Χρειάζονται
οι Χριστιανοί τη γιόγκα;
Της Μαρίας
Κορνάρου
Πρόσφατα έγινε
πολύς λόγος για την καταδίκη της πρακτικής της γιόγκα από την Διαρκή Ιερά
Σύνοδο, ως ασύμβατης με την ζωή του χριστιανού. Βέβαια, δεν πρόκειται για
εκπληκτική παρατήρηση, για όσους γνωρίζουν την Ορθόδοξη ζωή. Για όσους, από την
άλλη, γνωρίζουν τη γιόγκα, είναι παράδοξο ότι εξεπλάγησαν από αυτή την
«οπισθοδρομική» κρίση της Δ.Ι.Σ. Άλλωστε, μετά από τόσα χρόνια Θρησκειολογιών
κα «μη ομολογιακών» Θρησκευτικών στα σχολεία, θα έλεγε κανείς ότι οι
περισσότεροι έχουν ενημερωθεί πλήρως για τα ινδουιστικά πιστεύω, και δεν
κινδυνεύουν να τα μπερδέψουν με τα ορθόδοξα. Ή μήπως, συμβαίνει το αντίθετο;
Δεν είναι όμως το θέμα της θρησκειολογικής ενημέρωσης που μας απασχολεί σήμερα,
αλλά ένα πιο ουσιαστικό ερώτημα, που κατά την ταπεινή μας γνώμη θα έπρεπε να είχε
απασχολήσει και την Διαρκή Ιερά Σύνοδο, όταν έβγαλε το ανακοινωθέν για τη
γιόγκα.
Συγκεκριμένα,
γιατί νιώθουν την ανάγκη οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, προκειμένου να χαλαρώσουν, να
επιδίδονται σε ινδουιστικές πνευματικές ασκήσεις; Εμείς, εδώ, διακηρύσσουμε ότι
έχουμε την πίστη που νίκησε τον κόσμο. Εορτάζουμε, τώρα, την επιφοίτηση του
Αγίου Πνεύματος, μετά από την οποία ο άνθρωπος μπορεί να επικοινωνεί τέλεια με
το Θεό, να γίνει κατοικητήριο του ζώντος Θεού. Σκηνώνει μέσα μας το Πνεύμα της
Αληθείας, που είναι το ίδιο Θεός, ως τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, της
αδιαίρετης και ομοούσιας. Ο καρπός του Αγίου Πνεύματος είναι, κατά τη διδαχή
του Αποστόλου Παύλου, «αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη,
πίστη, πραότητα, εγκράτεια». Όλα, δηλαδή, όσα χρειάζεται η ψυχή του ανθρώπου!
Μας προσφέρονται αυτά όλα δωρεάν στην Εκκλησία, με την χάρη των μυστηρίων,
αρκεί και εμείς να προσερχόμαστε με φρόνημα ταπεινό και διάθεση μετανοίας.
