Καστορίας Σεραφείμ: "Εδεήθημεν Θεού σαρκουμένου και νεκρουμένου...ίνα ζήσωμεν"

"Εδεήθημεν Θεού σαρκουμένου και νεκρουμένου...ίνα ζήσωμεν"

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ, Υπερτίμου και Εξάρχου Άνω Μακεδονίας

Φθάσαμε στη μητρόπολη όλων των εορτών, όπως ονομάζει τα Χριστούγεννα ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος¹. Από τα Χριστούγεννα ξεκινούν όλα τα υπερφυή γεγονότα της επίγειας παρουσίας του Χριστού. Από εκείνο το βράδυ, η μεγάλη νύχτα της ανθρωπότητας έλαβε τέλος. Το πυκνό σκοτάδι των ψυχών διαλύθηκε και στον ορίζοντα της γης ανέτειλε το γλυκύτατο φως της γνώσεως, όπως συγκλονιστικά αποτυπώνει ο ιερός υμνογράφος.

Έτσι, οι χιλιετίες της αναμονής έφθασαν στο τέλος τους, αφού συνάντησαν Αυτόν που προσδοκούσαν οι αιώνες. Σταμάτησαν οι μύθοι και οι φιλοσοφικοί πειραματισμοί. Εκείνη τη νύχτα άρχισε η νέα πορεία του κόσμου. Ο παλαιός κόσμος κατέρρευσε μαζί με το πυκνό σκοτάδι, αφού ανέτειλε ο Ήλιος της Δικαιοσύνης, ο Χριστός.

Πόσο χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του ιερού υμνογράφου : «Ανέτειλας Χριστέ εκ Παρθένου, νοητέ Ήλιε της Δικαιοσύνης• και Αστήρ σε υπέδειξεν, εν Σπηλαίω χωρούμενον τον αχώρητον»². Πόσο αποκαλυπτικά είναι τα λόγια του Ευαγγελιστού Ματθαίου, όπως ακούσαμε στο σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα : «Ιωσήφ υιός Δαυείδ, μη φοβηθής παραλαβείν Μαριάμ την γυναίκα σου• το γαρ εν αυτή γεννηθέν εκ Πνεύματος εστίν Αγίου. Τέξεται δε υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν• αυτός γαρ σώσει τον λαόν αυτού από των αμαρτιών αυτών»³.

Τι σημαίνει όμως το όνομα Ιησούς;

Πρώτον. Το όνομα Ιησούς στα εβραϊκά σημαίνει Σωτήρας. Και, όπως εξηγεί ο Άγγελος στον Ιωσήφ, ο Θεός δίνει αυτό το όνομα στον Υιό Του τον αγαπητό, διότι Αυτός θα σώσει τον λαό από τις αμαρτίες και θα τους λυτρώσει από την τραγική κατάσταση στην οποία είχαν περιέλθει. Έτσι, ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού γίνεται άνθρωπος «δια την ημετέραν σωτηρίαν», όπως ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως, και αναλαμβάνει το έργο της σωτηρίας μας, το οποίο κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να το επωμισθεί και να το εκτελέσει.

Δεν είναι μόνον ο Σωτήρας του κόσμου, αλλά συγχρόνως και τέλειος Θεός. Στο πρόσωπό Του ενώνονται αχώριστα και αδιαίρετα, χωρίς να μετατρέπονται και να υφίστανται κάποια αλλοίωση, οι δυό φύσεις, η θεία και η ανθρώπινη. Έπρεπε να είναι συγχρόνως Θεός και άνθρωπος, ώστε με την οικειότητα που θα είχε προς τον Θεό και προς τον άνθρωπο να ενώσει τα διεστώτα. Ιδού πως εξηγεί αυτό ο Θεοδώρητος Επίσκοπος Κύρου σε μία φράση : «Εις φιλίαν και ομόνοιαν τους αμφοτέρους συναγαγείν»⁴.

Έπρεπε αυτός που θα αποκαθιστούσε την ενότητα μεταξύ Θεού και ανθρώπων, αφ΄ ενός μεν να είναι οικείος προς τον Θεό, και αυτός δεν ήταν άλλος παρά ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού - τέλειος Θεός, αλλά και οικείος προς τους ανθρώπους – τέλειος άνθρωπος, τους οποίους θα αντιπροσώπευε.

