«Ισότιμη αντιμετώπιση, μα και παράδοση»

«Ισότιμη αντιμετώπιση, μα και παράδοση»

Απόστολος Παπακωνσταντίνου, Δικηγόρος, διδάκτωρ Συνταγματικού Δικαίου

Η συζήτηση για τις σχέσεις κράτους -εκκλησίας στη χώρα μας δεν μπορεί να μη λαμβάνει υπόψη της το αναμφισβήτητο γεγονός ότι το ελληνικό έθνος συνδέεται στενά με την Ορθόδοξη Εκκλησία στην ιστορική του περιοδολόγηση. Τούτο αποτυπώνεται άλλωστε στα συνταγματικά κείμενα που ίσχυσαν κατά περιόδους Δεν είναι έτσι τυχαίο ότι ήδη από το σύνταγμα της Επιδαύρου του 1822 εμφανίζεται στο προοίμιο του η αναφορά «Εν ονόματι της Αγίας και Αδιαιρέτου Τριάδος»

η οποία επαναλαμβάνεται με μικρές παραλλαγές στα μετέπειτα συντάγματα του 1827, 1844, 1864, 1911, 1948, 1952 καθώς και στο ισχύον σύνταγμα του 1975. Επιπλέον, όλα τα ελληνικά συντάγματα αναγνώριζαν την Ανατολική Ορθόδοξη του Χριστού Εκκλησία ως «επικρατούσα θρησκεία». Μάλιστα το ισχύον σύνταγμα αφιερώνει το Β Τμήμα του πρώτου Μέρους του («Βασικές διατάξεις») στις Σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας (άρθρο 3) ενώ στο άρθρο 16 παρ. 2 προβλέπει ως σκοπό της παιδείας την «ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης» και στα άρθρα 33 και 59 ορίζεται ο θρησκευτικός όρκος που δίδουν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι βουλευτές.

Ο εφαρμοστής του συντάγματος αλλά και η εκάστοτε πολιτική εξουσία δεν μπορούν ασφαλώς να παραβλέπουν την ιστορική σύνδεση του έθνους με την Ορθόδοξη Εκκλησία, ούτε να παραγνωρίζουν τις παραδόσεις που ασπάζεται μείζον τμήμα του ελληνισμού. Η πρόσφατη απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ (660/2018) για το μάθημα των θρησκευτικών επιβεβαιώνει του λόγου το ασφαλές. Συγχρόνως όμως, το σύνταγμα δεν επιβάλλει ασφαλώς τη θεσμική διασύνδεση ή πολύ περισσότερο την ταύτιση κράτους και εκκλησίας Αντιθέτως αναγνωρίζει τον διακριτό ρόλο τους, ο οποίος τηρείται άλλωστε σε γενικές γραμμές στην πράξη. Σε μια εποχή που η σύνθεση της κοινωνίας μας αλλοιώνεται, για εξωγενείς κατά βάση λόγους, είναι θεσμικά ιδεολογικά και πολιτικά αναγκαίο να διαφυλαχθούν τόσο ο σεβασμός στην παραδοσιακά ιδιαίτερη θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας όσο όμως και η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης (άρθρο 13 συντ.) και η ισότιμη αντιμετώπιση των πολιτών ανεξαρτήτως θρησκεύματος, όπως επιβάλλει το συνταγματικό μας κείμενο.

Documento, 15.04.2018 -Θρησκευτικά