Ἕνας αἰώνας βενιζελίτιδος (ἐκκοσμίκευσης καί ἐκσυγχρονισμοῦ) στό Φανάρι εἶναι φανερό ὅτι ἔχει ἐπιφέρει τόν θάνατο τοῦ ἀσθενοῦς, ἀνθρωπίνως, ἐναπόκειται στόν Θεό νά κάνη τό θαῦμα του…

 

Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΣ ΕΧΕΙ ΑΠΟΘΑΝΕΙ

Γράφει ὁ κ. Γεώργιος Τραμπούλης, Θεολόγος

Ὁ «Ο.Τ.» δημοσίευσε τό πρῶτο ἀπό μία σειρά σπουδαίων ἀποχαρακτηρισμένων ἐγ­γράφων (προσβάσιμα σέ ὅποιον θέλει), πού ἔχει στήν κατοχή του ἀπό τό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν τῶν Η.Π.Α. Θεωροῦμε ὅτι ἡ παράθεση ἁπλῶς τοῦ κειμένου χωρίς μία περαιτέρω ἀνάλυση, μειώνει τήν σπουδαιότητα τοῦ κειμένου, ἐπιπλέον δέ, ἐάν δέν παρουσιασθοῦν οἱ λόγοι γιά τούς ὁποίους δημοσιεύθηκε τό ἔγγραφο, ὑπάρχει ὁ φόβος νά κατηγορηθοῦμε ὅτι ἀσκοῦμε πολιτική καί μάλιστα ἐχθρική πρός τό Φανάρι, μέ­σῳ ἑνός ἐκκλησιαστικοῦ ἐντύπου. Γιά αὐτό προχωροῦμε στίς ἀναγκαῖες ἐπισημάνσεις, μέ τίς μικρές δυνάμεις πού διαθέτουμε.

Ἡ ἐκκοσμίκευσις εἰς τό Φανάρι

Κατ’ οὐσίαν, στό συγκεκριμένο ἔγγραφο καταδεικνύονται οἱ τεράστιες διαστάσεις πού ἔχει ἐκλάβει ἕνα αἰώνα καί πλέον τό πρόβλημα τῆς ἐκκοσμικεύσεως στό Φανάρι. Ἕνα πρόβλημα δυσ­τυχῶς, τό ὁποῖο ὡς λοιμική νόσος, ἔχει ἐξαπλωθῆ καί σέ ὅλες τίς τοπικές Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ὑπαιτιότητι βασικά τοῦ Φαναρίου καί ἔχει ἀλλοιώσει καίρια τόσο τό ὀρθόδοξο δόγμα ὅσο καί τήν ὀρθόδοξη ἐν Χριστῷ ζωή τῶν πιστῶν.

Παρενθετικά ἄς σημειωθῆ, ὅτι στό ἔγγραφο ἐπιβεβαιώνεται ἡ διαχρονική στάση ὑποτέλειας πού χαρακτηρίζει ὅλα τά ἐπίπεδα τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτικοῦ καί διπλωματικοῦ κατεστημένου ἔναντι τοῦ δυτικοῦ παράγοντα (προπολεμικά τοῦ Βρετανικοῦ, μεταπολεμικά δέ τοῦ Ἀμερικανικοῦ). Ἡ ὁλοφάνερη αὐτή σχέση ἐξάρτησης ἀποτυπώνεται στό γεγονός ὅτι ὁ Ἕλληνας Γενικός Πρόξενος στήν Κωνσταντινούπολη, Μιχαήλ Μελᾶς, κατόπιν αἰτήματος τοῦ Ἀμερικανοῦ Πρέσβη, George Wadsworth, σάν ὁ τελευταῖος νά ἦταν προϊστάμενός του, ἐπέδωσε τό ἐν λόγω ὑπόμνημα.