Αν ήταν μόνο Θεός, δεν θα τολμούσαν να Τον πλησιάσουν εκείνοι που Τον χρειάζονταν ως μεσίτη. Αν ήταν μόνον άνθρωπος, δεν θα μπορούσε να είναι μεσίτης, αφού θα έπρεπε να διαλεχθεί με τον άφθαστο και ακατάληπτο Θεό.

Για τον λόγο αυτό, ο Θεός γίνεται άνθρωπος χωρίς να παύσει να είναι Θεός, προκειμένου να βρει το αποπλανημένο και χαμένο στα σκοτεινά βουνά πρόβατο, να το σηκώσει στους ώμους Του και να το προσφέρει στον Θεό Πατέρα⁵. Είχαμε απόλυτη ανάγκη από έναν Θεό που θα ήταν συγχρόνως και άνθρωπος, προκειμένου να ζήσουμε. «Εδεήθημεν Θεού σαρκουμένου και νεκρουμένου ίνα ζήσωμεν»⁶, θα τονίσει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Δεύτερον. Ο Χριστός είναι ο μοναδικός Σωτήρας του κόσμου και του ανθρώπου. Έτσι Τον ομολογεί ο Απόστολος Πέτρος ενώπιον του ιουδαϊκού συνεδρίου : «ουκ έστιν εν άλλω ουδενί η σωτηρία• ουδέ γαρ όνομά εστιν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένον εν ανθρώποις εν ω δει σωθήναι ημάς»⁷.

Είναι Εκείνος, ο Οποίος κυβερνά τον κόσμο, ο Άναρχος και Ατελεύτητος.

Είναι Εκείνος, ο Οποίος θα έρθει για δεύτερη φορά για να αποδώσει στον καθένα κατά τα έργα του.

Είναι η αρχή και το τέλος, ο Πρώτος και ο Έσχατος, το Α και το Ω. Και όπως μεταξύ του Α και του Ω περιλαμβάνονται όλα τα γράμματα του αλφαβήτου, έτσι ο ατελεύτητος και αιώνιος Κύριος περιλαμβάνει τα πάντα• όλον τον χώρο και όλους τους ατελεύτητους αιώνες.

Δεν αδιαφορεί για το λογικό Του πλάσμα και το έργο των χειρών Του. Σέβεται, όμως, απόλυτα την ελευθερία με την οποία τον προίκισε και αφήνει απλώς τον εχθρό της βασιλείας Του να εργάζεται το καταχθόνιο έργο του, μόνο και μόνο για να εξυπηρετεί το πάνσοφο σχέδιο της απροσμέτρητης αγάπης Του για τη σωτηρία του κόσμου.

Σε δυο μέρες θα βρεθούμε, για μία ακόμη φορά στη ζωή μας, μπροστά στη φάτνη, στην οποία «ανεκλήθη ο αχώρητος». Δεν υπάρχουν εκεί σκήπτρα και θρόνοι, αλλά εσχάτη πτωχεία. «Τι γαρ ευτελέστερον σπηλαίου; Τι δε ταπεινότερον σπαργάνων;»⁸. Εδώ θα μετρηθεί η πίστη μας και η ανθρωπιά μας. Μέχρι σήμερα, δοκιμάσαμε όλους τους ανθρώπινους συλλογισμούς και τα φιλοσοφικά συστήματα. Δεν μπορέσαμε όμως, ούτε τη φτώχεια, ούτε την πείνα να εξαλείψουμε, ούτε την ειρήνη να αποκτήσουμε. Γιατί στην ζωή μας δεν θελήσαμε να παραδεχθούμε, πολύ δε περισσότερο να δεχθούμε, το πρόσωπο του Χριστού. Γι' αυτό ο χάρτινος πύργος της οικονομικής ευημερίας καταρρέει καθημερινά σκορπώντας τον τρόμο σε όλον τον πλανήτη. Οι ψυχές των ανθρώπων πνίγονται μέσα στην αγωνία, στην αβεβαιότητα και στα φοβερά αδιέξοδα των πειραματισμών.

