ΔΙΕΥΡΥΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΙΡΕΣΙΣ: ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΙΣ ΣΚΟΠΙΑΝΟΝ

 

Αἱ δῆθεν θεωρίαι τοῦ Σεβ. Περιστερίου ἐπιστρέφουν τὴν Ὀρθοδοξίαν εἰς εἰδωλολατρικὴν ἐποχήν!

ΔΙΕΥΡΥΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΙΡΕΣΙΣ: ΑΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΙΣ ΣΚΟΠΙΑΝΟΝ

Ὅπως διακηρύσσουν ἐπώνυμοι ὑποστηρικταὶ τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου, ἡ ὀνομασία τοῦ Προκαθημένου τῶν σχισματικῶν τῆς γείτονος δὲν δύναται παρὰ νὰ τηρήση τὴν σταθερὰν καὶ διὰ τὰς ἄλλας αὐτοκεφαλίας ἀρχήν, ἤτοι «Ἀρχιεπίσκοπος Σκοπίων».

Γράφει ὁ κ. Παναγιώτης Κατραμάδος, θεολόγος

Πῶς δύναται νὰ κρίνη κανεὶς χωρὶς νὰ κατέχη ἰδιαιτέρας γνώσεις εἰς ποίαν πλευρὰν εὑρίσκεται ἡ ἀλήθεια; Ὑπάρχει ἕνα ἁπλοῦν καὶ ἀλάνθαστον κριτήριον: ἀρκεῖ νὰ ἐξετάση, ἐὰν οἱ ὑποστηρικταὶ τῆς μιᾶς ἢ τῆς ἄλλης πλευρᾶς συμφωνοῦν καὶ ὁμονοοῦν ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἀρχῆς ἢ ἔχουν διχογνωμίαν.

Εἰς τὰ τρέχοντα ἐκκλησιαστικὰ καὶ κατ’ ἐπέκτασιν καὶ ἐκκλησιολογικὰ ζητήματα τῶν Ὀρθοδόξων καὶ ἰδιαιτέρως τὸ Οὐκρανικὸν καὶ τὸ Σκοπιανὸν ἔχουν διαμορφωθῆ δύο πόλοι. Ὁ εἷς εἶναι τῶν ἀντιοικουμενιστῶν, οἱ ὁποῖοι ὁμόφωνα διαφωνοῦν τόσον μὲ τὴν ἀπόδοσιν αὐτοκεφαλίας εἰς τὸν Ψευδοκιέβου Ἐπιφάνιον, ὅσον καὶ μὲ τὴν ἀποδοχὴν τῶν Σκοπιανῶν ὡς «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος» ἢ «Μακεδονικὴ Ἐκκλησία». Ὁ ἕτερος πόλος εἶναι τῶν οἰκουμενιστῶν, οἱ ὁποῖοι μὲ κάθε τρόπον κολακεύουν τὸν Πατριάρχην Βαρθολομαῖον. Ἔχουν ὅμως ἑνότητα;

«Θεοδωρικοὶ» καὶ «Βαρθολομαιϊκοὶ»

Προσφάτως ὁ Μητροπολίτης Ναυκράτιδος Παντελεήμων (Ἀράθυμος), ὁ ὁποῖος ἔχει ἀπασχολήσει κατὰ καιροὺς τὴν δημοσιότητα, ἐδημοσίευσε κείμενον εἰς τὴν ἱστοσελίδα «Φῶς Φαναρίου» τῆς 9ης Μαρτίου 2023, ὅπου μεταξὺ ἄλλων ἀναφέρει καὶ τὰ ἑξῆς:

«Ἐπιτρέψτε μου, ὡς ἐν ἐνεργείᾳ Μέλος τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Πρεσβυγενοῦς Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας καὶ Ἀρχιγραμματεὺς Αὐτῆς, διατελέσας ἐπὶ ἐννεαετίαν καὶ πρῶτος Ποιμενάρχης τῆς ἱεραποστολικῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μπραζαβὶλ καὶ Γκαμπὸν στὸν Ἀφρικανικὸ ἰσημερινό, νὰ καταθέσω ταπεινῶς τὴν προσωπική μου ἄποψη:… Οἱ ἐνόριες δικαιοδοσίες τῶν Ἐκκλησιῶν, ποιμαντικές, διοικητικὲς καὶ πνευματικές, καθορίζονται ἀπὸ τὴν ἀπαρχὴ τῆς ἱστορικῆς παρουσίας τῆς Ἐκκλησίας στὸν κόσμο μὲ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΟΡΙΑ καὶ ὄχι κριτήρια ἐθνικότητος, γλώσσας κλπ. (Π.χ. Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης Ἀφρικῆς, Ἐκκλησία Τιράνων καὶ πάσης Ἀλβανίας, Ἐκκλησία Κύπρου κ.λπ.). Οἱ ἴδιοι οἱ τίτλοι τῶν Ἐκκλησιῶν καθορίζονται ἀπὸ τὰ γεωγραφικὰ ὅρια τῶν περιοχῶν ποὺ διαποιμαίνουν».

