Ο επικήδειος των Θρησκευτικών Γιαγκάζογλου, Φίλη και Γαβρόγλου

«Ήταν μια πειραματική προσπάθεια που δεν απέδωσε… για λόγους νομικούς και συμμόρφωσης προς το Σύνταγμα». Με τα λόγια αυτά η Επταμελής Επιτροπή του ΙΕΠ, που ορίστηκε για να εισηγηθεί για τη μεταβατική περίοδο στην οποία θα μπει το μάθημα των Θρησκευτικών μετά τις σχετικές δικαστικές αποφάσεις, κλείνει τη μελανή σελίδα των πολυθρησκειακών Προγραμμάτων Σπουδών,

που ταλαιπώρησαν την κοινότητα Θεολόγων και Δασκάλων αλλά και τους γονείς και μαθητές των ελληνικών σχολείων. Τα Θρησκευτικά Φίλη - Γαβρόγλου, όπως συνηθίσαμε να τα λέμε, μάλλον όμως τα Θρησκευτικά της ομάδας Γιαγκάζογλου, τίθενται σταδιακά στο χρονοντούλαπο της εκπαιδευτικής ιστορίας του τόπου σαν ένα πείραμα τόσο κακοσχεδιασμένο που αναγκαστικά θα οδηγούνταν σε αποτυχία.

Όσοι μοχθήσαμε τα τελευταία χρόνια για να αποδείξουμε σε όλους την ακαταλληλότητα αυτών των Θρησκευτικών, μαζί και εμείς ως ιστολόγιο, δεν πανηγυρίζουμε αλλά νιώθουμε ικανοποίηση γιατί ο αγώνας μας δεν πήγε χαμένος. Δεν εφησυχάζουμε. Το αντίθετο. Παρακολουθούμε στενά κάθε εξέλιξη. Γνωρίζουμε ότι σε κρίσιμα πόστα στο ΙΕΠ και στο Υπουργείο Παιδείας παραμένουν κάποιοι από τους πρωταγωνιστές και υποστηρικτές των Θρησκευτικών που ακυρώθηκαν. Ξέρουμε καλά ότι οι τωρινές αλλαγές που ανακοινώθηκαν από το ΙΕΠ είναι αναγκαστικές για το ΙΕΠ και το Υπουργείο λόγω των δικαστικών αποφάσεων και δεν αποτελούν καρπό του δικού τους σχεδιασμού ούτε είναι σύμφωνες με το φρόνημά τους. Γι’ αυτό επαγρυπνούμε. Δεν μπορούμε όμως να παραβλέψουμε, πως έστω και αναγκαστικά, δρομολογείται μία αλλαγή στο μάθημα και τα «νέα Θρησκευτικά» Γιαγκάζογλου, Φίλη και Γαβρόγλου αποσύρονται.

Σαν παρηγοριά στους συγγενείς του θανόντος πολυθρησκειακού μαθήματος των Θρησκευτικών ηχούν τα δακρύβρεχτα λόγια που η Επταμελής Επιτροπή του ΙΕΠ απευθύνει προς τους συντάκτες των ακυρωθέντων Θρησκευτικών. Μολονότι προκαλούν τουλάχιστον θυμηδία είναι κατανοητά λόγω της συμμετοχής στην Επιτροπή αυτή προσώπων που συμμετείχαν στα Θρησκευτικά αυτά. Με λίγη σκέψη μπορεί κανείς εύκολα να συμπεράνει ποιος συνέταξε αυτά τα λόγια παρηγοριάς και επέμεινε να συμπεριληφθούν στην Εισήγηση της επιστημονικής επιτροπής για τα Θρησκευτικά. Τα μεταφέρουμε παρακάτω για όσους συμπάσχουν με τους υποστηρικτές των ακυρωθέντων Θρησκευτικών.

Επί της ουσίας, σημαντική εξέλιξη που αναμένουμε είναι η δημοσιοποίηση του περιεχομένου των Βιβλίων μαθητή που θα σταλούν στα σχολεία τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Ευελπιστούμε ότι το ΙΕΠ και το Υπουργείο Παιδείας θα τα δώσει στη δημοσιότητα και θα τα αποστείλει επισήμως στις Θεολογικές Σχολές και την ΠΕΘ πριν την αποστολή τους για εκτύπωση, ώστε να αποφευχθούν εκ των υστέρων νέες αντιδράσεις. Υπάρχει άλλωστε κάτι που και τώρα πρέπει να κρύψουν; Η μη δημοσιοποίηση των Βιβλίων εύλογα γεννά ερωτηματικά για το κατά πόσο έχουν ενσωματωθεί σε αυτά όσα περιγράφονται στα μεταβατικά Προγράμματα Σπουδών για τα Θρησκευτικά.

Τέλος, αναμένουμε την εισήγηση της Επταμελούς Επιτροπής για το νέο καθεστώς των απαλλαγών επισημαίνοντας και πάλι ότι μαζί με την κατοχύρωση του δικαιώματος αλλοθρήσκων, ετεροδόξων και αθέων να απαλλάσσονται, θα πρέπει να διασφαλιστεί ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του μαθήματος των Θρησκευτικών και να αποκλειστεί η πιθανότητα κατάχρησης του δικαιώματος από μαθητές που δεν ανήκουν στις ομάδες που έχουν το δικαίωμα αυτό.

Το απόσπασμα της Εισήγησης της Επιτροπής του ΙΕΠ για τα Θρησκευτικά που αναφέρεται στους συντάκτες των ακυρωθέντων Θρησκευτικών

Η Επιτροπή επιθυμεί να υπογραμμίσει ότι σέβεται το έργο των εμπειρογνωμόνων και των συντακτών του υλικού για τον μαθητή που εργάστηκαν με ζήλο και αυταπάρνηση για τα ΠΣ του 2016 και του 2017. Αναγνωρίζεται το έργο τους εξ επόψεως θεολογικής, διδακτικής και παιδαγωγικής προσέγγισης. Η οργάνωση και ανάπτυξη των περιεχομένων κρίθηκε αντίθετη με την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των Ορθόδοξων μαθητών και αποκλειστικά και μόνο γι’ αυτό το λόγο η επιτροπή οδηγήθηκε στην ουσιαστική αναθεώρηση των περιεχομένων. Οι αποφάσεις 660/2018, 926/2018, 1749/2019 και 1750/2019 του ΣτΕ, σε συνδυασμό με την απόφαση του ΕΔΔΑ (συνεκδικασθείσες προσφυγές αριθ. 4762/18 και 6140/18) και της 28/2019 της ΑΠΔΠΧ κατέδειξαν τις προκλήσεις της συγγραφής και διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία και υπό την έννοια αυτή δικαιώνεται η αγωνία των εμπειρογνωμόνων και των συντακτών του υλικού για τον μαθητή για τον σχεδιασμό ενός υποχρεωτικού μαθήματος που θα μπορεί να διδάσκεται σε όλους ανεξαιρέτως τους μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ήταν μια πειραματική προσπάθεια που δεν απέδωσε, όχι για λόγους επιστημονικούς/παιδαγωγικούς/θεολογικούς, αλλά για λόγους νομικούς και συμμόρφωσης προς το Σύνταγμα (όπως έκρινε το Σ.τ.Ε.). Συνέβαλε, όμως, καθοριστικά στη συνειδητοποίηση και βαθύτερη κατανόηση των δυσκολιών του εγχειρήματος ανοίγοντας νέους δρόμους αναζήτησης και συζήτησης όχι μόνο εντός της κοινότητας των επιστημόνων (θεολόγων, παιδαγωγών, νομικών και άλλων) αλλά ευρύτερα στην κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτό καταδεικνύεται, επίσης, η ανάγκη μιας πολυφωνικής προσέγγισης του ζητήματος, τόσο όσον αφορά τις οπτικές γωνίες προσέγγισης του μαθήματος, όσο και της ανάγκης, ακόμη και στο οριοθετημένο πλαίσιο που προσδιορίζεται από τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε., να καταστεί ελκυστικό προς όφελος του ανοίγματός του προς όλους τους μαθητές του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Θρησκευτικά