Η «Σταύρωση» της Αγια-Σοφιάς

Η «ΣΤΑΥΡΩΣΗ» ΤΗΣ ΑΓΙΑ-ΣΟΦΙΑΣ

Δεν θέλουμε να προσθέσουμε κάτι διαφορετικό από ό,τι εξέφρασαν εκκλησιαστικοί και πολιτικοί άρχοντες, εντός και εκτός της πατρίδας μας, για το ανοσιούργημα, όπως χαρακτηρίστηκε, της μετατροπής της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως από μουσείο σε τζαμί. Πράγματι, η λειτουργία του μοναδικού αυτού μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ως μουσείου ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσε να συμβεί, με το δεδομένο ότι βρίσκεται στην κατοχή πια ανθρώπων άλλης εθνικής και  θρησκευτικής παράδοσης. Γι’ αυτό και η αλλαγή της χρήσης και της λειτουργίας της Αγίας Σοφίας παραπέμπει συμβολικά στη σταυρική θυσία του Κυρίου Ιησού Χριστού – είναι ένα σταύρωμα για τους χριστιανούς η μετατροπή της σε τζαμί.

Επιμένουμε βεβαίως στη συμβολική θεώρηση, διότι δεν πρέπει να απολυτοποιούμε τα πράγματα από πλευράς θεολογικής και πνευματικής. Διότι πολιτιστικά η μετατροπή αυτή μπορεί να είναι, και είναι, όντως ένα ξάφνιασμα και μία «πρόσκρουση σε τοίχο» – κυριολεκτικά πρόκειται για δυστύχημα και ατύχημα – από πλευράς όμως πνευματικής και θεολογικής αποτελεί μόνο μία πρόκληση των συμβόλων της πίστης και του έθνους μας (από ανθρώπους που δεν «καταλαβαίνουν» ασφαλώς τη χαρισματική χριστιανική πίστη μας) και όχι μία πληγή που επιφέρει «θάνατο». Μη ξεχνάμε ότι μιλάμε για ένα θαυμαστό στους αιώνες μνημείο, το οποίο όμως είναι προορισμένο να υποστεί και αυτό κάποτε τους νόμους της φθοράς, σύμφωνα και με τα λόγια του Κυρίου μας, ο Οποίος στους έκθαμβους μαθητές Του μπροστά στον Ναό του Σολομώντος που κτιζόταν μεγαλόπρεπα από τον Ηρώδη είπε: «μη θαυμάζετε τούτο, γιατί δεν πρόκειται να μείνει πέτρα πάνω στην πέτρα». Ο Ίδιος δε, όπως και οι άγιοι απόστολοι μετέπειτα και όλοι οι άγιοι στους αιώνες, παρέπεμπαν στον κατεξοχήν Ναό που αποδέχεται ο Θεός και λειτουργεί υπέρ της σωτηρίας του ανθρώπου, το ίδιο το σώμα του ανθρώπου. «Ουκ οίδατε ότι το σώμα υμών ναός του εν υμίν αγίου Πνεύματός εστιν και ουκ εστέ εαυτών; Δοξάσατε ουν τον Θεόν εν τω σώματι υμών και εν τω πνεύματι υμών, άτινά εστι του Θεού».