Αὐτὰ συνέγραψε προκειμένου ἐμμέσως νὰ παροτρύνη ἢ νὰ πιέση τὸν Ἀρχιεπίσκοπον Τιράνων καὶ πάσης Ἀλβανίας νὰ προσχωρήση εἰς ἐκείνην τὴν ὁμάδα, ἡ ὁποία ὑποστηρίζει τὸν Ψευδοκιέβου. Τὸ Πατριαρχεῖον Ἀλεξανδρείας προφανῶς συντάσσεται καὶ διὰ τὸ Σκοπιανὸν μὲ τὸ Φανάρι. Ὡστόσον, πῶς συνδυάζεται ἡ (ὀρθὴ) ἀρχὴ τῆς ἐδαφικότητος, τὴν ὁποίαν θέτει ὡς ἀκλόνητον ἐπιχείρημα πρὸς τὸν Ἀλβανίας, μὲ τὴν ὑποστήριξιν «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος»; Δὲν εἶναι ἀντιφατικὸν νὰ τὸ θέτη ὡς ἀπαράβατον προϋπόθεσιν εἰς τὸ Οὐκρανικόν, ἀλλὰ νὰ μὴ τὸ δέχεται διὰ τὸ Σκοπιανόν; Ἂν ἰσχύη καὶ διὰ τὸ Σκοπιανὸν τότε ὁ Μητρ. Ναυκράτιδος ὑπονομεύει τὴν ἀπόφασιν τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου διὰ τοὺς σχισματικοὺς τῶν Σκοπίων… Προφανῶς ὅμως θὰ ἐπικρατήση καὶ πάλιν τὸ θυμόσοφον «δύο μέτρα καὶ δύο σταθμά», ἀκριβῶς ἐπειδή, ὅποτε τοὺς συμφέρη ἐπικαλοῦνται τοὺς Ἱ. Κανόνας, ἀλλὰ ὅταν κινοῦνται μὲ γεωπολιτικὰ συμφέροντα, δημοσίους σχέσεις κ.λπ. τότε θέτουν ἑαυτοὺς ὑπεράνω τῶν Ἱ. Κανόνων.

Μία ἑτέρα προσέγγισις τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σκοπιανοῦ ζητήματος εἶναι αὐτὴ τοῦ Δρος Ἀναστασίου Βαβούσκου, Δικηγόρου καὶ Ἄρχοντος Ἀσηκρήτου τοῦ Φαναρίου, διατυπωμένη εἰς πρόσφατον κείμενόν του μὲ τίτλον «Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ «Μακεδονικὴ Ἐκκλησία» ἐντὸς τοῦ πλαισίου τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν», ὅπου μεταξὺ ἄλλων ἀναφέρει:

«…ἡ ἀπὸ 9ης Μαΐου 2022 ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου δὲν δεσμεύει μὲ ὑπαιτιότητα τῆς «Μακεδονικῆς Ἐκκλησίας» τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, τὸ ὁποῖο πλέον ὄχι μόνον δύναται, ἀλλὰ καὶ ἐπιβάλλεται – σὲ περίπτωση ποὺ τεθεῖ θέμα αὐτοκεφαλίας τῆς συγκεκριμένης Ἐκκλησίας – νὰ ἀποφασίσει:

Α) ὡς ὄνομα τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς τὸ «Ἀρχιεπισκοπὴ Σκοπίων» ἢ «Ἀρχιεπισκοπὴ Βόρειας Μακεδονίας», ἀλλὰ στὴν δεύτερη περίπτωση μὲ σαφῆ ἀναφορὰ στὴν Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν ὡς πρὸς τὶς δεσμεύσεις γύρω ἀπὸ τὸ χρήση τῶν ὅρων «Μακεδόνας» καὶ «Μακεδονία», συμφώνως πρὸς τὸν 38ο κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς συνόδου·

Β) ὡς ὄνομα τοῦ Προκαθημένου τὸ «Ἀρχιεπίσκοπος Σκοπίων» καὶ μόνο αὐτό·

Γ) ὡς γεωγραφικὰ ὅρια κανονικῆς δικαιοδοσίας, μόνον αὐτὰ τοῦ κράτους τῆς Βόρειας Μακεδονίας·

Δ) τὸν σαφῆ διαχωρισμὸ τῶν Ἀρχιεπισκοπῶν Ἀχρίδος καὶ Πρώτης Ἰουστινιανῆς ἀπὸ τὴν νέα Ἐκκλησία ἀπὸ ἱστορικῆς ἀπόψεως καὶ τὴν διασύνδεσή της μόνο ἐπὶ βάσεως γεωγραφικῆς».

