Πρωτοπρ. Ἀναστάσιος Γκοτσόπουλος, Τζούμιος δημοσιογραφική ηθική και δεοντολογία

ΤΖΟΥΜΙΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ.

Πρωτοπρεσβύτερος Ἀναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος, Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν

Πάτρα 12 . 2 . 2019

Αξιότιμο Κύριο
Σωτήριο Τζούμα
Διαχειριστή ιστοσελίδας «exapsalmos.gr»
Αθήνα

Κοινοποίηση: Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πατρών κ.κ. Χρυσόστομο.

Αξιότιμε, κ. Τζούμα, σε άρθρο σας με τίτλο «Το θέμα της Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία και η Θεολογία των…ακραίων»1 (7.2.19) αναφερθήκατε στο πρόσωπό μου και στη διακονία μου στην Εκκλησία του Χριστού. Θέλω να πιστεύω πώς σεβόμενος τους αναγνώστες σας και τη δημοσιογραφική δεοντολογία θα δημοσιεύσετε στην ιστοσελίδα σας και τη δική μου άποψη.

1. Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια για το πρόσωπο και τη διακονία μου. Επειδή, όμως είναι υπερβολικά και απέχουν της πραγματικότητας, μόνο ως ευχές μπορούν να γίνουν αποδεκτά. Αλίμονό μου εάν τα πιστέψω ως πραγματικότητα…

2. Συνάμα, όμως, με εντυπωσιάζει ότι με την ίδια ευκολία που αναφέρεστε στο πρόσωπό μου με υπερβολικά θετικό λόγο (στα όρια κολακείας), ταυτόχρονα, στο ίδιο κείμενο έχετε την ίδια άνεση να εκφέρετε υπερβολικά αρνητικό λόγο (στα όρια προσβολής). Πώς, αλήθεια, είναι δυνατόν στο πρόσωπό μου να συντρέχουν και οι δύο διαπιστώσεις σας: α) «μορφωμένα και αξιόμαχα στελέχη, τα οποία έχουν λόγο και τολμούν» «πολυγραφότατος,…, εκ των καλών κληρικών Θεολόγων της Αποστολικής Μητροπόλεως του Αγίου Ανδρέα… δεν είναι τυχαίος. Η θεολογική του κατάρτιση του επιτρέπει να αρθρώνει θεολογικό λόγο. Επίσης, το πνευματικό έργο του στην ενορία του στην Πάτρα είναι αξιόλογο» και ταυτόχρονα β) «ακραίος, Ταλιμπάν, φονταμενταλιστής, έχει απωλέσει κάθε έννοια Εκκλησιολογίας ή στερείται στοιχειωδών εννοιών της» και εισηγείσθε, μάλιστα, «να τιμωρηθώ παραδειγματικά προς γνώση και συμμόρφωση των υπολοίπων!»;

Με συγχωρείτε, αλλά δεν μπορώ να ερμηνεύσω την… πολυδιάστατη προσέγγιση του προσώπου μου εκ μέρους σας.

3. Αδυνατώ, επίσης, να κατανοήσω και την αναφορά σας περί «εργολαβίας» όταν αναφερόμενος στα δημοσιεύματά μου γράφετε: «Λες και έχει αναλάβει εργολαβικά να μας πείσει». Απορώ βάσει ποίων στοιχείων η σκέψη σας οδηγήθηκε σε «εργολαβίες», την στιγμή που εγώ ποτέ δεν έχω δώσει την παραμικρή αφορμή και ελπίζω πως ούτε και εσείς…

