Εικονική πραγματικότητα και παιδικός εγκέφαλος

«Ψυχαγωγία» που μπερδεύει τον εγκέφαλο και  απομονώνει το παιδί…

Ιστοσελίδα  Allerin,  Πέμπτη 20 Ιανουαρίου 2022

Naveen Joshi

Η εικονική πραγματικότητα, (Virtual Reality, VR),  κερδίζει σταθερά δημοτικότητα. Δεν αφορά μόνο στο gaming και την ψυχαγωγία αλλά και σε ποικίλους τομείς εφαρμογών. Χρησιμοποιείται στο σχεδιασμό αυτοκινήτων, κτιρίων, στην υγεία, το τουρισμό, την πώληση ακινήτων, στην εκπαίδευση, στον αθλητισμό, τις τέχνες, την οργάνωση εκδηλώσεων και συναντήσεων, την συμμετοχή σε βιωματικά δρώμενα…Όλα αυτά μέσα από τη διαμόρφωση μιας πραγματικότητας κατασκευασμένης με υπολογιστή. Και ενώ η χρήση αυτής της νέας τεχνολογίας στην εκπαίδευση ή για επαγγελματικούς λόγους, (εκμάθηση μιας χειρουργικής επέμβασης, επίσκεψη σε μουσείο κ.α) έχει την αξία της, ωστόσο ήδη έχουν γίνει αντιληπτά τα μειονεκτήματά της, ειδικά όσον αφορά την υγεία του χρήστη.

Μία από τις πιο κοινές χρήσεις της εικονικής πραγματικότητας είναι το gaming. Μόλις φορέσει ο παίκτης ένα σύστημα Headsets VR, μεταφέρεται σε έναν εικονικό κόσμο, όπου μπορεί να μετακινήσει αντικείμενα, να εξερευνήσει μέρη,ακόμη και να συμμετάσχει σε σωματικές μάχες. Αν και δεν απαιτούν Headsets όλα τα παιχνίδια VR, το κοινό χαρακτηριστικό σε αυτά είναι η δημιουργία ενός διαφορετικού περιβάλλοντος, το οποίο επιτρέπει να ξεφύγει κάποιος από την πραγματικότητα. Λοιπόν, τι μπορεί να πάει άσχημα; Αν και δεν υπάρχει ακόμη αρκετή έρευνα για τα μειονεκτήματα της εικονικής πραγματικότητας, ωστόσο ορισμένες επιβλαβείς επιπτώσεις αυτής της τεχνολογίας μπορούν ήδη να προβλεφθούν.

Μειονεκτήματα της εικονικής πραγματικότητας όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία

Ένας αριθμός πειραμάτων που διεξήχθησαν με την VR έχουν πραγματοποιηθεί σε εργαστηριακούς αρουραίους, των οποίων οι νευρώνες είναι παρόμοιοι με τους νευρώνες του ανθρώπου. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας μελέτης, ομάδα με επικεφαλής τον  Dr. Mayank Mehta, νευροεπιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, δημιούργησε ένα εικονικό περιβάλλον για τα τρωκτικά, τα τοποθέτησε σε κινούμενο διάδρομο και παρακολουθούσε τις νευρικές αποκρίσεις τους. Στον πραγματικό κόσμο, ο εγκέφαλος παράγει έναν νοητό χάρτη που βασίζεται στην όραση, τον ήχο και την όσφρηση. Ο  Dr. Mehta ήθελε να μάθει αν η ίδια δραστηριότητα είναι δυνατή και στον εικονικό κόσμο.

Καθώς οι αρουραίοι εξερευνούσαν το εικονικό δωμάτιο που δημιουργήθηκε για αυτούς, οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι οι νευρώνες «GPS» λειτουργούσαν με μη οργανωμένο τρόπο. Οι αρουραίοι δεν έπεσαν από το τραπέζι, ωστόσο δεν κατάφεραν να δημιουργηθεί ένας νοητός χάρτης στο μυαλό τους για να τους καθοδηγεί. Αυτό που συμπέραναν οι επιστήμονες ήταν ότι ενώ το να βρίσκονται  σε εικονικό περιβάλλον δεν έβλαπτε τους αρουραίους, ωστόσο τροποποίησε την ικανότητα του εγκεφάλου τους να δημιουργήσει ένα νέο σχέδιο επιβίωσης. Με βάση αυτή τη μελέτη και αμέτρητες άλλες, είναι προφανές ότι η εικονική πραγματικότητα μπορεί να χειραγωγήσει το μυαλό μας.

Δεδομένης της αιφνίδιας αλλαγής στον ανθρώπινο εγκέφαλο, οι επιστήμονες μπορούν να προβλέψουν και άλλα μειονεκτήματα της εικονικής πραγματικότητας σε σχέση με την ανθρώπινη υγεία.

Ακολουθούν ορισμένες από τις δυνητικές επιπτώσεις της εικονικής πραγματικότητας εάν χρησιμοποιηθεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα:

1. Πονοκέφαλοι

Όπως και με κάθε άλλη τεχνολογία, η υπερβολική έκθεση στο VR μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου με αποτέλεσμα πονοκεφάλους και ναυτία.

2. Ίλιγγος

Στον εικονικό κόσμο, κάτι που φαίνεται να βρίσκεται σε απόσταση στην πραγματικότητα είναι πολύ κοντά. Αυτή η ασυμφωνία μεταξύ του ματιού και του εγκεφάλου προκαλεί σύγχυση στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε αίσθημα ιλίγγου.

3. Μυωπία

Τα ακουστικά VR τοποθετούνται πολύ κοντά στα μάτια, προκαλώντας καταπόνηση. Η υπερβολική χρήση μπορεί επίσης να επηρεάσει την ανάπτυξη του ματιού, οδηγώντας σε μυωπία.

4. Απώλεια ακοής

Τα ακουστικά της εικονικής πραγματικότητας είναι κατασκευασμένα για να δημιουργούν μια απόδραση από την πραγματικότητα. Η υπερβολική έκθεση σε υψηλή ένταση ήχου και σε τόσο κοντινή απόσταση στο αυτί μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις ακουστικές ικανότητες του χρήστη.

5. Παραισθήσεις

Αυτό δεν θέλει και πολλή σκέψη να το καταλάβουμε! Όσο περισσότερο προσπαθεί κανείς να ξεφύγει από την πραγματικότητα και να ενσωματωθεί στον εικονικό κόσμο, τόσο δυσκολεύεται κατόπιν να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα. Οι δύο κόσμοι αλληλεπικαλύπτονται στον εγκέφαλο, προκαλώντας σύγχυση και οδηγώντας το άτομο να χάσει την επαφή με το τι είναι πραγματικό και τι όχι.

Εκτός από τα σωματικά προβλήματα από τη είσοδο στα εικονικά περιβάλλοντα προκύπτουν και επιπλέον δυσκολίες. Αυτές αφορούν στην υγιή κοινωνικοποίηση του παιδιού, στην ικανότητά του να καλλιεργεί τη προσωπική επικοινωνία, να δραστηριοποιείται στα φυσικά περιβάλλοντα, να ανταποκρίνεται σε πραγματικές συνθήκες ζωής, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και γενικά να καλλιεργεί τις δυνατότητές του μέσα στην αληθινή ζωή.

Παρά τα μειονεκτήματα της VR, η υιοθέτηση αυτής της τεχνολογίας δεν είναι δυνατόν να επιβραδυνθεί. Πιστεύεται κατ΄εκτίμηση ότι 58,9 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ χρησιμοποιούσαν ήδη τη VR μέχρι το τέλος του 2021. Στην πατρίδα μας εφαρμόζεται τόσο η επαγγελματική όσο και η ψυχαγωγική της χρήση, σε αίθουσες ψυχαγωγίας όπου το παιδί κινείται σε φανταστικά περιβάλλοντα και επικοινωνεί ποικιλότροπα με εικονικά όντα.

Αυτό που είναι σημαντικό για τους γονείς είναι να μην ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να συμμετέχουν σε τέτοιου είδους ψυχαγωγία που τα αποσυντονίζει ψυχολογικά και σωματικά.  Οι δε υπεύθυνοι των καινοτόμων προτάσεων πρέπει να προσεγγίσουν αυτές τις τεχνολογίες με προσοχή και να εξασφαλίσουν ότι μακροπρόθεσμα θα προσφέρουν περισσότερο καλό παρά κακό.

 Πηγές:

1. https://www.allerin.com/blog/is-vr-harmful-for-your-brain 

2. https://virtualspeech.com/blog/vr-applications

https://mumdadandkids.gr/texnologia/eikoniki-pragmatikotita-kai-paidikos-egkefalos