἑκκλησιαστικό ρήτορα τῶν εἴκοσι αἰώνων τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, ὁ ὁποῖος σφράγισε μέ τόν λόγο του, ὄχι μόνο τόν τέταρτο αἰώνα στόν ὁποῖον ἔζησε, ἀλλά καί ὅλους τούς μετέπειτα. Λέγει λοιπόν ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ "τήν γλώτταν χρυσορρήμων": "Βλέπω παράξενο καί παράδοξο μυστήριο· ποιμένες, ἀντί νά παίζουν μέ τίς φλογέρες τους κάποιο μελωδικό σκοπό, ψάλλουν οὐράνιο ὕμνο καί γεμίζουν μέ τούς ἤχους τους τά αὐτιά μου. Ψάλλουν ἄγγελοι καί ἀνυμνοῦν ἀρχάγγελοι, ὑμνοῦν τά Χερουβίμ καί δοξολογοῦν τά Σεραφίμ. Ὅλοι πανηγυρίζουν γιατί βλέπουν τόν Θεό στή γῆ καί τόν ἄνθρωπο στούς οὐρανούς. Βλέπουν Ἐκεῖνον πού εἶναι πάνω στόν οὐρανό, νά βρίσκεται κάτω στή γῆ λόγῳ τῆς οἰκονομίας του γιά τόν ἄνθρωπο, καί τόν ἄνθρωπο πού εἶναι στή γῆ, νά βρίσκεται ψηλά στόν οὐρανό ἐξ αἰτίας τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ.[2]"

            Κατ΄ αὐτόν τόν τρόπο δοξολογεῖ ὁ μέγιστος τῆς Ἐκκλησίας μας φωστήρας τήν τοῦ Χριστοῦ γέννηση. Ποιός ὅμως μᾶς πληροφορεῖ μέχρι σήμερα γιά τό μέγιστο αὐτό γιά τήν σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητος γεγονός; Ποιοί μᾶς διδάσκουν μέχρι σήμερα γι΄ αὐτό; Οἱ Εὐαγγελιστές μας, οἱ δύο ἀπό τούς τέσσαρες. Ὁ ἅγιος ἀπόστολος Ματθαῖος, ὁ ὁποῖος ἀνῆκε στόν κύκλο τῶν δώδεκα μαθητῶν καί Ἀποστόλων τοῦ Κυρίου καί ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Λουκᾶς, μαθητής τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος ἀνῆκε στόν εὑρύτερο κύκλο τῶν ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων. Στόν Ἰωσήφ τόν μνήστορα τῆς Θεοτόκου, κατά τήν ἐξιστόρηση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, ἀφοῦ τόν καθησυχάζει, ὥστε νά μή φοβᾶται γιά ὅ,τι πρόκειται νά συμβεῖ, προλέγει ἄγγελος Κυρίου ὅτι θά γεννηθεῖ ὁ Ἰησοῦς καί θά σώσει τόν λαό του ἀπό τίς ἁμαρτίες οἱ ὁποῖες τόν βαρύνουν. Κι ὅταν γεννιέται, λέγει ὁ ἅγιος Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, ἄγγελος Κυρίου ἐμφανίζεται στούς ποιμένες καί τούς λέγει νά μή φοβοῦνται, διότι εὐαγγελίζεται, ἀναγγέλλει, μεγάλη χαρά γιά ὅλο τόν λαό, ὅτι δηλαδή γεννήθηκε γιά τόν λαό σωτήρας.