Η βίωση της
κοινωνίας με το Θεό, εν Αγίω Πνεύματι, γίνεται βεβαίως με τα Μυστήρια της
Εκκλησίας. Όχι μόνο με αυτά, όμως. Έντονα, αληθινά και προσωπικά τη βιώνουμε
και μέσα από την προσωπική προσευχή, ιδίως τη νοερά προσευχή, το «Κύριε Ιησού
Χριστέ Ελέησόν Με». Ανοίγεται κόσμος καινός για την ψυχή μας, αν αρχίσει τον
αγώνα στο κομποσχοίνι. Δυστυχώς, φαίνεται να επικρατεί σήμερα η άποψη, ότι το
κομποσχοίνι είναι πρωτίστως δουλειά των μοναχών. Δεν εντάσσεται εύκολα στην
πολύβουη καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Γι’ αυτό, και τώρα που επ’
ευκαιρία της καραντίνας, είχε ο σύγχρονος άνθρωπος την δυνατότητα να ησυχάσει,
πάλι δεν έγινε πολύς λόγος για το όπλο αυτό της νοεράς προσευχής. Τόσες
συζητήσεις, τόσες τηλεοπτικές ακολουθίες, τόσες εγκύκλιοι για την τήρηση των
όρων υγιεινής, ποιος ξέρει πόσες ώρες κηρύγματος από τον άμβωνα της
εκκλησιαστικής τηλεοράσεως… δεν μπόρεσε κάποιος από τους ευλαβέστατους
αρμοδίους, να επισημάνει την ανάγκη να στραφούν οι Χριστιανοί στην νοερά
προσευχή, προς ανακούφιση του άγχους από την πανδημία;
Σαφώς, είναι
χρήσιμες οι θεολογικές αναλύσεις, η υπογράμμιση της σημασίας της ζωής και του
πάθους του Χριστού για τη σωτηρία μας. Δεν επαρκούν όμως, για να έρθουμε πιο
κοντά στη σωτηρία. Συχνά, οι πολλές αναλύσεις φτάνουν στα μεθόρια της
ιδεολογίας η της
ακαδημαϊκής
ασκήσεως. Ούτε είναι τόσο βοηθητικές, σε στιγμές θλίψης, πίεσης και απελπισίας.
Τις ώρες εκείνες χρειαζόμαστε κάτι πρακτικό και άμεσο. Αυτή είναι η προσευχή
του Χριστού. Εάν λείψει και ξεχαστεί από τις ζωές μας η ευχή, χάνεται μία
σπουδαία διάσταση της Ορθοδόξου πίστεως. Στην μυστική ενέργεια της ευχής
βλέπουμε να διαφοροποιείται η Ορθοδοξία από την «θεολογία» της Δύσεως. Εκείνος
που γνωρίζει τον Θεό δια της προσευχής, και όχι εκείνος που γνωρίζει να
αναλύσει με μαεστρία τις παραβολές του Κυρίου, είναι αληθινά θεολόγος για την
Εκκλησία μας. Ούτε μπορούμε να πιστεύουμε ότι μονάχα δια των μυστηρίων θα ιαθεί
η ψυχή μας, χωρίς την νοερά προσευχή, γιατί τότε ξεγράφουμε την ησυχαστική
παράδοση της Εκκλησίας μας. Υπέρμαχός της ησυχαστικής παραδόσεως υπήρξε ο άγιος
Γρηγόριος ο Παλαμάς, που αγωνίστηκε για να δείξει ότι η ησυχαστική και η
μυστηριακή ζωή είναι απαραίτητες όψεις στην οδό της σωτηρίας μας.
Δυστυχώς, σήμερα
λίγοι μιλούν για την ανάγκη της ησυχίας και της νοεράς προσευχής στη ζωή του
Χριστιανού. Πρακτικές τόσο απλές, προσιτές στον καθένα, διαθέσιμες κάθε ώρα και
στιγμή. Αναζητούν, λοιπόν, οι Χριστιανοί έναν απλό και πρακτικό τρόπο για να
ηρεμήσουν, και βρίσκονται πλανεμένοι από τις πρακτικές των θρησκειών της Άπω
Ανατολής, οι οποίες με ζήλο προσφέρουν στους πολλούς έναν τρόπο «χαλάρωσης».
Δεν αρκεί να καταδικάζει η Εκκλησία τις πρακτικές αυτές, κατηγορηματικά, προς
έναν λαό ακατήχητο, αδιάφορο, και πειραζόμενο από παντού. Χρειάζεται να
προσφέρει λύσεις. Να εξηγήσει στον αμαθή Χριστιανό, τι ανώτερο προσφέρει η
Ορθόδοξη πίστη για την κατάκτηση της ψυχικής ηρεμίας. Της αληθινής ειρήνης, που
δίνει η κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό.
