Ευαγγελία Μπίτου, Η συμφωνία των Πρεσπών με την κοινή λογική

Η συμφωνία των Πρεσπών με την κοινή λογική

  της Ευαγγελίας Μπίτου, φιλολόγου

     Στις 17 Ιουνίου η συμφωνία με τα Σκόπια, με φόντο το υπέροχο πράγματι τοπίο των Πρεσπών, βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής Ελλήνων, Σκοπιανών και ξένων παρατηρητών.

      Είδαν χαμόγελα πολλά, αγκαλιές, φιλιά, υψωμένα χέρια σε χαιρετισμό. Ποιον άραγε χαιρετούσαν;  Ασφαλώς, όχι το πλήθος των συγκεντρωθέντων, που ήταν αποκλεισμένο χιλιόμετρα μακριά υπό την παρακολούθηση των ΜΑΤ και διαμαρτυρόταν για τη συμφωνία∙ σε αυτούς μάλιστα χορήγησαν ικανή δόση χημικών. Απευθύνονταν  μάλλον σε όσους, εντός και εκτός της Ελλάδας, περίμεναν ασμένως τη συμφωνία για τους δικούς τους λόγους ο καθένας. Εντυπωσιακό και το ψαθάκι μιας άλλης εποχής∙ δεν κατάλαβα, ομολογώ, τον συμβολισμό,  αν  βέβαια υπήρχε.

   Άκουσαν επίσης, αφ’ ενός μεν τον Πρωθυπουργό των Σκοπίων, κ. Ζάεφ, να απευθύνεται στους “Μακεδόνες” – και αυτούς της Μακεδονίας μας άραγε; – αφ’ ετέρου δε τον Έλληνα Πρωθυπουργό, κ. Τσίπρα, να απευθύνεται στους Έλληνες∙  δεν θα μπορούσε, αφού μιλούσε στη Μακεδονία μας,   να αναφερθεί και μια φορά στους  Μακεδόνες μας;  Αυτό δημιουργεί ερωτηματικά στους σκεπτόμενους Έλληνες.

Πρωθυπουργοί και Υπουργοί Εξωτερικών, πανηγυρίζοντας, μίλησαν  για μια ενδιαφέρουσα και συμφέρουσα συμφωνία! Εξετάζοντας όσα ακούσθηκαν  από επίσημα χείλη, προσπαθώ να λογαριάσω με την κοινή λογική τα συμφέροντα του καθενός.

   Εξ όσων είπε αξιωματούχος του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της σκοπιανής υπηρεσίας της “Φωνής της Αμερικής” λίγο προ της συμφωνίας,  σαφή και ξεκάθαρα είναι τα ενδιαφέροντα και συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή: « Ελπίζομε» είπε, « ότι οι ηγέτες της Π.Γ.Δ.Μ και της Ελλάδας θα βρουν αμοιβαία αποδεκτή λύση στη διαφωνία του  ονοματολογικού για το συμφέρον της ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης, της οικονομικής ευημερίας, της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή». 

    Με την κοινή λογική  αντιλαμβάνεται κανείς ότι πράγματι εδραιώνεται ο ευρωατλαντικός έλεγχος  στην Ανατολική Μεσόγειο, έναν σημαντικό ενεργειακό κόμβο, και ότι διασφαλίζεται, με τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στα σύνορα Κοσσόβου και Σκοπίων, η υπεροχή των  ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας στην περιοχή. Η ειρήνη και η ασφάλεια όμως της περιοχής  πώς διασφαλίζονται, όταν η επιθετικότητα της Τουρκίας στο Αιγαίο θεωρείται ως θέμα διμερές μεταξύ των δύο χωρών, αν και ανήκουν στο ΝΑΤΟ; «Η ειρήνη στα Βαλκάνια προϋποθέτει τον σεβασμό των συνόρων», έγραφαν στην επιστολή τους οι έξι επιφανείς Έλληνες -  Ελύτης, Μελίνα, Αρβελέρ, Τσάτσος, Μάνεσης, Γεωργάκης -   προς τους Ευρωπαίους Εταίρους το 1992. Με την ειρήνη σχετίζεται η ασφάλεια και η ευημερία.