            Κι ἐμφανίσθηκε ὁ ἄγγελος στούς ἁπλούς ἀνθρώπους κι ὄχι στούς δυνατούς τῆς γῆς, ἐμφανίσθηκε στούς ἁπλούς ἀνθρώπους, διότι γι΄ αὐτούς γεννήθηκε ὁ Χριστός, ἐμφανίσθηκε στούς ποιμένες φανερώνοντας τή γέννηση τοῦ ποιμένος τῶν ψυχῶν μας. Δήλωσε, καί στόν Ἰωσήφ καί στούς ποιμένες, πώς δέν πρέπει νά φοβοῦνται. Δέν πρέπει νά φοβοῦνται, διότι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἦλθε γιά νά διώξει τόν φόβο ἀπό τίς ψυχές μας, νά ἀπαλλάξει τίς ψυχές μας ἀπό τήν κυριαρχία του. Νά λυτρώσει τίς ψυχές μας ὡς λυτρωτής, ὡς φιλάνθρωπος, ὡς σωτήρας. Νά γεμίσει τίς ψυχές μας μέ ἀγάπη, ἡ ὁποία, κατά τόν Εὐαγγελιστή Ἰωάννη διώχνει τόν φόβο. "Ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον[3]", μᾶς διδάσκει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ὁ ἀγαπημένος μαθητής τοῦ Χριστοῦ μας. Κι ἄν ἔχουμε ἀληθινή ἀγάπη γιά τόν Χριστό, θά ἔχουμε καί γιά τόν ἄνθρωπο. Διότι, μᾶς λέγει καί πάλι ὁ Ἰωάννης, ἄν κάποιος ἰσχυρίζεται πώς ἀγαπᾶ τόν Θεό, ἀλλά δέν ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του καί τόν μισεῖ, λέγει ψέμματα, διότι πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀγαπᾶ τόν Θεό, πού δέν τόν ἔχει δεῖ καί νά μή ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του πού τόν ἔχει δεῖ[4].

            Κι ἔχοντας στήν καρδιά, στό νοῦ καί στίς πράξεις μας, ἀδελφοί ἐν Χριστῷ, τήν ἀγάπη γιά Θεό καί ἄνθρωπο, θά νοιώσουμε, πώς ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων, ὅπως καί ἡ ἑορτή τοῦ ἁγίου πατρός καί διδασκάλου τῆς Ἐκκλησίας μας Βασιλείου τοῦ μεγάλου, ἡ ἑορτή τῶν Θεοφανείων καί οἱ λοιπές ἑορτές τοῦ Δωδεκαημέρου, δέν πρέπει, ποτέ καί γιά κανένα λόγο νά καταντοῦν ἑορτές τῆς λαιμαργίας μας. Πρέπει νά τό προσέξουμε αὐτό ἰδιαίτερα, διότι ἤδη ἀπό τόν δέκατο ἕνατο αἰώνα μᾶς κρούει τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου ὁ μεγάλος διδάσκαλος τοῦ γένους μας, ἀλλά καί χριστιανός ὀρθόδοξος διδάσκαλος, ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς, λέγοντας ὅτι  καταναλώνουμε τίς χριστιανικές ἑορτές στό "νά λατρεύωμεν τήν κοιλίαν ἡμῶν καί ὄχι τόν Θεόν". Καί ἐπισημαίνει ὁ ἴδιος, ὅτι ὅποιος στίς γιορτές ἀσχολεῖται μέ τό νά καλλιεργεῖ τά πάθη του, εἶναι "χλευαστής τῆς Θείας Μεγαλωσύνης καί τολμηρός παραβάτης τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.[5]"

            Ἄρα χρειαζόμαστε στή ζωή μας μέτρο. Ὅ,τι οἱ πρό Χριστοῦ πρόγονοί μας ὀνόμασαν "μέτρον ἄριστον[6]", καί ὅ,τι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ὀνόμασε "μέτρον σεσαλευμένον[7]". Ἄν διώχνουμε ἀπό τή ζωή μας τό μέτρο, καί ζοῦμε ἀδιάφορα, τότε, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, ἀκόμη καί ὅσα φαίνονται πώς δέν εἶναι κακά, θά γεννοῦν ἁμαρτίες. Δηλαδή, ἄν δέν ἔχουμε μέτρο καί αὐτοέλεγχο, θά  μετατρέψουμε τά καλά σέ κακά[8].