Φωνή βοώντος εν
τη ερήμω, σε αυτούς τους δύσκολους, ορθολογιστικούς καιρούς, οι ομιλίες για
τους Λογισμούς του π. Βαρνάβα Γιάγκου, ο οποίος εξηγεί: «Ψυχή η οποία δεν
επιζητεί την απομόνωσιν, έναν χώρον απομόνωσης, όπου θα εργαζόμεθα την ευχήν,
δηλαδή την προσευχήν, δεν μπορεί να αφυπνισθεί. Ο χώρος απομόνωσης όπου ο
άνθρωπος θα εργαστεί την ευχή είναι εκ των ων ουκ άνευ στην πνευματική ζωή. Δεν
μπορεί να ζήσει ο άνθρωπος αλλιώς. Δεν μπορεί να υπάρχει ζωή…»
Η συμπαθής αρθρογράφος προσπαθεί να αντιπαραβάλλει στην τεχνική της γιόγκα την "τεχνική" της νοεράς προσευχής που εξασφαλίζει την "ησυχία". Εδώ υπάρχει σύγχυση εννοιών εκ μέρους της και πολλά από όσα γράφει είναι εκτός Αγιοπατερικής διδασκαλίας. Η ησυχία δεν είναι η "ειρήνη εντός ημών" αλλά η αποταγή του νου μας από τον κόσμο, από τον θόρυβο και την τύρβη των πειρασμών του, ώστε ο νους να στραφεί προς το Θεό. Η συνεχής στροφή και προσκόλληση του νου προς το Θεό είναι και η αδιάλειπτη, νοερά προσευχή. Όμως, η "ειρήνη εντός ημών", αυτό που η αρθρογράφος ονομάζει ησυχία (ηρεμία ψυχής) είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος, χρειάζεται δηλ. πρόσληψη Πνεύματος. Μόνον ένας τρόπος υπάρχει πρόσληψης Πνεύματος : η Θεία Κοινωνία δηλ. το Σώμα και Αίμα Χριστού. Για να συμβεί αυτό πρέπει να προηγηθεί κάθαρση της ψυχής μέσω της αποταγής του νου από τον κόσμο (ησυχία), (νοεράς) προσευχής, μετανοίας και εξομολόγησης και έργων αρετής. Με άλλα λόγια όσα αναφέρει είναι μόνον ένα από τα μέσα για να επιτευχθεί ο σκοπός. Κι ο σκοπός επιτυγχάνεται μόνον μέσω του σώματος Χριστού κι όχι με κάποιες ανθρώπινες "τεχνικές", συμπεριφορές και προσπάθειες. Τίποτε δεν μπορεί να καταφέρει ο άνθρωπος μόνος του χωρίς το Χριστό. Επίσης, καλόν είναι στα γραπτά μας να στηριζόμαστε σε λόγια Αγίων της Εκκλησίας και όχι σε τρέχοντες ιερείς, ιεροκήρυκες και θεολόγους, οι οποίοι μπορεί να κηρύττουν δικά τους, ίσως και μη ορθόδοξα, πράγματα αλλά όχι την πατροπαράδοτη διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Η ψυχή μας δεν επιδιώκει την απομόνωση στον εαυτό της για να αφυπνιστεί όπως ισχυρίζεται ο π. Βαρνάβας Γιάγκου, διότι αυτό είναι ατομικότητα, εγωισμός και μη σύναξη σχέσης, αφορά τον άνθρωπο- άτομο κι όχι τον άνθρωπο- πρόσωπο. Αυτή είναι άλλωστε και η διδασκαλία των ανατολικών θρησκειών. Η ψυχή μας κατά τη χριστιανική διδασκαλία, δεν επιδιώκει να είναι μόνη χωρίς σχέση αλλά, αντίθετα, σε σχέση και ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟ, επιδιώκει δηλ. την ένωσή της με τον Τριαδικό θεό. Μόνο τότε ησυχάζει, ηρεμεί και ευλογείται, όταν εισπράττει τα δώρα μιας τέτοιας ένωσης. Για μια τέτοια ένωση του κτιστού με το άκτιστο, χρειάζεται η σάρκα του Χριστού. Γιαυτό υπήρξε η Ενανθρώπιση. Αυτή είναι και η μεγάλη μας διαφορά απο οποιαδήποτε άλλη θρησκεία, πίστη, ιδεολογία, άποψη και συμπεριφορά. Εμείς έχουμε Σαρκωμένο Θεό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔηλαδη οι ερημιτες και η Οσια Μαρια η αιγυπτια στερηθηκαν Α.