Σέ αὐτό ὁ Ἕλληνας διπλωμάτης δηλώνει ὅτι «εἶναι πεπεισμένος περί τοῦ ἀκραίου θρησκευτικοῦ συντηρητισμοῦ τῶν Ὀρθοδόξων μαζῶν καί τῆς ἀδιαλείπτου δυσπιστίας τους ἔναντι τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς ἐκκλησίας». Βέβαια, ὅταν ὁ Γενικός Πρόξενος γράφει γιά «θρησκευτικό συντηρητισμό», ἐννοεῖ τήν προσκόλληση τῶν πιστῶν στήν ὀρθόδοξη παράδοση. Τό ὅτι τό ἔγγραφο ἐγράφη τό 1949, σημαίνει ὅτι ἡ νόσος τῆς ἐκκοσμικεύσεως μέσα σέ ἑβδομῆντα χρόνια, ἀπό τήν ἐγκατάσταση δηλαδή τοῦ μασόνου Πατριάρχη Ἀθηναγόρα στό Φανάρι, ἔχει διαβρώσει σέ τέτοιο βαθμό τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὥστε σήμερα νά εἴμασθε, κυριολεκτικά, στά πρόθυρα τῆς ἑνώσεως μέ τούς παπικούς, ἄν δέν ἔχη γίνει ἤδη σέ ἀνώτατο ἐπίπεδο. Ὅμως ἡ νόσος αὐτή ἔχει προσβάλει σέ τέτοιο βαθμό τούς ἁπλούς πιστούς, ὁπότε μιλᾶμε ὅτι ἔχει ἐναπομείνει μόνον ἕνα λεῖμμα εὐσεβείας.

«Θρησκευτική ἐκκοσμίκευση», ἡ χειραφέτησις τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν ἀπό τήν Παράδοσιν καί τό Δόγμα

Ἡ ἀπαραίτητη διευκρίνιση πού πρέπει νά γίνη εἶναι ὅτι ἡ ἔκφραση «θρησκευτική ἐκκοσμίκευση» ὀφείλεται νά κατανοηθῆ ὡς ἡ χειραφέτηση τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν ἀπό τήν Παράδοση καί τό Δόγμα. Ἄλλωστε πάγιος στόχος τοῦ νεώτερου ἀστικοῦ κράτους ἦταν καί παραμένει ἡ ἐκκοσμίκευση τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή ἡ ἀλλοίωση τοῦ παραδοσιακοῦ φρονήματός της. Ὅσο τό σύνολο τῶν πιστῶν, τό σῶμα δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι συνδεδεμένο στήν ὀρθόδοξη παράδοση, ἀναφερόμενο ἀποκλειστικά σέ αὐτήν, ἀκολουθεῖ ὅ,τι δέν ἀφομοιώνεται σέ ξένες πρός τήν διαρκῶς ἀντιπαραδοσιακά νεωτερίζουσα πολιτική, προσδίδοντάς του ἀντισυστημικά ἄρα καί ἐπικίνδυνα χαρακτηριστικά. Ἀποτέλεσμα αὐτῶν εἶναι, τό βαθειά παραδοσιακό σῶμα τῶν πιστῶν νά ἀναμένη νά καθοδηγῆται ἀπό τήν ἐπίσης παραδοσιακή Ἐκκλησία του καί ὄχι ἀπό τήν πολιτική ἐξουσία. Ἔτσι, σκοπός τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας μέσῳ τῆς ἐκκοσμίκευσης τῆς ζωῆς τῶν πιστῶν εἶναι νά γίνη σημεῖο ἀναφορᾶς του ὄχι ὁ Νόμος καί ἡ Ἀποστολική παράδοση, φύλακες τῶν ὁποίων εἶναι τό ἐπισκοπικό σῶμα, ἀλλά οἱ διαρκῶς κλιμακούμενες ἀλλοτριωτικές ἀποφάσεις τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας.

Ζητούμενο εἶναι ἡ διαμόρφωση μίας νέας νοοτροπίας πρός ἀντικατάσταση τῆς παλαιότερης, πού ἀνάμεσα στά ἄλλα ἔφερε βαθειά ἀντιδυτικά χαρακτηριστικά. Τήν νέα νοοτροπία τήν χαρακτηρίζει ὁ ἐξορθολογισμός, ὁ ἄνευ ὁρίων ἐκμοντερνισμός καί ἡ χειραφέτηση ἀπό τό θεῖο, ἀποτελεῖ δηλαδή τό κυρίαρχο μοντέλο τῆς δυτικῆς κοινωνίας. Ἡ πολιτική ἐξουσία στήν πατρίδα μας, ἤδη ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους, γνωρίζει πολύ καλά ὅτι, ἐάν δέν ἐκσυγχρονισθῆ ἡ Ἐκκλησία δέν πρόκειται νά ἐκσυγχρονισθῆ καί ἡ ἑλληνική κοινωνία.

Ὁ ἐκσυγχρονισμός καί ἡ ἐκκοσμίκευση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, μίας Ἐκκλησίας ἄλλοτε σύμβολο τῆς ρωμαίικης οἰκουμενικῆς συνείδησης, διαμορφώνει μία πορεία ἑνός αἰώνα καί πλέον. Ὅμως τά μεγάλα βήματα σέ αὐτήν τήν πορεία ἔγιναν ἀπό τόν Ἀθηναγόρα, συνέχεια τοῦ ὁποίου εἶναι ἡ τριαντάχρονη πατριαρχία τοῦ Πατρ. Βαρθολομαίου. Ὁ διπλωμάτης Μελᾶς σημειώνει γιά τό Φανάρι τό 1949 ὅτι «πρέπει νά ἀποφεύγη ὁποιαδήποτε κίνηση, ἡ ὁποία ἴσως ἑρμηνευθῆ 1) ὡς εὐνοϊκή ἀνταπόκριση σέ μία πρωτοβουλία προερχομένη ἀπό τήν Ρώμη, 2) ὡς ἔνδειξη ὅτι ἡ Κωνσταντινούπολη βοηθεῖται ὑλικά ἀπό ὁποιονδήποτε, καθ’ οἱονδήποτε τρόπο πού ἀνήκει σέ ἄλλο χριστιανικό δόγμα». Εἶναι δυνατόν νά λεχθοῦν αὐτά σήμερα, ὅταν ἡ συμπόρευση μέ τίς αἱρέσεις καί τίς ὅποιες ἑτερότητες εἶναι καθεστώς;

Συμπλήρωνε ὅτι τό Πατριαρχεῖο πρέπει νά μεριμνήση, ὥστε νά ἐμπεδώση «ἡ κοινή γνώμη ὅτι εἶναι πρῶτο μεταξύ τῶν κεφαλῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν», ἐνῶ συνεχίζοντας σέ ἄλλο σημεῖο τόνιζε ὅτι «Αὐτό θά μποροῦσε νά ἐπιτευχθῆ μέ τήν διεύρυνση τῶν ἁρμοδιοτήτων τοῦ Προκαθημένου», δείχνοντας τήν ἀποξένωσή του ἀπό τήν μακραίωνη Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας τόσο τοῦ ἰδίου ὅσο καί τοῦ περιβάλλοντός του πού ἐξέτρεφε τέτοιου εἴδους ἀντιλήψεις. Γιά αὐτό δημοσιεύονται τά ἔγγραφα, γιά νά ὑποδείξουμε τό βάθος τοῦ προβλήματος, πόσο δηλαδή ἔχει διαβρωθῆ τόσο τό Δόγμα ὅσο καί ἡ ζωή τῶν πιστῶν ἀπό τήν ἐκκοσμίκευση.

Τό παλαιόν φρόνημα τοῦ Φαναρίου: Τό ὁμόδοξον ὡς ἀποκλειστικός παράγων καθορισμοῦ τῶν σχέσεών του

Τό ἀπόρρητο ὑπόμνημα διαπίστωνε ἐπίσης ὅτι «Ἡ ἀνοχή πού δείχνει ἡ ρωσική προπαγάνδα ἔναντι τοῦ Φαναρίου καί ἡ ἐμφανής ἐπιθυμία τοῦ Ρωσικοῦ Πατριαρχείου νά ἀποφύγη τήν κρίση στίς σχέσεις του μέ τήν Κωνσταντινούπολη, ὀφείλεται στόν ἀκραῖο θρησκευτικό συντηρητισμό τῶν Ὀρθοδόξων…, ὀφείλεται ἐπίσης καί στό γεγονός ὅτι οἱ Κεφαλές πολλῶν ἀπό τίς ἄλλες σλαβικές Ἐκκλησίες δέν εἶναι πρόθυμες νά διακόψουν τίς σχέσεις τους» μέ τό Φανάρι. Ἑβδομῆντα χρόνια μετά τίς παρατηρήσεις τοῦ Ἕλληνα διπλωμάτη καί μέ ἀφορμή τό οὐκρανικό ζήτημα, διαπιστώνεται ὅτι, ἐνῶ ἡ Ρωσική Ἐκκλησία ἀνάγκάσθηκε ἐκ τῶν πραγμάτων νά διακόψη τίς σχέσεις της μέ τό Φανάρι, ὡς ἔσχατο μέσο ἄμυνας, οἱ ὑπόλοιπες σλαβόφωνες Ἐκκλησίες, ἄν καί ἀρνοῦνται νά νομιμοποιήσουν τούς Οὐκρανούς ἀχειροτόνητους, ἀδυνατοῦν νά διακόψουν τίς σχέσεις τους μέ τό Φανάρι, λόγῳ τῶν τεράστιων πολιτικῶν πιέσεων πού δέχονται ἀπό τόν πανίσχυρο δυτικό προστάτη τοῦ Φαναρίου.

Πρέπει νά ἐνθυμηθοῦμε ὅτι μέχρι καί τά τέλη τοῦ 19ου αἰώνα τό Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως εἶχε ἄριστες σχέσεις μέ τήν Ρωσία, ἀφοῦ στηριζόταν τόσο πολιτικά ὅσο καί ἠθικά ἀπό αὐτήν, ἐνῶ ἦταν ἀδιανόητο πρίν τίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰώνα ἡ ὁποιαδήποτε σχέση μέ τήν αἱρετική Δύση, ἀφοῦ τό ὁμόδοξο ἦταν ὁ ἀποκλειστικός παράγοντας πού καθόριζε τίς σχέσεις του.

Ὡς σημεῖο ρήξης πρός τήν προηγούμενη πορεία τοῦ Φαναρίου ἔρχονται οἱ δύο πατριαρχίες τοῦ Ἰωακείμ Γ΄, ὅπου γιά πρώτη φορά ἄλλαξε ἡ πορεία τοῦ Πατριαρχείου, λόγω τῆς ὑποταγῆς τοῦ Πατριάρχη Ἰωακείμ στούς πολιτικούς σχεδιασμούς τῶν Ἀθηνῶν καί στούς δυτικούς πάτρωνές τους ἀλλά καί τῶν ἐθνικῶν ἀντιπαραθέσεων ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, τίς ὁποῖες εἶχαν ἐνσπείρει οἱ Δυτικοί (μέ προεξάρχοντες τούς Βρετανούς) στά Βαλκάνια. Τότε ἔχουμε γιά πρώτη φορά τήν στροφή καί τήν σύνδεση μέ τήν αἱρετική Δύση καί τίς δυτικές δυνάμεις τῆς Ἀντάντ.

Τό ἀντιδυτικόν πνεῦμα καί ἡ σύμπνοια μέ τήν ὁμόδοξον Ρωσίαν

Ἄς σημειωθεῖ ὅτι βασικός θεσμός, στόν ὁποῖο στηρί­χθηκε τό Πατριαρχεῖο, στήν τελευταία του φάση πρίν τήν ὁλοκληρωτική του ἐξάρτηση ἀπό τήν Δύση, ἦταν αὐτός τοῦ “Γεροντισμοῦ” (θολή ἀνάμνηση τῆς δυναμικῆς παρουσίας τῶν Γερόντων Μητροπολιτῶν τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ἀποτελοῦν οἱ σημερινοί ἄνευ ποιμνίου καί σημασίας Γέροντες Μητροπολίτες), πού ἀποτέλεσε προσπάθεια ἀναμόρφωσης τῆς διοικήσεως τοῦ Πατριαρχείου, καί ἀποκατάστασης τῆς συνοδικῆς λειτουργίας, ἀνάλογης μέ αὐτῆς τῆς ὕστερης βυζαντινῆς περιόδου. Ἡ συγκεκριμένη πορεία τοῦ Πατριαρχείου βρίσκεται στό ἀπόγειό της τό 1829, μετά τήν ρωσοτουρκική Συνθήκη τῆς Ἀδριανουπόλεως, ὁπότε καί ἐνισχύεται περαιτέρω ὁ θεσμός τῶν Γερόντων. Δέν ἀποτελεῖ παράδοξο ὅτι στήν νέα φάση πού εἰσέρχεται τό Πατριαρχεῖο, μεταξύ τῶν Γερόντων Μητροπολιτῶν κυριαρχεῖ ἡ προσκόλληση στήν Ὀρθοδοξία, τό ἀντιδυτικό πνεῦμα καί ἡ σύμπνοια μέ τήν ὁμόδοξη Ρωσία. Ἐπίσης, δέν εἶναι τυχαῖο, ὅτι αὐτός πού καταπολέμησε καί κατεδίωξε τόν Γεροντισμό ἦταν ἀφενός οἱ δυτικῆς ἔμπνευσης ἐκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις τοῦ Ὀθωμανικοῦ Κράτους ἀπό τό 1856 καί μετά (πού ἐπίσπευσαν τό τέλος του) καί ἀφετέρου οἱ συντονισμένες προσπάθειες Ἰωακείμ, Ἀθηνῶν καί τῆς νεοφαναριώτικης τραπεζο-χρηματιστικῆς ἐλίτ (ὅλοι δυτικόφιλοι καί σφόδρα ἀντιρῶσοι).