            Γι΄ αὐτό, μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἀδελφοί μου, ἄς γιορτάσουμε τίς ἅγιες αὐτές ἡμέρες μέ μέτρο στήν ὑλική κατανάλωση, ἀλλά καί μέ ὑπέρμετρη πίστη, ἐλπίδα καί ἀγάπη, καί δέ θά μετανοιώσουμε. Διότι ὅποιος ἦταν στή ζωή του προσεκτικός, ὅποιος ἀπέφευγε τίς ὑπερβολές, ὅποιος δέ νόμιζε πώς ἡ πολυτέλεια εἶναι ἡ τελειότητα, αὐτός ποτέ δέ μετάνοιωσε, ποτέ δέ ζημιώθηκε, ποτέ δέν ἔχασε τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ποτέ δέν πούλησε τά πρωτοτόκια του γιά ἕνα πιάτο φακή[9]. Διότι ὅσα ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι παρασυρόμαστε καί τά νομίζουμε ἄξια θαυμασμοῦ, εἶναι στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ κατώτερα κι ἀπό ἕνα πιάτο φακή.

            Ἡ δέ πίστη, μαζί μέ τήν ἐλπίδα καί τήν ἀγάπη εἶναι ὅ,τι μένει[10] καί θά παραμένει στούς αἰῶνες. Ἀκόμη κι ὅταν οἱ αἰῶνες, ὅπως σήμερα τούς γνωρίζουμε, θά παύσουν νά ὑπάρχουν, διότι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, θά φέρει  ὅπως μᾶς διδάσκει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως "οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν[11]".

---

[1]          Τό κήρυγμα αὐτό ἐκφωνήθηκε στόν ἱερό ναό τοῦ ἁγίου Δημητρίου Ἀμπελοκήπων στίς 21/12/2023.

[2]          Στή γενέθλιο ἡμέρα τοῦ Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, Ὁμιλία Β΄, Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ὁμιλίες στά γεγονότα τῆς Θείας Οἰκονομίας, Ἀπόδοση στή νεοελληνική, Εὐάγγελος Γ. Καρακοβούνης, ἐκδ. Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1997, σ. 33.

[3]          Α΄ Ἰω. 4,19.

[4]          Α΄ Ἰω. 4,20.

[5]          Ἀδαμαντίου Κοραῆ, Χρυσά Ἔπη, ἐκδ. Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, Ἀθῆναι 1934, σ. 82.

[6]          Ρητό ἑνός τῶν ἑπτά σοφῶν, τοῦ Κλεόβουλου τοῦ Λύνδιου. Τό ρητό ἔχει "μέτρον ἄριστον" καί ὄχι "πᾶν μέτρον ἄριστον", τό ὁποῖο ἀποτελεῖ στρέβλωση καί εἰσάγει τήν πλήρη αὐθαιρεσία, τόσο ὡς πρός τήν παραποίηση τῶν ἀρχαίων ρητῶν καί κανόνων ζωῆς, ὅσο καί ὡς πρός τήν ὀρθή χρήση τοῦ μέτρου. Διότι ἡ παραποιημένη αὐτή μορφή δηλώνει πώς ὁποιοδήποτε μέτρο καί νά λάβει ὁ ἄνθρωπος, αὐθαίρετο, ἐγωιστικό, ὑπέρμετρο, ἀθεϊστικό, ἀπάνθρωπο, εἶναι ... ἀποδεκτό καί ἄριστο!

[7]          Λκ 6,38.

[8]          πρβλ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ὁμιλίες στά γεγονότα τῆς Θείας Οἰκονομίας, ἔνθ΄ ἀνωτέρω, σ. 137.

[9]          πρβλ Γέν. 25,30-34.

[10]        Α΄ Κορ. 13,13.

[11]        Ἀπ. 21,1.