Όμως, το δυστύχημα και το ατύχημα δεν παύουν να προκαλούν οδύνη, κι ίσως και σ’ αυτό να στοχεύει ο ηγέτης της γείτονος χώρας, ο οποίος από ό,τι μπορούμε να καταλάβουμε με τις λιγοστές έως μηδαμινές πολιτικές μας γνώσεις και διαισθήσεις «βρήκε επιτέλους» τον εαυτό του. Θέλουμε να πούμε ότι η απόφαση αυτή του Προέδρου της Τουρκίας, κυοφορούμενη εξ όσων ο ίδιος ομολόγησε παιδιόθεν, ήταν η οριστική κατάληξή του σ’ αυτό που συνιστά τον αληθινό εαυτό του: να είναι ενταγμένος στην παράδοση της Ανατολίας και να λειτουργεί μέσα σ’ αυτήν ως ο κατευθυντήριος νους της. Δεν είναι τυχαίο ότι πάμπολλοι γνώστες της πραγματικότητας αυτής είπαν ότι «αν ο Κεμάλ Ατατούρκ υπήρξε ο πατέρας της (νέας) Τουρκίας, ο Ερντογάν (θέλει να) είναι ο πατέρας του μουσουλμανικού κόσμου». Από την άποψη αυτή έχουμε την εντύπωση ότι όσες πιέσεις κι αν ασκηθούν στον άνθρωπο αυτόν δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει – γνωρίζει και την κρίσιμη σημασία που έχει η θέση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και το τι τεράστια αγορά είναι η Τουρκία για τις μεγάλες χώρες που τη χρειάζονται – όπως και δεν πρόκειται να «θελχθεί» ποτέ  από το «όραμα» να  γίνει ένας μεταξύ των άλλων Ευρωπαίος ηγέτης. Γιατί εκτός του ότι απέκτησε την «αυτοσυνειδησία» του ως αποκλειστικά ανατολίτης, έχει και τον εγωισμό να θέλει να είναι ο μόνος και ο πρώτος - όσο είναι αυτός δεν χωρούν και άλλοι!

Κι ας επιτραπεί ένα σχόλιο από πνευματικής πλευράς: δυσανασχετούμε οι ορθόδοξοι χριστιανοί, και δικαίως όπως είπαμε, γιατί προκλήθηκε και προκαλείται η πίστη μας με τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί που σημαίνει σε κίνηση λειτουργίας για ακούσματα μέσα σ’ αυτήν μουσουλμανικών κειμένων και προσευχών. Πρόκειται για ιεροσυλία! Το ίδιο όμως δεν πρέπει να δυσανασχετούμε, όταν ο εαυτός μας ως ψυχοσωματική ύπαρξη που είναι ναός του Θεού κατά τον λόγο της Αγίας Γραφής, δέχεται κακούς και πονηρούς λογισμούς αντίθετους προς το θέλημα του Θεού και τις εντολές του Χριστού μας και δεν κάνει καμία προσπάθεια απεμπόλησής τους για να διατηρηθεί καθαρός; Κι είναι κάτι που μας δίνει το δικαίωμα να το λέμε ο όσιος της εποχής μας Παῒσιος ο αγιορείτης, ο οποίος με μεγάλο πόνο ψυχής παρατηρούσε ότι οι χριστιανοί είμαστε τόσο χαλαροί πνευματικά, ώστε δεν κάνουμε καμία προσπάθεια να μεταστρέψουμε «ούτε έναν “μουσουλμάνο” λογισμό μας για να τον κάνουμε χριστιανικό»!

Αποτολμούμε μία εκτίμηση κι ίσως πρόβλεψη: Αν αποδυόμασταν οι εν επιγνώσει τουλάχιστον χριστιανοί στον αγώνα αυτόν – να ελέγχουμε τους λογισμούς μας κατά τον λόγο του οσίου Παϊσίου, συνεπώς να κρατάμε την καρδιά μας καθαρή για να κατοικεί το Πνεύμα του Θεού -  τότε οι προσευχές μας και οι δεήσεις μας στον Κύριο για ό,τι συνέβη στην Αγια Σοφιά μπορεί να εισακούονταν γρήγορα και αποτελεσματικά. Γιατί; Διότι ο Ίδιος υποσχέθηκε ότι «αν μείνουμε ενωμένοι μαζί Του και τα λόγια Του κρατηθούν ενεργά μέσα μας, τότε ό,τι και να Του ζητήσουμε θα γίνει αμέσως». Το κάνουμε όμως;

π. Γιώργης Δορμπαράκης -Ακολουθείν