Κύπρος - Μνήμη Πάτροκλου Κόκκινου, του πρώτου ήρωα της Λύσης στον απελευθερωτικό Αγώνα του 55-59

Ακολουθεί η ομιλία του κ. Κυριάκου Μπαρρή, η οποία διαβάστηκε μετά τη Θεία Λειτουργία που τελέστηκε την Κυριακή, 3 Φεβρουαρίου 2019, στο ξωκλήσι του Αγίου Ευφημιανού στον Κόρνο, προϊσταμένου του Επισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου.

ΜΝΗΜΗ ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ, του πρώτου ήρωα της Λύσης στον απελευθερωτικό Αγώνα του 55-59.

Σε καιρούς ιδεολογικά και πολιτικά χαλεπούς και αντιηρωικούς, σε εποχές άκρατου κοσμοπολιτισμού και αμφισβήτησης πανάρχαιων και πανανθρώπινων αξιών και ιδανικών, με ανοικτά ακόμη τα τραύματά μας από την προδοσία και την εισβολή, με τη μισή μας πατρίδα σκλαβωμένη και τουρκοποιημένη, σκύβομε στην παράδοση και στις κορυφαίες στιγμές της ιστορίας μας, αναζητώντας παρηγοριά, ελπίδα και φωτεινά παραδείγματα.

Με όλα αυτά στο νου, καθώς βιώνουμε την ολοένα αυξανόμενη ηθική κρίση, την αναξιότητα πολιτικών μας, την απαξίωση της κοινωνίας γενικά, την κλοπή τραπεζιτών, τη διάβρωση θεσμών και αξιών, τα βολέματα ημετέρων, στρέφουμε σήμερα τη μνήμη μας σε ανδραγαθήματα ηρωικών παιδιών μας κατά τη διάρκεια του έπους του Αγώνα 1955-59.

Είναι όμως δύσκολο να μιλάμε σήμερα για ήρωες, όταν η αναξιότητα μας και η προδοσία αμαύρωσαν ότι εκείνοι πέτυχαν, όταν από ξένα συμφέροντα και δικά μας λάθη χάσαμε τη μισή μας πατρίδα, όταν το αγωνιστικό φρόνημα ελλείπει εντελώς, όταν σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα η λέξη αγώνας θεωρείται εξτρεμισμός και η ηττοπάθεια ρεαλισμός, όταν αποφεύγουμε τη λέξη απελευθέρωση, επιλέγοντας την επανένωση, χωρίς κανένας να αντιλαμβάνεται ότι η επανένωση από μόνη της απλά οριστικοποιεί για πάντα τη διχοτόμηση.

Μέσα σ΄αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα θυμούμαστε σήμερα 100 μονάχα άτομα συγγενείς, συγχωριανοί, τον πρώτο πεσόντα της Λύσης στο Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Τιμούμε ένα σπουδαίο παλληκάρι, ένα ταπεινό αγροτόπαιδο, τον Πάτροκλο Κόκκινο, παιδί της πολυμελούς, ενάρετης και προκομμένης οικογένειας του Ανδρέα Κόκκινου, μιας οικογένειας με ελληνοχριστιανικές αξίες και ιδανικά. Ήταν ο πρωτότοκος γιός με μικρότερα αδέλφια την Σωτηρού, τον Κυριάκο, τον Νικόλα, το Δημήτρη, τον Ιωσήφ την Μαρία και την Προκοπία.

Μόλις 18 χρόνων εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και κατατάγηκε στις ομάδες κρούσης της Λύσης. Καταζητούμενος από τους Άγγλους, κατέφυγε στο αντάρτικο από το 1956 και επανήλθε στο χωριό του μαζί με άλλους καταζητούμενους και κατασκεύασαν κρησφύγετο στο περιβόλι του πατέρα του στο Δροσίστη. Απ΄εκεί εξορμούσαν σε επιθέσεις, έστηναν ενέδρες και συγκρούονταν με τα Αγγλικά στρατεύματα. Το βράδυ της 9ης προς 10ης Φεβρουαρίου 1957 μετακινήθηκαν από το κρησφύγετο του και κατέφυγαν στο περιβόλι του Παναή Κκαϊλη (Παρτακή) πατέρα του καταζητούμενου Σιάλου που ανήκε στην ομάδα ανταρτών που είχαν κρησφύγετο στον Κλούβο. Ενώ προγραμμάτιζαν ενέδρα στην είσοδο του χωριού, έγιναν αντιληπτοί από Αγγλική περίπολο η οποία τους περικύκλωσε, αποκλείοντας κάθε πιθανότητα διαφυγής τους. Έδειξε τότε ο Πάτροκλος την παλληκαριά και το μεγαλείο της ψυχής του. Συνέλαβε σχέδιο που άγγιζε τα όρια της αυτοθυσίας. Θα πεταχτώ από τον τοίχο της μάντρας και ενώ θα με κυνηγούν και θα με σημαδεύουν οι Άγγλοι, εσείς θα προσπαθήσετε να διαφύγετε για να μη συλληφθείτε.

