Ε΄ Κυριακή Ματθαίου - Ερμηνεία της Ευαγγελικής περικοπής (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)

IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Ε´ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Ἑρμηνεία τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς

1. 1η Ἰουλίου σήμερα, ἀδελφοί χριστιανοί. Σᾶς εὔχομαι καλό μήνα. «Καλό μήνα» ὅταν λέγω, ἐννοῶ καί καλά καί εὐχάριστα νά τά περάσουμε, μέ ὑγεία καί ἀγάπη μεταξύ μας, ἀλλά εὔχομαι καί τό καλύτερο ἀκόμη, τό μήνα αὐτό νά δώσει ὁ Θεός νά μᾶς συμβεῖ κάποια πνευματική εὐκαιρία, ὥστε νά ἀγαπήσουμε περισσότερο τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό καί νά ἀνεβοῦμε πνευματικά.

Ἡ σημερινή Κυριακή, ἀδελφοί, λέγεται Ε´ Κυριακή τοῦ Ματθαίου καί ἀναφέρεται στήν θεραπεία δύο δαιμονισμένων στήν χώρα τῶν Γαδαρηνῶν. Τήν χώρα ὅμως αὐτή τό σημερινό Εὐαγγέλιο τήν ἔλεγε «Γεργεσηνῶν». Πραγματικά, ἡ πόλη, στήν ὁποία ἔγινε τό θαῦμα, λεγόταν «Γέργεσα» καί σ᾽ αὐτήν ἔδειχναν τόν γκρεμό, ἀπ᾽ ὅπου οἱ χοῖροι κατέπεσαν στήν θάλασσα. Πιθανόν ἡ περιοχή νά λεγόταν «χώρα τῶν Γαδαρηνῶν» καί ἡ Γέργεσα νά ἦταν μία παραθαλάσσια πόλη τῆς χώρας αὐτῆς. Σ᾽ αὐτήν τήν πόλη λοιπόν πού πῆγε ὁ Χριστός τόν συνάντησαν δυό δαιμονισμένοι ἄνθρωποι πού ἔβγαιναν ἀπό τά ἐκεῖ μνήματα. Ὁ εὐαγγελιστής σημειώνει ὅτι οἱ δαιμονισμένοι αὐτοί ἦταν «χαλεποί λίαν». Ἦταν δηλαδή ἐπιθετικοί καί ἐπικίνδυνοι.

2. Κατά πρῶτον, χριστιανοί μου, νά ποῦμε ὅτι ὑπάρχει διάβολος καί ὡς ἔργο του ἔχει νά πολεμᾶ τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Τό τελευταῖο μάλιστα βιβλίο στήν σειρά τῶν βιβλίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἡ Ἀποκάλυψη, μιλάει γενικά γιά τόν ἀγώνα μεταξύ τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ διαβόλου. Καί λέγει ὅτι στόν ἀγώνα αὐτόν θά νικήσει τελικά ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος θά συντρίψει τόν διάβολο μέ τήν δεύτερή Του Παρουσία. Ὑπάρχει λοιπόν διάβολος καί ἐπιτίθεται ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων καί ἔτσι ἔχουμε τό φαινόμενο τῶν δαιμονισμένων, γιά τό ὁποῖο μᾶς μιλάει ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή. Καί ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει εὐχές καί ἐξορκισμούς γιά περιπτώσεις τῶν δαιμονισμένων. Ὄχι ὅμως τό κάθε τί πού μᾶς συμβαίνει, ἕνα πονοκέφαλο, γιά παράδειγμα, πού ἔχει φυσική αἰτία, νά τό ἑρμηνεύουμε ὅτι εἶναι περίπτωση δαιμονοπληξίας. – Καί κάτι ἄλλο θά πῶ ἐδῶ γιά τήν περίπτωση τῶν δαιμονισμένων. Ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, ὅπως ἀκούσαμε σήμερα, ὁμιλεῖ γιά δύο δαιμονισμένους, ἀλλά οἱ εὐαγγελιστές Μᾶρκος καί Λουκᾶς ὁμιλοῦν γιά ἕνα δαιμονισμένο. Γιατί αὐτή ἡ διαφορά; Πιθανόν οἱ δύο Εὐαγγελιστές νά μιλοῦν μόνο γιά τον φοβερώτερο, τόν πιό ἐπικίνδυνο δαιμονισμένο, ἐνῶ ὁ Ματθαῖος ὁμιλεῖ καί γιά τούς δύο.

