Πώς και γιατί πέτυχε η Επανάσταση του ’21!

Πώς και γιατί πέτυχε η Επανάσταση του ’21!

Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΕΜΟΣ, 04/07/2020 (ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ)

Τον ερχόμενο χρόνο το 2021, θα γιορτάσουμε επισήμως τα διακόσια χρόνια από την έναρξη της μεγάλης Εθνεγερσίας του 1821. Ο εορτασμός αυτός γίνεται αφορμή να δούμε λεπτομερέστερα κάποια πράγματα στο γεγονός που οδήγησε στην απελευθέρωση και στη δημιουργία του Νέου Ελληνικού Κράτους. Ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που προβάλλουν είναι: Πώς και γιατί πέτυχε η Επανάσταση του 1821.

Μία θεμελιωμένη απάντηση μας έδωσε ο ιστορικός, διπλωμάτης και πολιτικός Σπυρίδων Τρικούπης, πατέρας του Χαριλάου Τρικούπη. Στην τετράτομη Ιστορία της Επαναστάσεως υποστηρίζει μία θέση, που παραμένει πάντα ισχυρή. Είναι αδύνατο, υποστηρίζει, να διατηρηθεί αμετάβλητη η πολιτική θέση δύο εθνών που κατοικούν στον ίδιο τόπο, όταν εκείνο που κυριαρχεί παραμένει στάσιμο, ενώ το άλλο, εκείνο που εξουσιάζεται προοδεύει. Και αυτή ήταν ακριβώς η θέση των Τούρκων και των Ελλήνων, όταν οι πρώτοι υποδούλωσαν επί αιώνες τους δεύτερους.

Διότι οι Τούρκοι και οι Έλληνες έζησαν μαζί βέβαια στην Ελλάδα, αλλά είχαν εντελώς διαφορετικές ιδιότητες, οι οποίες έγιναν αφορμή να ακολουθήσουν και εντελώς διαφορετικό δρόμο για την κοινωνική τους ανάπτυξη. Πράγματι, οι Τούρκοι τίποτα δεν ξέχασαν και τίποτα δεν έμαθαν, αφού κυρίευσαν την Ελλάδα. Ανίκανοι για την ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας, αμόρφωτοι, εγωιστές και περιφρονητές κάθε προοδευτικής εξέλιξης (εκείνες βέβαια τις εποχές), δεν ακολούθησαν την Ευρώπη, με αποτέλεσμα να παραμείνουν πάντοτε οι ίδιοι. Γιατί η θρησκεία τους αποτελούσε μέγα εμπόδιο για κάθε γόνιμη επικοινωνία με τα χριστιανικά έθνη, τα οποία εκείνοι μισούσαν και καταφρονούσαν.

Γι’ αυτό ακριβώς οι τέσσερις αιώνες που πέρασαν από την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι την επανάσταση του 1821 ήταν, για μεν τους δυνάστες μας σαν τέσσερις ομοιόμορφες μέρες, ενώ για τους λαούς τους Ευρωπαϊκούς ήταν αιώνες θαυματουργοί. Γιατί με την Αναγέννηση των γραμμάτων και με τη γενική πρόοδο των ανθρωπίνων γνώσεων έγιναν αφορμή της τεράστιας πολιτιστικής προόδου που σημειώθηκε στην ήπειρο αυτή.

Έγιναν ακόμη αφορμή βελτιώσεως των πολιτικών συστημάτων των ευρωπαϊκών εθνών και μεταμορφώσεως του πολέμου σε τέχνη, κατά την οποίαν η καλλιέργεια του νου νικά τη δύναμη του σώματος. Ενώ λοιπόν οι Τούρκοι παρέμειναν, οι Έλληνες αν και νικημένοι δεν υποδούλωσαν τη σκέψη τους. Πιστεύοντας στην υψηλότατη θρησκεία του Χριστιανισμού, η οποία συντελεί κατά θαυμαστό τρόπο στην τελειοποίηση του ανθρώπινου πνεύματος, δεν έπαυσαν να διευρύνουν τις γνώσεις και τις ιδέες τους, όσο επέτρεπε η κατάστασή τους. Καταγόμενοι από μεγάλους προγόνους που τα εκπληκτικά και πάντα ζωντανά συγγράμματά τους δεν τους ήταν άγνωστα, προσπάθησαν και επέτυχαν να μη φανούν κατώτεροι της λαμπρής, της ανώτερης καταγωγής τους. Κινούμενοι, λοιπόν, οι Έλληνες βάσει των υψηλών αρχών της θρησκείας του Εσταυρωμένου και ωφελούμενοι από τη νωθρότητα, την απρονοησία και την πολλαπλή καθυστέρηση των κατακτητών, προόδευσαν σ’ όλα τα πεδία της ζωής, σχετίστηκαν με τα βιομηχανικά έθνη, ενώ με τη ναυτιλία και το εμπόριο πλούτισαν υλικώς και φωτίστηκαν πνευματικώς.

Γι’ αυτό και δεν ήταν δυνατό να μη επαναστατήσουν, παρά τα φοβερά εμπόδια… Όπως βλέπουμε, η ερμηνεία του Σπ. Τρικούπη είναι μία από τις ορθότερες που δόθηκαν για την επιτυχία της Ελληνικής Εθνεγερσίας του 1821.