Τι λέει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης για τους Βρικόλακες

Στα τέλη του 18^ου αιώνα μ.Χ. ο λόγιος μοναχός Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης έχοντας την αμέριστη βοήθεια από τον επίσης λόγιο μοναχό Αγάπιο εκπονεί το Πηδάλιο. Το Πηδάλιο είναι μια αξιόλογη κανονική συλλογή σε δημώδη γλώσσα, στην οποία περιέχονται οι κανόνες των Οικουμενικών και Τοπικών Συνόδων, οι αποστολικοί κανόνες και οι κανόνες διαφόρων Πατέρων της Εκκλησίας, οι οποίοι κατοχυρώθηκαν από την Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο του Τρούλου (691 – 692 μ.Χ.) και σχολιάστηκαν από τους μεγάλους κανονολόγους Ιωάννη Ζωναρά(1074 – 1130 μ.Χ.), Θεόδωρο Βαλσαμώνα (12^ος αιώνας μ.Χ.) και Αριστηνό (12^οςαιώνας μ.Χ.)...

Η αξία του Πηδαλίου δεν έγκειται μόνο στην μεγάλη ψυχική ωφέλεια και την σωτηρία των πιστών, αλλά και στις διάφορες ιστορικές και κοινωνικές αναφορές που περιέχει, κατά τον σχολιασμό των ιερών κανόνων, όχι μόνο για την εποχή που γράφονταν αλλά και για τις προηγούμενες.

Μια ενδιαφέρουσα λοιπόν αναφορά έχει να κάνει με τον 66^ο κανόνα  του Μεγάλου Βασιλείου ο οποίος εμποδίζει από την Θεία Κοινωνία για 10 χρόνια τους τυμβωρύχους, δηλαδή όσους ανοίγουν τους τάφους για να κλέψουν οτιδήποτε πολύτιμο αντικείμενο από το ενταφιασμένο σώμα. Σχολιάζοντας λοιπόν αυτό τον κανόνα ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για το τι πίστευαν οι σύγχρονοί του χριστιανοί για τους Βρικόλακες και αν πράγματι υπάρχουν Βρικόλακες ή όχι. 

Στο κείμενο το οποίο θα παραθέσουμε ευθύς αμέσως, έχουμε επέμβει ως προς τη γλώσσα του για να είναι κατανοητή στους σημερινούς αναγνώστες, καθώς επίσης έχουμε κάνει και κάποιες ελάχιστες απαραίτητες διευκρινίσεις σεβόμενοι το πρωτότυπο κείμενο. Καλή ανάγνωση.

Ακολουθεί το κείμενο για τους Βρικόλακες

«Σωστό μου φαίνεται πως είναι, στη παρούσα υποσημείωση να προσθέσουμε, πόσο μεγάλης καταδίκης είναι άξιοι εκείνοι οι ιερείς ή λαϊκοί οι οποίοι ανοίγουν τους τάφους ισχυριζόμενοι πως θέλουν να βρουν τους αποκαλούμενους από αυτούς Βρικόλακες και να τους θανατώσουν. Ώ, σε τι ελεεινή κατάσταση και αγνωσία στην οποία έφτασαν οι τωρινοί Χριστιανοί!

Χριστιανοί αδελφοί, τι πλάνες είναι αυτές που έχετε; Τι ανόητους και νηπιώδεις λογισμούς στους οποίους πιστεύετε; Τι περιπαίγματα είναι αυτά, με τα οποία σας χωρίζουν οι δαίμονες από την αδίστακτη πίστη σας στο Θεό, και σας κοροϊδεύουν σαν τα ανόητα παιδιά;

Σας λέω και σας πληροφορώ, ότι (οι νεκροί) Βρικόλακες δεν γίνονται ποτέ, ούτε βρίσκονται στο δικό μας κόσμο. Οι Βρικόλακες που λέτε εσείς, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μια ψεύτικη και παιδαριώδης πρόληψη που γεννήθηκε από τον φόβο σας και την απιστία σας και ένας ανόητος λογισμός ο οποίος σάς ξεγελά και σας λέει, πως οι νεκροί σηκώνονται από τα μνήματα και έρχονται και σας πειράζουν. Δεν είναι Βρικόλακες, γιατί είναι αδύνατο ο διάβολος να αναστήσει νεκρό και το προ ενός ή δύο μηνών σώμα να το κάνει να έχει αίμα ή νύχια ή καμιά άλλη σωματική κίνηση, όπως εσείς φαντάζεστε.

Οι Βρικόλακες είναι ένας ανόητος λογισμός, γιατί αν εξετάσει κάποιος επακριβώς εκείνους που λένε πως είδαν Βρικόλακες, θα διαπιστώσει πως αφού του πούνε πως κάποιος άλλος τους το είπε, καταλήγουν τελικά στο να πουν αυτό. Έτσι μου φάνηκε, όπως άλλωστε έχει συμβεί πολλές φορές αυτό και για διάφορα άλλα πράγματα και σε διαφορετικά μέρη.

Γι’ αυτό λοιπόν αδελφοί μου, γνωρίζοντας αυτά, βγάλτε από το μυαλό σας αυτού του είδους πρόληψη και φαντασία, και στο εξής μην πιστεύετε ποτέ, πως είναι στ’ αλήθεια Βρικόλακες.

Εάν δε, εξαιτίας της ολιγοπιστίας σας προς τον Θεό, σας δείχνει ο διάβολος κάποιες φαντασίες, πέστε στον ιερέα να ψάλλει αγιασμό σ’ εκείνο τον τόπο, και με την ενέργεια της θείας χάριτος διαλύεται η ενέργεια των δαιμόνων.

Όσοι δε τολμήσουν να ανοίξουν τους τάφους για να χτυπήσουν το νεκρό σώμα, ή για να το κάψουν, με σκοπό τάχα να θανατώσουν με το χτύπημα αυτό και το κάψιμο τον Βρικόλακα, αυτοί όχι μόνο ως τυμβωρύχοι αλλά και ως φονιάδες πρέπει να θεωρούνται από τον Επίσκοπο. Αλλά τι τα λέω αυτά; Γιατί αυτοί πρέπει να εμποδιστούν με σφοδρά επιτίμια από τον Επίσκοπο, ώστε να μην τολμήσουν ούτε καν ν’ ανοίξουν λίγο ή ολότελα τους τάφους των νεκρών που υποπτεύονται (ως Βρικόλακες).

Βλέπε δε και τον θείο Χρυσόστομο (Λόγος 36 «Εις τον Λάζαρο»), πως ελέγχει εκείνους τους ανόητους που νομίζουν πως γίνονται δαιμόνια δηλαδή Βρικόλακες οι ψυχές εκείνων που θα φονευτούν ή κρεμαστούν ή πεθάνουν με βίαιο θάνατο˙ λέει λοιπόν σ’ αυτούς, πως δεν γίνονται δαιμόνια ή Βρικόλακες οι ψυχές αυτών, αλλά εκείνων των Χριστιανών που ζουν αμαρτωλά και που μιμούνται την κακία των δαιμόνων».

Βιβλιογραφία

1. Πηδάλιο

2. Εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα»

Αντιαιρετικός