Πνευματος λετε;Μα οι αιρετικοι κοινωνουσαν καθε μερα, αλλα αλλο πνευμα προσελαβαν και προσλαμβανουν. Οσα λετε ειναι συμπηρωματικα, με αλλα λογια και εσεις αναφερετε αλλο ενα μεσον, το οποιο θελει προυποθεσεις και η αρθρογραφος , που δεν ξερετε το βιωμα της, κανει την αντιπαραθεση για να καυτηριασει την ελειψη κυρηξης μετανοιας πρωτιστως απο την ΔΙΣ και κατα δευτερον την ελλειψη πνευματικοτητας στα κηρυγματα της. Δεν ειπε κατι ανορθοξο και αντιπατερικο, λετε σε πολλα το ιδιο με αλλα λογια. Οταν μιλαει για νοερα ασκηση και προσευψχη, εξυπακουεται οτι η αναφορα και η συνεργεια ειναι με τον Κυριο. Ο νους συγκεντρωνεται σε ΕΚεινον και δεν προκειται για αυτονομη τεχνικη, αλλα για συνεργεια του Θεου. Πολλοι λογοι εχουν αλλωστε γραφτει για την σημασια της ησυχιας του νου για ποιοτικοτερη προσευχη. Η συγραφεας κανει αντιπαραθεση με την σημερινη εποχη και τις ποικιλες αιτιες που αποσπουν τον νου. Αλλωστε υπαρχουν επιπεδα στην εσωτερικη προσευχη. ΑΝ εσεις ειστε εμπειρικα σε υψηλη κατασταση χωρις λογισμους, μνησθειτε και τους αρχασριους, που μπορει να μην εφτασαν ακομη εκει αλλα νιωθουν τους καρπους της εσωτερικης ειρηνης και της καρδιας, την απουσια της δαιμονικης ενεργειας και ταραχης , ως δωρεα αναφοσρας στο αγιο ονομα Του.ΟΙ ανατολικες θρησκιες δεν εχουν αναφορα στον Κυριο, ουτε πνευματικη σχεση και δογματικη αποδοχη και οποιαδηποτε συγκριση ειναι εωλη. ΝΑ βλεπουμε το πνευμα και την προθεση και να μην κολαμε στις λεξεις και στην εκφραση που μπορει και να αλλαζουν ανα εποχη. Ας καταλαβαινουμε το νοημα πισω απο τις λεξεις . Ευλογειτε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ για το καλό άρθρο. Ως πρώην βουδιστή από την Άπω Ανατολική Ασία που μετατράπηκα σε Ορθοδοξία, συμφωνώ θερμά με την αρθρογράφο. Η Ορθοδοξία έχει τη Θέωση, το Μυστήριο της Απόλυσης, την Προσευχή του Ιησού, τους απεριόριστους πόρους των πνευματικών γραπτών των Πατέρων, τη διάκριση μεταξύ Ουσίας και Ενέργειας. Το πιο σημαντικό, ο Θεός μας είναι Πρόσωπο, ενώ η θεότητα των ανατολικών θρησκειών είναι απρόσωπα όντα. Είμαι πολύ εντυπωσιασμένη από το γεγονός ότι η προσευχή του Ιησού υποστηρίζεται και τυλίγεται στη βαθιά και ολιστική πατερική θεολογική παράδοση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροτρέπω όλους τους Ορθόδοξους φίλους μας που ασχολούνται με τη γιόγκα ή τον ανατολικό διαλογισμό να εξετάσουν τη δική σας Παράδοση και να δουν τι ουράνιο θησαυρό έχετε κληρονομήσει, τα πράγματα που οι Ανατολικοί Ασιάτες λαχταρούν να έχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια!