Ο άγιος Σάββας και οι αγώνες του κατά της αιρέσεως του μονοφυσιτισμού

Ο άγιος Σάββας και οι αγώνες του κατά της αιρέσεως του μονοφυσιτισμού

Ο άγιος Σάββας γεννήθηκε το 439 στη Μουταλάσκη της Καππαδοκίας. Ήταν σύγχρονος της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου (451 μ. Χ.) της συνελθούσης κατά του Μονοφυσιτισμού. Ήρθε στα Ιεροσόλυμα το 456.

Καθώς την εποχή εκείνη οι πολυάριθμοι μοναχοί της Παλαιστίνης ταράσσονταν από τις μηχανεύσεις των αιρετικών μονοφυσιτών, που αντιτίθεντο στην Σύνοδο της Χαλκηδόνος, ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Σαλούστιος όρισε τον άγιο Θεοδόσιο και τον άγιο Σάββα αρχιμανδρίτες και εξάρχους (494) όλων των μονών, που εξαρτώντο από την Αγία Πόλη: τον Θεοδόσιο για τους κοινοβιάτες και τον Σάββα για τους αναχωρητές και τους κελλιώτες μοναχούς στις λαύρες. Φοβερός πολέμιος των δαιμόνων ο άγιος Σάββας, ήταν όλος πραότητα και διάκριση έναντι των ανθρώπων. Έτσι, όταν δυο φορές κάποιοι από τους μοναχούς του στράφηκαν  εναντίον του (490 και 503), ο όσιος γέροντας αποσύρθηκε οικειοθελώς δίχως να προσπαθήσει να δικαιολογηθεί ή να επιβάλει την εξουσία του και δέχτηκε να επανέλθει στη θέση και το αξίωμά του μόνο κατόπιν επιμονής παρακλήσεως του Πατριάρχη…

… Το 512 εστάλη μαζί με άλλους μοναχούς στην Κωνσταντινούπολη στον αυτοκράτορα Αναστάσιο (491-518), που ευνοούσε τους μονοφυσίτες, για να στηρίξει την ορθόδοξη πίστη και να αποσπάσει φορολογικές ελαφρύνσεις υπέρ της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Ο πτωχός, ταπεινός και ρακένδυτος αυτός ασκητής, τον οποίο οι φρουροί των ανακτόρων στην αρχή τον απομάκρυναν νομίζοντάς τον ζητιάνο, έκανε μεγάλη εντύπωση στον αυτοκράτορα και καθ` όλη την μακρά παραμονή του στην Βασιλεύουσα, ο Αναστάσιος συχνά τον καλούσε στο παλάτι, για να ωφεληθεί από τις διδαχές του. Επιστρέφοντας στην Παλαιστίνη ο άγιος Σάββας αναγκάστηκε να αγωνιστεί πεισματικά ενάντια στις μηχανεύσεις του αιρετικού Πατριάρχη Αντιοχείας Σεβήρου.

 Το 516 ο Σεβήρος έχοντας εκ νέου παρασύρει τον αυτοκράτορα στα δίχτυα της πλάνης, κατόρθωσε να εκδιώξει τον άγιο Ηλία (20 Ιουλίου) από τον πατριαρχικό θρόνο των Ιεροσολύμων. Με προτροπή όμως του οσίου Σάββα και του οσίου Θεοδοσίου, έξι χιλιάδες μοναχοί συγκεντρώθηκαν, για να πείσουν τον διάδοχό του Ιωάννη να υπεραμυνθεί της Συνόδου της Χαλκηδόνος. Καθώς, μετά απ` αυτήν την διαδήλωση ο αυτοκράτορας ήταν έτοιμος να κάνει χρήση βίας, ο Σάββας του έστειλε εξ ονόματος όλων των μοναχών των Αγίων Τόπων μια θαρραλέα αναφορά. Την ίδια χρονιά (518) πέθανε ο Αναστάσιος και, δόξα τω Θεώ, ο διάδοχός του Ιουστίνος Α΄(518-527) υπερασπίστηκε την ορθόδοξη πίστη και διέταξε να εγγραφεί η Σύνοδος της Χαλκηδόνος στα ιερά δίπτυχα. Ο άγιος Σάββας εστάλη τότε στην Σκυθόπολη και στην Καισάρεια, για να αναγγείλει ο ίδιος την νίκη, εν μέσω της γενικής χαράς.

Το 531, μετά την αιματηρή εξέγερση των Σαμαρειτών, ο Γέροντας εστάλη εκ νέου στην Κωνσταντινούπολη, στον ευλαβή αυτοκράτορα Ιουστινιανό (527-565), ζητώντας την συνδρομή και την προστασία του. Επιστρέφοντας προφήτευσε στον αυτοκράτορα την επανάκτηση της Ρώμης και της Αφρικής, καθώς και την οριστική νίκη επί του μονοφυσιτισμού, του νεστοριανισμού και του ωριγενισμού, που θα αποτελούσε την δόξα της βασιλείας του.

Επιστρέφοντας στα Ιεροσόλυμα ο άγιος Σάββας έγινε δεκτός με μεγάλες χαρές και ο ακαταπόνητος αυτός εργάτης του Κυρίου βρήκε τον χρόνο να ιδρύσει άλλη μια μονή, την λεγόμενη του Ιερεμίου, προτού αποσυρθεί οριστικά στην Μεγάλη Λαύρα. Σε ηλικία ενενήντα τεσσάρων ετών, ασθένησε και εκοιμήθη ειρηνικά εν Κυρίω την Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 532. Το σκήνωμά του, το οποίο θαυματουργικώς διατηρήθηκε άφθορο, κατατέθηκε αρχικά στην Λαύρα, παρουσία πλήθους μοναχών και λαϊκών. Την εποχή των σταυροφοριών μεταφέρθηκε στην Βενετία και πρόσφατα επεστράφη στην μονή του (26 Οκτωβρίου 1965)…

(ΝΕΟΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΙΝΔΙΚΤΟΣ»)

Επιμέλεια Σάββας Ηλιάδης,Δάσκαλος