Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος: Μήνυμα προς τους μαθητές, για την εορτή των Τριών Ιεραρχών 2020

Αγαπητοί εκπαιδευτικοί, αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες!

Τρεις μορφές από το παρελθόν, αδυνατισμένες από την άσκηση, πλούσιες από αγάπη και φωτεινές από αγιότητα, μας πλησιάζουν και μας καλούν να κοιτάξουμε μαζί τους, χωρίς ψεύτικες παρηγοριές, την κατάσταση της ανθρωπότητας. Μιας ανθρωπότητας που αντιμετωπίζει πρωτόγνωρα προβλήματα, πιεστικές προκλήσεις και τραγικά διλήμματα: Η ειρήνη, το περιβάλλον, ακόμη και η ίδια η επιβίωση του ανθρωπίνου γένους δεν έφτασαν ποτέ τόσο κοντά στην ολοκληρωτική κατάρρευση.

Η αλήθεια είναι πως όλα ξεκινούν από τον άνθρωπο: Την ποιότητά του, τη μόρφωσή του, την καλλιέργειά του. Αλίμονο όμως αν μείνουμε εκεί. Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι πως κανείς δεν είναι αληθινά ευτυχισμένος, εάν ζει μόνον για τον εαυτό του. Οι προσπάθειες του, τα ταλέντα του και οι επιτυχίες του βρίσκουν νόημα όταν μετατραπούν σε εργαλεία αγάπης και παρηγοριάς ενός κόσμου που ταλαιπωρείται από τον εγωισμό, την αδικία και την απληστία. Μόνον η αγάπη μπορεί αυτά να τα νικήσει. Αυτό όμως που φαίνεται ανίκητο είναι ο χρόνος και η φθορά που φέρνει μαζί του. Εκείνες ακριβώς τις στιγμές ο άνθρωπος αναζητά την πίστη σε κάτι ή σε Κάποιον που μπορεί να νικήσει τον μεγαλύτερο εχθρό του ανθρώπου: Τον θάνατο.

Αυτήν την αγάπη και αυτήν την πίστη διακηρύσσει η Εκκλησία του Χριστού εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια. Όμως και αυτά, λόγια κούφια θα ήταν, αν δεν υπήρχαν οι άνθρωποι εκείνοι που τα εφάρμοσαν στη ζωή τους και απέδειξαν με το παράδειγμα και πολλές φορές με τη θυσία τους, πως είναι εφικτά. Και τέτοιοι άνθρωποι υπήρξαν πολλοί.

Ανάμεσα σε αυτούς, θέση λαμπρή κατέχουν οι τρείς μορφές από το παρελθόν, οι τρεις μεγάλοι Ιεράρχες, ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που σήμερα γιορτάζουμε. Τους ονομάζουμε προστάτες της Παιδείας, γιατί με τον τρόπο ζωής τους έδειξαν τον δρόμο μιας μόρφωσης με αλήθεια και ανθρωπιά. Αλήθεια όμως, το παράδειγμα τους αυτό, από τι προστατεύει την σημερινή Παιδεία; Πρώτα, την προστατεύει από τους στενούς της ορίζοντες, που φτάνουν μέχρι μια ατομική επαγγελματική αποκατάσταση, χωρίς κανένα ενδιαφέρον για τον πόνο του διπλανού. Κατόπιν, την προστατεύει τους από τη μονομέρεια της, που την κάνει να ξεχνά πως ο άνθρωπος δεν έχει να ικανοποιήσει μόνον ανάγκες του σώματος ή του μυαλού του, αλλά και της ψυχής του, που διψά για απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής. Και τέλος, την προστατεύει από τη μελαγχολία μιας ανούσιας απομνημόνευσης γνώσεων, χωρίς δημιουργικότητα, χαρά και ηρωισμό.