    «Ξεχωριστή και σημαντική για μένα και τους πολίτες της χώρας μου» χαρακτήρισε ο κ. Ζάεφ την  17η Ιουνίου 2018, διότι «η “μακεδονική” γλώσσα, ο “ μακεδονικός “ λαός, “ο  Μακεδόνας” και “η Μακεδόνισσα” προστατεύονται». «Έχομε μια συμφωνία που καθορίζει με σαφήνεια την ταυτότητά μας, τη μακεδονική γλώσσα μας για πάντα». “Μακεδονική” γλώσσα  «ένα βουλγαρικό ιδίωμα εκσερβισμένο»! Και αλλού: «Με αυτή τη λύση όχι μόνο κερδίσαμε άλλον έναν φίλο και στρατηγικό εταίρο,… αλλά ανοίξαμε τις πύλες για το ΝΑΤΟ και την ΕΕ».

    Από τα λεχθέντα του επομένως μετρήσιμα, και όχι ευκαταφρόνητα, είναι και τα οφέλη των Σκοπίων: Ονομασία, ταυτότητα, γλώσσα, ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ,  προς το παρόν. Όντως, πέτυχαν ανέλπιστα όσα ονειρεύθηκαν οι πρόγονοί τους, όπως χαρακτηριστικά λέγει στην προεκλογική του καμπάνια. Ομολογουμένως πολύ έξυπνα εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία!

    Ψάχνω στη συνέχεια και τα συμφέροντα της πατρίδας μας στα λεχθέντα των υπογραψάντων τη συμφωνία. Για “συμφωνία ιστορικής σημασίας”, “για αμοιβαίως αποδεκτή συμφωνία”, “καλά δομημένη”,  η οποία μάλιστα μπορεί να λειτουργήσει ως “υπόδειγμα για μελλοντικές διεθνείς συμφωνίες” και για “συμφέρουσα συμφωνία”,  μίλησαν ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας και ο Πρωθυπουργός,  θριαμβολογώντας ότι έλυσαν το Σκοπιανό,  ένα πρόβλημα που χρόνιζε και “κανείς δεν τόλμησε να λύσει”.  Βαρύγδουπες φράσεις, αλλά με ποιο περιεχόμενο;

   Υπογράφηκε ομολογουμένως μια συμφωνία για ένα πρόβλημα που χρόνια απασχολούσε και τη χώρα μας, και είναι πράγματι ιστορικής σημασίας, διότι  το θέμα αγγίζει την ψυχή της Ελλάδας, την Ιστορία της και τον πολιτισμό της. Τι θα γράψει όμως η Ιστορία για την υπογραφή της συγκεκριμένης συμφωνίας; Κλείνει το ζήτημα με τη συμφωνία, λύνεται ή ανοίγει πιο έντονο με ανεξέλεγκτες  επιπτώσεις;

   Εν αμφιβόλω τίθεται και το “αμοιβαίως αποδεκτή”. Τα συλλαλητήρια δεν μαρτυρούν αμοιβαιότητα∙ ο λαός δεν συνυπογράφει με τους κυβερνώντες∙ συντάσσεται με την ιστορία του. Είναι άλλωστε ζωντανή ακόμη η μνήμη αυτών που έπεσαν για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.

   Υπό αμφισβήτηση και το “καλά δομημένη”.  Πόσο διασφαλίσθηκαν τα ελληνικά μακεδονικά προϊόντα  με τις μακεδονικές ετικέτες, που πωλούνται εντός και εκτός της Ελλάδος;  Τρέμουν οι έμποροι της Μακεδονίας για το τι θα ακολουθήσει.

   Έντονο και το ερώτημα για «αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας στα Βαλκάνια και όχι μόνο…» και για διασφάλιση της αρχαίας ελληνικής ιστορίας της Μακεδονίας, για τα οποία μίλησε ο κ Πρωθυπουργός προ ημερών στην ομογένεια της Αμερικής, υπερασπιζόμενος τη συμφωνία.  Υπάρχουν αστερίσκοι, λένε, ότι οι Σκοπιανοί ουδεμία σχέση έχουν με τον Μέγα Αλέξανδρο και την αρχαία Μακεδονία.

    Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε εν επιγνώσει και επιμόνως οι Σκοπιανοί ζητούν, με  συμφωνία μάλιστα, να σφετερισθούν το όνομα Μακεδονία για το κράτος τους, την εθνική ταυτότητα Μακεδόνες και τη  Μακεδονική γλώσσα, τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στις διεθνείς σχέσεις τους. Δεν είναι θράσος να ζητάς, από αυτόν που σφετερίζεσαι κάτι, να υπογράψει ότι έχεις δίκαιο;  Αν σήμερα οικειοποιούνται όνομα, ταυτότητα, γλώσσα, ποιος εγγυάται ότι μελλοντικά δεν θα διεκδικήσουν με το ίδιο θράσος και την γη της Μακεδονίας, την ιστορία της  και τον πολιτισμό της;

   Ήδη ο  Γερμανός καθηγητής  Stefen Troebst, σχολιάζοντας δημοσίευμα σε ελβετική ιστοσελίδα Blick σχετικό με τη συμφωνία γράφει:  « Πρόκειται για συμβιβασμό.  Το νέο όνομα έχει γίνει αποδεκτό από την ελληνική πλευρά, αλλά αυτό είναι ακατανόητο. Εάν υπάρχει μια Βόρεια Μακεδονία, τότε υπάρχει και μια Νότια, γεγονός που εγείρει το ερώτημα αν αυτές οι δύο περιοχές θα πρέπει μια μέρα να ενωθούν σε μία».  

   Συνειρμικά έρχεται στη μνήμη μου και αυτό που ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Αντόνιο Ταγιάνι, είχε πει παλαιότερα στα Σκόπια: «Όλοι στην Ιταλία γνωρίζουν την “Μακεδονία”. Γιατί; Γιατί ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Φίλιππος ο Μακεδών είναι πολύ δημοφιλείς πρόγονοί σας …». Έχει αποκαλέσει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τους Σκοπιανούς απογόνους του Μ. Αλεξάνδρου και του Φιλίππου, αν και ως Ιταλός γνωρίζει την ελληνική ιστορία αυτών των χρόνων!  Αναγκάσθηκε βέβαια μετά από διαμαρτυρίες να διορθώσει, αλλά πόσοι άκουσαν και πρόσεξαν τη διόρθωση;  ΄Ηταν  τυχαίο;

   Πώς να αφήσει κανείς απαρατήρητο και αυτό που πρόσφατα υποστήριξε, στο Ευρωπαϊκό μάλιστα Κοινοβούλιο, ο κ. Ζάεφ πως είναι “Μακεδόνες” και “η γλώσσα τους Μακεδονική”. Επαιρόμενος δε εσχάτως, και με τον αέρα της στήριξης των ισχυρών, δεν δίστασε ο Ζάεφ να πει πως «η Μακεδονία είναι μία,  αυτή των Σκοπίων»!  Μήπως όλα αυτά κρούουν κώδωνα; Μήπως προδίδουν απώτερες βλέψεις;

   Είναι γεγονός προσέτι ότι στήριξαν αναφανδόν τα Σκόπια οι ισχυροί της Δύσεως, για να ψηφίσουν οι Σκοπιανοί υπέρ της συμφωνίας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, κ. Τραμπ, τους αποκάλεσε “Μακεδόνες” έξι φορές στη σύντομη επιστολή του. Για   επιτευχθείσα συμφωνία ανάμεσα στην “Μακεδονία” και την Ελλάδα, έκανε λόγο η Γερμανίδα Καγκελάριος  Μέρκελ  στα Σκόπια.  Αλλά και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπους ο νεότερος, κάλεσε τους Σκοπιανούς να ψηφίσουν υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών «ως γενναίο και δίκαιο συμβιβασμό που θα βάλει τη Μακεδονία σε μια πορεία για να εισέλθει στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ». “Γενναίος” από το μέρος τίνος; “Δίκαιος” υπέρ ποίου;

Την απάντηση βρήκα ξαναδιαβάζοντας την επιστολή που έστειλαν οι έξι επιφανείς Έλληνες - Ελύτης, Μελίνα, Αρβελέρ, Τσάτσος, Μάνεσης, Γεωργάκης -  για τη Μακεδονία στις 28 - 3 - 1992 προς τους Ευρωπαίους Εταίρους  μετά το μεγαλειώδες συλλαλητήριο στη Θεσσαλονίκη: Αντιγράφω:  «Η αναγνώριση του κράτους των Σκοπίων με την ονομασία «Μακεδονία» θα αποτελούσε επίσημη αμφισβήτηση των συνόρων της Ελλάδας και συνακόλουθα βαρύτατο πλήγμα κατά ενός μέλους της κοινότητας …». Ποιος λοιπόν αδικείται με την συμφωνία; Πώς   πολιτισμένοι λαοί αποδέχονται  αυτή την  ιστορική  και  πολιτιστική κλοπή; Πού βλέπουν το δίκαιο;

   Επιπλέον, ο λαός των Σκοπίων κλήθηκε να αποφανθεί για τη συμφωνία με Δημοψήφισμα. Ο ελληνικός λαός, ο περήφανος και κυρίαρχος, όπως κολακευτικά τον αποκαλούν προ των εκλογών, ούτε αυτό δικαιούται;  Δεν θα δικαιούνται να λέει ούτε το «Η Μακεδονία είναι  μία και είναι ελληνική», γιατί «είναι αλυτρωτικό», υποστηρίζει πρώην υπουργός! Η ιστορία όμως άλλα λέει! Οι υπουργοί έρχονται και παρέρχονται, η ιστορία μένει, παρά τις προσπάθειες κάποιων να την παραχαράξουν. Οι Μακεδόνες βουλευτές τι λένε περί αυτού;

   Ακούγεται συχνά ως επιχείρημα ότι αναγνώρισαν την FYROM ως Μακεδονία τόσα κράτη. Αυτά ενεργούν με βάση τα συμφέροντά τους και δεν γνωρίζουν ούτε λαμβάνουν  υπ’ όψιν την Ιστορία μας. Εμείς όμως πώς θα την παραβλέψουμε;   Προβληματίζουν επίσης τα κολακευτικά λόγια που ακούσθηκαν  από τους ξένους προς τους υπογράψαντες. «Κρείτον εις κόρακας ή εις κόλακας εμπεσείν», λέει ο Αντισθένης.

    Ακούσθηκαν και χαρακτηρισμοί φθηνοί και ανήκουστοι “εθνίκια”, “φασίστες”, “ακροδεξιοί” για τους Έλληνες που θεωρούν τη συμφωνία κακή, μη συμφέρουσα για την Ελλάδα, αλλά και επαίσχυντη.  Όπου λείπουν τα επιχειρήματα, έρχονται οι χαρακτηρισμοί προς εκφοβισμό. Οι χαρακτηρισμοί όμως χαρακτηρίζουν και αυτούς που τους εκστομίζουν. Στη  Δημοκρατία ο σκεπτόμενος, ο ενεργός και υπεύθυνος πολίτης ακούει, βλέπει, κρίνει αποφασίζει και δεν αδιαφορεί, ούτε σιωπά φοβούμενος τους όποιους χαρακτηρισμούς.

Αυτός ο λαός,  που δεν βγήκε στους δρόμους επειδή πείνασε και βρέθηκε σε συσσίτια όπως στην Κατοχή, που στενάζει κάτω από τα δυσβάστακτα οικονομικά μέτρα,  βγήκε περήφανα να διαμαρτυρηθεί για την εκχώρηση του ονόματος της Μακεδονίας, της ταυτότητας και της γλώσσας. Βγήκε γιατί ίσως από την ευρύτερη οικογένειά του κάποιος πότισε με το αίμα του την ελευθερία της Μακεδονίας. Η συμφωνία υπογράφηκε με μελάνι, η ελευθερία όμως κερδήθηκε με αίμα!

«Για μας ψυχή μας είναι το όνομά μας», έγραψαν οι έξι αναφερθέντες επιφανείς Έλληνες στην επιστολή τους. Σίγουρα κάτι παραπάνω ήξεραν αυτοί.

Να δούμε τελικά πού θα μας βγάλει αυτή η συμφωνία, τι μας καρτεράει για  “την καλή γειτονία, την ειρήνη, την ασφάλεια και τις συναλλαγές”, με όσους τόσο εύκολα βάζουν την υπογραφή τους σε τόσο δύσκολα και περίπλοκα ζητήματα! Δεν μας εξήγησαν επίσης τι εννοούν με την «πολιτική ορθότητα». Μήπως την επαναχάραξη συνόρων; Και γι’ αυτή φοβούμεθα.

Ο Παλαμάς όμως ηχεί πιο δυνατά και πολύ επίκαιρα από ποτέ σήμερα:

           «…Χρωστάτε

και σε όσους ήρθαν, πέρασαν

 θα ρθούνε, θα περάσουν.

 Κριτές θα μας δικάσουν

οι αγέννητοι, οι νεκροί».

Οι ευθύνες μας μεγάλες ενώπιον της ιστορίας μας.