Πήδηξε από τον τοίχο της μάντρας με ένα κυνηγετικό στο χέρι στο στόχαστρο των αυτομάτων όπλων του εχθρού. Η μάχη ήταν άνιση. Μετά από λίγα μέτρα ο Πάτροκλος έπεσε ηρωικά, χωρίς οι συντρόφοι του να καταφέρουν να διαφύγουν. Οι Βάσος Χριστοφόρου, Γεώργιος Ξενή Χατζιωνάς, Μανώλης Χειμώνας, Δήμος Μιχαηλίδης και Κυριάκος Νικολέττης συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μια ποινή που δεν εξετελέσθη, καθώς αργότερα μετετράπη σε 10 έτη κάθειρξη, ως μέτρο επιείκειας, λόγω έναρξης των ειρηνευτικών συνομιλιών. Τιμή και δόξα ασφαλώς ανήκει σε όλους τους συναγωνιστές για τη συμμετοχή στον Αγώνα Ελευθερίας. Όταν μιλάς για ήρωες, δεν έχει σημασία αν έχασαν τη ζωή τους. Κριτήριο είναι οι αγώνες, η αυταπάρνηση, η παλληκαριά, η πίστη, τα δεινά που υπέστησαν για ένα όραμα, το όραμα της ελευθερίας και της Ένωσης με τη μητέρα Ελλάδα.

Μόλις 20 χρονών ο Πάτροκλος υπήρξε ο πρώτος ήρωας της Λύσης έκανε περήφανους τους δικούς του και τη γενέτειρά του, υμνήθηκε και δοξάστηκε πανελλήνια ως ένας από τους πιο διαλεχτούς ήρωες της ΕΟΚΑ.

Συγκλονισμένος ο Γρηγόρης Αυξεντίου, υπαρχηγός της ΕΟΚΑ αναφωνεί :

            «Ρε τους Ροκόλους, πότε εμάθαν να πολεμούν»,

ενώ ο πατέρας του Πιερής καθώς συλλυπείται τον πατέρα Ανδρέα Κόκκινο, εύχεται να έχει και ο γιός τους τέτοιο τιμημένο θάνατο κάτι που θα πραγματοποιηθεί με το μεγαλοπρεπέστερο τρόπο με τη θυσία του στο Μαχαιρά. Είναι συγκλονιστικός ο τρόπος που οι γονείς αντιμετώπιζαν τον ηρωικό θάνατο των παιδιών τους σ΄εκείνον τον επικό Αγώνα, σε κείνες τις εποχές που υπήρχε εθνικός ενθουσιασμός υπήρχαν ακόμα αξίες και ιδανικά.

«Ήταν θέλημα θεού να πάει ο γιός μου, αφού δεν επαραδόθηκε ας έσσιει την ευτζιή μου» αναφωνεί μέσα από το θρήνο της η μάνα η Πηνελού, ενώ λίγες μέρες μετά θα το επαναλάβει και η μάνα του Γρηγόρη.

«Ε χωριανοί, ο πρώτος μου, ο Πάτροκλος, χαλάλι, Ζήτω η Ελλάδα» φωνάζει ο αγωνιστής πατέρας Ανδρέας Κόκκινος.

Κανένα σεβασμό δεν επέδειξαν οι πολιτισμένοι Άγγλοι

            «Τον έριξαν στο λάντ ρόβερ, μισός έξω κρεμόταν

            Σαν το πετάμενο σακκί στις πέτρες τρανταζόταν

            Κι ύστερα στην Αμμόχωστο αυτός μεταφερόταν»

Και συνεχίζει ο Κυριάκος Κοντοβούρκης στο ομώνυμο του ήρωα ποίημα του  αποτυπώνοντας το πώς οι χωριανοί υποδέχτηκαν το παλληκάρι.

