Κατηργήθη η Πανορθόδοξος συναίνεσις δια το Αυτοκέφαλον;

Κατηργήθη η Πανορθόδοξος συναίνεσις δια το Αυτοκέφαλον;

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

     Τόσο το ‘’Αυτοκέφαλο’’, όσο και το ‘’Αυτόνομο’’, και ο τρόπος  ανακήρυξής τους στην Ορθόδοξη Εκκλησία, έχουν τεθεί στις ‘’Διορθόδοξες Προπαρασκευαστικές Επιτροπές’’, οι οποίες προηγήθηκαν της Συνόδου της Κρήτης.  Αν υπήρχε αδιαμφισβήτητο εκκλησιαστικό έθος στο θέμα τούτο, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, και μάλιστα κανονολόγοι, ποιος ο λόγος να τεθεί τέτοιο θέμα;

    Πως λοιπόν κάποιοι κανονολόγοι, ομιλούν για εκκλησιαστικό έθος στο ζήτημα του Αυτοκεφάλου, ωσάν να έχει καταργηθεί η Πανορθόδοξη συναίνεση;   Είναι γι’ αυτούς έργο ‘’ενός μόνο Πατριάρχου’’, το ζήτημα του Αυτοκεφάλου;  

     Πως λοιπόν επιμένουν σε προνόμιο του Οικουμενικού Θρόνου για την εκχώρηση Αυτοκεφαλίας,  χωρίς την Πανορθόδοξη συναίνεση, τη στιγμή που τέθηκε ως θέμα στις ‘’Διορθόδοξες Προπαρασκευαστικές Επιτροπές’’, οι οποίες προηγήθηκαν της Συνόδου της Κρήτης; 

 Να θυμίσουμε ότι και κατά την Πανορθόδοξη διάσκεψη η οποία πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο το έτος 1963, τέθηκαν τα ζητήματα τα ζητήματα του Αυτοκεφάλου και του Αυτόνομου στην Ορθόδοξη Εκκλησία ως εξής :  (1) ‘’Tις ο ανακηρύσσων’’, (2) ‘’Προϋποθέσεις και όροι’’ και (3) ‘’Ο τρόπος ανακηρύξεως Αυτοκεφάλου’’.  

 Το ομόθυμο των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών για το τρόπο ανακήρυξης του Αυτοκεφάλου, επιζητούν  μονομερώς να το αντικαταστήσουν με ‘’έργον ενός (μόνο) Πατριάρχου’’. 

 Το ότι δεν υπάρχει τέτοιο εκκλησιαστικό έθος, καταμαρτυρείται και στο ανακοινωθέν της απόφασης της Έκτακτης Συνεδρίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου στις 18 Φεβρουαρίου 2019. 

 Το εν λόγω ανακοινωθέν,  το σχετικό με την ουδέτερη στάση της στο θέμα του Ουκρανικού Αυτοκεφάλου,      έθετε το ακόλουθο ερώτημα : ‘’Αν η συμφωνία, η οποία επετεύχθη στην Ε΄ Προσυνοδική Διάσκεψη περί ανακηρύξεως του Αυτοκεφάλου δεν ακυρωνόταν, λόγω της αποτυχίας συμφωνίας επί του τρόπου υπογραφής του τόμου Αυτοκεφαλίας, θα υπήρχε το σημερινό πρόβλημα;’’ 

 Το ερώτημα αυτό καταρρίπτει παρεπόμενα και την αυθαίρετη απόφαση του μ. Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β΄ για μνημόνευση ‘’Μητροπολίτου Ουκρανίας’’, αλλά και την απόφαση της πλειοψηφίας της Ιεράς της Εκκλησίας της Κύπρου στο θέμα τούτο. 

 Με βάση το ερώτημα αυτό, πως μπορεί να στηρίζεται  με τέτοια βεβαιότητα η ανακήρυξη του Ουκρανικού Αυτοκέφαλου, χωρίς Πανορθόδοξη συναίνεση;   Από πότε έχει καταργηθεί η Πανορθόδοξη συναίνεση;  

Ας θυμίσουμε το απόσπασμα από τη μελέτη του μ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστοδούλου που τιτλοφορείται ‘’Μελέτιος ο Πηγάς – Κεφάλαιον Γ΄ : Ο Μελέτιος ως Πατριάρχης Αλεξανδρειας’’, ειδικότερα στην αναφορά στο Ρωσικό θέμα και τη Σύνοδο του 1593. 

Στη μελέτη του αυτή ο μ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, μεταξύ άλλων σημείωνε τα εξής : «Κατ’ εκείνον τον καιρόν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιερεμίας Β΄ την κανονικήν τάξιν παριδών, ανεκήρυξεν αυτοβούλως εις Πατριαρχείον τον Μητροπολιτικόν θρόνον Μοσκοβίας.  Πληροφορηθείς τούτο ο Μελέτιος απηύθηνεν επιστολήν προς τον Πατριάρχην Ιερεμίαν δριμέως ψέγων αυτόν δια την τολμηθείσαν παραβίασιν της Κανονικής εν τη Εκκλησία τάξεως.  ‘’Οίδα’’, έγραφε, ‘’επί τη αναγωγή εις Πατριαρχείον της Μοσκόβου Μητροπόλεως, ου γαρ σε διαλανθάνει ουχ ενός είναι τούτο Πατριάρχου (ει μη τη Παλαιά Ρώμη επανακολουθείν έγνωκεν η Νέα) αλλά Συνόδου και Συνόδου Οικουμενικής (των Ορθοδόξων δηλαδή).  Τούτον γαρ τρόπον και τα μέχρι σήμερον Πατριαρχεία κατέστη, δια τούτο έδει σου την ιεράν ψυχήν και των λοιπών αδελφών συμπαραλαβείν την ψήφον.  Δει γαρ πάντας ειδέναι (ως κατά την Γ΄ Σύνοδον οι Πατέρες διορίζονται) το πραττόμενον ότι περί κοινού τινός πράγματος εστίν η σκέψις· φανερόν δε ότι θρόνος ουδείς Πατριαρχικός ετέρω υπόκειται, αλλά τη καθολική συνδέεται Εκκλησία’’.  Δια της επιστολής ταύτης επί της Κανονικής αυτού βάσεως το θέμα της ανακηρύξεως του αυτοκεφάλου και της ανυψώσεως Μητροπόλεως τινός εις Πατριαρχικήν αξίαν, γεγονός ενέχον μεγάλην σημασίαν δια την πορείαν της Εκκλησίας».

Ο τονισμός ότι τέθηκε, ‘’δια της επιστολής ταύτης επί της Κανονικής αυτού βάσεως το θέμα της ανακηρύξεως του αυτοκεφάλου και της ανυψώσεως Μητροπόλεως τινός εις Πατριαρχικήν αξίαν’’, δεν έχει χρεία περαιτέρω επεξήγησης, στους αρνούμενους την Πανορθόδοξη συναίνεση στο θέμα τούτο.

Η Πανορθόδοξη συναίνεση ουδέποτε καταργήθηκε, όσο κι αν επιμένουν κάποιοι κανονολόγοι σε ανύπαρκτο αντισυνοδικό ‘’έθος’’.  Το συνοδικό κάλλος της Εκκλησίας, έχει δυστυχώς ενοχλήσει αρκετούς εξ αφορμής του Ουκρανικού. 

*www.myriobiblos.gr ‘’Μελέτιος ο Πηγάς – Κεφάλαιον Γ΄ : Ο Μελέτιος ως Πατριάρχης Αλεξανδρειας’’.