Η ζωή εν τάφω

Η ζωή εν τάφω

Του Βασιλείου Χ. Στεργιούλη,Θεολόγου

Ημέρα κατάνυξης και σιωπής, πένθους χαροποιού η Μεγάλη Παρασκευή. Η Εκκλησία ψάλλει στον Επιτάφιο θρήνο: ‘’Ο Δεσπότης πάντων καθοράται νεκρός και εν μνήματι καινώ κατατίθεται ο κενώσας τα μνημεία των νεκρών’’.

Ο ήχος της καμπάνας διαλαλεί στους αιθέρες το μήνυμα του θανάτου του Θεανθρώπου: ‘’Υπό γην κρύπτεται ο εν υψίστοις οικών και τάφω σμικρώ ξενοδοχείται’’.

Εκστασιάζεται ο ανθρώπινος νους. Αδυνατεί να κατανοήσει σε όλο το βάθος και την έκταση του το μέγεθος της συγκατάβασης του Θεού να γίνει άνθρωπος και να υποστεί μαρτυρικό θάνατο.

Εκπνέει πάνω στο ικρίωμα του Σταυρού ως ο πιο ειδεχθής και αποκρουστικός κακούργος ο Κτίστης ουρανού και γης.

Αφήνει την τελευταία του πνοή με το ‘’τετέλεσται’’. Τελείωσε δηλαδή η αγία Του ζωή και ολοκληρώθηκε το έργο και η αποστολή Του επί της γης.

Φρικτή η επιθανάτια αγωνία του Χριστού. Το μέγεθος της οδύνης Του δηλώνει η κραυγή ‘’Ηλί Ηλί λαμά σαβαχθανί’’. Δηλαδή ‘’ Θεέ μου Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;’’ Δεν εκφράζει αυτή οργή και αγανάκτηση κατά των σταυρωτών Του, αλλά παράπονο παιδιού προς τον πατέρα του, που πάσχει και υποφέρει εγκαταλειμμένο και αβοήθητο. Είχε εγκαταλείψει τότε η χάρη του Θεού Πατέρα τον Υιό. Αυτή που δεν εγκαταλείπει και τους πιο μεγάλους αμαρτωλούς, όπως τον ευγνώμονα Ληστή, είχε εγκαταλείψει τον Χριστό. Εύλογη και πνευματώδης η παρατήρηση σύγχρονου αγιορείτη γέροντα για τον εν λόγω Ληστή: ’’Λήστεψε τον κόσμο, λήστεψε και τον Παράδεισο!’’.

Μόνος πάνω στο Σταυρό ο Χριστός. Πάσχει και οδυνάται. Εμφανίζει θαυμαστή ανεξικακία, αγάπη και συγχωρητικότητα προς τους σταυρωτές Του. Δεν οφείλεται, όπως είπαμε, αυτή η στάση Του απέναντι των σταυρωτών στη χάρη του Θεού. Ήταν δικό του κατόρθωμα για χάρη μας. Για τη δική μας σωτηρία.

Το παράπονο του Χριστού προς τον Θεό-Πατέρα, το θεώρησαν, όσοι το άκουσαν τότε ως παράκληση προς τον προφήτη Ηλία, για να Τον σώσει. Η παρεξήγηση οφείλεται στο ότι η φράση ‘’Ηλί Ηλί, λαμά σαβαχθανί’’ προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη. Την αρχαία θα λέγαμε, εβραϊκή. Ενώ στην εποχή του Χριστού ομιλείτο η αραμαϊκή. Η νέα εβραϊκή γλώσσα.

Είναι γενικά ανείπωτο, παντελώς ανέκφραστο το σωματικό μαρτύριο του Χριστού, το οποίο επέτεινε ακόμη περισσότερο το ψυχικό. Και η απομόνωση Του από τη χάρη και ενίσχυση του Θεού-Πατέρα.

H αρχή του μαρτυρίου του Χριστού καταγράφεται στην αγωνία της Γεθσημανή, όπου ο ιδρώτας Του έπεφτε στη γη ως πηχτές σταλαγματιές αίματος. Κορυφώνεται αυτό το μαρτύριο με την κραυγή ‘’τετέλεσται’’ και την παράδοση του πνεύματος Του στον Θεό-Πατέρα. Και ο θάνατος Του επί του Σταυρού βεβαιώνεται από την εκροή αίματος και ύδατος. Πέρα από την δογματική σημασία της εκροής αίματος και ύδατος, το γεγονός αυτό - κατά την Ιατρική - είναι θανάσιμο. Πρόκειται, όπως λέγεται, για τρώση μεγάλων οργάνων κυκλοφορίας του σώματος (καρδιάς και μεγάλων αγγείων). Πρόκειται για ανοικτό πνευμονοθώρακα, που ‘’δεν επιτρέπει την αναπνοή κι αν ακόμη ο άνθρωπος είναι στο κρεββάτι του’’.

Εικόνα του φρικτού μαρτυρίου του Χριστού παρουσιάζουν ρεαλιστικά οι διηγήσεις των Ευαγγελίων. Κάνουν λόγο για ψυχοσωματική ταλαιπωρία κατά τη σύλληψη, τις αλλεπάλληλες δίκες, τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τις ύβρεις, τη φραγγέλωση, τα δριμύτατα ουαί του μανιασμένου όχλου, τη δραματική πορεία προς τον Γολγοθά, τον σπαραγμό από τους φρικτούς πόνους των καρφιών κ.α. Όλη η ωχρότητα του θανάτου Του, αποτυπώθηκε στο πανάγιο πρόσωπο και στα σβησμένα Του μάτια. Την εκφράζει ο υμνωδός με τα λόγια του σπαραγμού της Παναγίας ‘’Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου τέκνον, που έδυ σου το κάλλος’’.

Στο θεανδρικό πρόσωπο του Σωτήρος εκπληρώνονται οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης. Ιδίως δε του Προφήτη Ησαΐα, ο οποίος ομιλεί περί του θανάτου του Σωτήρος σαν να τον παρακολουθεί ‘’και δεν είχε πρόσωπο ούτε κάλλος. Αλλά το πρόσωπό του ατιμασμένο και σαν να μην υπάρχει μεταξύ όλων των υιών ανθρώπων…’’(Ησ. 53, 2-3).

Ένα τροπάριο της ακολουθίας της Αποκαθηλώσεως αναφέρει πως όταν είδαν οι χοροί των αγγέλων τον Χριστό πάνω στον Σταυρό ‘’εξέστησαν’’. Δηλαδή ‘’τρελάθηκαν’’ από τον συγκλονισμό τους. Τόσο ήταν το δέος τους, που δεν μπορεί να περιγραφεί από τον υμνωδό διαφορετικά.

Θα μάκραινε πολύ ο λόγος, αν έπρεπε να επιμείνουμε περισσότερο πάνω στο θέμα. Περιοριζόμαστε στη σύντομη αυτή αναφορά μας. Είναι άλλωστε, ιδιαίτερα κατανυκτικοί όλοι οι ύμνοι των ιερών ακολουθιών των Παθών και του Επιταφίου. Ομιλούν εύγλωττα στις ψυχές των πιστών.

Ευχόμαστε το πνεύμα της κατάνυξή τους να αγγίξει κατάβαθα τις ψυχές μας και ευγνωμόνως να επαναλαμβάνουμε πάντα στη ζωή μας: ‘’Δόξα τη μακροθυμία Σου, Κύριε’’.