Εἰς πολλὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀναφέρεται εἰς τὸ ἄρθρον του διαφωνοῦμεν. Ὡστόσον, δὲν ἔχει νόημα νὰ προβῶμεν εἰς ἀναίρεσιν ἀφ’ ἧς στιγμῆς δὲν λαμβάνει ἀποφάσεις ὁ κ. Βαβοῦσκος. Παρεθέσαμεν μόνον τὸ τέλος τοῦ ἄρθρου του, διὰ νὰ δείξωμεν ἀφ’ ἑνὸς ὅτι καίτοι στηρίζει πλήρως τὸ Φανάρι, διαφωνεῖ εὐθέως μὲ τὴν ἀπόφασίν του διὰ τὸ Σκοπιανόν, ὑποστηρίζων αὐτὸ τὸ ὁποῖον ἤδη καὶ ὁ «Ο.Τ.» ἔχει ὑποστηρίξει περὶ «Ἀρχιεπισκόπου Σκοπίων» καὶ ἀφ’ ἑτέρου -καὶ κυριώτερον- ὅτι ἡ γεωγραφικὴ βάσις ἀποτελεῖ καὶ πάλιν θεμελιῶδες κριτήριον. Προφανῶς δὲν ταυτίζεται αὐτὴ οὔτε μὲ τὴν πάλαι ποτὲ «Πρώτη Ἰουστινιανὴ» ἢ «Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀχρίδος» ἀλλὰ μὲ ἕνα κρατίδιον, τὸ ὁποῖον ἔχει ὡς πρωτεύουσαν τὰ Σκόπια.

Ὁ ἐπαμφοτερίζων

Εἰς πεῖσμα ὅμως ὅλων αὐτῶν ὁ Σεβ. Περιστερίου κ. Γρηγόριος (Παπαθωμᾶς) καὶ Καθηγητὴς Κανονικοῦ Δικαίου ΕΚΠΑ ἔχει ἀναπτύξει μίαν sui generis θεωρίαν, ἡ ὁποία εἰς τὴν οὐσίαν της καταλύει τὴν γεωγραφίαν πρὸς χάριν τῆς… ἰδιοκτησίας. Ἀπὸ τὸ ἐγχειρίδιόν του «Γλωσσάριον» παραθέτομεν τὸ ἑξῆς:

«Προδικαιοδοσιακὸ δικαίωμα: Τὸν κανονικὸ αὐτὸ νεολογισμὸ καὶ κανονικὸ ὅρο, τοῦ ὁποίου ἡ πατρότητα ἀνήκει στὸν συγγράφοντα, τὸν γέννησε μία σύγχρονη ἀναγκαιότητα γιὰ χαρακτηρισμὸ νεοπαγῶν Ὀρθοδόξων κατὰ τόπους Ἐκκλησιῶν (16ος-20ός αἴ.), ποὺ ἀφορᾶ στὸ ἔδαφος μίας Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἔχει χειραφετηθεῖ ἀπὸ μία ἐκκλησιακὴ δικαιοδοσία – πάντοτε χαλκηδόνια πατριαρχικὴ – καὶ ἡ ὁποία (Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία) ἀποτέμνεται ἐδαφικὰ ἀπὸ τὴν [πατριαρχικὴ] Ἐκκλησία προέλευσης. Στὴν περίπτωση αὐτή, ἡ Πατριαρχικὴ Ἐκκλησία (πάντοτε Πρεσβυγενὲς χαλκηδόνιο Πατριαρχεῖο) δὲν ἀσκεῖ ἔκτοτε οὐδεμία δικαιοδοσία ἢ ἐξουσία ἐκκλησιαστικὴ δικαιοδοσιακή, πνευματικὴ ἢ διοικητική. Ἔτσι, μία σύγχρονη καὶ νεοπαγὴς Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία συνιστᾶ ἐξ ὁρισμοῦ ἕνα «προδικαιοδοσιακὸ ἔδαφος» τοῦ Πατριαρχείου, ἀπὸ τὸ ὁποῖο προῆλθε ἀποτεμνόμενη (κανονικὴ ἀπόσχιση) καὶ κανονικῶς χειραφετήθηκε. Δὲν συνιστᾶ, ὡστόσο, ἕνα «πρώην δικαιοδοσιακὸ ἔδαφος» διότι, τότε, στὴν περίπτωση κατάργησης τῆς κατὰ τόπον Ἐκκλησίας, ἡ ἐκκλησιαστικὴ αὐτὴ δικαιοδοσία θὰ ἐπανερχόταν αὐτόματα στὴν Πατριαρχικὴ Ἐκκλησία προέλευσης. Ἐπὶ παραδείγματι, ἀποτελεῖ προδικαιοδοσιακὸ ἔδαφος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως – μοναδικὴ περίπτωση, ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἄποψη, στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία – τὸ κανονικὸ ἔδαφος κάθε σύγχρονης Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας, ποὺ ἀνακηρύσσεται ἐντὸς τῶν πατριαρχικῶν ὁρίων αὐτοῦ τοῦ Πατριαρχείου, ὅπως ὁρίσθηκαν ἀπὸ τὶς [(Β΄-381 καὶ) Δ΄-451 καὶ Πενθέκτη-691] Οἰκουμενικὲς Συνόδους».

Μὲ ἁπλὰ λόγια ὁ Περιστερίου ὑποστηρίζει ὅτι ὅλαι αἱ Αὐτοκέφαλοι Ἐκκλησίαι (πλὴν τῆς Κύπρου) ἀνήκουν εἰς τὴν ἰδιοκτησίαν τοῦ Φαναρίου, ἐνῶ αἱ Ἱεραρχίαι αὐτῶν τῶν Ἐκκλησιῶν ἔχουν τὴν (ἄχρι καιροῦ) ἐπικαρπίαν. Αὐτὸ κατὰ τὸν Σεβασμιώτατον δίδει τὸ δικαίωμα εἰς τὸ Φανάρι -ὁμοῦ μὲ τὰ ἄλλα λεγόμενα Πρεσβυγενῆ Πατριαχεῖα- νὰ ἄρη αὐτοκεφαλίας καὶ νὰ ἐπανέλθη τὸ ἔδαφος εἰς τὸ Φανάρι, ὅπως ὁ ἴδιος πρότεινε νὰ συμβῆ διὰ τὴν Ἐκκλησίαν τῆς Ρωσίας, ὑποστηρίζων ὅτι ἀθετεῖ τὰς ὑποχρεώσεις της ἐκ τοῦ αὐτοκεφάλου (δηλ. κατὰ τὸν Σεβασμιώτατον ὅτι μὲ τὸ αὐτοκέφαλον λαμβάνει ἑτερότητα, διὰ νὰ ἀνταποδώση κοινωνίαν, καὶ ὄχι διὰ νὰ διακόπτη τὸ μνημόσυνον τοῦ Κων/λεως).

Ὁ Σεβ. Γρηγόριος διὰ τὰς ἀπόψεις του αὐτάς, ἄλλοτε ἐπεκρίθη ὡς παρεισάγων «ἰδιοκτησιακὴν ἐκκλησιολογίαν» καὶ ἄλλοτε ὡς ἐφαρμόζων τὴν «θεολογίαν τοῦ προσώπου» ἐπὶ τῶν σχέσεων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἡ τρίτη μομφή, μὲ τὴν ὁποίαν τώρα τὸν ἐγκαλοῦμεν νὰ μὴ διαστρεβλώνη τοὺς Ἱ. Κανόνας, εἶναι ὅτι διὰ τοῦ δῆθεν «προδικαιοδοσιακοῦ δικαιώματος» μεταβάλλει τοὺς Ἱ. Κανόνας, εἰς εἰδωλολατρικοὺς (χωρὶς νὰ σημαίνει ὅτι τόσον ἡ ἰδιοκτησιακὴ ὅσον καὶ ἡ προσωπολατρικὴ ἐκκλησιολογία δὲν ἀποτελοῦν «εἴδωλα»). Ὁ ἴδιος προβαίνει εἰς τὴν ἀντίπραξιν ὅσων ἐθέσπισαν αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, τῶν ὁποίων οἱ Ἱ. Κανόνες ἀπετέλεσαν τὸν ἀντίποδα εἰς τὰ θέσμια τοῦ παλαιοῦ κόσμου, διδοῦσαι νέον παράδειγμα περὶ δικαίου.