4. Θα περίμενα από εσάς, ως άνθρωπο που διακονεί την αλήθεια και βρίσκεται υπεράνω σκοπιμοτήτων και «εργολαβιών», παράλληλα με την κριτική – ακόμα και αυστηρή και άδικη – στο πρόσωπό μου να παράσχετε στους αναγνώστες σας τη δυνατότητα να κρίνουν και την κριτική σας για τα κείμενά μου. Αλήθεια, γιατί δεν παρέχετε αυτή τη δυνατότητα; Θέλω να πιστεύω ότι διέφυγε της προσοχής σας και δεν είναι συνειδητή επιλογή σας. Εννοώ, να δημοσιεύσετε και τα δικά μου κείμενα στα οποία ασκείτε κριτική ή έστω να παραπέμψετε που έχουν δημοσιευθεί, ώστε ο αναγνώστης σας να έχει τη δυνατότητα και ο ίδιος να κρίνει και τα κείμενά μου αλλά και τη δική σας κριτική επ’ αυτών! Σας κοινοποιώ προς δημοσίευση τα κείμενά μου που αναφέρονται στο Ουκρανικό.

5. Εντύπωση μου προκαλεί ότι το εναντίον μου κείμενό σας είναι γενικόλογο, αφοριστικό και βρίθει ακραίων χαρακτηρισμών-ταμπελών, ενώ δεν παραπέμπει σε καμία δική μου φράση στην οποία να δικαιολογεί τους χαρακτηρισμούς σας, «ταλιμπάν», «ακραίος», «έχω ξεφύγει», «κουνάω το δάκτυλο» ή «υποδεικνύω σε Προκαθημένους τι να κάνουν», γράφω «απαξιωτικά για το θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου» «έχω απωλέσει κάθε έννοια Εκκλησιολογίας ή στερούμαι στοιχειωδών εννοιών της» και συνεπώς, επιδεικνύω «απερισκεψία, προχειρότητα και ασφαλώς και θράσος!» κοκ. Θα περίμενα αφού, όπως γράφετε, «με τις πολυσέλιδες αναλύσεις μου, σας βομβαρδίζω σε τακτά χρονικά διαστήματα» ότι έχετε την άνεση να παραπέμψετε όχι σε λίγες αλλά σε μεγάλο αριθμό συγκεκριμένων φράσεών μου που να τεκμηριώνουν ένα προς ένα όλους τους χαρακτηρισμούς σας για το πρόσωπό μου ώστε να μην κινδυνεύει ο λόγος σας να απαξιωθεί ως υβριστικός και προσβλητικός.

6. Χάρηκα ιδιαιτέρως, διότι έγινα αφορμή, έστω και κατ’ αυτόν τον τρόπο, να εκδηλωθούν τα αισθήματα μεγάλου σεβασμού, τιμής και ενδιαφέροντος εκ μέρους σας για τον επίσκοπό μου. Όμως, για να είμαι ειλικρινής απέναντί σας, μου φαίνεται πως με αφορμή εμένα δράξατε την ευκαιρία να ανακαλέσετε παλαιότερες (όχι και πολύ παλιές…) άδικες, εμπαθείς και συκοφαντικές αναφορές που έχετε δημοσιεύσει για τον επίσκοπό μου. Οι αναφορές σας εκείνες είχαν δημιουργήσει κάποια ερωτήματα στην Πάτρα για το που το πάτε – δεν θα ήθελα να χρησιμοποιήσω δική σας φράση περί «εργολαβιών». Όμως, έστω και έτσι, δόξα τω Θεώ! Κατανοήσατε το λάθος σας και προσπαθείτε να επανορθώσετε, αποδίδοντας πλέον τον δίκαιο έπαινο! Βέβαια, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, οι προσβολές και οι συκοφαντίες είναι σαν τα μαδημένα πούπουλα που τα παίρνει ο άνεμος, γι’ αυτό και θα μου επιτρέψετε ως ιερέας να σας επισημάνω ότι από πνευματικής απόψεως δεν τακτοποιείται ο υπεύθυνος της προσβολής και της συκοφαντίας με μία έμμεση και από σπόντα αναφορά. Απαιτείται έμπρακτη μετάνοια με – τουλάχιστον – ρητή, κατηγορηματική και ειλικρινή «ΣΥΓΓΝΩΜΗ» (με κεφαλαία γράμματα). Ίσως, διέλαθε της προσοχής μου, αλλά δεν έχω δει κάτι τέτοιο εκ μέρους σας. Θα χαρώ να μου υποδείξετε τη δημοσιευμένη «ΣΥΓΓΝΩΜΗ» σας προς τον επίσκοπό μου για όσα εμπαθή έχετε δημοσιεύσει εναντίον του, για να μην υπάρχει η παραμικρή σκιά για την ποιότητα της παρούσης αναφοράς σας.