Ἕνα αἰώνα καί πλέον μετά, μέ τόν ἐσυγχρονισμό καί τήν ἐκκοσμίκευση τοῦ Φαναρίου καί τήν σύνδεσή του μέ τήν Δύση ὄχι μόνον φιλικοὺς πρός τούς Ρώσους Ἀρχιερεῖς δέν βρίσκουμε στό Φανάρι, ἀλλά ἀντιθέτως βλέπουμε τό Φανάρι νά προτιμᾶ τήν διάσπαση τῆς ἑνότητας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τήν κατάλυση τῆς Παράδοσης καί τῶν Ἱερῶν Κανόνων, νομιμοποιώντας τούς σχισματικούς καί ἀχειροτόνητους Οὐκρανούς, ἐπειδή αὐτές ἦταν οἱ ὑποδείξεις τῆς Δύσης.

Τό Βατικανόν «ὡδηγήθη εἰς τήν ἀνοίκειον διά τήν Χριστιανικήν Ἐκκλησίαν αὔλακα τοῦ ἀντιχριστιανικοῦ Παπισμοῦ»

Σημειώνεται περαιτέρω στό ἔγγραφο ὅτι «Ὁ Πατριάρχης Μόσχας ἀντιτίθεται στήν συνεργασία μεταξύ Ὀρθοδόξων καί Προτεσταντῶν, ἔστω καί ἄν αὐτή περιοριζόταν στό κοινωνικό πεδίο… ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας προσπαθεῖ σήμερα (τό 1949) νά παρουσιασθῆ ὡς ὁ κύριος φύλακας καί ὑπερασπιστής τῆς ἀνόθευτης Ὀρθόδοξης πίστης». Κανείς δέν πρέπει νά ξεχνᾶ ὅτι τήν στι­γμή πού ἐγκαθίστατο ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας στό Φανάρι τό 1948, ἀκριβῶς τήν ἴδια ἐποχή στήν Μόσχα συγκαλεῖτο ἡ ἱστορική Διάσκεψη τῶν Προκαθημένων καί λοιπῶν ἐκπροσώπων τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, μέ τήν εὐκαιρία τῶν 500 χρόνων ἀπό τήν ἀνεξαρτητοποίηση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας ἀπό τό Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως. Ἡ (de facto λειτουργοῦσα ὡς) Σύνοδος τοῦ 1948, ὄχι μόνον καταδίκασε τίς αἱρετικές δοξασίες τοῦ Βατικανοῦ, ἀναφέροντας ὅτι «ὡδηγήθη εἰς τήν ἀνοίκειον διά τήν Χριστιανικήν Ἐκκλησίαν αὔλακα τοῦ ἀντιχριστιανικοῦ Παπισμοῦ», ἀλλά καί καταδίκασε σέ πανορθόδοξο ἐπίπεδο τόν οἰκουμενισμό καί μάλιστα ἐπανασύνδεσε μέ τίς ἀποφάσεις της τήν σύγχρονη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ τήν ἀδιαίρετη καί διαχρονική Παράδοση, πού θέλει τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία Μία, Ἁγία, Ἀποστολική καί Καθολική.