Τὰ ὅσα προτείνει ὁ Σεβασμιώτατος συνέβαιναν -κατ’ ἀναλογίαν- εἰς τὸ δίκαιον τῶν αὐτοκρατοριῶν τῆς Ἐγγὺς Ἀνατολῆς πρὶν ἀπὸ 3.000 ἔτη, ὅπως ἀναφέρει ὁ Marc van de Mieroop (Ἱστορία τῆς Ἐγγὺς Ἀνατολῆς), Καθηγητὴς Ἱστορίας στὸ Πανεπιστήμιο Columbia, διὰ τὸν ὁποῖον ἔτρεφε μεγάλην ἐκτίμησιν ὁ μακαριστὸς π. Γ. Μεταλληνός:

«Σὲ ἀντάλλαγμα τὸ κράτος παραχωροῦσε χωράφια, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦσαν σχεδὸν προσωπικὴ ἰδιοκτησία: οἱ κλῆροι μποροῦσαν νὰ κληρονομηθοῦν ἀπὸ τοὺς γιούς, κι ἐπίσης μποροῦσαν νὰ πωληθοῦν σὲ κάποιον ἄλλο δίχως τὴν παρέμβαση τοῦ ἀνακτόρου. Ἀλλά, ἂν ὁ ἰδιοκτήτης τους ἀθετοῦσε τὶς ὑποχρεώσεις του ἢ δὲν εἶχε κληρονόμο, τότε ἡ ἰδιοκτησία τῆς γῆς ἐπέστρεφε στὸ ἀνάκτορο, ἀκόμη καὶ ἂν εἶχε πωληθεῖ»!

Τοιουτοτρόπως φαντάζεται καὶ ὁ Σεβασμιώτατος τὰς Τοπικὰς Ἐκκλησίας: αἱ κατὰ τόπους Σύνοδοι λαμβάνουν ἐδαφικότητα ἀπὸ τὸ Φανάρι καὶ κληρονομοῦν εἰς τοὺς ἑπομένους Ἱεράρχας τὴν γῆν αὐτήν, ἀλλὰ ἂν ἀθετήσουν τὰς ὑποχρεώσεις τοῦ Τόμου (ὡς αὐτὸς νὰ εἶναι θεῖον δίκαιον!) ἢ τοῦ Αὐτοκεφάλου (ὅσα δηλ. ἀνεφέρθησαν περὶ ἑτερότητος καὶ κοινωνίας), τότε ἡ ἰδιοκτησία ἐπιστρέφει εἰς τὸ Πατριαρχεῖον! Διὰ τοῦτο καὶ ἄλλοτε ὁ Σεβ. Περιστερίου εἶχεν ὑποστηρίξει ὅτι: ἂν ἡ Θεσσαλία ζητήση αὐτοκεφαλίαν, αὐτὴν δὲν θὰ τὴν δώση ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἀλλὰ τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, εἰς τὸ ὁποῖον ἀνῆκε κάποτε ἡ περιοχή!

Νὰ τὴν χαίρωνται τοιαύτην προχριστιανικήν, εἰδωλολατρικήν, σκοταδιστικὴν δῆθεν κανονολογίαν!

Βάσει αὐτῶν ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος δύναται νὰ ἀνασυστήση τὴν «Ἀρχιεπισκοπὴν Ἀχρίδος» μὲ ὅποιους ὅρους ἐπιθυμεῖ, ἐπειδὴ ἀνήκει εἰς τὸ ὑποτιθέμενον «προδικαιοδοσιακὸν δικαίωμά» του… καὶ ἄλλα εὐτράπελα…

Περιστερίου, Ναυκράτιδος καὶ ὁ Ἄρχων Ἀσηκρήτις κατὰ τὴν γνώμην μας δὲν ἔχουν ἀντιληφθῆ θεμελιώδη ζητήματα περὶ Αὐτοκεφάλου. Ἀνεξαρτήτως ὅμως ἀπὸ αὐτὸ δὲν ὑπάρχει μεταξύ των ὁμοφωνία. Αὐτὴ εἶναι ἡ λυδία λίθος, ἡ ὁποία διακρίνει τὸ ἀληθὲς ἀπὸ τὸ ψευδές, δηλ. ὅτι οἱ ὑποστηρικταὶ τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου εὑρίσκονται εἰς τὴν ἐσφαλμένην πλευρὰν τῆς Ἱστορίας, δυστυχῶς καὶ τῆς Ἐκκλησίας…

Ορθόδοξος Τύπος