Οι τρείς αυτοί αληθινοί δάσκαλοι ζωής δεν μας παρέδωσαν ένα παιδαγωγικό σύστημα. Μας παρέδωσαν τη ζωή τους. Ζωή γεμάτη γνώση, αλλά και αγάπη, ζωή γεμάτη επιτυχίες, αλλά και αγώνες για ολόκληρη την κοινωνία, ζωή γεμάτη δημιουργία αθάνατων έργων, αλλά και ακεραιότητα και εντιμότητα της ζωής τους, και τέλος ζωή με πίστη σε κάτι πιο δυνατό από τον θάνατο και τον φόβο. Όλα αυτά, που στην Εκκλησία ονομάζουμε αγιότητα.

Αυτή η αγιότητα έγινε η αιτία να νικήσουν τον χρόνο και να τους μελετάμε 16 αιώνες μετά την κοίμησή τους. Συνέγραψαν μοναδικά επιστημονικά συγγράμματα, κατέγραψαν βαθιές αναλύσεις της ανθρώπινης ψυχής, επεξεργάστηκαν όλη την αρχαία σοφία και τη συνδύασαν με την διδασκαλία της Χριστιανικής αγάπης. Κυρίως όμως υπήρξαν πρωτοπόροι στον δρόμο της συνάντησης της επιστήμης με την πίστη στον Θεό και την αγάπη στον συνάνθρωπο. Παρά τις επιθέσεις που κατά καιρούς δέχτηκαν, η αλήθεια του έργου, αλλά και της ίδια της ζωής τους δεν νικήθηκε.

Κατηγορήθηκαν για σκοταδιστές. Κι όμως, τα επιστημονικά τους συγγράμματα διδάσκονται ακόμη σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου. Κατηγορήθηκαν για ανθέλληνες. Κι όμως, κανείς δεν έγραψε σε πιο άπταιστα ελληνικά και κανείς μέχρι σήμερα δεν χρησιμοποίησε ως εργαλείο σκέψης καλύτερα απ΄ αυτούς την Αρχαία Ελληνική σοφία. Κατηγορηθήκαν ως ξεκομμένοι από την κοινωνία. Κι όμως, τα έργα της αγάπης τους παραμένουν ανεπανάληπτα. Κατηγορήθηκαν, όπως όλοι οι Χριστιανοί ανά τους αιώνες, για υποστηρικτές ενός απάνθρωπου πολιτικού συστήματος. Κι όμως, όταν η απληστία των πλουσίων και η βία των αυτοκρατόρων έγιναν αίτια εξαθλίωσης του λαού, όρθωσαν το ανάστημα τους και πλήρωσαν τη στάση τους αυτή με κακουχίες και τελικά με θάνατο.

Αν για μια φορά ακόμη τους φέρνουμε στη μνήμη μας, είναι διότι δεν πρέπει να σταματήσουμε να ονειρευόμαστε ένα σχολείο ανοικτών οριζόντων, δικαιοσύνης και δημιουργικότητας, πίστης στη δύναμη του ανθρώπου να μαθαίνει καινούργια πράγματα, αλλά και να δίνει νόημα στη ζωή του, γεμίζοντας την καρδιά του αγάπη και αγωνιστικότητα. Στην μίζερη ζωή, την επίπεδη, χωρίς χρώμα και αρμονία ζωή, που δυστυχώς αποτελεί την πιο μεγάλη αρρώστια των καιρών μας, οι τρείς Ιεράρχες, με το παράδειγμα τους, μας καλούν να γίνουμε ήρωες ξανά, παλεύοντας καθημερινά με τα ελαττώματά μας, συναντώντας καθημερινά αληθινά πρόσωπα που περιμένουν την αγάπη μας, πλαταίνοντας καθημερινά την καρδιά μας για να χωρέσει όχι μόνον μια ατομική εξασφάλιση, αλλά τα βάσανα και τα όνειρα όλου του κόσμιου.

Συνοδοιπόρους αναζητούν οι τρεις Ιεράρχες σε μια πορεία που ξεκίνησαν πριν 16 αιώνες και που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η ανταπόκριση στο κάλεσμά τους αποτελεί μια ρεαλιστική λύση στα μεγάλα αδιέξοδα του 21 αιώνα και μια φωτεινή προοπτική για το σχολείο των ονείρων σας και για ολόκληρη την αγαπημένη μας πατρίδα. Χρόνια πολλά!

Με πατρικές ευχές και αγάπη,

Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