            «Κανείς δεν πήγε στη δουλειά, οι πόρτες αμπαρώσαν

            Μαυρισ’ η Γης κι ο ουρανός, τα στόματα κλειδώσαν

            βρακάδες, πλήθος και γριές, παιδιά γυναίκες νέες

            βγήκαν στο έμπα του χωριού για να υποδεκτούνε

            τον πρώτο νιό που χάθηκε, στερνή φορά να δούνε».

Ηρωοτόκος και λεβεντομάνα η γενέτειρά μας η Λύση το καμάρι της Μεσαρκάς. Πλήρωσε βαρύ τίμημα, έδωσε το πιο πολύ αίμα στον Αγώνα. Τίποτε δεν είναι τυχαίο. Ένας κόσμος με βαθειά πίστη στο Θεό και αγάπη στην Πατρίδα, εμπνευσμένος και οδηγούμενος από ψηλά ιδανικά. Υψηλό πνευματικό επίπεδο, ήθος, πολιτισμός, παράδοση, σφιχτή και δεμένη οικογένεια, σύλλογοι καθοδηγητές, θρησκευτικά σωματεία φλογισμένοι ιερείς, επιφανείς δάσκαλοι, ποιητές, ψαλτάδες. Εργατικότητα, εντιμότητα, προκοπή, σεμνότητα, σεβασμός, αλληλεγγύη. Φιλοπρόοδοι άνθρωποι, περήφανοι, αξιοπρεπείς, παλληκάρια, πρωτοπόροι, δεν αποδέχονται τη δεύτερη θέση, πρότυπα. Αυτή είναι η Λύση, γι αυτό έδωσε τόσα παλληκάρια για τη Λευτεριά.

Ο Πάτροκλος ήταν ο πρώτος. Ακολούθησαν Γρηγόρης Αυξεντίου Γεώργιος Χατζηιωννά, Χριστοφής Παναγίδης, Αναστάσης Σουρουλλάς, Δημητράκης Φανή, Καλλής Σακκάς, Μιχαήλ Κκαϊλης (Σιάλος) καθώς και οι εν ψυχρώ σφαγιασθέντες από τους Τούρκους Μιχαήλ Τούμπας Πέτρος Νικολέττης, Παύλος Νικολέττης και ακολούθησαν εκατοντάδες νέοι που ανήκαν στην οργάνωση, έλαβαν μέρος σε πολλές μάχες, συνελήφθησαν, βασανίστηκαν, αλλά δε σκοτώθηκαν, για να βιώσουν δυστυχώς λίγα χρόνια μετά την Τουρκική εισβολή, το ξεριζωμό, την προσφυγιά την τουρκοποίηση σήμερα της Λύσης. Είναι πολλοί από τους επιζήσαντες που θα προτιμούσαν να ήταν σήμερα ανάμεσα στους πεσόντες ήρωες του 55.

Τιμούμε τον Πάτροκλο και όλους τους ήρωές μας με σεβασμό και ευγνωμοσύνη.

Έχουμε ύψιστη υποχρέωση να θυμούμαστε και να τιμούμε τις κορυφαίες στιγμές της ιστορίες μας όπως είναι το έπος του 55-59 μέσα στο οποίο η θυσία του Πάτροκλου Κόκκινου κατέχει ξεχωριστή θέση. Ο Αγώνας του 55 ήταν η μόνο επιλογή του λαού μας, αφού σ΄όλες τις ειρηνικές απαιτήσεις για εθνική αποκατάσταση ο Βρεττανός κατακτητής έμενε ασυγκίνητος κι έδινε την απάντηση «Ουδέποτε». Αν το τέλος του Αγώνα εκείνου δεν έφερε την πλήρη πραγματοποίηση των σκοπών για τους οποίους άρχισε, αυτό δε μειώνει καθόλου το μεγαλείο και τον ηρωϊσμό των πρωταγωνιστών του.

Αν με το τέλος του Αγώνα η Ανεξαρτησία μας θεμελιώθηκε με τις καταστροφικές όπως αποδείχτηκε συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου που επιβλήθηκαν στον Κυπριακό λαό, δε φταίει γι΄αυτό ο Αγώνας του 55 και οι πρωταγωνιστές του.

Αγαπητοί συγχωριανοί,

Ενώ σήμερα θυμούμαστε τον Πάτροκλο και τους άλλους ήρωες μας ζούμε το τραγικό παρών κι αγωνιζόμαστε να επιβιώσουμε. Η Λύση είναι κατεχόμενη, ένα τουρκοχώρι, το ξωκκλήσι του Αγ. Ευφημιανού σκλαβωμένο και συλημένο, η μεγαλόπρεπη εκκλησία της Παναγίας έγινε τζαμί, ο ανδριάντας του Γρ. Αυξεντίου αντικαταστάθηκε απ΄αυτό τον Κεμάλ Ατατούρκ, κι εμείς σκορπισμένοι πρόσφυγες σ΄ολη την Κύπρο κάνουμε τελετές μνήμης από τον Κόρνο.

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Τα μνημόσυνα ηρώων δεν πρέπει ν΄αποβλέπουν σε στιγμιαίο ενθουσιασμό, αλλά πρέπει να δημιουργούν προβληματισμό και να χρησιμεύουν ως αφορμή προσγείωσης κι έμπρακτης μίμησης. Πρέπει να γίνονται αφορμή για ν΄αλλάξουμε πορεία και συμπεριφορά, να μας επαναφέρουν στο σωστό δρόμο. Πρέπει να κατανοήσουμε επιτέλους ότι «θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία». Επιβάλλεται να μπολιάσουμε το αίμα μας με μια σταγόνα από το αίμα των ηρώων μας, να’ χουμε το παράδειγμα τους οδηγό των πράξεων μας μέτρο και κριτήριο του σωστού πατριωτισμού μας, να΄χουμε πάντα υπόψη πως «τ’ αληθινό μπόι του ανθρώπου μετριέται πάντα με το μέτρο της λευτεριάς»

Πρέπει ταυτόχρονα σήμερα όλοι οι Λυσιώτες να στείλουμε το μήνυμα σ΄αυτούς που ηγούνται και διαπραγματεύονται με τους σημερινούς κατακτητές, ότι ο Πάτροκλος Κόκκινος κι όλοι οι ήρωες της Λύσης δε θυσιάστηκαν για συνομοσπονδίες και 2 κράτη. Απελευθέρωση κι όχι μόνο επανένωση πρέπει να είναι ο στόχος. Ν΄ακούσουν επιτέλους και τις από αιώνων συμβουλές των Θουκυδίδη ότι όσοι διαπραγματεύονται Εθνικά θέματα οφείλουν να ακούν και τους νεκρούς, ιδιαίτερα όσους θυσιάστηκαν γι΄αυτό τον τόπο, αλλά και όσους θα γεννηθούν τα επόμενα 100 χρόνια.

Ο καθένας από μας πρέπει να έχει πίστη και αισιοδοξία. Πρέπει να έχει όραμα και σε μια ημικατεχόμενη Πατρίδα δεν υπάρχει άλλο όραμα από το όραμα της ελευθερίας.

Η σωτηρία θα έλθει μόνο αν αλλάξουμε στάση και νοοτροπία. Αν αποκτήσουμε μνήμη ιστορική κι’ αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος. Αν διδαχτούμε από τ’ ανδραγαθήματα και την αρετή των προγόνων μας έχοντας τα ως πρότυπα της ζωής μας. Με τέτοια πίστη είμαι βέβαιος ότι θα μπορέσουμε ελεύθεροι και περήφανοι ν΄αποτίσουμε φόρο τιμής στους ηρωικούς μας προγόνους με ήσυχη τη συνείδηση μας κι αυτό δε γίνεται με πανηγυρικούς, αλλά με αγώνες συνεχείς.

Με αγώνες συνεχείς μέχρι την άγια ώρα επιστροφής στην ελεύθερη γενέτειρά μας όπου θα μπορούμε περήφανοι να καταθέτουμε στεφάνια ευγνωμοσύνης στο μνημείο των ηρώων μας όχι στη Λάρνακα, αλλά στην πλατεία της Λύσης στεφάνια καμωμένα από κυκλάμινα του Πενταδάκτυλου, ανεμώνες της Καρπασίας, λεμονανθούς της Μόρφου και ματσικόρυδα της Μεσαρκάς όταν θα μπορούμε να κάνουμε αυτό και στο Κάστρο της Κερύνειας.

                                                                                          Κυριάκος Μπαρρής

                                                                                                        Φιλόλογος

                                                                                                 Κυριακή 3 Φεβρουαρίου

                                                                                          Ξωκλήσι Αγ. Ευφημιανού (Κόρνος)

churchofcyprus.org.cy