Ὅμως πολιτικές παρεμβάσεις ὁδήγησαν τήν Ρωσική Ἐκκλησία σέ μία παρόμοια αἰχμαλωσία πρός τίς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, πού ἤδη συμμετεῖχαν στό Π.Σ.Ε., καθώς ἐνισχύθηκαν καί ἀναδείχθηκαν Ρῶσοι θεολόγοι καί ἐπίσκοποι μέ φιλο-οἰκουμενιστικό πνεῦμα καί σέ πλήρη ἀντίθεση πρός τίς ἀποφάσεις τοῦ 1948, προκειμένου νά ἐπιτευχθῆ ἡ πορεία σύγκλισης μέ τό Π.Σ.Ε. Ἔτσι, δεκατρία χρόνια μετά, τό 1961, ἡ Ἱερά Σύν­οδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας μέ ἀπόφασή της ἐντάχθηκε στό Παγκόσμιο Συμβούλιο τῶν Ἐκκλησιῶν, ἐγκαταλείποντας τήν παραδοσιακή γραμμή, ἐνῶ ἑξῆντα ὀκτώ χρόνια ἀργότερα, τό 2016, εἴχαμε καί τήν ἱστορική συνάντηση τοῦ Πάπα Φραγκίσκου μέ τόν Πατριάρχη Κύριλλο στήν Κούβα καί μάλιστα ἡ συνάντηση αὐτή ἔγινε λίγους μῆνες πρίν τήν σύγκληση τῆς συνόδου τῆς Κρήτης. Δυστυχῶς, ἡ ἀλλοίωση τῆς ὀρθόδοξης πίστης ἀπό πλευρᾶς τοῦ Φαναρίου συνοδεύεται πλέον ἀπό αὐτόν τῆς Μόσχας καί ὁ ἀνταγωνισμός τῶν δύο Ἐκκλησιῶν ἔχει σάν ἐπακόλουθο νά συμπαρασύρη στήν ἐκκοσμίκευση καί τίς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Ὀφείλεται ὅμως νά διακριθῆ ὁ πραγματιστικός ρόλος πού παίζει ἡ ἐκκοσμίκευση γιά τήν Μόσχα, ὑπό τήν ἔννοια ὅτι ἐξυπηρετεῖ ὄχι τὸν ἐκδυτικισμό τοῦ πιστοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ καί τήν διαμόρφωση μίας νέας νοοτροπίας σέ αὐτόν (κάτι πού συμβαίνει στήν περίπτωση τοῦ Φαναρίου), ἀλλά τήν διαπάλη πρός τό Φανάρι καί τήν ἐπιρροή πού αὐτό ἔχει στίς ἄλλες Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες, τίς ὁποῖες συμπαρασύρει στόν ἀντι-ρωσισμό καί τόν κοσμοπολιτισμό.

Ὁ Πατριάρχης Μεταξάκης

Τό τέταρτο πρόσωπο πού ἔχει καθοριστικό ρόλο στήν ἐκκοσμίκευση καί στόν ἐκσυγχρονισμό τοῦ Πατριαρχείου, εἶναι ὁ Μελέτιος Μεταξάκης, ὁ δυναμικότερος ἐκφραστής τοῦ ἐκσυγχρονιστικοῦ βενιζελισμοῦ στήν Ἐκκλησία στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰώνα. Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Περγάμου στήν εἰσήγησή του στήν σύναξη τῆς Ἱεραρχίας τοῦ Πατριαρχείου τό 2015, ἀναφερόμενος στήν σύνοδο τῆς Κρήτης, πού ἐπρόκειτο νά γίνη ἕνα χρόνο μετά, τόνιζε ὅτι «Ἡ ἰδέα περί συγκλήσεως Παν­ορθοδόξου Συνεδρίου εἶχε συλληφθῆ ἐν τῷ Οἰκουμενικῷ Πατριαρχεῳ ἤδη ἐκ τοῦ ἔτους 1923».