Επιτακτικό, λοιπόν, προβάλλεται το ερώτημα σήμερα, λίγες ώρες πριν από τη γενέθλια ημέρα της ανθρωπότητας, που είναι τα Χριστούγεννα :

«Μήπως σκοτώσαμε την πίστη μας στο πρόσωπο του Σαρκωμένου Λόγου του Θεού;

Μήπως αποβάλλαμε την αγάπη μας στον πάνσοφο Δημιουργό»;

Δεν φταίνε οι γνώσεις και οι επιστήμες για το ότι από την ψυχή μας έφυγε ο φόβος του Θεού και η πίστη στο πρόσωπό Του. Ευθύνεται μόνον η αμαρτωλή θέλησή μας. Γι' αυτό και θα πρέπει με μετάνοια να επιστρέψουμε σ’ Αυτόν, αφού γνωρίζουμε ότι χωρίς τη βοήθειά Του δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα στη ζωή μας. Άλλωστε, ο ίδιος ο Χριστός μας προειδοποίησε πως : «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν»⁹.

Μαζί με τις παραπάνω σκέψεις, δανεισμένες από την πνευματική εμπειρία και τον πλούτο της θεολογίας των θεοφόρων Πατέρων, θα μου επιτρέψετε να σας υπενθυμίσω και τα πιο κάτω, όπως γίνεται κάθε χρόνο.

1. Ο εκκλησιασμός, από την αρχή της Ακολουθίας, θα μας χαρίσει μία ξεχωριστή πνευματική εμπειρία, βίωση των Ιερών Μυστηρίων, δύναμη για την εφαρμογή των πραγματικά πολύ απλών εντολών του Θεού, και συμμετοχή στη ζωή του Χριστού, αφού κέντρο της εορτής των Χριστουγέννων είναι ο ίδιος ο Χριστός!

2. Η συμμετοχή στις Ιερές Ακολουθίες αυτών των ημερών και κυρίως στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας με την κατάλληλη πάντοτε προετοιμασία, μας βοηθάει να βιώσουμε με πνευματικό τρόπο το Ιερό Δωδεκαήμερο, μακρυά από το κοσμικό πνεύμα της ασωτίας, της κατανάλωσης, του ατομισμού, της απιστίας.

3. Η προσφορά του χρόνου μας προς τον πλησίον χαρίζοντάς του αγάπη, παρηγοριά, συντροφικότητα, καλωσύνη, στήριξη, φως Χριστού, αισιοδοξία και ελπίδα, θα μας γεμίσει με τη χάρη και τη χαρά που προσφέρει το παιδίον Ιησούς στους πράους και ταπεινούς τη καρδία.

Ελάτε, λοιπόν, αυτές τις ημέρες να δούμε την πραγματική απόλαυση, που είναι κρυμμένη στο Σπήλαιο της Βηθλεέμ.

Ελάτε να λάβουμε «τα του παραδείσου ένδον του σπηλαίου»¹⁰, κατά τον ωραιότατο χαρακτηρισμό του ιερού υμνογράφου. Εδώ θα πλουτίσουμε και θα ξεδιψάσουμε πνευματικά. Θα διώξουμε την ανατριχίλα του θανάτου και θα γιορτάζουμε Χριστούγεννα, όχι μόνο μία φορά το χρόνο, αλλά πάντοτε! Αεί Χριστούγεννα!

Σας το εύχομαι μέσα από την καρδιά μου, να το χαρίσει ο Χριστός σε όλους μας, αυτήν την προεόρτια ημέρα των Γενεθλίων Του.

Καλά Χριστούγεννα και Ευλογημένο το Ιερό Δωδεκαήμερο!

……………………………………………………………

1 Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Λόγος έκτος εις τον Φιλογόνιον..., PG 48,752

2 Τροπάριο πλ. β’ήχου, Εσπερινός εορτής Χριστουγέννων

3 Μτθ. 1,20-22

4 Θεοδώρητος Κύρου, Διάλογος β’, ερανιστής και ορθόδοξος, PG 83,169

5 «το πλανηθέν ορειάλωτον ευρών πρόβατον, τοις ώμοις αναλαβών, τω Πατρί προσαγάγη» Θεοτοκίον ήχος δ’

6 Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, Λόγος ΜΕ’ εις το Άγιον Πάσχα, PG 36,661

7 Πραξ. 4,12

8 Υπακοή Όρθρου εορτής Χριστουγέννων

9 Ιω. 15,6

10 Οίκος Όρθρου εορτής

Ιερά Μητρόπολις Καστοριάς