Ἀλλά, γιατί λέει ἡ περικοπή ὅτι οἱ δαιμονισμένοι κατοικοῦσαν στά μνήματα; «Ἐκ τῶν μνημείων ἐξορμώμενοι», λέει τό κείμενο. Γιατί, ὅπως ἑρμηνεύει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, οἱ δαίμονες ἤθελαν νά κάνουν τούς ἀνθρώπους νά πιστεύσουν τό ἀνόητο, ἀλλά ὀλέθριο δόγμα, ὅτι οἱ ψυχές τῶν πεθαμένων γίνονται δαίμονες καί μένουν στά μνήματα, πού εἶναι θαμμένα τά σώματά τους, καί ἀπό ἐκεῖ ἐπιτίθενται καί ἑνώνονται μέ μερικούς καί αὐτοί δαιμονίζονται.

3. Οἱ δύο δαιμονισμένοι, ὅταν ἀντίκρυσαν τόν Ἰησοῦ Χριστό, «ἔκραξαν» ἀπό φόβο καί δήλωσαν ὅτι δέν ἔχουν καμιά σχέση μέ Αὐτόν, τόν ἀνακήρυξαν ὅμως ὡς «Υἱόν τοῦ Θεοῦ» («τί ἐμοί καί σοί, Ἰησοῦ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ», τοῦ εἶπαν) καί ὅτι ἀκόμη ἦλθε πρίν ἀπό τήν Δεύτερή Του Παρουσία, γιά νά τούς βασανίσει (στίχ. 20).

Ἀλλά ἀπό ποῦ κατάλαβαν οἱ δαίμονες ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί τόν προσφώνησαν ἔτσι; Τό κατάλαβαν ἀπό τό ὅτι τούς ἐπείραξε ἡ θεϊκή Του ἀκτίνα. Γιατί ἡ θεϊκή δόξα βασανίζει τόν διάβολο καί ὅσους εἶναι τοῦ διαβόλου. Γι᾽ αὐτό καί οἱ δαιμονισμένοι τοῦ Εὐαγγελίου σήμερα εἶπαν ὅτι βασανίζονται. Αὐτό θά συμβαίνει καί στήν κόλαση. Οἱ κολασμένοι ἁμαρτωλοί δέν θά μποροῦν νά ἀντέξουν τήν θεϊκή δόξα, γιατί αὐτή θά τούς βασανίζει, ὅπως γιά παράδειγμα, ἕνας πού ἔχει ἀσθενικά μάτια δέν μπορεῖ νά ἀντέξει τό λαμπρό φῶς τοῦ ἡλίου.

Ἀπό τά κηρύγματα τῶν προφητῶν οἱ δαίμονες ἄκουαν ὅτι ὁ Μεσσίας κατά τήν συντέλεια τοῦ κόσμου θά ἔλθει στήν γῆ γιά νά κρίνει τούς ἀνθρώπους καί τότε θά βασανίσει τούς δαίμονες. Ἀλλά βλέπουν οἱ δαίμονες ὅτι αὐτός ὁ βασανισμός τους ἔχει ἀρχίσει ἀπό τώρα, ἐνωρίτερα. Γι᾽ αὐτό καί εἶπαν στόν Χριστό ὅτι ἦλθε «πρό καιροῦ», πρίν δηλαδή ἀπό τόν καιρό τῆς παγκόσμιας κρίσης.