Ἀπό τά πορίσματα τοῦ Συνεδρίου τοῦ 1923 γίνεται ἀντιληπτό πόσο βαθειά σκόπευε νά ἐπέμβη ὁ Πατριάρχης Μεταξάκης στήν ζωή καί στό Δόγμα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ὥστε νά τήν ἐκσυγχρονίση καί νά τήν ἐκκοσμικεύση. Στόχος ὁ ὁποῖος ἐπιτεύχθηκε ἕνα αἰώνα μετά μέ τήν σύνοδο τῆς Κρήτης. Μερικά ἀπό τά πορίσματα ἀναφέρουν: «1. Νά καθορισθῆ ἡ θέση καί τά δικαιώματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀπέναντι στίς θυγατέρες του Ἐκκλησίες, γιά νά ἀποβῆ κέντρο συμπάσης τῆς Ὀρθοδοξίας. 2. Συνοδικά νά καθορισθῆ ἡ τύχη τῶν Ὀρθοδόξων τῆς Διασπορᾶς ἐν μέσῳ ὁμοδόξων ἀλλοεθνῶν ἤ ἑτεροδόξων καί ἀλλοεθνῶν. Ἐπί τοῦτο νά μετεληθῆ τό κῦρος τοῦ 28ου κανόνα τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού παρέχει τό ἐξαρχικό δικαίωμα μόνον στήν Ἐκκλησία Κων/πόλεως σέ χώρους ἐκτός τῆς καθορισμένης ὑπ’ αὐτοῦ αὐτοκεφαλίας τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν. 3. Νά ἀποφανθῆ ἐπί τοῦ β΄ γάμου τῶν ἐν χηρείᾳ κληρικῶν 4. Νά καθορισθῆ ἡ σχέση τῶν ἐκκλησιαστικῶν νόμων περί γάμου καί διαζυγίου πρός ἐκείνους τούς νόμους τῆς Πολιτείας. 5. Νά ἀποφανθῆ ἐπί τοῦ Ἡμερολογίου. 6. Νά μελετηθῆ καί νά ἀποφανθῆ ἐπί τῶν τηρουμένων σήμερον νηστειῶν».

Ἡ ἀσθένεια τῆς βενιζελίτιδος

Σέ χειρόγραφο σημείωμα τοῦ καθηγητῆ Χρήστου Ἀνδρούτσου πρός τόν «Πρόεδρον Κυβερνήσεως Ράλλην» (1920) ἀναφέρεται μεταξύ τῶν ἄλλων ὅτι ἡ «Κωνσταντινούπολις πάσχει ἐκ βενιζελίτιδος εὐξηγήτου, ἥν ἐκμεταλλεύονται διάφοροι».

Παρόμοια μέ τήν ἀσθένεια τῆς βενιζελίτιδος τριάντα χρόνια μετά, ἐμφανίζεται ἡ νόσος τῆς ἀμερικανίτιδος, ὁπότε καί ὁ νέος Ἀμερικανός Γενικός Πρόξενος στήν Κωνσταντινούπολη κατά τήν ἐπίσημη ἐπίσκεψή του στό Φανάρι τήν 1η Ἀπριλίου 1953, ἀναφέρει πρός τό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν τῆς Ἀμερικῆς σέ ὑπηρεσιακό σημείωμα ὅτι «Μέ τήν εὐκαιρία τῆς πρώτης ἐπίσημης ἐπίσκεψής μου στόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, ὁ Πατριάρχης ἀφιέρωσε μεγάλο μέρος τοῦ χρόνου του, γιά νά ἐκφράση τήν ἀγάπη καί τόν θαυμασμό του γιά τίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες καί ὅλα ὅσα αὐτή ἐκπροσωπεῖ. Μάλιστα, ἔφτασε στό σημεῖο νά δηλώση ὅτι ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος τῆς πολιτικῆς του ὡς Πατριάρχης, εἶναι νά προωθήση τά ἀμερικανικά ἰδεώδη. Οἱ ἐκφράσεις τοῦ θαυμασμοῦ του γιά τίς Η. Π.Α. ἦταν κατά καιρούς τόσο ἀσυγκράτητες πού κατήντησαν σχεδόν δυσάρεστες. Δέν θά μποροῦσα νά μή αἰσθανθῶ ὅτι ἄν, ὡς Τοῦρκος πολίτης (ὁ Ἀθηναγόρας), ἐκφράζει τά αἰσθήματά του τόσο ἐλεύθερα σέ μή Ἀμερικανούς, ἡ ἐπιρροή του τόσο στήν Τουρκία ὅσο καί μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων θά ἀπομειωθῆ καί κατά συνέπεια γιά κάποιους οἱ δηλώσεις του θά θεωρηθοῦν ἁπλῶς ἡ ἐπανάληψη τῆς ἀμερικανικῆς προπαγάνδας…».

Ἕνας αἰώνας βενιζελίτιδος (ἐκκοσμίκευσης καί ἐκσυγχρονισμοῦ) στό Φανάρι εἶναι φανερό ὅτι ἔχει ἐπιφέρει τόν θάνατο τοῦ ἀσθενοῦς, ἀνθρωπίνως, ἐναπόκειται στόν Θεό νά κάνη τό θαῦμα του…

Ορθόδοξος Τύπος