7. Διερωτώμαι, αφού ομολογείτε και εσείς ότι ο επίσκοπός μου είναι «σοβαρός και ακριβοδίκαιος» και «σέβεται την τάξη και τη σειρά της Εκκλησίας» τι χρείαν έχει η υπόδειξή σας ότι «θα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα» και να με τιμωρήσει «παραδειγματικά προς γνώση και συμμόρφωση των υπολοίπων!»; Και όχι τίποτα άλλο, αλλά εγκαλείτε εμένα για «απερισκεψία, προχειρότητα και ασφαλώς και θράσος!»! Εκτός και αν ισχύει πράγματι αυτό που σημειώνετε ότι η Εκκλησία της Ελλάδος δεν είναι «μία Κανονική Εκκλησία που σέβεται τους Ιερούς Κανόνες και τους θεσμούς», οπότε χρήζει και της δικής σας υποδείξεως για να επανέλθει στον ορθό δρόμο…

8. Δυστυχώς, στο άρθρο σας είναι έκδηλη η εκκλησιολογική αλλοτρίωση που μαστίζει πολλούς πιστούς μας να ταυτίζουν τα πρόσωπα και τις αποφάσεις τους με τον ίδιο το Θεσμό και την Εκκλησία του Χριστού! Δεν είναι αυτό Ορθόδοξη εκκλησιολογία. Θυμηθείτε ότι η Β΄ Οικουμενική εξύψωσε το Θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως παραχωρώντας τα «πρεσβεία τιμής», αλλά ταυτόχρονα καταδίκασε και αναθεμάτισε τον Αρχιεπίσκοπό της Μακεδόνιο! Η καταδίκη τεσσάρων Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως από την Στ΄ Οικουμενική δε σήμαινε μείωση της τιμής στο Πατριαρχείο. Όταν ο μοναχός Μάξιμος Ομολογητής, ο Άγ. Κύριλλος, ο Άγ. Γρηγόριος Παλαμάς, ο Αγ. Μάρκος Ευγενικός αρνήθηκαν την κοινωνία με τον Κωνσταντινουπόλεως δεν περιφρόνησαν το Θεσμό! Αλίμονο όταν ταυτίζουμε τις επιλογές προσώπων με τους ιερούς Θεσμούς ή και με την Εκκλησία. Αυτό είναι το κατάντημα του παπισμού!

9. Με εγκαλείτε συκοφαντικά ως πολέμιο του Πατριαρχείου. Ποιο το έγκλημά μου; Επαναλαμβάνω τη σοβαρή κριτική στις επιλογές και στη διαδικασία που ακολούθησε για το Ουκρανικό, κριτική που έχει ασκηθεί από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, από το Άγ. Όρος, ακόμα και από Ιεράρχες του Οικουμενικού Θρόνου (βλ. Κάλλιστος Ware. Επίσης, ένα σύντομο ρεπορτάζ στο Φανάρι θα με επιβεβαιώσει…). Θα περίμενα να μου υποδείξετε πού σφάλλω και αδικώ και όχι να προβαίνετε σε γενικόλογους αφορισμούς!

Μήπως, να σας υπενθυμίσω τι γράφατε εσείς προ ολίγων μηνών για το Ουκρανικό2; Ειλικρινά απορώ πώς έχετε την άνεση και με εγκαλείτε, παρουσιαζόμενος ως αυτόκλητος υπερασπιστής του Φαναρίου, όταν μόλις προ διετίας θεωρούσατε δικαιολογημένη την επιβολή ποινής στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο – ναι! ναι! αυτό δημοσιεύσατε στην ιστοσελίδα σας – αν τολμήσει να ανακαλέσει την απόφασή του με την οποία αποδέχθηκε την καθαίρεση του Φιλαρέτου!

Επί πλέον δε, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για σας να ανατρέξετε λίγα χρόνια πριν και να θυμηθείτε με πόσο σκληρό λόγο καταφερόσασταν εσείς τότε εναντίον του Φαναρίου και του Πατριάρχη! Θυμάστε; Εκτός και αν η δική σας κριτική είναι εκκλησιολογικώς αποδεκτή διότι «προέρχεται από έναν λαϊκό, που ως ένα βαθμό δεν οφείλει υπακοή σε κανέναν και επομένως μπορεί να λέει ό,τι θέλει», όπως γράφετε… Με αυτή όμως τη λογική, αγαπητέ μου κ. Τζούμα, θα μπορούσε κάποιος άλλος να “δικαιολογήσει” και τις – κατά την προσφιλή σας έκφραση – «εργολαβίες»! Και τη μία φορά να είναι αποδεκτή η κριτική στις αποφάσεις του Φαναρίου και την άλλη να είναι αξιοκατάκριτοι οι κατακρίνοντες τις επιλογές Του…

Επειδή, ευτυχώς εγώ δεν έχω ούτε “αφεντικά” ούτε εξαρτήσεις από «εργολαβίες», διατυπώνω και θα συνεχίζω να διατυπώνω με πολλή μελέτη, πολλή προσοχή και πολύ σεβασμό τις απόψεις μου είτε αυτό είναι σε εσάς σήμερα αρεστό είτε αύριο ενοχλητικό…

10. Ακριβώς επειδή εγώ δεν αναλαμβάνω «εργολαβίες» δεν εκχωρώ και σε κανένα, ούτε και σε εσάς, το δικαίωμα να επιλέγω εγώ με την ελεύθερη συνείδησή μου τα ζητήματα με τα οποία θα ασχοληθώ. Μου προκαλεί, πάντως, αλγεινή εντύπωση η ιδέα την οποία έχετε για τον εφημεριακό κλήρο ότι θα περιμένατε, λέτε, να ασχοληθούμε με τα του μισθού μας που κινδυνεύει και όχι με τα σοβαρότατα εκκλησιολογικά ζητήματα της ανύπαρκτης αρχιερωσύνης στους αυτοχειροτονηθέντες εθνικιστές και τσαρλατάνους (Λιπκόφσκι, Τσεκάλιν) και τους επιγόνους τους εν Ουκρανία. Μάλιστα, για σας είναι μικρότερης σημασίας από το μισθολογικό μας, ότι τον Βασίλειο Λιπκόφσκι η νέα “αυτοκέφαλη” με τον “προκαθήμενό” της τον τιμά ως ιερομάρτυρα και έχει ορίσει ως ημέρα μνήμης του την 27η Νοεμβρίου! Συγγνώμη, αλλά έχουμε άλλο αξιακό κώδικα!

Τι θέλετε, λοιπόν, κ. Τζούμα; Να αναγνωρίσουμε τη νέα Εκκλησία της Ουκρανίας με τους «Αγίους» της, εν οις (κατά τον Σάρδεων Μάξιμο και πρ. Θυατείρων Μεθόδιο Φούγια) και τον αυτοχειροτόνητο, εχθρό του μοναχισμού, έγγαμο “επίσκοπο” και εισηγητή της διγαμίας και τριτογαμίας των κληρικών “Άγιο ιερομάρτυρα” Βασίλειο (Λιπκόφσκι);!Και αυτό για να μην προσβάλλουμε τον… Θεσμό, που αναγνώρισε τέτοιου επιπέδου “αυτοκεφαλία” και σε τέτοιου πνευματικού επιπέδου ηγέτες χορήγησε τον «Τόμο»! Ντροπή, κ. Τζούμα…

11. Επιτρέψτε μου μία αδελφική σύσταση: Θα πρέπει τα ζητήματα αυτά να τα αντιμετωπίζετε με τη δέουσα σοβαρότητα και προσοχή. Δυστυχώς, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο στο άρθρο σας. Και μόνο η αναφορά στο άρθρο σας ότι ο Σάρδεων Μάξιμος «είχε αποδομήσει τον ρόλο του Φιλαρέτου… Η κατάσταση όπως ήταν διαμορφωμένη την εποχή εκείνη οδηγούσε στην ετυμηγορία στην οποία είχε καταλήξει ο τότε Σάρδεων!» καταδεικνύει ότι ούτε το κείμενό μου διαβάσατε ούτε τι γράφει ο Σάρδεων προσέξατε! Εξαιρετικά επιπόλαιη προσέγγιση, ανεπίτρεπτη για τα τόσο σοβαρά ζητήματα! Δυστυχώς, για το άρθρο σας, ο Σάρδεων Μάξιμος δεν μνημονεύει καν τον…. Φιλάρετο, πολλώ μάλλον δεν τον «αποδομεί», όπως γράφετε, διότι όταν εκοιμήθη ο Σάρδεων Μάξιμος (1986) δεν “υφίστατο” το πρόβλημα «Φιλάρετος» εν τη εννοία ότι ήταν ένας κανονικός Μητροπολίτης της Εκκλησίας της Ρωσίας χωρίς μέχρι τότε να έχει δημιουργήσει το παραμικρό πρόβλημα!

12. Τέλος, το άρθρο σας δίνει την εντύπωση ότι αποβλέπει στο να προετοιμάσει το έδαφος στη συνείδηση των πιστών για να επιβληθεί όχι απλώς αποδοχή των αποφάσεων για το Ουκρανικό, αλλά πνευματική καρατόμηση όσων τολμούν και διαφωνούν. Από τη μία διαπιστώνετε ότι τυχόν επιβολή «φίμωσης» είναι όχι μόνο ατελέσφορη αλλά θα δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα, αλλά από την άλλη καταλήγετε στην πρόταση «να τιμωρηθεί παραδειγματικά προς γνώση και συμμόρφωση των υπολοίπων!»!

Και ως καλός επικοινωνιολόγος γνωρίζετε να χρησιμοποιείτε τα κατάλληλα μέσα για τη χειραγώγηση των αναγνωστών σας στην αποδοχή τέτοιων πρακτικών εκφοβισμού και κατατρομοκράτησης των «ακραίων»:

· Δήθεν φιλική προσέγγιση (κολακείες για μένα και τον επίσκοπό μου),

·Δήθεν ενδιαφέρον και συμπάθεια για τον επίσκοπο («άθελά του κάνει κακό και στον Ποιμενάρχη του, τον σοβαρό και ακριβοδίκαιο Σεβ. Πατρών κ.Χρυσόστομο, ο οποίος ευγενής καθώς είναι»)

· Φιλικές συστάσεις («Ας διοχετεύσει την θεολογία του και την ενέργειά του στην ενορία του», «Απλά του ζητάμε με σεβασμό να περιορίσει την κριτική του»)

 ·Δήθεν ανοχή στην άλλη άποψη («πρέπει να ακούγεται και να γίνεται σεβαστή»)
· Απόκρυψη πραγματικών στοιχείων (δεν δημοσιεύετε τα κείμενα στα οποία ασκείτε κριτική)

· Αξιοποίηση του θυμικού του λαού (το διωκόμενο Πατριαρχείο, η Μόσχα «λεηλατεί και υποδουλώνει»)

· Διαστρέβλωση των απόψεών μου ώστε να αναιρούνται εύκολα.

·Χρήση γενικοτήτων και αφορισμών («εχθρός του Θεσμού», κάποιοι, κάποτε έλεγαν «εχθρός του λαού». Στο βάθος είναι η ίδια λογική…)

·Απαξίωση του διαφωνούντος («Τί μας λέτε πάτερ μου! Σοβαρά;; Θα υποδείξετε εσείς, ένας έγγαμος ιερέας», «καλά θα κάνει να συνέλθει!»)

·Προσβλητικοί χαρακτηρισμοί – ταμπέλες (ταλιμπάν, ακραίος, ζηλωτής, φανατικός)

·Υπονοούμενα (εργολαβίες, «περίεργες ευαισθησίες», «ασυνήθιστη ευαισθησία»)

 ·Ειρωνείες («πετούν θεολογικές κορώνες για να σώσουν τους άλλους!!!», «περισπούδαστες αναλύσεις», «ο πολυπράγμων π. Αναστάσιος»)

·Μετατόπιση του προβληματισμού σε άλλα ζητήματα που “καίνε” το λαό (Τσίπρας, μισθός, Πρέσπες, θρησκευτικά)

· Απειλές και προτάσεις επιβολής ποινών αν δεν συμμορφωθώ («να τιμωρηθεί παραδειγματικά προς γνώση και συμμόρφωση των υπολοίπων!», «καλά θα κάνει να συνέλθει! Και αν δεν το πράξει ο ίδιος, τότε ο φυσικός προϊστάμενός του Σεβ. Πατρών Χρυσόστομος θα πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα. Νισάφι πια με τους κατά καιρούς Ταλιμπάν της θεολογίας»!)

Ας μη ξεχνάμε, όμως, μία μικρή λεπτομέρεια, ότι στην Εκκλησία αφεντικό είναι μόνο ο Χριστός και αυτός ξέρει να διασκεδάζει βουλάς αρχόντων, είτε είναι εκκλησιαστικοί είτε πολιτικοί, που αναιδώς ασεβούν με τα ιερά και τα όσια της Εκκλησίας μας. Αλίμονο σε μας, αν, υπηρετώντας σκοπιμότητες και «εργολαβίες», ανεχόμαστε την ασέβεια, την προσβολή και διαστρέβλωση της Ορθόδοξης εκκλησιολογίας. Τότε δυναμιτίζουμε την εκκλησιαστική ενότητα με φοβερές συνέπειες και για την Εκκλησία και για εμάς προσωπικά…

Με αγάπη Χριστού και ευχές

π. Αναστάσιος Γκοτσόπουλος

Συνημμένα προς δημοσίευση στην ιστοσελίδα http://www.exapsalmos.gr:
1. «Αφελή ερωτήματα αφελούς ιερέως…», 15.9.2018
2. «Νά χαιρόμαστε τόν νέον “προκαθήμενον”…», 2.2.2019
3. «Μικρὴ συμβολὴ στὸ διάλογο γιὰ τὸ Οὐκρανικὸ “Αὐτοκέφαλο”», 4.2.2019.

______________________
1βλ. https://www.exapsalmos.gr/2019/02/07/to-thema-tis-aytokefalias-stin-oykrania-kai-i-theologia-ton-akraion/.
2 https://www.exapsalmos.gr/2016/06/30/o-patriarchis-vartholomeos-den-tha-anagnorisi-pote-tous-oukranous-diaspastes/ ή
https://www.exapsalmos.gr/2014/10/15/νεοφασιστεσ-ουκρανοι-θανατοσ-στουσ/ ή
https://www.exapsalmos.gr/2018/12/10/to-provlima-stin-oykrania-tha-exakoloythei-na-yparchei-oso-o-mitropolitis-filaretosntenisenko-tinazei-ston-aera-kathe-prospatheia-toy-oikoymenikoy-patriarcheioy