4. Βλέποντες οἱ δαίμονες ὅτι θά χάσουν τήν κατοχή τους στούς δύο ἀνθρώπους, παρακαλοῦν τόν Χριστό, ἄν τούς ἐκβάλει ἀπ᾽ αὐτούς, νά τούς ἐπιτρέψει νά πᾶνε στό κοπάδι τῶν χοίρων, πού ἔβοσκαν οἱ Γεργεσηνοί. Ἄς μάθουμε ἀπ᾽ αὐτό, χριστιανοί μου, ὅτι οἱ δαίμονες δέν ἔχουν ἐξουσία οὔτε στούς χοίρους, οὔτε στά γουρούνια!... Πολύ δέ περισσότερο δέν ἔχουν ἐξουσία σέ ἐμᾶς, τά παιδιά τοῦ Θεοῦ, τά βαπτισμένα καί μυρωμένα, πού κοινωνᾶμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί γινόμαστε γι᾽ αὐτό χριστοφόροι καί θεοφόροι!

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἐπέτρεψε νά εἰσέλθουν οἱ δαίμονες στούς χοίρους καί αὐτοί δαιμονίστηκαν. Γιατί καί τά ζῶα δαιμονίζονται!... Καί ὅλο τό κοπάδι, λοιπόν, τῶν χοίρων ὅρμησε μέ μανία καί ὁρμή ἀπό τό πάνω μέρος τοῦ κρημνοῦ πρός τήν θάλασσα καί πνίγηκαν σ᾽ αὐτήν.

Καί τώρα τό τελευταῖο: Πῶς ἀνταποκρίθηκαν οἱ κάτοικοι τῶν Γεργεσηνῶν σ᾽ ὅλο αὐτό τό περιστατικό; Οἱ κάτοικοι τῶν Γεργεσηνῶν θά ἔπρεπε νά τρέξουν στόν Χριστό καί νά τοῦ ποῦν χίλια εὐχαριστῶ γιά τό μεγάλο καλό, γιά τήν μεγάλη εὐεργεσία πού ἔκανε στήν πόλη τους, μέ τό νά θεραπεύσει τούς δύο δαιμονισμένους, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐγκαταλείψει τήν οἰκογένειά τους καί ζοῦσαν ἄθλια ζωή στά μνήματα. Καί ὅμως, ἔκαναν τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: Ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς πόλης πῆγαν καί συνάντησαν τόν Χριστό καί τόν παρακάλεσαν νά φύγει ὄχι μόνο ἀπό τήν πόλη τους, ἀλλά καί ἀπό τά σύνορά τους!... Ἀγνωμοσύνη, χριστιανοί μου, αὐτό, ἀγνωμοσύνη καί ἀχαριστία μεγάλη!...

Ἀλλά μήν τούς κατηγοροῦμε. Καί ᾽μεῖς σάν ἔθνος κάνουμε τό ἴδιο. Ἀντί νά χιλιοευχαριστοῦμε τόν Ἰησοῦ Χριστό, γιατί μᾶς ἔστειλε ἀποστόλους καί μᾶς ἔφεραν στήν θεογνωσία, καί ἐμεῖς, πού λατρεύαμε τούς Δίες καί τούς κρασοπότηδες θεούς Διόνυσους καί τίς αἰσχρές Ἀφροδίτες, τώρα ἔχουμε τήν καθαρή καί ἀληθινή πίστη, ἐμεῖς, λέγω, κάνουμε τό ἴδιο πού ἔκαναν οἱ Γεργεσηνοί: Διώχνουμε τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία ἀπό τά σχολεῖα μας, ξεκρεμᾶμε ἀπό τίς αἴθουσες διδασκαλίας τά ἱερά εἰκονίσματα, καταργοῦμε τήν Κυριακή ἡμέρα ὡς ἡμέρα θείας λατρείας καί θεσπίζουμε διατάγματα πού μεταβάλουν τήν πατρίδα μας, τήν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα μας, σέ χώρα Γαδαρηνῶν, καί χειρότερα ἀκόμη: Σέ χώρα Σοδόμων καί Γομόρρων. Ἐντροπή μας!.. Ἄς μᾶς ἐλεήσει ὁ Κύριος γιά τήν ἀγνωμοσύνη μας καί τήν ἀσέβειά μας αὐτή καί ἄς μή μᾶς πάρει τήν Χάρη Του και βουλιάξουμε καί ἀφανιστοῦμε ἐντελῶς...

Μέ πολλές εὐχές

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας